Ụ Ụ

M C L C

ộ N i dung Trang

Ở Ầ

1     2     2     3     3     4

Trang bìa Thông tin cá nhân ụ ụ M c l c Ầ 1.  PH N M  Đ U   1.1 Lý do ch n ọ đ  tàiề ớ ủ đ  tài. ể ề   1.2. Đi m m i c a   đ  tàiề ạ .   1.3. Ph m vi  Ầ Ộ 2. PH N N I DUNG ạ ự ọ ả ụ ệ ạ ọ 2.1. Th c tr ng d y và h c c m th  văn h c thông qua vi c phân

ị ể ủ ệ ả ươ tích giá tr  bi u c m c a các bi n pháp NTTT trong ch ng trình ng ữ 4

ủ ự ạ

ộ ề i pháp (N i dung đ  tài, SKKN, ...)

văn 6.          2.2. Nguyên nhân c a th c tr ng ả         2.3. Gi Ế Ậ

ị ề Ả 5      6     17     17     17     19 3. K T LU N    1.Ý nghĩa đ  tàiề ữ ấ ế   2. Nh ng ki n ngh , đ  xu t Ệ TÀI LI U THAM KH O

Ở Ầ 1. PH N M  Đ U

ọ ề Ầ .

1.1. Lí do ch n đ  tài

1

ị ọ ạ ừ ầ ộ ộ đ y giá tr . Có th

ọ ọ ẩ ệ ộ

ọ ả ữ ế ờ ượ ộ ố ườ ấ Văn h c là m t b  môn ngh  thu t sáng t o ngôn t ỗ ạ ậ

ả ệ ữ ạ ậ

ọ ầ ọ ị ể ạ ệ

ẹ ệ

ọ ạ ậ ạ

ằ ả ệ ế i d y và ng

ọ ẫ ệ i th y giáo ph i h

ậ ả ệ

ơ ậ ể  ậ   coi m i tác ph m văn h c là m t viên ng c sáng trong cu c s ng. Nó bay ộ ố ổ ấ   ạ ng thêm ch t b ng t o nên nh ng khúc nh c làm cho cu c s ng đ i th ộ   ơ ủ ậ ơ c ch t th  c a cu c th . V y làm th  nào cho h c sinh mình c m nh n đ ề ế ạ ố   t ra nh ng đi u mà mình s ng muôn hình v n tr ng đó đ  các em nói ra, vi ậ ẩ ượ   c và t o nên nh ng tác ph m ngh  thu t “ bé con đã h c, đã c m nh n đ ộ   giá tr ” ? Tôi nghĩ đó là m t vi c làm mà m i th y cô giáo đang tìm cách đi ả ấ nh  nhàng và hi u qu  nh t cho riêng mình. ấ ự ế ả  gi ng d y tôi nh n th y vi c d y văn, h c văn   ả   ứ ườ ọ i h c ph i nghiên c u, ti p thu nó b ng c  trí ả ướ ườ ng h c sinh đi vào khai   ượ   ậ ể ừ  đó c m nh n đ c ắ   ng, kh i d y, th p lên trong các em

ữ ọ ử ủ ự ầ ề ươ ự ự

ở ướ ộ ả ị ủ ư

ả ứ ả ẩ ư ưở  t ư ưở  t ế “Giá tr  c a m t tác ph m ngh  thu t ậ   t:  ượ   ủ c ng c a nó. Nh ng ph i là t ơ    các cung b c tình c m ch  không ph i là cái t ng đã đ ằ ng n m đ

ị ủ ệ ệ Có th  th y vi c khai thác, phân tích giá tr  c a các bi n pháp ngh

ụ ữ ọ

ươ ừ ệ ắ

ộ ộ ừ ố ậ ụ ọ ệ    ng pháp giúp h c sinh c m th  tác ắ   t nh t. T  vi c n m b t lí thuy t đ n quá trình   i đa và có

ạ ạ

ọ ệ ơ ạ ộ

ượ ả ệ ả ế ệ c làm quen b c ti u h c nh  so sánh, nhân hóa…Tuy v y

ậ ậ Th t v y qua th c t ườ ạ ỏ ả đòi h i c  ng ặ ồ t ng óc l n tâm h n. Đ c bi ể ữ ệ thác, phát hi n nh ng đi m sáng v  ngh  thu t đ  t ủ ẹ nh ng cái hay cái đ p c a văn ch ứ ng n l a c a s  đam mê h ng thú th c s .  ả ễ Nhà văn Nguy n Kh i đã vi ị ư ưở ế  t c h t là   giá tr  t tr ậ ở rung lên  trên trang gi y”ấ ể ấ ả ậ ừ  là m t trong nh ng ph thu t tu t ế ế ấ ọ ẩ ph m văn h c m t cách t ố ụ ể ẽ ậ v n d ng trong t ng bài t p c  th  s  giúp h c sinh phát huy t ụ ể ữ ệ ụ hi u qu  vi c c m th  văn h c qua nh ng đo n th , đo n văn c  th . ậ Nói đ n bi n pháp ngh  thu t tu t ọ ạ ở ứ ệ ệ ậ ể i

ụ ụ ể ứ ư ệ ộ ố ủ ậ ạ

ệ ế

ườ ừ  đó là ph m vi khá r ng rãi và các   ư ậ ở ể    ti u ộ  m c đ  phát hi n, nh n di n chúng thông   ị ể   ụ ế ậ t v n d ng vào phân tích giá tr  bi u ữ ừ ể ế   t nên nh ng đo n văn, bài  đ  vi ề ệ ườ    thu c nhi u vào nh ng bài ng l    duy, ữ ộ ế ư ậ ng mang tính r p khuôn, thi u t

ế

ề ỡ

ươ ậ ớ ệ  THCS đ c bi

ượ ượ ề Là m t giáo viên nhi u năm li n  đ

c đ ệ ấ ố

ộ ậ ầ ữ ế ẫ ẫ ị ầ   ạ ớ c phân công d y l p đ u ẩ ừ ư  ch a chu n xác,   ụ   ậ ể  v i nhau d n đ n hi u sai, v n d ng

ở ậ em đã đ ỉ ớ ừ ọ h c các em ch  m i d ng l qua m t s  ví d  c  th  ch  ch a bi ả c m c a các bi n pháp ngh  thu t tu t ậ ầ văn hay. Chính vì v y h u h t các em th ẫ ế ủ t c a các em th văn m u, bài vi ấ ấ ạ sáng t o, thi u d u  n cá nhân.  ươ   ỡ ớ ấ ướ ầ ớ B c vào l p 6 là l p đ u c p, các em còn nhi u b  ng  v i ph ng ặ ộ ọ ậ ế ệ ọ ở t là vi c ti p c n ph pháp h c    ng pháp h c t p b  môn ọ ớ ể ớ Ng  văn hoàn toàn m i so v i ti u h c.  ề ắ ấ c p tôi nh n th y: Đa s  các em n m các bi n pháp tu t ừ ớ còn b  nh m l n gi a các phép tu t sai.

ộ ố ừ ậ ụ ơ ạ ề ạ

M t s  em kh  năng v n d ng, phân tích giá tr  c a các bi n pháp ngh ạ ầ ệ ế ử ụ ị ủ ề ấ ế

ườ ừ ế ế ệ  ả ộ ố    trong m t s  đo n th , đo n văn còn nhi u h n ch . Nhi u em ệ   ư t bài t p làm văn h u nh  các em r t ít khi s  d ng bi n ấ   ng r t khô ậ thu t tu t trong quá trình vi ậ ệ pháp ngh  thu t tu t t. Chính vì th  bài văn th ậ  vào bài vi

2

ự ậ ượ ề ậ ệ ẻ ế ơ ạ ả c đ  c p đ n còn đ n đi u t ế ứ    nh t, thi u s c

khan, các hình  nh, s  v t đ thuy t ph c. ể ọ

ế ượ Đ  giúp các em phát huy đ ệ ệ ả ậ

ự ệ ạ ụ ậ

t bài t p làm văn, giúp các em h c t

ề ạ

ữ ự ả ậ ệ ộ ố ệ ạ ọ ọ ớ

ụ c năng l c c m th  văn h c thông qua   ạ   ữ ừ ị ủ  trong nh ng đo n vi c phân tích giá tr  c a các bi n pháp ngh  thu t tu t ệ ạ ế ơ ụ ể   t cách v n d ng linh ho t, thành th o các bi n pháp tu văn th  c  th  và bi ộ ọ ố ơ ậ ế ừ t h n b  môn Ng  văn 6 t    trong khi vi ụ   ộ ự tôi m nh d n xây d ng đ  tài có n i dung: “  Phát huy năng l c c m th ừ   văn h c cho h c sinh l p 6 thông qua m t s  bi n pháp ngh  thu t tu t ”.

1.2. Đi m m i c a đ  tài:

ớ ủ ề ầ ạ ể ẽ ủ

ạ ổ ủ ớ ự ệ

ể ữ ệ ự ườ i hòa trong xu h

ộ ể ủ ề ự ơ

ằ ả

ệ ụ

ươ

ủ ế ố ng pháp d y h c là y u t

ạ ứ ề ệ ả Đã có r t nhi u đ  tài nói v  ph

ậ ệ ủ ế ề

ề ộ ạ ư

ề ữ ậ ệ ư ọ Trong nh ng năm g n đây, cùng v i s  phát tri n m nh m  c a khoa   ầ   ọ h c công ngh , s  bùng n  c a công ngh  thông tin trên ph m vi toàn c u ướ ề   ế ớ ặ đang đ t loài ng  m i, n n ng phát tri n c a n n kinh t ồ ớ ở ầ ộ ứ ế  t m cao h n d a vào ngu n thông tin  tri th c và m t xã h i m i  kinh t   ạ   ỏ ấ ụ ẽ ứ  đó mà c i cách giáo d c luôn là đòi h i c p bách nh m t o và tri th c.Vì l ủ ả ề ố ấ ườ ữ   i tài năng, trí tu . V n đ  c t lõi c a c i cách giáo d c là ra nh ng con ng ả ộ ớ ổ ổ   ạ ươ ng pháp gi ng d y. Trong đó đ i đ i m i ch ng trình, n i dung và ph ế ị ớ ộ   ế ự ọ ươ m i ph  quy t đ nh đ n s  thành công c a m t ọ ờ ọ ạ  h c, t o ni m h ng thú, say mê cho h c sinh. gi ạ ươ ấ ng pháp gi ng d y các bi n pháp ừ ngh  thu t tu t  trong b  môn Ng  văn song ch  y u thiên v  khai thác các ừ ệ  và các d ng bài t p chung chung ch a đi sâu vào phân tích khái ni m tu t ậ ạ ị ể giá tr  bi u đ t, v n d ng các bi n pháp NTTT vào tìm hi u và t o l p văn ả b n nên h c sinh còn m  h , ch a vi ế ượ t đ

ơ ồ ề ạ ứ ể ậ ở ổ

ớ ủ ạ ợ

ể ệ ị ủ ậ

ả ụ ư ậ ự

ụ ơ ồ ự ả ể ả ả ế

ự ộ ướ ạ ọ

ạ ậ ể ụ ả c đo n văn, bài văn c m th .     ch :   Tôi  v n  dung Đi m  m i   c a  đ  tài  tôi  đang  nghiên  c u  là   ứ ươ ạ   ph ng pháp d y văn theo quan đi m tích h p, t c là trong quá trình d y ọ ệ ế ợ   ừ h c sinh phân tích giá tr  c a các bi n pháp ngh  thu t tu t    tôi k t h p ệ ế ậ ẽ ở ặ ơ ở ừ  ba phân môn văn­ t p làm văn­ ti ng vi ch t ch     t. Trên c  s  v a cung ọ ệ ề ế ứ ộ ố ấ ệ ừ ạ t (các t c p cho h c sinh m t s  tri th c v  ti ng vi    lo i, các bi n pháp ứ ậ ướ ư ừ    duy theo h NTTT..) v a rèn  cho các em kh  năng t ng nh n th c,  rèn ạ ế ừ ệ   t đo n văn, năng l c th c hành nh : v n d ng các bi n pháp tu t  vào vi ọ ả phát huy kh  năng c m th  th , văn, phân tích, bình gi ng văn h c qua phân   ờ ồ ắ ậ   ọ t bài t p môn đ c hi u văn b n. Đ ng th i b i đ p cho các em năng l c vi ắ   ụ ả ể ng sáng t o, hi u và c m th  văn h c m t cách sâu s c làm văn theo h h n.ơ

ệ ụ ả ớ ọ Vi c áp d ng ph

ệ ủ ự ạ ng pháp m i này trong d y h c c a b n thân và ề ướ ng tích c c.

