M C L CỤ Ụ
N i dungộTrang
Trang bìa
Thông tin cá nhân
M c l cụ ụ 1
1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ 2
1.1 Lý do ch n ọđ tàiề 2
1.2. Đi m m i c a ể ớ ủ đ tài.ề 3
1.3. Ph m vi ạ đ tàiề. 3
2. PH N N I DUNGẦ Ộ 4
2.1. Th c tr ng d y và h c c m th văn h c thông qua vi c phânự ạ ạ ọ ả ụ ọ ệ
tích giá tr bi u c m c a các bi n pháp NTTT trong ch ng trình ngị ể ả ủ ệ ươ ữ
văn 6.
4
2.2. Nguyên nhân c a th c tr ngủ ự ạ 5
2.3. Gi i pháp (N i dung đ tài, SKKN, ...) ả ộ ề 6
3. K T LU N Ế Ậ 17
1.Ý nghĩa đ tàiề 17
2. Nh ng ki n ngh , đ xu tữ ế ị ề ấ 17
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 19
1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.1. Lí do ch n đ tàiọ ề .
1
Văn h c là m t b môn ngh thu t sáng t o ngôn t đy giá tr . Có thọ ộ ộ ệ ậ ạ ừ ầ ị ể
coi m i tác ph m văn h c là m t viên ng c sáng trong cu c s ng. Nó bayỗ ẩ ọ ộ ọ ộ ố
b ng t o nên nh ng khúc nh c làm cho cu c s ng đi th ng thêm ch tổ ạ ữ ạ ộ ố ờ ườ ấ
th . V y làm th nào cho h c sinh mình c m nh n đc ch t th c a cu cơ ậ ế ọ ả ậ ượ ấ ơ ủ ộ
s ng muôn hình v n tr ng đó đ các em nói ra, vi t ra nh ng đi u mà mìnhố ạ ạ ể ế ữ ề
đã h c, đã c m nh n đc và t o nên nh ng tác ph m ngh thu t “ bé conọ ả ậ ượ ạ ữ ẩ ệ ậ
giá tr ” ? Tôi nghĩ đó là m t vi c làm mà m i th y cô giáo đang tìm cách điị ộ ệ ọ ầ
nh nhàng và hi u qu nh t cho riêng mình.ẹ ệ ả ấ
Th t v y qua th c t gi ng d y tôi nh n th y vi c d y văn, h c vănậ ậ ự ế ả ạ ậ ấ ệ ạ ọ
đòi h i c ng i d y và ng i h c ph i nghiên c u, ti p thu nó b ng c tríỏ ả ườ ạ ườ ọ ả ứ ế ằ ả
óc l n tâm h n. Đc bi t ng i th y giáo ph i h ng h c sinh đi vào khaiẫ ồ ặ ệ ườ ầ ả ướ ọ
thác, phát hi n nh ng đi m sáng v ngh thu t đ t đó c m nh n đcệ ữ ể ề ệ ậ ể ừ ả ậ ượ
nh ng cái hay cái đp c a văn ch ng, kh i d y, th p lên trong các emữ ẹ ủ ươ ơ ậ ắ
ng n l a c a s đam mê h ng thú th c s . ọ ử ủ ự ứ ự ự
Nhà văn Nguy n Kh i đã vi t: ễ ả ế “Giá tr c a m t tác ph m ngh thu tị ủ ộ ẩ ệ ậ
tr c h t là giá tr t t ng c a nó. Nh ng ph i là t t ng đã đcướ ế ở ị ư ưở ủ ư ả ư ưở ượ
rung lên các cung b c tình c m ch không ph i là cái t t ng n m đở ậ ả ứ ả ư ưở ằ ơ
trên trang gi y”ấ
Có th th y vi c khai thác, phân tích giá tr c a các bi n pháp nghể ấ ệ ị ủ ệ ệ
thu t tu t là m t trong nh ng ph ng pháp giúp h c sinh c m th tácậ ừ ộ ữ ươ ọ ả ụ
