1
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬNNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến thành phố Ninh Bình
Chúngi gồm:
TT
Họ và tên Năm
sinh Nơi công tác Chức
danh
Trình độ
chuyên
môn
Tỉ lệ
đóng
góp
1 Đặng Kim Duyên 1966 THCS Lý Tự Trọng
Hiệu
trưởng
Cử nhân
khoa học 50%
2 Nguyễn Thị Nhung 1980 THCS Lý Tự Trọng
Phó hiệu
trư
ng
Cử nhân
khoa h
ọc
30%
3 Dương Quang Hiên 1982 THCS Lý T Trọng
Giáo viên Cử nhân
khoa h
ọc
20%
nhóm tác giả đ nghị xét ng nhận sáng kiến: Khơi dậy niềm đam
sáng tạo, nghiên cứu khoa học thuật cho học sinh trường THCS Lý
Tự Trọng”.
Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Sáng kiến được áp dụng trong hoạt động
sáng tạo, nghiên cứu khoa học kĩ thuật cho học sinh ở trường THCS.
Thời gian áp dụng: Năm học: 2014-2015; 2015-2016.
NỘI DUNG SÁNG KIẾN
Trong những năm hc gần đây, việc đổi mới toàn diện giáo dục đòi hỏi
hoạt động dạy học cần phát huy hơn nữa tính tích cực chđộng của học sinh,
hạn chế tối đa việc học sinh tiếp thu kiến thức một các thụ động, muốn vậy cần
đa dạng hóa các hình thức học tập của học sinh, ng ờng các hoạt động trải
nghiệm và đặc biệt là cần khơi dậy tinh thần tự học cũng như niềm đam sáng
tạo, nghiên cứu khoa học kĩ thuật ở học sinh.
Qua việc tự học, tự nghiên cứu, sáng tạo các em điều kiện khám p
khoa học, tích y kiến thức, biết vận dng linh hoạt kiến thức đã học vào việc
giải quyết các tình huống thực tiễn từ đó các em càng thêm say với các bài
học trên lớp, góp phần quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Xuyên suốt qtrình học tập luôn đòi hỏi người học cần phải tự học, tự
nghiên cứu. Có khi là nghiên cứu vấn đ chỉ giới hạn nhỏ trong mt môn học,
2
khi là nghiên cứu các vấn đề có tính liên môn, khi nhân nghiên cứu độc
lập, có khi là mt nhóm nghiên cứu chung về mt vấn đề ... Có thể nói việc khơi
dậy niềm đam , hình thành cho người học những năng nghiên cứu khoa
học kĩ thuật là những điều vô cùng cần thiết.
Làm thế o đ việc tự học, tự nghiên cứu của học sinh trở thành một thói
quen cao hơn nữa một niềm đam mê? Làm thế nào đhọc sinh không chỉ
hứng thú với việc tham gia các hoạt động sáng tạo, nghiên cứu khoa học kĩ thuật
còn thể có những ng trình sáng tạo, nghiên cứu thiết thực, giá trị, ý
nghĩa thực tiễn cao trong đời sống? Giải pháp nào đ giải quyết tốt nhất với
những vấn đnêu trên? Đó luôn những câu hỏi thôi thúc với mỗi nhà giáo
chúng ta.
Với mong muốn khơi dậy niềm đam ng tạo, nghiên cứu khoa học
thuật trong học sinh để niềm đam mê đó sở giúp các em tìm thấy được
nhiều tri thức giá trị, đặc biệt những kiến thức chuyên sâu dành cho học sinh
giỏi cũng như những giải pháp khoa hc thuật thể hết sức đơn giản mà
cùng thiết thực với cuộc sống thường nhật. Trong qtrình chỉ đạo tổ chức c
hoạt động chuyên môn của ntrường trong hai năm học vừa qua, chúng i đã
áp dng nhiều giải pháp nhằm khơi dậy niềm đam ng tạo, nghn cứu
khoa học thuật cho học sinh trường THCS Lý TTrng đã thu được
một số thành công nhất định. Chúng i xin chia sẻ ng c đồng nghiệp với
mong muốn sáng kiến này sẽ góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất ợng
giáo dục toàn diện đối với mỗi nhà trường.
1. Giải pháp cũ thưng làm
1.1. Nội dung giải pháp
Trong chương trình giảng dạy trong nhà trường phổ thông với tất cả các
n học luôn những yêu cầu đòi hỏi học sinh phải có quá trình tự học, tự
nghiên cứu dưới dạng hoạt động nhân hoặc hoạt động nhóm c cấp độ
khác nhau. ng với việc các năm học gần đây Bộ giáo dục đào tạo, Trung
ương Đoàn TNCS Hồ CMinh tổ chức các cuộc thi KHKT; Cuộc thi sáng tạo
dành cho thanh thiếu niên nhi đồng thì việc tổ chức hoạt động sáng tạo,
nghiên cứu khoa học thuật trong các ntrường ng được quan m hơn.