ổ ủ ề ạ

ươ ữ ươ ề ự ồ đ ng nghi p đã có nhi u s  thay đ i theo chi u h ụ 1.3. Ph m vi áp d ng c a đ  tài . ệ ệ Vi c khai thác các bi n pháp NTTT trong ch

ng trình Ng  văn  ạ ế ấ ọ

ộ ớ ề ộ ị ờ ứ ề ệ ạ ỉ ở ậ    b c   THCS chi m m t v  trí r t quan tr ng, n i dung đa d ng, phong phú. Song   trong đi u ki n th i gian có h n, v i đ  tài này tôi ch  nghiên c u trong

3

ẩ ụ ứ ế

ạ ụ   ph m vi ki n th c các bi n pháp NTTT (so sánh, nhân hóa,  n d , hoán d )) ở ươ  ch

ượ ụ ứ ự ế ệ ớ ệ ệ ạ ớ   i l p ữ ng trình Ng  văn l p 6. Sáng ki n kinh nghi m đ

ườ ơ c áp d ng nghiên c u th c hi n t ự ế ả ạ 6A,B tr ng THCS n i tôi đang tr c ti p gi ng d y.

ạ ọ ụ ự

ậ ệ 2. N I DUNG 2.1. Th c tr ng trong vi c d y và h c c m th  văn h c thông qua ệ ữ ng trình Ng  văn l p 6.

ữ ớ ở ớ Ộ ệ ạ ừ  trong ch ệ ạ

ở ể ự

ườ ướ ấ

ế ấ

ọ ả ươ ọ ộ ộ ố ờ ộ ộ ế ớ ứ

ượ ề ạ ặ ớ ng pháp gi ng d y m i và ít nhi u h  đã g t hái đ

các bi n pháp ngh  thu t tu t ộ ầ ấ            Nhìn m t cách bao quát, vi c d y h c b  môn Ng  văn   l p đ u c p ế ệ  nhà tr hi n nay    ng chúng tôi đã có m t s  chuy n bi n khá tích c c so ữ ấ ượ ấ ượ ớ ớ ng ch m bài đã  lên l p, ch t l ng gi c đây. Ch t l v i nh ng năm tr   ậ ấ ị ữ ữ   ệ ặ ộ t m t b  ph n giáo viên­ nh t là nh ng có nh ng ti n b  nh t đ nh. Đ c bi ể  ề ộ ừ ườ ừ i v a có trình đ , v a có tâm huy t v i ngh  đã có ý th c tìm tòi, th ng ươ ữ   ọ ả ệ hi n ph c nh ng ả ướ ầ ấ thành qu  b ạ c đ u r t đáng trân tr ng. ọ ế ấ Bên c nh đó các em h c sinh l p 6 nhìn chung r t ngoan, bi t nghe l ờ   i,

ứ ọ ớ ọ ậ ố có ý th c xây d ng n  n p h c t p t t.

ệ ậ ạ ậ ọ ấ Tuy v y đ  nhìn nh n m t cách th u đáo vi c d y h c và ti p c n b

ự ể ớ ươ ữ ặ ả

ừ ệ ấ ọ

ộ  ế ọ   ụ ng pháp rèn kĩ năng  c m th  văn h c , tôi nh n th y trong   ụ ể ộ t là ph ệ ề ậ ấ ậ ế ạ ạ ề ế ậ ệ môn Ng  văn l p 6, đ c bi ậ cho h c sinh thông qua các bi n pháp ngh  thu t tu t quá trình d y h c v n còn nhi u h n ch  và b t c p. C  th  là:

ọ ẩ ả ể ọ ẫ 2.1.1. V  phía giáo viên: Trong các ti

ộ ộ ế ạ ỉ ậ

ọ ọ ậ ắ ế ả ệ

ư

ố ả ứ ễ ế

ườ ạ

ẩ ạ ủ ở ẹ ạ

ậ ị

ế ề ệ ừ t v  bi n pháp tu t

t d y đ c hi u văn b n, khi phân tích các tác ph m văn   ọ   h c giáo viên ch  t p trung phân tích n i dung văn b n m t cách khô khan, ặ ứ   c ng nh c mà ít chú tr ng  đ n m t hình th c ngh  thu t  nên h c sinh ể ể ộ ườ   ng hi u m t cách máy móc theo ki u di n nôm. Các em ch a tìm ra th ề ậ ượ đi m sáng ể  mu n đ  c p đ n trong tác ph m. Và không đ   c “ ” mà tác gi ả  ụ ườ ữ ế ợ i d y đã ph  công tìm tòi, sáng t o c a tác gi hi m nh ng tr ng h p ng ằ ề ạ ấ ả  nhi u tác b ng cách qui t t c  cái hay, cái đ p, muôn hình v n tr ng    ụ   ồ ố “đ ng ph c ữ ẩ ph m thành nh ng nh n đ nh chung chung, nhàm chán theo l i  hóa bài gi ngả ” . ượ ạ c l   Ng ế ạ i khi d y các ti ữ ế

ệ ậ ớ ọ

ệ ủ ằ ệ

ụ ứ ầ ẳ ể ộ ư ị ỉ

ệ ệ ậ

ặ ệ ừ ệ ậ ạ ỉ  ườ  giáo viên th ng ch ư ệ   ệ t rõ vi c quan tâm đ n nh ng khái ni m mang tính lí thuy t, ch a phân bi ậ   ệ ệ ệ phân tích tác d ng ngh  thu t v i vi c g i tên các bi n pháp ngh  thu t; ậ   ệ ọ ậ không nh n th c đ y đ  r ng cho dù g i đúng tên các bi n pháp ngh  thu t ệ ấ   thì vi c  y cũng ch ng có giá tr  đáng k  m t khi ch a phân tích và ch  ra ắ ộ ượ ả ể ệ    th  hi n sâu s c n i dung đ c các bi n pháp ngh  thu t đó đã giúp tác gi ự ư ế ằ ọ ề   t nhi u giáo viên ít cho h c sinh th c hành b ng cách nh  th  nào. Đ c bi ế ặ ụ ậ   t đo n văn. Ngoài  vào đ t câu, vi v n d ng các bi n pháp ngh  thu t tu t

4

ọ ướ

ậ ượ t bài. Do v y bài vi

ư ườ ọ ế ị ế c h c vào vi ạ ng cho h c sinh   ế   t ượ   c

ụ ấ ng r t khô khan, thi u sáng t o ch a phát huy đ ọ ủ ọ

ố ọ ạ

ượ ả

ậ ổ

:

ấ ọ ế ạ ậ t d y t p làm văn giáo viên ít khi đ nh h ra trong các ti ệ ụ ậ v n d ng các bi n pháp NTTT đã đ ủ TLV c a các  em th ự ả năng l c c m th  văn h c c a h c sinh. ộ ố ẫ ạ ế i thuy t trình, Bên c nh đó v n còn m t s  giáo viên d y h c theo l   ầ ự ầ   ư ề ờ ạ  d y tr m, giáo viên nói nhi u, h c sinh làm ít, giáo viên ch a có s  đ u gi ạ   ấ ư ạ ư ề ờ ạ c b n ch t sáng t o  d y, bài so n. Chính vì v y ch a phát huy đ  v  gi t ả ớ ầ ệ ủ ạ c a vi c gi ng d y theo tinh th n đ i m i. ọ ề 2.1.2.V  phía h c sinh ể ụ ể ừ Khi tìm hi u c  th  t ng đ i t

ư ắ ẩ ố ọ   ậ ng h c sinh, tôi nh n th y: Đa s  h c ờ ọ    h c

ỗ ự

ố ượ ọ ể sinh ch a yêu thích môn văn, hi u tác ph m văn h c không sâu s c. Gi ợ ặ  m t s  h c sinh. văn luôn tr  thành n i lo s , n ng n  v  m t tâm lí  ạ ả ẫ ở ộ ố ọ ề ầ ụ ệ ủ ệ ừ ậ ậ

ở ế ắ ể ề ậ ị

ầ ắ ệ ủ ụ ậ

ứ ế ạ ậ

ề ỡ

ề ườ ố ừ ặ ễ  nghèo, kĩ năng di n đ t v ng v , l Nhi u em v n t i suy nghĩ, l ệ

ề ề ặ ế   ọ H u h t năng l c c m th  văn h c c a các em còn nhi u h n ch , ệ ẫ   ệ  còn nh m l n d n vi c n m b t, nh n di n các bi n pháp ngh  thu t tu t ư ể ặ ư ộ   ệ ế đ n vi c hi u sai ho c hi u ch a rõ v  giá tr  ngh  thu t cũng nh  n i ọ   ả ệ ặ ừ t kh  năng v n d ng các ki n th c đã h c . Đ c bi dung c a các phép tu t ề ệ ộ ố  ả ệ v  bi n pháp NTTT vào vi c  phân tích ý nghĩa văn b n và t o l p m t s ỡ ạ đo n văn, bài văn còn g p nhi u khó khăn, b  ng . ạ ụ ẫ ộ

ề ề ộ ố ứ ọ ậ ượ ư ế ộ ị ả thu c nhi u vào sách tham kh o, vào các bài văn m u. M t s  em thi u ý th c h c t p, ch a xác đ nh đ ơ ọ ậ   c đ ng c  h c t p

ệ ọ ố

ọ ậ M t s  em do hoàn c nh gia đình khó khăn nên đi u ki n h c t p còn

ề ộ ố ế rõ ràng, vi c h c bài và làm bài còn qua loa, đ i phó. ả ả ỏ ế ờ ạ d y.

ố nhi u thi u th n cũng làm  nh h ế ằ t r ng “ ẫ D u bi

ộ ạ ố ượ ấ ượ ế ả ề ệ ấ ượ ng gi ậ ớ ừ    khi nh n l p tôi đã   ng và yêu

ưở ớ ộ có b t m i g t nên h ọ ầ ng không nh  đ n ch t l ồ” nên ngay t ả ế ng h c sinh. K t qu  kh o sát ch t l ủ ọ ủ ọ ư ti n hành phân lo i đ i t thích môn văn c a h c sinh vào đ u năm c a h c sinh nh  sau:

a. H c sinh yêu thích môn h c ọ

ườ Yêu thích: 25% Bình th ng:  32,21% Không thích:

42,79%

ấ ượ ế ả ả            b. K t qu  kh o sát ch t l ng :

ả K t quế

TT L pớ Sĩ số Gi iỏ Khá TB Y uế

1 2 6a 6b

T ngổ 35 36 71 SL 02 01 03 % 5,7 2,8 4,2 SL 10 09 19 % 28,6 25,0 26,8 SL 15 16 31 % 42,9 44,4 43,7 SL 08 10 18 % 22,8 27,8 25,4

5

ả ụ

ắ ố ệ ở ọ ủ ọ ể

ở ệ ữ ư ầ ả ờ ấ ỡ ỏ

ừ ượ

ẳ ệ ủ ế ả t t n m n, khô khan, có khi sai l ch h n ý nghĩa c a bài.