ph m văn h c m t cách t t nh t. T vi c n m b t lí thuy t đn quá trìnhẩ ọ ộ ố ấ ừ ệ ắ ắ ế ế
v n d ng trong t ng bài t p c th s giúp h c sinh phát huy t i đa và cóậ ụ ừ ậ ụ ể ẽ ọ ố
hi u qu vi c c m th văn h c qua nh ng đo n th , đo n văn c th .ệ ả ệ ả ụ ọ ữ ạ ơ ạ ụ ể
Nói đn bi n pháp ngh thu t tu t đó là ph m vi khá r ng rãi và cácế ệ ệ ậ ừ ạ ộ
em đã đc làm quen b c ti u h c nh so sánh, nhân hóa…Tuy v y ti uượ ở ậ ể ọ ư ậ ở ể
h c các em ch m i d ng l i m c đ phát hi n, nh n di n chúng thôngọ ỉ ớ ừ ạ ở ứ ộ ệ ậ ệ
qua m t s ví d c th ch ch a bi t v n d ng vào phân tích giá tr bi uộ ố ụ ụ ể ứ ư ế ậ ụ ị ể
c m c a các bi n pháp ngh thu t tu t đ vi t nên nh ng đo n văn, bàiả ủ ệ ệ ậ ừ ể ế ữ ạ
văn hay. Chính vì v y h u h t các em th ng l thu c nhi u vào nh ng bàiậ ầ ế ườ ệ ộ ề ữ
văn m u, bài vi t c a các em th ng mang tính r p khuôn, thi u t duy,ẫ ế ủ ườ ậ ế ư
sáng t o, thi u d u n cá nhân. ạ ế ấ ấ
B c vào l p 6 là l p đu c p, các em còn nhi u b ng v i ph ngướ ớ ớ ầ ấ ề ỡ ỡ ớ ươ
pháp h c THCS đc bi t là vi c ti p c n ph ng pháp h c t p b mônọ ở ặ ệ ệ ế ậ ươ ọ ậ ộ
Ng văn hoàn toàn m i so v i ti u h c. ữ ớ ớ ể ọ
Là m t giáo viên nhi u năm li n đc đc phân công d y l p đuộ ề ề ượ ượ ạ ớ ầ
c p tôi nh n th y: Đa s các em n m các bi n pháp tu t ch a chu n xác,ấ ậ ấ ố ắ ệ ừ ư ẩ
còn b nh m l n gi a các phép tu t v i nhau d n đn hi u sai, v n d ngị ầ ẫ ữ ừ ớ ẫ ế ể ậ ụ
sai.
M t s em kh năng v n d ng, phân tích giá tr c a các bi n pháp nghộ ố ả ậ ụ ị ủ ệ ệ
thu t tu t trong m t s đo n th , đo n văn còn nhi u h n ch . Nhi u emậ ừ ộ ố ạ ơ ạ ề ạ ế ề
trong quá trình vi t bài t p làm văn h u nh các em r t ít khi s d ng bi nế ậ ầ ư ấ ử ụ ệ
pháp ngh thu t tu t vào bài vi t. Chính vì th bài văn th ng r t khôệ ậ ừ ế ế ườ ấ
2
khan, các hình nh, s v t đc đ c p đn còn đn đi u t nh t, thi u s cả ự ậ ượ ề ậ ế ơ ệ ẻ ạ ế ứ
thuy t ph c.ế ụ
Đ giúp các em phát huy đc năng l c c m th văn h c thông quaể ượ ự ả ụ ọ
vi c phân tích giá tr c a các bi n pháp ngh thu t tu t trong nh ng đo nệ ị ủ ệ ệ ậ ừ ữ ạ
văn th c th và bi t cách v n d ng linh ho t, thành th o các bi n pháp tuơ ụ ể ế ậ ụ ạ ạ ệ
t trong khi vi t bài t p làm văn, giúp các em h c t t h n b môn Ng văn 6ừ ế ậ ọ ố ơ ộ ữ
tôi m nh d n xây d ng đ tài có n i dung: “ạ ạ ự ề ộ Phát huy năng l c c m thự ả ụ
văn h c cho h c sinh l p 6 thông qua m t s bi n pháp ngh thu t tu tọ ọ ớ ộ ố ệ ệ ậ ừ
”.