Tuy nhiên với việc này, hầu hết các nhà trường vẫn còn thường thực hiện theo
cách làm cũ gồm một số giải pháp sau:
a. Phân công c tổ chức đoàn th(chi Đoàn, liên Đội) phát động phong
trào nghiên cứu khoa học trong nhà trường
3
ớc vào mi năm hc mới, căn cứ vào nhiệm vnăm học, ban giám
hiệu xây dựng kế hoạch năm học trong đó đ việc thúc đẩy hoạt động sáng
tạo, nghiên cứu khoa học thuật đối với học sinh một nhiệm vụ quan trọng
trong nhà trường.
Trên sở nhiệm vụ đra, từ đó phân công cho các bộ phận phụ trách
chuyên môn, tổ chức Đoàn thanh niên, Đội thiên niên tổ chức c hoạt động
tuyên truyền phát động, thúc đẩy giáo viên, học sinh tham gia phong trào một
cách tích cực và chủ động.
Chi đoàn thanh niên, liên đội chủ động lập kế hoạch, thời gian biểu cho
hoạt động sáng tạo, nghiên cứu khoa học thuật trong nhà trường sau khi được
cấp trên phân công, giao nhiệm vụ. Đặc biệt quan m tới việc đôn đốc các đối
tượng học sinh được lựa chọn tham gia các cuộc thi liên quan trực tiếp để đạt kết
quả tốt nhất có thể.
Phối hợp tích cực với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên b n trong việc
tuyên truyền hoạt động này tới các em học sinh. Hoạt động sáng tạo, nghiên cứu
khoa học thuật trong nhà trường được quan niệm nmột hoạt động tính
chất phong trào, khuyến khích động viên giáo viên và học sinh tham gia.
b. Yêu cầu giáo vn chủ nhiệm ch động tổ chức hoạt động sáng tạo,
nghiên cứu khoa học theo đơn vị lớp.
Giáo viên chủ nhiệm chủ động liên hvới các giáo viên bmôn kịp thời
phát hiện hiện những học sinh học tốt, những tố chất tốt đtham gia hoạt
động sáng tạo, nghiên cứu khoa học thuật (thường theo các nhóm) đlựa
chọn và định hướng các em tích cực hơn tham gia vào hot động này.
Một cách tương đối độc lập giáo viên bộ môn các nhà tổ chức hoạt
động nghiên cứu khoa học cho hc sinh theo những giáo án của riêng mình
trong mỗi bài học, giúp nâng cao nhận thức của học sinh về sự cần thiết cũng
như những kĩ năng, phẩm chất cần có của một người nghiên cứu khoa học.
1.2. Nhng ưu, nhưc đim ca gii pháp cũ
* Ưu điểm
Với các giải pháp trên, ban giám hiệu nhà trường phần nào phát huy được
tính tích cực của các tổ chức Đoàn, Đội sự nhiệt tình trách nhiệm của giáo
viên chủ nhiệm lớp ng 1 bộ phận nhỏ các em học sinh tham gia vào những
cuộc thi liên quan.
Giải pháp trên cũng giúp cho mỗi go viên bộ môn được chủ động tổ
chức hoạt động nghiên cứu khoa học cho học sinh với môn học của mình theo
những cách làm riêng. Cách làm y cũng giúp cho giáo viên dạy nhiều năm
4
trong cùng một khối lớp sẽ ít phải đầu tư thời gian đào sâu suy nghĩ vềch thức
khai thác tiềm năng sáng tạo riêng của từng học sinh trong lớp.
* Nhược điểm
Để tham gia các cuộc thi liên quan trực tiếp của các cấp (cuộc thi KHKT
cho học sinh trung học cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên nhi
đồng) giáo viên chủ nhiệm các lớp thường chđịnh 1-2 học sinh đhoàn thành
các sản phẩm, dự án dự thi trong một thời gian ngắn. Nvậy, về thực chất tính
chủ động, đam sáng tạo, nghiên cứu khoa học kĩ thuật trong các em chỉ dừng
lại ý ởng, chưa sự động viên, định hướng của thầy cô, vì vậy chất lượng
sản phẩm, dự án khoa học kĩ thuật chưa cao.
Việc để cho mỗi giáo viên bộ n chủ động có phương án khơi dậy đam
sáng tạo, nghiên cứu khoa học cho học sinh về cơ bản đem lại hiệu quả
không đồng đều. Những giáo viên có tâm huyết nhiệt tình cao, tích cực tự học
sáng tạo có thể tự tìm ra giải pháp tốt, ngược lại một bộ phận giáo viên ngại đổi
mới sẽ dẫn đến nhiệm vụ trên được thực hiện một cách hình thức không đem lại
kết quả thiết thực.