ọ ể ạ ư ệ ệ ị

ở ậ ự ạ nh n th y: S  dĩ có th c tr ng trên là do m t s  nguyên nhân sau:

ể ọ

ậ   ự ả      Nhìn vào s  li u kh o sát năng l c c m th  văn h c c a h c sinh tôi th t ỡ ớ ư ự   s  lo l ng b i vì h u nh  các em còn r t b  ng  v i ki u bài này. Các em ỉ ớ   ợ ớ i nh ng câu h i có tính g i m  mà ch a quen v i ch  quen v i vi c tr  l ạ   ậ ỏ ữ ng. Do v y suy nghĩ còn nông c n nh ng câu h i có tính khái quát, tr u t ạ ế ẫ d n đ n bài vi ủ 2.2. Nguyên nhân c a th c tr ng trên ồ Qua tìm hi u h c sinh cũng nh  các đ ng nghi p trên đ a bàn huy n tôi ộ ố ọ ể ở ậ ể ứ ạ Ở ậ ự ớ ừ m c đ  đ n gi n, tr c quan nên năng l c c m th i

ả ộ ư ự ả ượ ớ

ọ  b c ti u h c kh  năng t ả ế ướ ơ ề ệ ả ỏ

ọ ủ ớ ặ ọ

ệ ọ

ơ c. Th c t ả t d ng văn b n m u và tái t o văn b n t

ớ ở ể ự ế ở ể ,  ạ ậ ố ớ ả ươ ng t ọ ự ẫ ớ ế ạ ộ ẫ ệ ả ộ

ứ ấ ệ  b c ti u h c lên THCS là c  m t quá   Vi c chuy n giao h c sinh  ủ   ế ứ  duy c a trình h t s c khó khăn và ph c t p.  ụ  ạ ở ứ ộ ơ ọ h c sinh m i d ng l ế   ề ạ c ti p văn h c c a các em còn nhi u h n ch . B c vào l p 6, các em đ ế ừ ượ   t, cách nghĩ ng h n đòi h i ph i có cách vi xúc v i nhi u khái ni m tr u t ả ộ ộ   ề  ti u h c. Đi u này không ph i ngày m t “già d n”, sinh đ ng h n so v i  ự   ớ ượ  ti u h c các em đã quá quen v i vi c th c ngày hai là làm đ ệ    m u. Cho nên vi c hành vi ệ   ạ sáng t o m t văn b n ngh  thu t đ i v i các em h c sinh l p 6 là m t vi c làm khó khăn và ít có h ng thú.

ệ ọ ư ệ ọ H n n a vi c say mê đ c t

ỏ ả ầ li u văn h c c a các em h c sinh bây gi ệ ề ọ ả

ả ọ ủ ộ ệ ữ ẽ ạ

ệ ố ng nhiên làm nghèo nàn v n ngôn t

ỗ ọ ọ ơ ờ  ữ ữ   ư i. Có em h u nh  không h  đ c m t tài li u nào, ngay c  nh ng qu  là ít  ệ   ư ạ  nh ng thông tin hi n đ i nh  ho t hình, truy n văn b n trong SGK. Có l ớ ẻ ư ộ ơ   ụ ị i tr  nh  m t c n tranh..d ch v  internet lan tràn (game, chat) đã cu n hút gi ậ ừ ươ ề ố l c. Đi u đó đ    ngh  thu t quý giá ủ c a văn h c trong m i h c sinh.

ộ ặ ự ự ồ

ả ư ấ ộ ộ ấ ượ ạ

ạ ươ ư

ộ ố ạ ề ế

ư ượ ư ề ạ c m ch ngu n c m xúc sau m i bài h c, ch a truy n đ

ỗ ườ ọ ả ế ng đ n trái tim ng

ph ơ ch a  t o đ ự ầ ư ự s  tâm huy t v i ngh , thi u s  đ u t ượ đ đam mê văn ch ộ ố ớ

ọ ố ượ ặ ừ ệ ọ ư M t khác ch t l   ng đ i ngũ giáo viên ch a th c s  đ ng b , ch a có ệ ả ờ ọ    h c ng pháp gi ng d y m t cách hi u qu  nh t cho nên trong các gi ượ ứ ự   ư ữ c h ng thú cho các em. H n n a m t s  giáo viên ch a th c ơ ậ   ế ớ  cho bài d y nên ch a kh i d y ồ ọ ử   ọ c ng n l a ươ i h c.  ấ   M t nguyên nhân khách quan khác là do sĩ s  l p h c khá đông nên r t   ng h c sinh trong

khó cho giáo viên trong vi c theo sát, kèm c p t ng đ i t m t ti

ị ọ ằ ườ ộ ế ạ t d y. ạ Bên c nh đó do tr

ả ế ề ụ ộ ờ ọ ế ưở ầ ả ng h c n m trên đ a bàn thu c vùng khó khăn, đa ớ  h c trên l p các em   ọ   ấ ượ ng h c ng đ n ch t l

ả i pháp

ồ ứ ọ

ố s  các em đ u là con gia đình thu n nông nên ngoài gi còn ph i ph  giúp gia đình vì th  ph n nào  nh h t p.ậ          2.3. Gi         2.3.1.Trau d i h ng thú cho h c sinh khi ti p xúc v i văn th ả ớ ườ ế ể ụ ố ầ ọ ế t văn h c ng Tr

ề ọ

ượ ướ ể ồ ộ ơ. ướ ả   c h t đ  giúp các em c m th  t i  th y giáo ph i ọ làm cho h c sinh có h ng thú và ni m say mê h c văn. Không yêu thích văn   ẻ ẹ   ọ c v  đ p h c thì tâm h n ng ứ ườ ọ i h c sinh không th  rung đ ng đ c tr

6

ồ ế

ệ ồ ứ ể ứ ậ

ộ ế ự đó đ n v i văn h c m t cách t

ọ ẹ ẩ

ả ẩ ể ồ ớ

ế ả ầ ỗ ọ

ự ả ủ ừ ớ ươ

ế ầ ơ ớ   , v  đ p tâm h n nhà văn. Trau d i h ng thú khi ti p xúc v i    rèn luy n mình đ  có nh n th c đúng, tình ặ ấ    giác và say mê. Khi g p b t kì ư ở ẽ   b n thân các em s  ph i trăn tr , suy t    và luôn ề ố t đi u này ng tâm h n, tình c m c a mình đ n v i tác ph m. Đ  làm t   ờ   ả ễ ọ ỏ i ọ ố ể ọ   ng pháp d y h c đ  lôi cu n h c sinh ớ   c ti p xúc và g n gũi v i

ừ ẻ ẹ ủ c a ngôn t ự ơ th  văn chính là giúp các em t ọ ớ ừ ả c m đ p, t tác ph m văn h c nào t ả ướ h đòi h i m i giáo viên qua t ng bài gi ng c n có gi ng đ c di n c m, l ạ ổ bình hay và luôn luôn đ i m i ph ượ ữ vào nh ng áng văn th , làm cho các em thích đ văn th .ơ

ố ữ

ữ ố

ừ ả

ở ươ ữ ệ ệ ả

ụ ả ố

ọ ẻ ẹ ủ ấ

ướ ẫ ng d n cho các em ph i bi giáo viên c n h

ủ ả ớ ể ổ ể ả ẽ ế ử ụ ể ể ự ọ

ồ ưỡ  2.3.2. B i d ng v n ngôn ng ọ ố ọ ố ả ả ụ ố t h c sinh ph i có v n ngôn ng . V n ngôn   Mu n c m th  văn h c t ữ ự ể ị ủ ế ồ  ng , hình  nh, câu, thanh t  giá tr  c a  âm, t   ng  bao g m  s  hi u bi ụ ế   ụ ể ể ụ ữ t ng ti n, d ng c  đ  hi u, c m th  vi đi u…B i ngôn ng  chính là ph ắ   ữ ả văn. H c sinh càng giàu v n ngôn ng   càng có kh  năng c m th  sâu s c ữ ượ ơ c cái khéo, cái hay, cái tài c a nhà h n v  đ p c a câu, ch , càng th y đ   ố ừ ế   ầ ố t văn. Mu n phong phú v n t ữ ừ ệ ọ  vi c đ c, nghe, nói và có thói quen ghi nh  đ  b  sung tích lũy ngôn ng  t   ố ừ ừ ậ   ầ v n t t s  d ng, l a ch n đ  hi u, đ  c m nh n . T  đó khi c n s  bi ượ c ngôn t đ ụ mà nhà văn đã dùng.  ơ ủ ề ậ ơ Ví d  trong bài th  “Đoàn thuy n đánh cá” c a nhà th  Huy C n có

câu:

ẫ “ Cái đuôi em qu y trăng vàng chóe”. ầ ả Ở ể ể Ch  “ em” trong câu th  qu  là th n kì.

ỉ ọ

ữ ớ ầ ơ ể ng, g n gũi này đã nâng loài cá lên thành con ng

ồ ạ ẫ

ể ả ở ườ ứ ấ ế t bao. ơ i và bi n c  tr  nên thân thi

ố ấ ườ ậ ế ắ t và g n bó bi ữ ắ ượ c cái hay,

ơ

ố ế ề ự ế ộ ố t v  th c t

ả ưở

C m th  văn h c là quá trình nh n th c có  nh h ỗ ọ

ọ .  cu c s ng và văn h c ứ ả ở ỗ  m i ng i. C m th  văn h c di n ra  ể ố ườ ế

ậ ễ ư ố ố  nh : V n s ng, v n hi u bi ả ứ ế ộ ớ

ằ đây ta có th  hi u “em” là ụ ừ    dùng v i phép nhân hóa đ  ch  các loài cá: Nh , chim,  đé. Cách g i thân t ồ ươ   i có tâm h n và tình th ữ   ả c m. Phép nhân hóa làm cho câu th  có h n và có s c h p d n kì l . Gi a con ng ế    Do v y n u không có v n ngôn ng  ch c gì chúng ta th y đ ặ ắ ủ cái đ c s c c a th  văn. ể 2.3.3. Tích lũy v n hi u bi ọ ụ ở ố ố   ng b i v n s ng ụ ả ủ ườ   i không hoàn toàn c a m i ng ề ế ố ự ố   gi ng nhau do nhi u y u t t, năng l c và trình ế ố ộ ế    di truy n…Tình c m và thái đ  khi ti p xúc v i văn đ  ki n th c, y u t ọ ượ h c đ

ườ ả

ượ ậ ớ c kĩ năng v n d ng th c t

ề ạ ộ ộ ệ ự ế ộ ố ụ ượ ọ ồ ộ ố ờ ớ ộ ố c th  hi n qua ho t đ ng và quan sát cu c s ng h ng ngày. ỏ ữ i giáo viên ph i luôn  h c b  môn Ng  văn đòi h i ng ọ ớ  cu c s ng v i văn h c giúp các em hình ự ế ộ ố  cu c s ng v i văn h c, đ ng th i qua ể ố  cu c s ng v i văn ế ề ự ế t v  th c t c v n hi u bi

ể ệ ờ ọ Trong các gi ệ ế luôn chú ý đ n vi c liên h  th c t thành đ đó giúp các em tích lũy đ h c.ọ