1.2. Đi m m i c a đ tài:ể ớ ủ ề
Trong nh ng năm g n đây, cùng v i s phát tri n m nh m c a khoaữ ầ ớ ự ể ạ ẽ ủ
h c công ngh , s bùng n c a công ngh thông tin trên ph m vi toàn c uọ ệ ự ổ ủ ệ ạ ầ
đang đt loài ng i hòa trong xu h ng phát tri n c a n n kinh t m i, n nặ ườ ướ ể ủ ề ế ớ ề
kinh t tri th c và m t xã h i m i t m cao h n d a vào ngu n thông tinế ứ ộ ộ ớ ở ầ ơ ự ồ
và tri th c.Vì l đó mà c i cách giáo d c luôn là đòi h i c p bách nh m t oứ ẽ ả ụ ỏ ấ ằ ạ
ra nh ng con ng i tài năng, trí tu . V n đ c t lõi c a c i cách giáo d c làữ ườ ệ ấ ề ố ủ ả ụ
đi m i ch ng trình, n i dung và ph ng pháp gi ng d y. Trong đó điổ ớ ươ ộ ươ ả ạ ổ
m i ph ng pháp d y h c là y u t quy t đnh đn s thành công c a m tớ ươ ạ ọ ế ố ế ị ế ự ủ ộ
gi h c, t o ni m h ng thú, say mê cho h c sinh.ờ ọ ạ ề ứ ọ
Đã có r t nhi u đ tài nói v ph ng pháp gi ng d y các bi n phápấ ề ề ề ươ ả ạ ệ
ngh thu t tu t trong b môn Ng văn song ch y u thiên v khai thác cácệ ậ ừ ộ ữ ủ ế ề
khái ni m tu t và các d ng bài t p chung chung ch a đi sâu vào phân tíchệ ừ ạ ậ ư
giá tr bi u đt, v n d ng các bi n pháp NTTT vào tìm hi u và t o l p vănị ể ạ ậ ụ ệ ể ạ ậ
b n nên h c sinh còn m h , ch a vi t đc đo n văn, bài văn c m th .ả ọ ơ ồ ư ế ượ ạ ả ụ
Đi m m i c a đ tài tôi đang nghiên c u là ch : Tôi v n dungể ớ ủ ề ứ ở ổ ậ
ph ng pháp d y văn theo quan đi m tích h p, t c là trong quá trình d yươ ạ ể ợ ứ ạ
h c sinh phân tích giá tr c a các bi n pháp ngh thu t tu t tôi k t h pọ ị ủ ệ ệ ậ ừ ế ợ
ch t ch ba phân môn văn- t p làm văn- ti ng vi t. Trên c s v a cungặ ẽ ở ậ ế ệ ơ ở ừ
c p cho h c sinh m t s tri th c v ti ng vi t (các t lo i, các bi n phápấ ọ ộ ố ứ ề ế ệ ừ ạ ệ
NTTT..) v a rèn cho các em kh năng t duy theo h ng nh n th c, rènừ ả ư ướ ậ ứ
năng l c th c hành nh : v n d ng các bi n pháp tu t vào vi t đo n văn,ự ự ư ậ ụ ệ ừ ế ạ
phát huy kh năng c m th th , văn, phân tích, bình gi ng văn h c qua phânả ả ụ ơ ả ọ
môn đc hi u văn b n. Đng th i b i đp cho các em năng l c vi t bài t pọ ể ả ồ ờ ồ ắ ự ế ậ
làm văn theo h ng sáng t o, hi u và c m th văn h c m t cách sâu s cướ ạ ể ả ụ ọ ộ ắ
h n.ơ
Vi c áp d ng ph ng pháp m i này trong d y h c c a b n thân vàệ ụ ươ ớ ạ ọ ủ ả
đng nghi p đã có nhi u s thay đi theo chi u h ng tích c c.ồ ệ ề ự ổ ề ướ ự
1.3. Ph m vi áp d ng c a đ tài .ạ ụ ủ ề
Vi c khai thác các bi n pháp NTTT trong ch ng trình Ng văn b cệ ệ ươ ữ ở ậ