Với cách làm việc như trên, ban giám hiệu khó có thkiểm tra tiến đ
thực chất của việc đẩy mạnh sáng tạo nghiên cứu khoa học kĩ thuật trong học
sinh kết quả đang tiến triển mức như nào (về cơ bản chỉ biết kết qukhi
tổng kết mỗi kì thi) điều này gây ra mt hạn chế rất lớn trong việc đưa ra những
chỉ đạo sát sao kịp thời của ban giám hiệu đối với hoạt động này.
Với những nhược điểm trên thể nói, thực tế cách làm mới chđem
lại những kết quả nhỏ bé vi 1 b phận học sinh đưc lựa chn tham gia các
cuc thi thi liên quan trực tiếp ca cp trên mà ca tc đy phong trào
ng tạo, nghiên cứu khoa hc kĩ thut mt cách sâu rộng, đ hot đng
này tr thành mt thói quen, mt sự đam mê đi với mi hc sinh trong
nhà trưng.
2. Giải pháp mới cải tiến
Trên cơ sở những kết quả đã đt được cũng như nhận thấy những hạn chế
của giải pháp cũ, với yêu cầu cần phải những cách làm mi đem lại kết quả
tích cực hơn. Năm học vừa qua, chúng tôi đã tích tìm i mạnh dn áp dụng
những giải pháp cải tiến cho hoạt động trên của nhà trường.
Giải pháp cải tiến chúng tôi đưa ra không phải loại bỏ tất cả ch
làm cũ mà vẫn trên cơ sở phát huy tiếp những ưu điểm của nó đem lại, đồng thời
bổ sung những cách làm mới đkhắc phục những hạn chế còn tồn tại, từ đó hi
vọng có thể đem đến một kết qu tốt nhất.
5
Giải pháp 1: Tăng cường công tác tuyên truyền, ng cao nhận thức cho
giáo viên, học sinh, cha m học sinh về hoạt động ng tạo, trải nghiệm nghiên
cứu khoa học kĩ thuật.
Mặc dù những năm gần đây hoạt động sáng, tạo nghiên cứu khoa học
thuật đã những c phát triển mạnh mtuy nhiên mt số cán b quản lí,
giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh vẫn chưa nhận thức đầy đủ về vai t của
nghiên cứu khoa học đối với việc đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển
năng lực, phẩm chất học sinh. Vì vậy, nhà trường rất coi trọng công tác tuyên
truyền giúp cán bquản lí, giáo viên, học sinh cha mẹ học sinh nắm được
quyền, lợi ích thiết thực của hoạt đng này với các em trong học tập bằng nhiều
hình thức tuyên truyền như: Tuyên truyền trong các buổi họp trường, họp cha
mẹ học sinh các kì, đặc biệt là kết hợp công tác tuyên truyền hoạt đng sáng tạo,
nghiên cứu khoa học thuật tới học sinh thông qua các hoạt động ngoại khóa
gắn nội dung tuyên truyền với các chủ đtiết kiệm i nguyên thiên nhiên, bảo
vệ môi trường sống nh mạnh với việc thúc giục các em học sinh tích cực nh
thời gian nghiên cứu các giải pháp khoa học kĩ thuật, các cách làm hay góp phần
cùng cộng đồng nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên thiên nhiên, sử dng năng
lượng sạch, giảm thiểu những yếu tố gây ô nhiễm môi trường ...
Giải pháp này đã giúp chúng tôi tuyên truyền tới học sinh bằng những
cách rất trực quan sinh động. Các em rất nhanh chóng nhận ra sự thiết thực cũng
như lợi ích to lớn lâu dài mà quá trình nghiên cứu khoa học kĩ thuật đem lại. Với
những điều nhận thấy, trong các em sẽ nảy sinh những đng lực, niềm ham
nghiên cứu, sáng chế ra những sản phẩm hữu ích cho chính mình, cho gia đình
người thân. Đó ng xuất phát điểm của sự đam mê nghiêm cứu khoa học
kĩ thuật ở học sinh mà chúng ta hướng đến.
Giải pháp 2: Thành lập ban chđạo, ng cường vai trò của ban cố vấn
trong hoạt động sáng tạo, nghiên cứu khoa học kĩ thuật của học sinh.
Ngay khi bước vào năm hc mới, trong kế hoạch năm học ban giám hiệu
nhà trường xác định hoạt đng sáng tạo nghiên cứu khoa học thuật nhiệm
vụ quan trọng góp phần đổi mới giáo dục theo định hướng phát triển năng lực,
phẩm chất học sinh, gắn kết việc học với việc thực hành giải quyết những tình
huống thực tiễn trong đời sng. Nhà trường thành lập ban chỉ đạo hoạt động
sáng tạo, nghiên cứu khoa học thuật gồm 1 đồng chí Phó hiệu trưởng, trưởng
các đoàn thể (Bí thư chi đoàn, Tổng phụ trách) một s đồng chí năng lực
chuyên n, tiêu biểu trong các hoạt động đổi mới phương pháp dạy học, tâm
huyết và nhiệt tình trong hoạt động.