ớ ạ ư ễ ổ

ờ ọ ơ ỏ ữ ậ ọ ộ i quãng đ i h c văn tu i nh , giáo s  Lê Trí Vi n đã rút ra “Trong th  văn hay ch  nghĩa ngoài cái g i là n i dung Nh  l nh n xét quí báu:

7

ờ ộ ố ố ủ ủ ườ ng c a nó, còn có v n s ng c a cu c đ i nghìn năm

ể t v  th c t

ạ Do v y bên c nh v n hi u bi ể

ơ ở ộ ệ ộ ố ố ế ề t v  văn h c thông qua vi c đ c sách báo th ữ

ọ ự ả

ệ ủ ụ

ộ ế giao ti p thông th ồ ắ ạ . i” b i đ p l ậ ầ   ế ề ự ế ộ ố  cu c s ng, các em còn c n ườ   ọ ả ố ọ tích lũy c  v n hi u bi ng ầ ừ   xuyên. T  đó giúp các em m  r ng t m nhìn cu c s ng, kh i sâu nh ng suy ầ ơ ậ ụ ả nghĩ và c m xúc, góp ph n kh i d y năng l c c m th  văn h c. ậ ế   2.3.4. Rèn kĩ năng nh n bi t và phân tích tác d ng c a các bi n pháp ộ ố ạ ơ NTTT trong m t s  đo n th , văn. ệ ữ

ậ ệ ự ả ậ ệ ụ c các bi n pháp ngh  thu t tu t

ọ ệ ủ ừ ườ

ớ ữ ế ượ t đ ẩ ơ ở ươ  ch ọ   ọ M t trong nh ng bi n pháp giúp h c sinh có năng l c c m th  văn h c    và tác ặ   ng g p   ng trình Ng  văn l p 6 đó là : So sánh, nhân

ọ ụ

ơ ụ ể ạ

ố t t là giúp các em nh n bi ụ d ng c a nó trong các tác ph m văn h c. Các bi n pháp NTTT th trong các bài văn, bài th   ụ ẩ ụ hóa,  n d , hoán d . ể ả ị ể   ệ Đ  c m th  văn h c thông qua vi c khai thác, phân tích giá tr  bi u ỏ   ộ ố ủ ả c m c a các bi n pháp NTTT trong m t s  bài, đo n văn, th  c  th  đòi h i ầ ọ t các yêu c u sau đây: h c sinh th c hi n t ấ ạ ệ ề ệ ệ ố ệ c khái ni m, c u t o v  các bi n pháp NTTT (So sánh, nhân

hóa,  n d , hoán d ).

ả ể ệ ậ ượ ệ ệ ệ

ự ượ ể Hi u đ ẩ ụ Phát hi n nh ng tín hi u ngh  thu t đ ữ c tác gi ặ ắ ể ả ơ

ộ ỏ ọ

ữ ệ ể c s  d ng.   Đ  làm t đ

ề ụ ữ    th  hi n trong bài ệ ố   ừ  ng , hình  nh tiêu bi u, đ c s c). Thông qua h  th ng văn, bài th . (các t ầ ậ ệ   ọ câu h i xoáy vào tr ng tâm n i dung c n khai thác giúp h c sinh nh n di n ố ượ   ừ ượ ử ụ c t đ đúng nh ng bi n pháp ngh  thu t tu t ẫ đi u đó tôi h

ậ ệ ướ ng d n các em c n:  ắ ọ ỹ ề ế ặ ữ t đ t ra nh ng câu

ưở ỏ

ệ ố ượ ợ ỏ ưở ầ ầ ủ ậ ắ ­ Đ c k  đ  bài, n m ch c yêu c u c a bài t p, bi ậ ượ ầ ầ ư ỏ h i nh : Bài này yêu c u gì ? C n nêu b t đ c cái gì ?  ả ợ ượ ả ­ H  th ng câu h i ph i g i đ c c m xúc, g i liên t ầ ủ ọ ng t

ủ ộ ả

ừ ữ ể ệ ỏ

ng, phát huy   ể   ỏ ng c a h c sinh. Giáo viên c n thoát kh i các câu h i tìm hi u trí t ữ   ể ặ ạ bài trong sách giáo khoa, ph i ch  đ ng sáng t o, tìm tòi đ  đ t ra nh ng ơ ợ ọ ậ   ả ề ầ câu h i kh i g i h c sinh tìm hi u v  v n đi u, t  ng , hình  nh, nhân v t, ừ hành đ ng... trong t ng bài h c.  ơ ượ ể ề ặ ạ ọ ộ ­ Đ c và hi u v  câu th , câu văn ho c đo n trích đ c nêu trong đ ề

ụ ể

ư ế

t; cách s  d ng bi n pháp tu t ả ể ử ụ ậ ệ ộ ượ ẩ ừ ặ   , đ t ừ    nh  so sánh, ẽ   ẹ c n i dung, ý nghĩa gì đ p đ ,

ừ  so sánh. ế ướ ể

ệ ậ ử ụ ữ ệ ặ ơ bài.  ầ ụ ể ủ ậ ự (D a vào yêu c u c  th  c a bài t p đ  tìm hi u. Ví d : Cách dùng t ả câu; cách dùng hình  nh chi ti ụ nhân hoá,  n d … đã giúp em c m nh n đ sâu s c.)ắ      a, Phép tu t ồ   ế c h t tôi cho các em hi u th  nào là ngh  thu t so sánh r i ­ Tr ậ   ng cho các em tìm, nêu nh ng câu văn ho c th  có s  d ng ngh  thu t

ướ h so sánh.

ế ự ậ ự ệ ố So sánh là đ i chi u s  v t, s  vi c này v i s  v t, s  vi c khác có nét

ứ ợ ợ ả ể ạ ồ ươ ớ ự ậ ự ệ ự ễ ng đ ng đ  làm tăng s c g i hình, g i c m cho s  di n đ t. t

8

ướ

ọ ấ ướ ẫ

ộ ệ ẫ Sau đó giáo viên h ng d n h c sinh phát hi n phép so sánh thông qua ọ ỗ ạ ụ ể ủ ấ ng d n h c sinh tìm c u trúc c  th  c a nó. M i d ng c u trúc giáo viên h ọ ụ ể nhanh m t ví d  đ  minh h a.

ươ ế ví d  1  ụ                        “ Quê h

ượ ệ ệ ị ậ ượ ử ụ ọ ng là chùm kh  ng t                                  Cho con trèo hái m i ngày…”  ọ c : Bi n pháp ngh  thu t đ c s  d ng trong

ệ câu th  trên là : Ngh  thu t so sánh

ươ

ả + H c sinh xác đ nh đ ậ ơ ả Quê h Hình  nh so sánh :  ị   + GV đ nh h c: Quê h

ượ ươ ộ ế ượ ả ng đ

ệ ề ắ

ệ ủ ớ ơ ấ ầ ớ ế

ướ ng cho sinh c m nh n đ ế ớ i Vi ườ ộ ự ặ ơ ỗ ề ổ

ả ậ ữ ề ỗ

ể ả ấ

ườ ệ ầ ơ ư ấ ả ng là t ứ i Vi

ọ ng (là) chùm kh  ng t ừ   ậ ng là cái tr u ớ   ọ ượ c so sánh v i chùm kh  ng t, là hình  nh quen thu c, g n gũi v i t ữ   ệ ắ ườ làng quê, g n bó v i con ng t là g n li n v i nh ng t Nam. Đ c bi ỗ ờ   kĩ ni m c a th i th   u m i ng i. Nhà th  Đ  Trung Quân đã bi n cái vô ữ   hình thành cái h u hình. M t s  so sánh b  ngoài thì “ n i” thì “ ngang ằ ạ ự ằ i là “ chìm”, là “ không ngang b ng”. Qu  th t quê b ng” nh ng th c ra l   ươ ậ ả   ườ ươ ng theo nh ng c m h i có th  c m nh n v  quê h t c , m i ng ủ   ươ ả ng trong tâm trí c a xúc, kí  c riêng. Qua đó cho ta th y hình  nh quê h ng   t nam nói chung và trong lòng nhà th  nói riêng   luôn g n gũi, thanh bình và không bao gi quên đ c.

ư ộ ượ ồ ờ ươ ượ ư ụ  ví d  2:  “

ặ ộ ồ ị

ủ ọ ố ắ   ng đ ng đúc, các b p ắ ả ử   ặ th t cu n cu n, hai hàm răng c n ch t, quai hàm b nh ra, c p m t n y l a ghì trên ng n sào gi ng nh  m t hi p sĩ c a Tr ượ D ng H ng Th  nh  m t pho t ạ ng S n oai linh, hùng vĩ”

ườ ệ ơ ậ ượ ử ụ ắ ư ộ ượ ệ ệ ị ọ c : Bi n pháp ngh  thu t đ c s  d ng trong

ệ câu th  trên là : Ngh  thu t so sánh

ả + H c sinh xác đ nh đ ơ ậ Hình  nh so sánh :

ươ ượ ư ư ộ ng đ ng đúc…

ồ ủ ư ố ư ộ ươ ượ ườ ơ ng S n oai linh, hùng

ượ          D ng H ng Th  nh  m t pho t ệ D ng H ng Th  gi ng nh  m t hi p sĩ c a Tr vĩ.

ị ả ế ể ụ

+ GV đ nh h ợ

ạ ườ

ứ ủ ướ ng vi ườ ọ i đ c liên t ả ả ể ạ ộ

ả ọ

ệ ủ

ả ờ ượ Ở ấ ủ c d ng ý c a nhà văn :

ộ ướ ề ả ố ớ  đ i v i ng ể ươ ạ ạ ư ả ỏ ượ

ườ

ớ ẻ ẹ ướ ự ế ẫ ậ ng d n h c sinh làm bài t p th c hành:

ớ ế ậ ủ ự ỗ ơ ỉ ả ạ   t đo n văn c m th : Hình  nh dùng đ  so sánh ắ ỏ   ẻ ẹ ưở ế ỏ ấ ể này g i cho ng ng đ n v  đ p th  ch t kh e m nh, r n r i ư ư ộ ự ươ ủ ượ   i anh hùng ng H ng Th  nh  m t ng và s  dũng mãnh, qu  c m c a d ấ ẹ ả ượ   khi v t thác. Có th  coi đây là hình  nh so sánh đ p nh t, đ c đáo nh t góp ề ườ ầ   c mi n Trung i lao đ ng trên sông n ph n đ  cao s c m nh c a con ng ể ườ ủ ờ ừ ồ   đ ng th i v a bi u hi n tình c m quý tr ng c a tác gi i lao ươ ộ   ng c a mình. Và thông qua hình  nh dùng đ  so sánh này đ ng trên quê h ượ ụ ư ng H ng Th  nói ta cũng th y đ    ngoài đ i d ượ   ọ ế ẹ t năng nh  nh , tính n t nhu mì, ai g i cũng vâng vâng, d  d  nh ng khi v ầ   ườ ộ ở i hoàn toàn khác. Ph i chăng, khi c n ng tr thác, d  thành m t con ng ử ượ ộ ố   ố ệ ườ i Vi t Nam v n bình th v ng trong cu c s ng t qua th  thách, con ng ườ ậ ổ b ng l n d y v i v  đ p phi th ng. ọ  Ti p đ n giáo viên h * Bài t p: Hãy ch  ra cái đúng, cái hay c a s  so sánh trong m i câu th  sau:

ư ẻ 1. Tr  em nh  búp trên cành

9

ồ ế t ăn, ng , bi (H  Chí Minh)

ế ọ t h c hành là ngoan     ọ Bi 2. Bà nh  qu  ng t chín r i

ủ ư ả ổ ươ ồ i lòng vàng. (Võ Thanh An)

ọ ề

ề ủ

ầ ỉ * H c sinh làm bài ọ    ­ GV đ c và chép đ  bài lên  ả b ng.                 ­ Bài yêu c u ta ch  ra cái gì?