THCS chi m m t v trí r t quan tr ng, n i dung đa d ng, phong phú. Songế ộ ị ấ ọ ộ ạ
trong đi u ki n th i gian có h n, v i đ tài này tôi ch nghiên c u trongề ệ ờ ạ ớ ề ỉ ứ
3
ph m vi ki n th c các bi n pháp NTTT (so sánh, nhân hóa, n d , hoán d ))ạ ế ứ ệ ẩ ụ ụ
ch ng trình Ng văn l p 6.ở ươ ữ ớ
Sáng ki n kinh nghi m đc áp d ng nghiên c u th c hi n t i l pế ệ ượ ụ ứ ự ệ ạ ớ
6A,B tr ng THCS n i tôi đang tr c ti p gi ng d y.ườ ơ ự ế ả ạ
2. N I DUNGỘ
2.1. Th c tr ng trong vi c d y và h c c m th văn h c thông quaự ạ ệ ạ ọ ả ụ ọ
các bi n pháp ngh thu t tu t trong ch ng trình Ng văn l p 6.ệ ệ ậ ừ ươ ữ ớ
Nhìn m t cách bao quát, vi c d y h c b môn Ng văn l p đu c pộ ệ ạ ọ ộ ữ ở ớ ầ ấ
hi n nay nhà tr ng chúng tôi đã có m t s chuy n bi n khá tích c c soệ ở ườ ộ ố ể ế ự
v i nh ng năm tr c đây. Ch t l ng gi lên l p, ch t l ng ch m bài đãớ ữ ướ ấ ượ ờ ớ ấ ượ ấ
có nh ng ti n b nh t đnh. Đc bi t m t b ph n giáo viên- nh t là nh ngữ ế ộ ấ ị ặ ệ ộ ộ ậ ấ ữ
ng i v a có trình đ, v a có tâm huy t v i ngh đã có ý th c tìm tòi, thườ ừ ộ ừ ế ớ ề ứ ể
hi n ph ng pháp gi ng d y m i và ít nhi u h đã g t hái đc nh ngệ ươ ả ạ ớ ề ọ ặ ượ ữ
thành qu b c đu r t đáng trân tr ng.ả ướ ầ ấ ọ
Bên c nh đó các em h c sinh l p 6 nhìn chung r t ngoan, bi t nghe l i,ạ ọ ớ ấ ế ờ
có ý th c xây d ng n n p h c t p t t.ứ ự ề ế ọ ậ ố
Tuy v y đ nhìn nh n m t cách th u đáo vi c d y h c và ti p c n bậ ể ậ ộ ấ ệ ạ ọ ế ậ ộ
môn Ng văn l p 6, đc bi t là ph ng pháp rèn kĩ năng c m th văn h cữ ớ ặ ệ ươ ả ụ ọ
cho h c sinh thông qua các bi n pháp ngh thu t tu t , tôi nh n th y trongọ ệ ệ ậ ừ ậ ấ
quá trình d y h c v n còn nhi u h n ch và b t c p. C th là:ạ ọ ẫ ề ạ ế ấ ậ ụ ể
2.1.1. V phía giáo viên:ề
Trong các ti t d y đc hi u văn b n, khi phân tích các tác ph m vănế ạ ọ ể ả ẩ
h c giáo viên ch t p trung phân tích n i dung văn b n m t cách khô khan,ọ ỉ ậ ộ ả ộ
c ng nh c mà ít chú tr ng đn m t hình th c ngh thu t nên h c sinhứ ắ ọ ế ặ ứ ệ ậ ọ
th ng hi u m t cách máy móc theo ki u di n nôm. Các em ch a tìm raườ ể ộ ể ễ ư
đc “ượ đi m sángể” mà tác gi mu n đ c p đn trong tác ph m. Và khôngả ố ề ậ ế ẩ
hi m nh ng tr ng h p ng i d y đã ph công tìm tòi, sáng t o c a tác giế ữ ườ ợ ườ ạ ụ ạ ủ ả
b ng cách qui t t c cái hay, cái đp, muôn hình v n tr ng nhi u tácằ ấ ả ẹ ạ ạ ở ề
ph m thành nh ng nh n đnh chung chung, nhàm chán theo l i ẩ ữ ậ ị ố “đng ph cồ ụ
hóa bài gi ngả” .
