PHÒNG GD &ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẬY VÀ HỌC
TIẾNG ANH TRONG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do:
Lịch sử và nhân loại đã chứng minh rằng mục tiêu của giáo dục đào tạo bao giờ cũng gắn liền
với mục tiêu phát triển của xã hội. Mỗi thời kì lịch sử đều có một mục tiêu giáo dục khác nhau,
phù hợp với sự phát triển của xã hội giai đoạn đó.
Trong giai đoạn hiện nay, sự giao lưu và hợp tác giữa các Quốc gia trong quá trình phát triển
khoa học kỹ thuật, áp dụng công nghệ hiện đại đã làm cho các Quốc gia xích lại gần nhau, xu
thế toàn cầu hóa diễn ra mạnh mẽ. Đảng ta chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện về giáo dục
và đào tạo, nhằm thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập Quốc
tế.
Mục tiêu chiến lược của ngoại ngữ gắn chặt với những mục tiêu lớn của giáo dục và đào tạo,
được xác định trên ba bình diện: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài. Ngoại
ngữ nói chung và Tiếng Anh nói riêng có vai trò và vị trí quan trọng trong sự nghiệp giáo dục
đào tạo và trong sự phát triển của đất nước. Trong đề án dạy học ngoại ngữ đến năm 2020, mục
tiêu đặt ra: “ Đến năm 2020 đa số thanh niên tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng, Đại học đều sử
dụng ngoại ngữ một cách độc lập, tự tin khi giao tiếp, học tập và làm việc trong môi trường hội
nhập, đa ngôn ngữ, đa văn hóa; biến ngoại ngữ thành thế mạnh khi tham gia thị trường lao động
trong và ngoài nước”.
Ngày nay, chúng ta đã thấy rõ rằng ngoại ngữ là yếu tố đặt biệt góp phần phát triển khả năng
của mọi dân tộc. Cùng với sự phát triển vũ bảo của cuộc “Cách mạng khoa học-công nghệ”,
chiến lược phát triển ngoại ngữ đã trở thành bộ phận tất yếu của chiến lược con người cho
tương lai ở mọi Quốc gia. Ngoại ngữ tạo điều kiện để cho các dân tộc trên thế giới ngày càng
hiểu và xích lại gần nhau hơn. Chúng ta đang sống và làm việc trong một thế giới phong phú, đa
dạng về ngôn ngữ, điều này đòi hỏi mỗi người phải học hỏi và khám phá. Học ngôn ngữ là hình
thành một công cụ giao tiếp mới để trao đổi những tri thức khoa học, kiến thức tiên tiến, tìm
hiểu các nền nếp văn hóa, quá đó góp phần tạo dựng sự hiểu biết lẫn nhau, hình thành ý thức
công dân toàn cầu, góp phần vào việc phát triển phẩm chất và năng lực cá nhân. Thông qua việc
học ngôn ngữ và tìm hiểu về nền kinh tế khác nhau, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về ngôn ngữ và
nền văn hóa của dân tộc mình.
Việt Nam đang đứng trước những khó khăn, thách thức lớn, phải tìm ra con đường sáng tạo để
có thể hội nhập vào khu vực và thế giới, nhằm thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, xây dựng và phát triển đất nước trong thời đại bùng nổ công nghệ thông tin. Với
bối cảnh đó, ngoại ngữ đã có một vai trò, vị trí mới về chất:
- Thực sự trở thành công cụ giao tiếp cần thiết, phương tiện thông tin nhạy bén và phong phú.
1
PHÒNG GD &ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
- Được nâng lên như vai trò của một năng lực phẩm chất cần thiết về nhân cách của con người
Việt Nam hiện đại.
Việc dạy học môn Tiếng Anh ở trường THCS đang được quan tâm đúng mức, song còn nhiều
vấn đề để bàn về nhận thức, về CSVC, đội ngũ nhà giáo, phương pháp dạy học bộ môn… .
Chính bởi lẽ đó, Tiếng Anh luôn được coi là một môn học quan trọng là chìa khóa giúp cho mỗi
chúng ta mở rộng cánh cửa tương lai. Xuất phát từ những vấn đề trên cùng với kinh nghiệm
trong giảng dạy tôi xin mạnh dạng lựa chọn nghiên cứu và tham gia cuộc thi với đề tài “Một số
giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh trong trường THCS”, dưới gốc
độ là một giáo viên trong trường học.
2. Điểm mới của đề tài:
Đây là một đề tài hoàn toàn mới, áp dụng đối với công tác dạy và học môn Tiếng Anh trong
trường THCS nhằm nâng cao chất lượng dạy và học môn Anh văn.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Thực trạng: Thực trạng chung về dạy học Tiếng Anh trong trường THCS hiện nay:
Trên thế giới hiện nay Tiếng Anh đã trở thành phương tiện giao tiếp phổ biến và tiện lợi nhất.