ề ả ư ả

ể ể ớ    so sánh cái gì v i  ở

ở ỗ ỗ ­ Câu 1 tác gi cái  gì?  So sánh nh  v y đúng  ch  nào?  hay ư ậ  ch  nào?

ế ẻ

Ở ớ ọ ả Càng thêm tu i tác, càng t                                                                      ọ ọ ­ H c sinh đ c kĩ đ  bài. ỉ ­ Ch  ra cái đúng, cái hay c a  so  sánh.  ẻ ­ Tr  em­ búp trên cành.  ớ ẻ   Tr  em và búp non đ u đang l n,  đang phát tri n. Hình  nh đ a ra  ẩ làm chu n đ  so sánh (búp trên  ấ ẹ cành) r t đ p và ý nghĩa, giúp ta  ứ ưở liên t ng đ n tr  em chan ch a  ọ hy v ng.  ả ­ Bà ­ qu  ng t chín so sánh bà v i câu 2 tác gi

ấ ọ ề ư ở ỗ  ch

ẩ ả

ưở ế ­  gì?     ­ So sánh  y đúng và hay  nào?

ả   Bà và qu  ng t đ u có lâu  ồ ả ồ r i, già r i. Hình  nh đ a ra làm  ọ ể chu n đ  so sánh (qu  ng t chín  ồ ng đ n hình  r i) giúp ta liên t ả ấ nh bà r t đáng quý có ích cho  ộ ố cu c s ng.

ọ ố ắ ữ

ơ ể ố ượ * Giáo viên s a ch a, u n n n cho h c sinh:   ể ụ ằ

ở ử ậ ng đem so sánh

ọ ả ể ế ề ữ Bà" và "qu  ng t chín r i ng    hai câu trên là hoàn toàn đúng và hay.  ự ậ ữ ề " và "búp trên cành" đ u là nh ng s  v t còn non n t, đang  ộ  ự ậ ồ " đ u là nh ng s  v t phát tri n đ n đ

ả ể

ẩ ể ưở búp trên cành" là hình  nh ả c nâng niu, giúp ta liên t ng

ẩ ồ " r t đáng quý, có giá

ữ ẹ ọ ấ qu  ng t chín r i ng đ p và giàu ý nghĩa v  " ề bà" có

ưở ọ ả

ướ ừ ầ ọ ị

t l a ch n  ả ự ậ ụ ả ộ

ờ ơ i nói hay câu văn thêm sinh đ ng h n. Đ ng th i giáo d c các em bi

ệ ả

nhân hóa ể ữ ậ ơ

ừ ủ ể ệ ậ

ệ  Ví d : B ng ngh  thu t so sánh giúp ta hi u kĩ và hi u sâu h n đ i t ố ượ đem so sánh. Đ i t Đúng vì : "tr  emẻ phát tri n. "ể ặ già d n, có giá tr  cao. ư Hay vì:  Hình  nh đ a ra làm chu n đ  so sánh " ớ ượ ấ ẹ r t đ p, còn non n t, đang phát tri n, đáng đ ọ ứ ầ ứ ố i ớ "tr  emẻ " đ y s c s ng, ch a chan hy v ng.  t ư ả ả Hình  nh đ a ra làm chu n so sánh " ộ ố ị tr  cho cu c s ng, giúp ta có nh ng liên t ơ ấ t m lòng th m th o, đáng quý,đáng trân tr ng.  ế ự       T  đó giáo viên đ nh h ng cho các em  khi so sánh, c n bi ể ầ ữ ợ ẽ nh ng s  v t, hình  nh quen thu c, g n gũi, s  có tác d ng g i hình  nh đ   ế ộ ờ ụ ồ t   cho l ế ậ ụ v n d ng bi n pháp  so sánh vào vi  làm cho câu văn, bài văn   t văn miêu t hay và sáng t o .ạ    b, Phép tu t ệ Giúp các em hi u ngh  thu t nhân hóa là gì? Bi ượ ử ụ s  d ng ngh  thu t nhân hóa. T  đó hi u đ ọ ừ t ế t tìm nh ng câu văn, th  có   ệ ử ụ   c tác d ng c a vi c s  d ng ồ  ố ậ ụ ặ ả  con v t, cây c i, đ ơ  nhân hóa trong văn, th . Nhân hoá là g i ho c t

10

ữ ừ

ở ậ ườ ườ i; làm cho   ị  ể i, bi u th con ng  nên g n gũi v i con ng

ườ ượ ồ ậ ủ ả ằ ậ v t,..b ng nh ng t ế ớ th  gi ượ đ ể ọ ặ ả c dùng đ  g i ho c t ớ ầ i.

ơ ụ

ấ ừ

ợ ờ

ầ ươ

ừ ầ ơ

ữ ậ ủ ề ẻ ẹ ủ ừ ơ ượ   c

ơ ữ ố  ng  v n đ ố i loài v t, cây c i, đ  v t,..tr ữ c nh ng suy nghĩ, tình c m c a con ng ạ Ví d  :    Cho đo n th  :  ơ                 “ R ng m  ôm l y núi  ắ                   Mây tr ng đ ng thành hoa  ề                   Gió chi u đông g n g n                    H ng bay g n bay xa.”                                                   ( R ng m ­ Tr n Lê Văn.) ơ ươ Hãy nêu nh ng c m nh n c a em v  v  đ p c a r ng m  H ng S n đ ợ ả g i t

c :

ọ ệ ậ

ậ ượ ọ ị c :

ừ ơ

ấ ủ ả ề ẹ ờ ư ả ng h c sinh c m nh n đ ấ ự ắ   ượ c nhân hóa (ôm l y núi) cho th y s  g n ơ  ượ ợ   i. Gió chi u đông nhè nh  (g n g n)

ắ ơ

ạ ơ

ứ ơ ươ ể ờ ượ ừ ệ ắ ơ

ả ạ  trong đo n th  trên.  ị ượ + H c sinh xác đ nh đ ệ ậ ượ ử ụ c s  d ng : Ngh  thu t nhân hóa  Ngh  thu t đ ả Hình  nh nhân hóa : ôm l y núi. ướ + GV đ nh h R ng m  bao quanh núi đ ậ ầ ắ bó g n gũi, thân m t và th m đ m tình c m c a c nh thiên nhiên. Hoa m ế ạ ờ ọ ở ắ n  tr ng nh  mây trên tr i đ ng (k t) l ơ ỏ ư ươ ng hoa m  lan t a đi kh p n i.  đ a h ẽ ẹ   ẽ Có th  nói, đo n th  trên đã v  ra b c tranh thiên nhiên mang v  đ p ấ ủ c a   đ t  tr i   hòa  quy n   trong  r ng   m   H ng   S n   mà   th m   đ m   tình   i. ườ ng

ữ ụ ằ ả ạ   ng d n h c sinh c m th  nâng cao b ng nh ng đo n

Bài t pậ : GV h ử ụ ẫ ệ

ọ ậ ị ể ủ ệ ả ừ ạ    trong đo n

ướ văn, bài văn có s  d ng ngh  thu t nhân hóa. ề Đ  bài : Tìm và phân tích giá tr  bi u c m c a bi n pháp tu t th :ơ

ươ

ề ổ ẫ ắ

ừ ỏ ờ ấ ọ ấ ầ ẳ  đó mà nên h i ng ươ Lũy thành t i”

“V n mình trong gió tre đu Cây kham kh  v n hát ru lá cành Yêu nhi u n ng n  tr i xanh Tre xanh không đ ng khu t mình bóng râm Bão bùng thân b c l y thân Tay ôm tay níu tre g n nhau thêm ở  riêng ng nhau tre ch ng  Th ườ ỡ ệ t Nam – Nguy n Duy) (Tre Vi

ượ ệ ệ ậ ễ ừ c bi n pháp ngh  thu t tu t ả ờ : Phát hi n đ

ặ ắ ữ

ệ ả ượ ả ạ ộ i  nhân hóa,   ị   ng , hình  nh nhân hóa đ c s c sau đó phân tích giá tr ặ   c nhân hóa và hình thành m t đo n văn ho c

ạ ượ ả c nhân hóa. Tác gi

ơ ạ ộ ỉ Đo n th  trên hình  nh cây tre đ  ng  v n ch  ho t đ ng, tính cách c a con ng

ườ ể ậ ổ ừ n mình, kham kh , hát,yêu,ôm, níu, th ủ ươ ng… ả    i đ  gán cho ệ   ) do v y tre hi n lên ầ Yêu c u tr  l ừ ượ ỉ c các t ch  ra đ ủ ể ả bi u c m c a các hình  nh đ ụ ả bài văn c m th . ọ     * H c sinh làm bài: ữ ố ữ dùng nh ng t ươ loài tre (v

11

ộ ạ

ấ i Vi

ử ơ ậ ủ ữ

ậ ả

ấ ạ ư i Vi

ể ậ ờ

n mình” trong gió, v ụ ướ ứ

ầ ầ

ầ ắ

ạ ổ ạ ư ể ạ

ươ ộ ố ạ ề

ổ ẫ ế ế ợ

ề ộ ấ ứ ấ

ấ ắ ậ

ẩ   ữ ộ trong đo n th  th t sinh đ ng, mang nh ng nét tính cách, hành đ ng và ph m ệ ườ t Nam. ch t đáng quý c a con ng ắ ọ ố     * GV s a ch a, u n n n cho h c sinh: ệ ơ ượ ệ ử ụ ạ     d ng   bi n   pháp   ngh   thu t   nhân   hóa   sinh C   đo n   th   đ c   s ộ   ị ự ấ ớ ậ ậ ộ đ ng.Tre là loài v t vô tri, vô giác v y mà có ngh  l c r t l n trong cu c ế   ệ ườ ờ ẽ ạ ố t Nam. Tre bi s ng, r t m nh m , l c quan, yêu đ i nh  con ng t “ ầ ươ ươ   n cao đ  đón nh n ánh sáng b u tr i. Nó không v ạ ấ ứ ứ ấ   ấ ị c b t c  s c m nh nào. “Tre xanh không đ ng khu t ch u khu t ph c tr ề   ờ ế ờ t bao nhiêu, b u tr i trong xanh, hi n mình bóng râm”. Nó yêu b u tr i bi ộ ắ   hòa s c n ng, nó v n lên đ y ý chí và t o cho mình m t ý chí hiên ngang, ượ   ấ ấ b t khu t.   Cu c s ng còn kham kh , đ m b c nh ng không th  át đ c ề ộ ố ni m vui, ni m l c quan trong cu c s ng “cây kham kh  v n hát ru lá cành”.   ộ   ế Ti ng gió vi vu, ti ng sáo di u r n rã hay đó chính là ti ng hát ng i ca cu c ố ẫ   s ng thanh bình. Tre v n đ ng đ y hiên ngang và b t khu t, dù cho gió táp, ế ẫ ư m a sa, dù cho gió gi   t bão bùng, tre v n đoàn k t, g n bó bên nhau “tay ôm tay níu tre g n nhau thêm”.  ắ ứ ườ ở ữ   ng thành v ng

ừ ắ ả ế ng g n bó đoàn k t tre tr  thành b c t ng.