Ng c l i khi d y các ti t v bi n pháp tu t giáo viên th ng chượ ạ ạ ế ề ệ ừ ườ ỉ
quan tâm đn nh ng khái ni m mang tính lí thuy t, ch a phân bi t rõ vi cế ữ ệ ế ư ệ ệ
phân tích tác d ng ngh thu t v i vi c g i tên các bi n pháp ngh thu t;ụ ệ ậ ớ ệ ọ ệ ệ ậ
không nh n th c đy đ r ng cho dù g i đúng tên các bi n pháp ngh thu tậ ứ ầ ủ ằ ọ ệ ệ ậ
thì vi c y cũng ch ng có giá tr đáng k m t khi ch a phân tích và ch raệ ấ ẳ ị ể ộ ư ỉ
đc các bi n pháp ngh thu t đó đã giúp tác gi th hi n sâu s c n i dungượ ệ ệ ậ ả ể ệ ắ ộ
nh th nào. Đc bi t nhi u giáo viên ít cho h c sinh th c hành b ng cáchư ế ặ ệ ề ọ ự ằ
v n d ng các bi n pháp ngh thu t tu t vào đt câu, vi t đo n văn. Ngoàiậ ụ ệ ệ ậ ừ ặ ế ạ
4
ra trong các ti t d y t p làm văn giáo viên ít khi đnh h ng cho h c sinhế ạ ậ ị ướ ọ
v n d ng các bi n pháp NTTT đã đc h c vào vi t bài. Do v y bài vi tậ ụ ệ ượ ọ ế ậ ế
TLV c a các em th ng r t khô khan, thi u sáng t o ch a phát huy đcủ ườ ấ ế ạ ư ượ
năng l c c m th văn h c c a h c sinh.ự ả ụ ọ ủ ọ
Bên c nh đó v n còn m t s giáo viên d y h c theo l i thuy t trình,ạ ẫ ộ ố ạ ọ ố ế
gi d y tr m, giáo viên nói nhi u, h c sinh làm ít, giáo viên ch a có s đuờ ạ ầ ề ọ ư ự ầ
t v gi d y, bài so n. Chính vì v y ch a phát huy đc b n ch t sáng t oư ề ờ ạ ạ ậ ư ượ ả ấ ạ
c a vi c gi ng d y theo tinh th n đi m i.ủ ệ ả ạ ầ ổ ớ
2.1.2.V phía h c sinhề ọ :
Khi tìm hi u c th t ng đi t ng h c sinh, tôi nh n th y: Đa s h cể ụ ể ừ ố ượ ọ ậ ấ ố ọ
sinh ch a yêu thích môn văn, hi u tác ph m văn h c không sâu s c. Gi h cư ể ẩ ọ ắ ờ ọ
văn luôn tr thành n i lo s , n ng n v m t tâm lí m t s h c sinh.ở ỗ ợ ặ ề ề ặ ở ộ ố ọ
H u h t năng l c c m th văn h c c a các em còn nhi u h n ch ,ầ ế ự ả ụ ọ ủ ề ạ ế
vi c n m b t, nh n di n các bi n pháp ngh thu t tu t còn nh m l n d nệ ắ ắ ậ ệ ệ ệ ậ ừ ầ ẫ ẫ
đn vi c hi u sai ho c hi u ch a rõ v giá tr ngh thu t cũng nh n iế ệ ể ặ ể ư ề ị ệ ậ ư ộ
dung c a các phép tu t . Đc bi t kh năng v n d ng các ki n th c đã h củ ừ ặ ệ ả ậ ụ ế ứ ọ
v bi n pháp NTTT vào vi c phân tích ý nghĩa văn b n và t o l p m t sề ệ ệ ả ạ ậ ộ ố
đo n văn, bài văn còn g p nhi u khó khăn, b ng .ạ ặ ề ỡ ỡ
Nhi u em v n t nghèo, kĩ năng di n đt v ng v , l i suy nghĩ, lề ố ừ ễ ạ ụ ề ườ ệ
thu c nhi u vào sách tham kh o, vào các bài văn m u.ộ ề ả ẫ
M t s em thi u ý th c h c t p, ch a xác đnh đc đng c h c t pộ ố ế ứ ọ ậ ư ị ượ ộ ơ ọ ậ
rõ ràng, vi c h c bài và làm bài còn qua loa, đi phó.ệ ọ ố
M t s em do hoàn c nh gia đình khó khăn nên đi u ki n h c t p cònộ ố ả ề ệ ọ ậ
nhi u thi u th n cũng làm nh h ng không nh đn ch t l ng gi d y.ề ế ố ả ưở ỏ ế ấ ượ ờ ạ
D u bi t r ng “ẫ ế ằ có b t m i g t nên hộ ớ ộ ồ” nên ngay t khi nh n l p tôi đãừ ậ ớ
ti n hành phân lo i đi t ng h c sinh. K t qu kh o sát ch t l ng và yêuế ạ ố ượ ọ ế ả ả ấ ượ
thích môn văn c a h c sinh vào đu năm c a h c sinh nh sau:ủ ọ ầ ủ ọ ư
a. H c sinh yêu thích môn h cọ ọ
Yêu thích: 25% Bình th ng: 32,21%ườ Không thích:
42,79%
b. K t qu kh o sát ch t l ng :ế ả ả ấ ượ
TT L pớSĩ sốK t quế ả
Gi iỏKháTB Y uế
SL % SL % SL % SL %
1 6a 35 02 5,7 10 28,6 15 42,9 08 22,8
2 6b 36 01 2,8 09 25,0 16 44,4 10 27,8
T ngổ71 03 4,2 19 26,8 31 43,7 18 25,4
5