Việc dạy và học Tiếng Anh ở nhiều nước không còn giới hạn ở độ tuổi từ 11-12 trở lên mà đã
mở rộng đến lứa tuổi tiểu học và Mẫu giáo. Ở Việt Nam việc dạy và học môn Tiếng Anh đã
được phổ biến. Trước yêu cầu cấp thiết của xu thế hội nhập, Đảng và Nhà nước đã xác định
“Giáo dục là quốc sách hàng đầu” và đưa môn học Tiếng Anh vào dạy ở trường học như một
môn học bắt buộc. Nhìn chung, chất lượng dạy học của giáo viên cơ bản đáp ứng được yêu cầu
nội dung chương trình giảng dạy. Hầu hết giáo viên đều yêu nghề, nhiệt tình trong công tác, có
nhiều cố gắng đổi mới phương pháp giảng dạy phù hợp với các đối tượng học sinh. Liên tiếp
trong nhiều năm qua, ngành giáo dục đã tổ chức các đợt tập huấn thay sách giáo khoa cũng như
bồi dưỡng phương pháp giảng dạy cho giáo viên Tiếng Anh nên tất cả giáo viên đều được tiếp
cận với phương pháp dạy học tích cực, cùng với các thiết bị, đồ dùng dạy học hiện đại đã được
trang bị. Khả năng dạy học của giáo viên ngày càng được nâng lên về chất. Về phía học sinh:
Tiếng Anh là một môn học khó đối với đa phần học sinh. Song do nhận thức được tầm quan
trọng của bộ môn này đối với xã hội, đối với bản thân, các em đã cố gắng nhiều và có thái độ
động cơ học tập đúng đắn. Việc học Tiếng Anh ngày càng được sự quan tâm ủng hộ của gia
đình và xã hội. Chất lượng học tập đại trà ngày càng được cải thiện rõ rệt. Về CSVS: Một số
trường trọng điểm đã xây dựng được phòng học Tiếng Anh riêng, có đầy đủ các trang thiết bị
hiện đại. Tất cả các trường đều đảm bảo thiết bị dạy học theo danh mục thiết bị dạy học tối
thiểu môn Tiếng Anh. Thực tế hiện nay hiệu quả việc dạy và học Tiếng Anh vẫn còn hạn chế, là
một vấn đề cần phải tiếp tục suy ngẩm. Tôi xin được ra vài nguyên nhân sau:
- Trước hết về phía người dạy:
2
PHÒNG GD &ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
Giáo viên tuy có nhiều cố gắng trong việc vận dụng phương pháp giảng dạy theo hướng tích
cực hóa các hoạt động của học sinh, nhưng giáo viên chỉ có thể áp dụng đối với một số bài, một
số tiết và một số bộ phận học sinh, nguyên nhân một phần là do nội dung sách giáo khoa quá
tải, sĩ số học sinh đông trong một lớp, sức học của học sinh còn hạn chế, một phần do một số
giáo viên còn ít chịu khó đầu tư vào các tiết dạy, quan tâm tìm tòi những phương pháp giảng
dạy phù hợp với từng đối tượng học sinh nên chất lượng, hiệu quả dạy và học của bộ môn này
chưa thật sự như mong muốn. Qua thanh, kiểm tra, tìm hiểu cho thấy có rất nhiều tiết học học
sinh còn thụ động, giờ học ít sinh động mặc dù giáo viên có quan tâm đến việc tổ chức các hoạt
động học tập để phát huy sự hoạt động tích cực, sáng tạo của học sinh. Nhiều hoạt động dạy và
học tích cực chỉ mới được sử dụng có tính hình thức, chưa được đầu tư, chuẩn bị đúng mức và
triển khai đúng qui trình nên chưa đạt hiệu quả cao. Các đối tượng học sinh yếu kém chưa được
quan tâm đúng mức để tạo điều kiện cho các em vươn lên. Một bộ phận giáo viên phát âm
Tiếng Anh còn chưa chuẩn xác, sai sót kiến thức cơ bản. Đây là một vấn đề đòi hỏi sự tự bồi
dưỡng không ngừng của bản thân mỗi thầy cô giáo vì không thể có một khóa bồi dưỡng ngắn
hạn nào có thể giúp giáo viên giải quyết nhược điểm này.