ầ T  tình yêu th ệ ch c b o v  quê h ư ậ ươ ươ ỉ ằ ơ ộ ễ

ệ ư ườ

ấ ẩ ủ ườ ữ i Vi

ậ ệ ữ ườ ư i Vi

ố ố ả ế

ữ ị ế ồ ổ ắ ạ   Nh  v y ch  b ng m t đo n th  ng n Nguy n Duy đã th i linh h n con ụ ự i th c th  mang   i vào cây tre, làm cho nó hi n lên nh  nh ng con ng ố   ộ t Nam.   Dù cu c s ng ẫ ạ   ườ t Nam v n l c ạ ẻ  ế i k ỹ t trong nh ng ngày ch ng M  sôi   ắ   ế ư   th  chi n th ng

ử ẳ ủ ẻ

ừ t Nam tr ị ệ ậ

ọ ử ụ ng cho các em  khi  s  d ng ngh  thu t  ộ ả ợ ợ

ở ậ ụ ẽ ạ ụ ệ ế t  v n d ng bi n pháp  nhân hóa vào vi ể t

ả ạ ơ làm cho câu văn, bài văn  hay và sáng t o h n.

ế t tìm nh ng câu văn, th

ậ ẩ ể ụ ượ ữ ủ ụ ơ  ệ ử ụ   c tác d ng c a vi c s  d ng

ự ậ ằ ng này b ng tên s  v t, hi n t

ệ ượ ự ễ ợ ả ồ ng khác ạ ng đ ng v i nó nh m tăng s c g i hình, g i c m cho s  di n đ t.

ứ ợ ớ ế

ộ ạ ề ợ ng ệ nh ng nét ph m ch t đáng quý c a con ng ạ ế ị nghèo nàn, l c h u, b  chi n tranh tàn phá nh ng ng ờ ả quan, yêu đ i, kiên trung, dũng c m, đoàn k t, sát cánh bên nhau ch ng l ệ ổ ơ ượ c vi thù, b o v  T  qu c. Bài th  đ ư ộ ế ạ ộ đ ng nh  m t ti ng nói bình tĩnh, l c quan, kh ng đ nh t ướ ệ ườ ủ c m i th  thách c a k  thù. c a con ng i Vi ướ ụ   T  ví d   đó, giáo viên đ nh h ự ậ nhân hóa h p lý s  t o cho s  v t vô tri tr  nên sinh đ ng, g i hình  nh bi u  ế ả c m . Qua đó giáo d c các em bi văn miêu t ừ ẩ ụ      c, Phép tu t   n d ế ể ệ  Giúp các em hi u th  nào là ngh  thu t  n d . Bi ụ ừ ậ ẩ ệ ử ụ có s  d ng ngh  thu t  n d . T  đó hi u đ ơ ừ ẩ ụ   n d   trong văn, th . phép tu t ệ ượ ự ậ ọ Ẩ ụ ­   n d  là g i tên s  v t, hi n t ằ ớ ươ có nét t ề ề ụ “Thuy n v  có nh  b n chăng     Ví d  :                                         B n thì m t d  khăng khăng đ i thuy n”

c :

ọ ệ

ư ế ị ượ + H c sinh xác đ nh đ ậ ẩ ụ ệ ậ ượ ử ụ c s  d ng : Ngh  thu t  n d   Ngh  thu t đ ẩ ụ ả ế ề Hình  nh  n d  : Thuy n và b n  ườ ượ ề (Thuy n: T ng tr ng cho ng i con trai luôn đi xa.

12

ợ ế ườ ng tr ng cho ng

ợ ấ ẹ ấ ậ ọ ng h c sinh c m nh n đ ượ c ng i ca.T  th c t ề   cu c s ng thuy n luôn xu t phát t

ả ừ ự ế ế ề ự ượ ệ ậ

ế ớ

ả ỗ i đ  miêu t t và l

ộ ề ự ế ớ  n i nh  nhung tha thi ơ ủ ờ ườ ủ ấ ươ ườ ủ ờ ượ ư i con gái luôn th y chung đ i ch .) B n : T ủ   ố ượ ướ ị c: Tình yêu v n r t đ p, th y + GV đ nh h ừ  ấ ộ ố chung, r t đáng đ ờ   ể ế ồ ọ ơ ậ ố ị ể b n r i đi kh p m i n i, còn b n luôn là v t c  đ nh, không th  chuy n d i ưở   ự ồ ằ ợ ng và luôn “khăng khăng đ i thuy n”. B ng tâm h n phong phú và s  liên t ệ   ậ ộ ng ngh  thu t th t tuy t đ c đáo nhân dân ta đã xây d ng nên m t hình t ủ ả ầ ờ   v i và giàu ý nghĩa. Thuy n và b n là s  so sánh ng m v i tình c m c a con ề ố   ờ ứ ẹ ườ ể i h a h n chân thành v  m i ng ợ i th i con gái đ i ch  ng tình chung th y r t nên th  c a ng ng.

ọ ướ ụ ữ ằ ạ Bài t pậ :  GV h ng d n h c sinh c m th  nâng cao b ng nh ng đo n văn, bài

ử ụ ẫ ệ

ị ể ủ ệ ả ừ ạ    trong đo n

ả ậ ẩ ụ văn có s  d ng ngh  thu t  n d . ề Đ  bài : Tìm và phân tích giá tr  bi u c m c a bi n pháp tu t th :ơ

ặ ờ

ệ ệ ừ ẩ

i ữ ặ ờ ệ c bi n pháp ngh  thu t tu t ụ ặ ắ

ộ ặ ạ ả ượ ẩ ộ ả ờ : Phát hi n đ ẩ ừ ụ ụ ỉ   n d , ch  ra   ả   ị ể  ng , hình  nh  n d  đ c s c sau đó phân tích giá tr  bi u c m ả   ả c  n d  và hình thành m t đo n văn ho c bài văn c m

ố ọ ử

ơ ả ữ ụ ấ

ạ ả ả

ắ ế ắ ừ ẩ ng ( nghĩa đen) tác gi ườ ọ ộ ả nh  giúp ng

ộ ư ờ

ữ ệ

ủ ộ

ố ẩ ụ ụ ị ả ỹ ế  m t tình c m yêu m n, khâm ph c v  lãnh t

ố ả ộ ộ ộ  b c l t Nam.

ậ ẩ ụ ị

ợ ẩ ụ ế ả ử ụ ướ ả ự ậ ở ậ ụ t  v n d ng bi n pháp   n d  vào vi ệ ể ả t văn miêu t

ơ

“ Ngày ngày m t tr i đi qua trên lăng ấ ỏ                           Th y m t m t tr i trong lăng r t đ ”.  ậ ượ ầ Yêu c u tr  l ượ đ c các t ủ c a các hình  nh đ th .ụ ế ợ  * H c sinh làm bài, giáo viên k t h p u n n n, s a ch a: ệ ệ ơ ử ụ     n d  r t hi u qu . Thông qua Câu th  trên nhà th  s  d ng bi n pháp tu t ươ ầ ặ ờ    đã t o ra m t hình hình  nh m t tr i là v ng thái d ị ầ ả   i đ c hình dung ra hình  nh Bác nh so sánh ng m sâu s c, t ặ ườ ự ỡ ấ ồ   i r c r ,  m áp nh  ánh m t tr i xua tan H  (nghĩa bóng) là m t con ng ắ ố ộ ẫ ệ   màn đêm nô l t Nam ta su t nh ng năm , soi sáng và d n d t dân t c Vi ế tháng ch ng Pháp, ch ng M  và ti n lên ch  nghĩa xã h i.Thông qua hình   ụ   ả  vĩ nh  n d  này tác gi ạ ủ ệ ộ đ i c a dân t c Vi ừ T  ví d   đó, giáo viên đ nh h ng cho các em  khi  s  d ng ngh  thu t  n  ẽ ạ ụ ợ d  h p  lý s  t o cho s  v t tr  nên sinh đ ng, g i hình  nh bi u c m. Qua  ệ ế ụ đó giáo d c các em bi ạ làm cho câu văn, bài văn  hay và sáng t o h n.         d, Phép tu t  hoán d ể ế ậ Giúp các em hi u th  nào là ngh  thu t hoán d . Bi

ệ ụ ừ ụ ệ ậ ơ

ủ ệ

ữ t tìm nh ng câu   ệ   ủ c tác d ng c a vi c ệ   ự ậ ọ  hoán d  trong văn, th . Hoán d  là g i tên s  v t, hi n ệ ằ ng, khái ni m khác có   ự ễ ệ ượ ợ ả ạ ớ ụ ụ ế ể ượ ử ụ văn, th  có s  d ng ngh  thu t hoán d  . T  đó hi u đ ụ ụ ử ụ s  d ng phép tu t ượ ng, khái ni m b ng tên c a m t s  v t, hi n t t ằ quan h  g n gũi v i nó nh m tăng s c g i hình, g i c m cho s  di n đ t.

ệ ầ ụ t cấ ả

ơ i s i đá cũng thành c m”

ượ ọ ị ơ ộ ự ậ ứ ợ “Bàn tay ta làm nên t  Ví d  :                   ứ                       Có s c ng + H c sinh xác đ nh đ ườ ỏ c :

13

ậ ệ ụ ệ c s  d ng : Ngh  thu t hoán d

ộ ủ ườ i

ậ ượ ử ụ ẩ ụ ỉ ứ ỉ ữ

ỏ ơ

ọ ỉ ữ ướ ơ

ậ ị ả

ườ ủ ế ậ

ể ủ ộ ả ứ ứ

ộ ượ ế ơ

ủ ợ ớ

ộ ả ụ ạ ố c : Hai câu th  nêu lên m i quan   ấ   ả  đã l y ộ i” . Chính con   ả   ầ ườ i và s c lao đ ng c a h  ch  không ph i cái gì khác đã góp ph n c i   t qua m i v t v , gian khó bi n “s i đá” thành “c m” ơ   ị ấ i kh ng đ nh, h n ụ i ca ng i vai trò, tác d ng to l n v  s c lao đ ng c a con   ị  i trong vi c chinh ph c thiên nhiên t o ra nh ng thành qu  có giá tr

ướ ụ ữ ạ ằ ả ọ Ngh  thu t đ ả  Hình  nh  n d  :  + Bàn tay: ch  s c lao đ ng c a con ng ổ + S i đá: ch  nh ng gian kh , khó khăn ả ạ ượ + C m: ch  nh ng thành qu  đ t đ c. ậ ượ ả ng h c sinh c m nh n đ + GV đ nh h ụ ặ ắ ậ ệ ằ ệ h  nhân qu , đúng quy lu t. B ng ngh  thu t hoán d  đ c s c tác gi ứ cái b  ph n “ bàn tay” đ   nói  đ n “s c lao đ ng c a con ng ọ ng ỏ ọ ấ ả ạ t o thiên nhiên, v ộ ố ộ ờ ạ ạ i cu c s ng  m no và h nh phúc . Đây là m t l mang l ề ứ ế ữ ộ ờ th  n a là m t l ữ ệ ườ ng ụ ụ ộ ố ph c v  cho cu c s ng. Bài t pậ :  Giáo viên h ng d n h c sinh c m th  nâng cao b ng nh ng đo n văn,

ẫ ệ ử ụ ậ

ị ể ủ ệ ả ừ ạ    trong đo n

ề ơ ụ bài văn có s  d ng ngh  thu t hoán d . Đ  bài : Tìm và phân tích giá tr  bi u c m c a bi n pháp tu t th :

ư “ Áo chàm đ a bu i phân li

C m tay nhau bi

ổ ế t nói gì hôm nay”. ệ ậ ầ ệ ỉ ệ ừ ượ c bi n pháp ngh  thu t tu t

ụ ặ ắ

ộ ạ ụ ượ i ữ ả ụ ả ờ : Phát hi n đ    hoán d , ch  ra ị ể ả   ả ừ  ng , hình  nh hoán d  đ c s c sau đó phân tích giá tr  bi u c m ặ   c hoán d  và hình thành m t đo n văn ho c bài văn

ố ữ ử ế ợ

ơ ư ữ

ị ế

ị ơ

ả ả

ả ự ừ ườ ặ

ườ ố ữ ả ấ

ắ ọ ồ ả c hình  nh  ườ ở ạ ữ ộ ỉ ớ i  i và ng i ra đi. Ch  v i   l ễ ả ượ ạ ơ ố ữ ồ ủ  đ c tr ng thái c a tâm h n con  ộ ả ắ ể ạ áo chàm” là m t hình  nh đ  l i m t cách c  th , sâu s c. Hình  nh “  i  ả ng v  s  đ c đáo, đó là hình  nh t  th c v a là hình  nh hoán  ệ ắ t B c th ng m c áo nâu chàm,  ề i v n hi n lành, ch t phác nh ng  ấ ề ủ ắ

ặ ể ỉ ủ ề

ủ ả ặ ủ ọ ướ t n

ữ ộ l

ữ ừ ụ ậ ị ả ữ ố ườ ở ạ i trong câu th  c a T   i  ẽ ư  nh ng bình d , tha thi ng cho các em  khi  s  d ng ngh  thu t

ư ố ữ ườ i cũng  ẹ ắ c m t ngh   ơ ủ ế t. ệ ợ ả ị ử ụ ợ ợ

ữ ế ể

c nh ng đ c đi m c a ng ế ả

ả ướ ự ậ ở ộ ườ ự ậ ượ ủ i, s  v t đ ế ụ t  v n d ng bi n pháp hoán d  vào vi ơ ệ ạ ầ  Yêu c u tr  l ượ đ c các t ủ c a các hình  nh đ ụ ả c m th . ọ * H c sinh làm bài, giáo viên k t h p u n n n, s a ch a: ệ ượ ữ Nh ng câu th  nh  nh ng âm thanh đ ng v ng đã tái hi n đ ườ ư l u luy n, b n r n trong cu c chia li gi a ng hai dòng th  mà nhà th  T  H u đã di n t ụ ể ườ ộ ng ề ự ộ ề ấ ượ nhi u  n t ồ ộ ư ụ ượ ng tr ng. Đ ng bào các dân t c Vi d , t ị ủ ứ ộ m t th  màu gi n d  c a nh ng con ng ặ   son s t th y chung, n ng ân tình. Màu chàm r t b n, ít phai, do đó T  H u đã ượ m n ý nghĩa c a màu chàm b n ch t đ  ch  tình c m c a con ng ư ỡ ề b n ch t th y chung. C m xúc nh  v  òa cùng nh ng gi ườ i ra đi và ng ngào. Cu c chia tay gi a ng ặ H u cho ta hình dung m t tình c m l ng l   T  ví d   đó, giáo viên đ nh h ẽ ạ nhân hóa h p lý s  t o cho s  v t tr  nên sinh đ ng, g i hình, g i c m, nêu  ặ ụ ậ ượ c nói đ n. Qua đó giáo d c  b t đ ậ ụ các em bi  làm cho câu  t văn miêu t văn, bài văn hay và sáng t o h n.

14

ạ ế ử ụ t đo n văn, bài văn có s  d ng các

ệ ệ ộ ậ Đây là m t trong nh ng y u t

ạ ậ ặ ụ

ọ ầ ậ

ộ ạ ự ả ơ

ạ ả ứ

ệ ế ợ ạ ằ ờ

ợ ừ

ệ ạ ộ ể ễ ạ ễ ợ ả  láy g i hình g i c m đ  di n đ t . ầ ượ

ừ ầ ừ ặ ỗ ề , c n tránh m c các l ạ ả i v  chính t ộ   ồ c di n đ t m t cách h n nhiên, trong sáng và b c ệ  t v n d ng linh ho t, khéo léo các bi n pháp ngh ễ   , đ t câu; tránh di n , dùng t

ộ ả ạ ữ ợ ả ặ ế t nh ng câu văn sinh đ ng, g i c m, giàu hình  nh và nh c

ườ

ử ụ ướ ẫ ầ ả  chính xác, câu văn c n ph i  ể ố ng nét, hình kh i,...Đ   ừ ữ ợ ả ợ   , g i  ng  g i t

ẩ ụ

ệ ậ ề ệ ộ

ơ ấ ệ ệ ạ ặ

ầ  c nh c n đ c bi ể ậ ứ ế ạ

ệ ử ụ ố ữ ữ ề ừ ọ so sánh

ữ ự ế ẳ ầ

ề p n ng chi u thu.

ư ộ ườ ữ ữ ừ i lính gác canh gi cho

ườ ượ n đ ưở ẹ ầ ẫ ầ ọ i m  c n m n cõng trên mình lũ con đ u tròn tr c c bình yên. ườ ư ộ i nh  m t ng

ứ ỡ ướ ữ ề i đêm trăng m m m i nh  m t áng tóc tr  tình.

ư ộ ư ộ ữ ầ ạ ệ ờ ầ ề ầ

ữ ồ

ử ụ ầ

ễ ả ẫ .

ọ ạ ể ạ ự ư ượ ả c t ọ ả , yêu c u h c sinh vi ế ạ t l i có

ặ ỹ 2.3.4. Rèn luy n k  năng đ t câu, vi ừ bi n pháp ngh  thu t tu t . ữ ế ố ầ ế   ế ố ớ ỗ ọ  c n thi t t đ i v i m i h c sinh khi vi ả ệ ậ ệ t là văn miêu t bài t p làm văn, đ c bi   . Vi c v n d ng linh ho t các biên ượ ệ ẽ ế ậ pháp ngh  thu t đã đ c h c vào các bài vi t t p làm văn s  góp ph n giúp   ố ụ ế   ờ ọ t các em phát huy t i đa năng l c c m th  văn h c, đ ng th i làm cho bài vi ầ   ạ ộ ỗ ở i m t câu văn, đo n văn giáo viên c n tr  nên sinh đ ng và sáng t o h n. M ệ   ờ ữ ế ướ ị i văn hay, cho các em luy n t nh ng l đ nh h ng, kích thích các em tìm, vi ọ   ầ ộ ư ễ ậ t p di n đ t b ng hình th c giáo viên đ a ra m t lo t hình  nh, yêu c u h c ử ụ   ậ i văn k t h p bi n pháp ngh  thu t so sánh, nhân hoá...s  d ng sinh dùng l ữ nh ng t ạ  Câu văn, đo n văn c n đ ế ậ ụ ộ ả  c m xúc chân thành; bi l ậ ắ thu t tu t ả gi i dài dòng ho c sa vào phân tích quá kĩ.  * Rèn kĩ năng vi đi u:ệ ế ượ ố ừ Mu n vi t đ c câu văn hay, ngoài vi c dùng t ả ả ắ ẽ có hình  nh. Có hình  nh, câu văn s  có màu s c, đ ầ ư ả ng d n HS s  d ng các t câu văn có hình  nh, c n l u ý h ả ư ậ ệ c m và các bi n pháp ngh  thu t nh  so sánh, nhân hoá,  n d  ...Các hình  ở ẽ ứ th c ngh  thu t này s  làm cho câu văn tr  nên sinh đ ng h n r t nhi u. ế ả ả ễ t chú ý đ n    Vi c rèn kĩ năng di n đ t trong bài miêu t ệ ạ vi c s  d ng phép so sánh trong m i câu văn. Có th  coi so sánh là vi c t o  ả ữ ừ , nh ng nét đ m cho b c tranh ngôn  nh ng n t luy n cho b n nh c ngôn t ệ ậ ầ ướ ng . Giáo viên c n h ng cho h c sinh luy n t p cách dùng nhi u t ợ ả   ậ khác nhau sao cho th t đa d ng, phong phú, g i c m. Ví d :ụ ữ  ­ Nh ng lá sen già khum khum ch ng khác nh ng chi c thúng con đ ng đ y  ắ ắ ­ Cây bàng già s ng s ng uy nghiêm nh  m t ng khu v ­ Cây b lóc. ề ­ Trăng v  khuya c  ng  là con thuy n trôi trên sông ngân. ­ Dòng sông quê d ỏ ­ V ng trăng non gi a b u tr i đ y sao h t nh  m t cái li m vàng ai b   quên gi a cánh đ ng lúa chín. ( Theo Vích­to Huy­gô) ẩ ụ Ngoài ra cũng c n cho h c sinh rèn kĩ năng s  d ng phép nhân hóa,  n d   ấ ộ trong di n đ t đ  t o s  sinh đ ng, h p d n cho c nh đ Ví d :ụ  Giáo viên đ a ra m t s  câu văn miêu t ầ ộ ố phép nhân hóa.

15

ọ ề ề

ướ c sông trong xanh màu ng c bích ­> V  mùa hè dòng sông  ộ

ẹ i và thì ươ ườ i c

ơ ầ

ớ ậ ệ ệ ử ụ

ộ ỗ ể

ộ ồ ụ ể ễ ả ế ạ i có m t cách hi u khác nhau. t l ả

ư

ồ ố ữ ướ ẻ ẹ

ồ ơ ằ ướ

ắ ẻ ẹ

ả ướ ẻ ẹ ẻ ề

ồ ặ ữ ướ ẽ ấ ẻ ẹ d u mình gi a cánh đ ng xanh m t lúa khoai. (V  đ p

ộ ế ủ ủ ườ i vi ớ t.V i

ộ ạ ụ ụ ị ể ả i cho m t giá tr  bi u c m khác nhau.

ủ ể ệ ẻ

ộ ạ ạ ụ ạ ả

ễ ỗ ế ờ ở i. Ý hay mà không bi ễ t cách di n đ t thì l

ờ ệ ệ ẽ ắ ặ t là ph i bi

ả ệ ừ ệ ạ

ạ ả

ế ộ ố ị ệ ừ ậ thông qua m t s  bài t p

ặ ả ừ ế ộ ả  c nh ho c t ử ố  cây c i có s

ả ả ở ầ ể ạ  5­7 câu) t  đã h c, có câu m  đ u là:

ữ ỉ ự ả ộ

ỏ ồ

ấ ớ ỗ ỗ

ế ệ ấ ở ấ ề ề ợ ớ   t  y đã g i m  r t nhi u đi u m i

ẳ ữ ữ ứ ố ượ ệ  (S  d ng bi n pháp nhân hoá) trong tôi.