- Về phía học sinh và phụ huynh:
Bên cạnh những học sinh có hứng thú học ngoại ngữ vẫn còn không ít học sinh cảm thấy không
thích học hoặc cảm thấy khó khăn trong việc học bộ môn này. Tiếng Anh là môn học bắt buộc
cho học sinh các cấp và là môn thi bắt buộc cho học sinh các cấp. Mặc dù là môn học quan
trọng, nhưng rất nhiều học sinh vẫn có ý thức học đối phó hoặc chủ quan dẫn đến mất kiến thức
cơ bản, học kém do đó không đạt kết quả cao trong học tập. Đa phần học sinh không tiếp cận
với sách tham khảo, các phần mềm học tiếng Anh hay Internet để học online, một số do không
có điều kiện, một số do gia đình hoặc bản thân của các em không tìm tòi, đầu tư. Chương trình
học thì nặng và khô khan nên phần nào gây sự nhàm chán cho học sinh. Sự quan tâm của gia
đình còn rất hạn chế. Do đó, chất lượng học đại trà chưa cao. Một bộ phận học sinh không
nghiêm túc trong giờ học (nói chuyện, không chú ý nghe thầy cô giảng bài); bị tác động bởi
ngoài xã hội như: trò chơi điện tử, chát…..Học sinh chưa chăm học, chưa có ý thức tự giác
trong học tập: như học bài và luyện thực hành ở nhà…… . Một số phụ huynh và học sinh chưa
thấy được tầm quan trọng của việc học bộ môn Tiếng Anh nên chưa có đầu tư đúng mức; ít
quan tâm đến vấn đề học tập của con em.
2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh trong trường THCS:
2.1. Nâng cao nhận thức và nhiệm vụ triển khai chương trình dạy và học Tiếng Anh cho cán bộ,
giáo viên, phụ huynh học sinh. BGH nhà trường cần triển khai những yêu cầu về việc thực hiện
chương trình dạy và học Tiếng Anh đến toàn thể cán bộ, giáo viên, học sinh và phụ huynh trong
nhà trường, giúp cho mọi người nhận thức rõ về tầm quan trọng của việc triển khai dạy và học
chương trình này trước mắt và trong tương lai: Học ngôn ngữ Tiếng Anh là hình thành một công
3
PHÒNG GD &ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
cụ giao tiếp mới để trao đổi những tri thức khoa học, để tìm hiểu, tiếp thu những tin hoa văn hóa
của nhân loại nhằm thực hiện nhiệm vụ góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh. Tiếng Anh là
một trong những ngôn ngữ quốc tế thông dụng nhất trên thế giới hiện nay. Học Tiếng Anh giúp
học sinh hình thành và phát triển năng lực giao tiếp thông qua các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết,
đồng thời là một trong những điểm khởi đầu quan trọng góp phần vào việc hình thành và phát
triển các kỹ năng học tập suốt đời, năng lực làm việc trong tương lai và khả năng tham gia các
hoạt động văn hóa xã hội, cũng như trang bị các kỹ năng học ngoại ngữ cơ bản để học các ngoại
ngữ khác trong tương lai. Ngoài ra còn giúp học sinh hình thành năng lực diễn đạt ý tưởng cá
nhân một cách tự tin, độc lập và sáng tạo. Đầu tư cho việc dạy và học môn Tiếng Anh là nhiệm
vụ cấp thiết, cần có sự nhận thức đúng đắn của các nhà giáo dục và các bậc phụ huynh. Nhà
trường cần tổ chức học tập, tuyên truyền các văn bản, Nghị quyết……..của Đảng, Nhà nước về
nhiệm vụ dạy học môn Tiếng Anh trong nhà trường. Phổ biến, quán triệt đầy đủ các chủ trương,
giải pháp giáo dục, những đổi mới về yêu cầu, nội dung, chương trình của cấp trên về môn học
đầy đủ, kịp thời đến CB-GV, phụ huynh và học sinh. Cần phân tích rõ thực trạng: Ưu điểm, tồn
tại cần khắc phục trong nhà trường. Đồng thời, khẳng định vai trò của nhà trường trong sự phát
triển của xã hội, địa phương cho cán bộ, giáo viên và phụ huynh học sinh nhận thấy.
2.2 Phương pháp dạy và học môn Tiếng Anh trong nhà trường THCS:
Mục tiêu , nội dung, chương trình dạy và học Tiếng Anh đã đặt ra những vấn đề mới trong quá
trình chỉ đạo phương pháp dạy và học. Nội dung chương trình, trang thiết bị dạy và học, cơ sở
vật chất, trình độ giáo viên, tài liệu tham khảo, phương pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy
học……..đều có mối quan hệ chặt chẽ và chúng quy định lẫn nhau. Đó là những yếu tố không
thể thiếu để thực hiện mục tiêu dạy và học Tiếng Anh trong nhà trường. Trên thực tế dạy Tiếng
Anh cho bậc THCS còn nặng về phương pháp truyền thống, chú trọng đến vai trò của người
thầy hơn là coi người học như trung tâm quá trình dạy và học. Hầu hết các hoạt động học tập
thường diễn ra theo kiểu tương tác giữa thầy và trò hơn là giữa trò với trò dưới hình thức luyện
tập thực hình theo cặp hoặc nhóm nhỏ. Các loại bài tập mang tính giao tiếp ít được áp dụng với
lý do lớp quá đông không thể quán xuyến được. Thường là giáo viên coi trọng việc nhắc đi,
nhắc lại, cho học sinh đọc đồng thanh; quá nhấn mạnh kỹ năng đọc, viết ngay từ giai đoạn đầu,
không gây hứng thú học tập cho các em mà còn ngược lại. Chính vì vậy, người quản lí chuyên
môn cần có những biện pháp cụ thể trong chỉ đạo dạy và học ở bộ môn này. Hiện nay, phong
trào thực hiện đổi mới phương pháp dạy học không còn mới đối với giáo viên nữa. Vấn đề trong
đổi mới phương pháp dạy học là người giáo viên dạy học môn Tiếng Anh phải làm gì? Làm như
thế nào trước đối tượng học sinh của mình, trước những khó khăn cần tháo gỡ để Phương pháp
dạy học tích cực thực sự có hiệu quả, không mang tính hình thức. Muốn có phương pháp dạy
học tốt cần xác định rõ mục tiêu của phương pháp dạy học tích cực là phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; bồi dưỡng tự học, tự rèn kỹ năng vận dụng thực hành của
4
PHÒNG GD &ĐT HUYỆN BA VÌ TRƯỜNG THCS CHU MINH
học sinh; thực hiện tốt vai trò tổ chức, hướng dẫn học sinh thực hiện tốt nhiệm vụ học tập của
người giáo viên trong các giờ học trên lớp.
a. Dạy học môn Tiếng anh cần tập trung những vấn đề sau:
Đổi mới soạn giảng: Chuẩn bị tốt bài soạn trước khi lên lớp là vấn đề không kém phần quan
trọng. Qua bài soạn phần nào có thể đánh giá năng lực của giáo viên. Kế hoạch dạy học tốt là kế
hoạch dạy học thể hiện được nội dung dạy học cho từng đối tượng học sinh của lớp học cụ thể,
thể hiện sự chủ động, linh hoạt tổ chức hướng dẫn học sinh trong tiết học và đảm bảo yêu cầu
khung kế hoạch dạy học quy định. Bài soạn phải thể hiện rõ nội dung kiến thức của từng phần
trong bài học, hoạt động của thầy và trò, phân bố thời gian hợp lý cho từng nội dung bài học, có
kiến thức cho từng đối tượng học sinh trong lớp học cụ thể
b. Đổi mới Phương pháp dạy học cần định hướng những điểm cơ bản sau:
- Dạy học trên lớp:
+ Tạo sự khởi đầu một tiết học vui vẻ, nghiêm túc bằng lời chào hỏi bằng tiếng Anh. Trong các
tiết học trên lớp giáo viên cần sử dụng khẩu lệnh bằng tiếng Anh để giúp các em dễ nhớ, nhớ
lâu từ vựng, tạo môi trường và thói quen sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp.
– Look at the board: Học sinh: nhìn lên bảng.
– Write on the board: Các em hãy viết lên bảng nào.
– Give out the books, please: Các em lấy sách ra nào.
– Raise your hand: Giơ tay lên nào.
– Raise your hand if you know the answer: Các con hãy giơ tay lên nếu con biết đáp án nhé.
– Take a piece of chalk and write the sentence out: Em cầm phấn và viết câu trả lời nhé.
– Listen and repeat: Hãy nghe và nhắc lại.
– Repeat after me: Đọc theo thầy/cô.
– Copy the word: Chép từ này cho thầy/cô.
– Dictate a sentence: Con hãy đọc một câu.
– Take notes: Hãy ghi chú.
– Put down the pen: Con đặt bút xuống.
– Erase the board, please: Hãy lau bảng nào.
– Be quiet, please: Các con hãy trật tự nào.
+ Trong khi tham gia học tập chúng ta nên động viên, khuyến khích các em tham gia phát biểu
sôi nổi, và nhất là những em học sinh trung bình, yếu có cố gắng. Điều này giúp các em cảm
thấy tự tin và mạnh dạn hơn.Động viên các con cũng bằng khẩu lệnh tiếng anh để các em quen
với việc nghe và hiểu (giao tiếp tiếng anh) như.
– Well-done! Em làm tốt lắm!
– Very good: Rất tuyệt vời.
5