i chi chít lá. Tán bàng xoè ra nh  m t

ư ộ ướ ướ ề ế ầ ế ế ậ ổ ­ V  mùa hè n ọ ế khoác lên mình m t chi c áo màu xanh ng c bích. ồ ồ ẹ  ­>Bông hoa h ng xinh đ p đang t  ­Bông hoa h ng xinh đ p. ả ươ th m to  h ng th m. ộ ộ ­ V i cùng m t n i dung thông báo, cùng s  d ng bi n pháp ngh  thu t   ớ nhân hóa song v i m i cách vi ớ ộ Ví d :  V i n i dung: Con sông ch y qua m t cánh đ ng, ta có th  di n t ề ằ b ng nhi u cách nh  sau : ằ ­ Con sông n m u n khúc gi a cánh đ ng xanh m t lúa khoai. (V  đ p  thu n tuý). ­ Con sông khoan thai n m ph i mình trên cánh đ ng xanh m t lúa khoai.  (V  đ p kho  kho n). ề   ồ ­ Con sông hi n hoà ch y qua cánh đ ng xanh m t lúa khoai. ( V  đ p hi n hoà). ­ Con sông l ng l ầ ư tr m t ). ư ậ Nh  v y, ý c a câu văn hoàn toàn ph  thu c vào ng  ý c a ng ạ ễ ộ ỗ m i m t cách di n đ t khác nhau l ạ ế t đo n văn  *Rèn kĩ năng vi ớ ấ ở ộ   Cái hay c a m t đo n văn th  hi n rõ nét nh t   ý. Ý càng m i m , càng sâu ế ứ ắ   s c, đ c đáo thì đo n văn càng có s c thuy t ph c. Ý ph i di n đ t thành ờ ạ ờ   i văn tr  nên sáo r ng. L i văn l ả ị i văn chân thành, trong sáng, gi n d , có hình  nh, có âm thanh, có hay là l   ế ậ   ố ụ ặ ế ạ nh c đi u,...và có cách s p x p (b  c c) ch t ch . Đ c bi t v n ơ ở ụ    vào bài làm. Trên c  s   rèn luy n kĩ năng d ng linh ho t các bi n pháp tu t ử ụ   ọ ướ ặ đ t câu, giáo viên đ nh h  có s  d ng ng cho h c sinh vi t đo n văn miêu t ậ ệ các bi n pháp ngh  thu t tu t ậ ự ậ * Bài t p th c hành (T p trung vào th  lo i miêu t ): ạ t m t đo n văn (t Bài 1: Hãy vi ọ ừ ệ ụ d ng các bi n pháp tu t ề a) M i khi mùa xuân v ... b) Mùa hè sang... c) Thu đ n...ế ờ d) Khi tr i chuy n mình sang đông... Đáp án : ự ỗ ỏ ề a) M i khi mùa xuân v , nh ng búp bàng c a mình chui ra kh i nh ng nhánh  ấ ủ ầ  dòng nh a nóng. Ch  qua m t  khô g y, kh ng khiu sau c  mùa đông dài  p  ế ồ ể đêm thôi, nh ng ch i xanh li ti đã đi m tím h t cành to, cành nh . Và r i  ư ổ ồ ừ t ng ngày nh ng ch i xanh  y l n nhanh nh  th i, m i lúc m i khác. Cái  màu xanh m t mà, cái s c s ng quy t li ử ụ ạ l b) Mùa hè sang, cành trên cành d ồ chi c ô kh ng l , nhi u t ng nhi u b c chi m lĩnh không gian. D i cái ô

16

ọ ấ ườ

ỉ t bao nhiêu ng ư ườ i khách qua đ ẫ

ệ , ngày qua ngày, cây bàng v n b n  ử ụ

ế ữ ừ ị ướ

ộ ớ ạ ầ ể

ỏ ể

ệ ứ ể ấ ở ấ ứ ẳ ử ụ S  d ng bi n pháp b t c  loài cây nào.  (

ế ữ ắ ầ

ồ ộ

ớ ố ẹ ữ

ả ặ ấ

ữ ỉ ộ ơ ỉ c d t b ng  ồ

ẻ ẹ

ề ờ ồ ọ ử ỏ ậ ồ ệ ộ ấ ể ỏ ượ ệ ằ c trang đi m m t t m th m đ  đ ụ ệ ế ẫ ử ụ ẩ ụ S  d ng bi n pháp so sánh,  n d ) ế “ Trăng là cái li m vàng gi a đ ng sao.  ữ ố t:  ộ ố ỏ ụ ặ ”.

ờ ể ố ế ề ầ ế ộ

ử ụ c nh  ừ    so

ẳ ầ ẫ ừ ừ  t

ả ắ ặ ẫ

ế ắ ủ

ố ườ ấ ố ơ ấ ừ . Trăng đi đ n đâu n i  y b ng lên ti ng c ị ơ ủ ẫ ầ ơ ậ ị ế ạ

ụ ộ ố ấ ườ ế i kh i d y tình yêu , cu c s ng.

t bài văn: ặ ử ụ ệ ế ạ

ướ ừ ế ệ ng d n cho các em v n d ng vào vi

ậ ụ ự ệ ậ

ế ế t hoàn  ề c  v n dung  th c hi n trong nhi u  ự t th c ể ồ  l p. Ngoài ra  có th  l ng ghép vào các ti ỉ ế t vi nhà và

ở ề ụ ể

ộ ố ệ ệ

ể ể ế ỏ ọ ệ ế ố ố ượ t, s  l ng h c sinh khá gi ả ọ ậ   i tăng. Sau đây là Các em làm khá t

ả ọ ậ ủ ề ế

ế ồ ổ  màu ng c bích  y, không bi kh ng l ng đã  ề ầ ề ạ ừ i ngh  chân. Hi n lành và tr m t d ng l ờ  ( S  d ng bi n pháp so sánh, nhân  ộ ỉ b  dang r ng vòng tay giúp ích cho đ i. hoá) ứ ỏ ầ ế   c heo may. c) Thu đ n, nh ng chi c lá bàng c  đ  d n lên theo t ng nh p b ộ ộ ứ ậ Cây bàng l i trang đi m cho mình m t b  cánh m i. B  cánh đó c  đ m d n  ố ế ừ lên sau t ng đêm thao th c. Đ n cu i thu thì nó chuy n h n sang màu đ  tía.  ỏ ấ Cái màu đ   y không th  th y  ẩ ụ  ) nhân hoá,  n d . ể ờ d) Khi tr i chuy n mình sang đông, cây bàng b t đ u trút lá. Nh ng chi c lá  ư ữ bàng lay đ ng nh  nh ng ng n l a đ  b p bùng cháy. R i ch  m t c n gió  ọ ử ỏ ấ ộ nh , nh ng ng n l a đ   y chao li ng r i đua nhau r t xu ng. Ch  qua m t  ượ đêm thôi, m t đ t đã đ ữ ế nh ng chi c lá bàng. Kì di u thay nh ng chi c lá! Đã r ng r i mà v n toát  ệ ế lên v  đ p đ n mê say. (  ộ Bài 2: Có m t nhà văn đã vi ả ấ Trăng là cái đĩa b c trên t m th m nhung da tr i. Trăng t a m ng xu ng  ầ ể ữ tr n gian. Trăng tuôn su i mát đ  nh ng tâm h n khao khát ng p l n ả ả ạ ự t m t đo n văn t t v  b u tr i, ánh trăng em hãy vi  D a vào hi u bi ậ ệ ệ ờ ẹ ủ ầ đ p c a b u tr i  đêm trung thu có s  d ng các bi n pháp ngh  thu t tu t sánh, nhân hóa. Đáp án :  nhô lên sau lũy tre làng xanh th m. Trăng  V ng trăng vàng th m đang t ắ ữ tuôn ch y nh ng ánh vàng trên kh p làng quê, trăng dào d t cùng sóng lúa,  trăng t m đ m r ng tre rì rào trong gió. Trăng l n tr n trong tán lá xanh rì rào  ậ ủ n chu i dõi theo m y cô c u tí  c a cây đa đ u thôn. Trăng lai láng trong v ườ ộ ế ả hon đang ch i tr n gi i r n rã.  ờ ậ Trăng tinh ngh ch đ u vào ánh m t c a các anh ch  thanh niên. Trăng v n lên  ẹ   má các em thi u nhi. Trăng ôm  p mái tóc b c ph  c a các c  già. Trăng đ p ơ ậ t bao! Trăng ùa vào lòng ng xi ế * Rèn kĩ năng vi ơ ở  Trên c  s  rèn kĩ năng đ t câu, vi t đo n văn có s  d ng các bi n pháp  ậ ẫ ọ ngh  thu t tu t  đã h c, tôi h ộ ượ . Kĩ năng này đ ch nh m t bài làm văn ở ớ t bài TLV  ti ệ hành luy n  đ  c  th ... ư ậ ự ề * Sau khi đ  ra m t s  bi n pháp th c hi n nh  v y, và đ  ki m nghi m  ể ả ủ ệ hi u qu  c a các gi i pháp trên, tôi đã ti n hành ki m tra k t qu  h c t p  ủ ọ c a h c sinh.  ứ ố ả b ng đ i ch ng v  k t qu  h c t p c a các em. ọ ọ     a. H c sinh yêu thích môn h c

ườ Yêu thích: 46% Bình th ng:  48,7% Không thích: 5,3 %

17

ấ ượ ế ả ả b. K t qu  kh o sát ch t l ng:

K t quế Sĩ TT L pớ Gi iỏ Khá Y uế ả TB số

SL % SL % SL 12 13 05 14 12 04 26 25 09 14,3 11,1 12,7 37,1 33,3 35,2 % 34,3 38,9 36,6 SL 05 06 11 % 14,3 16,7 15,5 35 36 71

1 6a 2 6B T ngổ

ể ệ ố ọ

ụ ể ấ ằ ọ ộ

ả ả ọ ệ ượ

Có th  th y r ng đ  giúp h c sinh yêu thích môn h c, rèn luy n t ạ ớ ọ ộ ễ ữ ự ế ữ ư ầ ọ

ả ọ ế ầ ậ

ờ ợ ế t kĩ ỏ ấ ả ầ   t c  giáo viên d y l p đ u năng c m th  văn h c là m t vi c làm đòi h i t ế   ở ộ ấ c p ph i có lòng kiên trì không đ c nóng v i. B i vì có nh ng h c sinh ti n ấ   ộ b  ngay trong vài tu n nh ng cũng có nh ng h c sinh s  ti n b  di n ra r t ậ ch m, không ph i vài tu n mà có khi vài tháng, th m chí c  h c kì. N u giáo   viên không bi ả t ch  đ i, nôn nóng thì khó thành công.

Ậ Ế                                3. K T LU N

ậ ậ ệ ệ

ọ ụ

ả ế ế

ả ệ ế t bài đ t đ ậ đã đ

ượ ọ c nâng lên, câu văn th  hi n đ

ụ ậ ứ ể ệ ề ạ

ầ ủ ự ế ấ

ờ ấ ạ ớ ứ ế ớ  đây các em r t có h ng thú ti p xúc v i văn th  đ  đ

ơ ừ đó các em tích lu  đ

3.1. Ý nghĩa đ  tàiề ố ừ  ụ Trong su t quá trình v n d ng, khai thác các bi n pháp ngh  thu t tu t ứ   ấ ệ ả ậ vào vi c c m th  văn h c tôi nh n th y các em chăm chú theo dõi, hào h ng ầ ế ậ   ạ ượ ế ể c k t qu  cao. H u h t các em đã bi t v n phát bi u bài, khi vi ả   ừ ệ ụ c h c vào bài vi d ng các bi n pháp ngh  thu t tu t t, kh  năng c m ượ ả ọ ượ ụ   c c m xúc, trình bày lô gíc th  văn h c đ ố ọ t, có s  sáng t o theo cách khoa h c.  Các bài t p  ng d ng các em đ u làm t   ơ  ậ ả c m nh n c a riêng mình. Ban đ u các em r t ng i ti p xúc v i văn th ả   ơ ể ượ ư c c m nh ng gi ế   ể ẹ ậ c v n hi u bi nh n cái hay, cái đ p trong văn th , t t ấ ướ ề c. v  văn th  giúp các em thêm yêu cu c s ng, yêu quê h ỹ ượ ố ng đ t n

ươ ợ ề

ự ổ ư ế ế

ồ ề ế ự ẫ

ấ ả ệ ự ng d n đ n s  thành công l n nh t. ng pháp phân tích giá tr  bi u c m c a các bi n pháp ngh

ạ ớ ị ể ộ ủ ấ ề ể ơ

ẹ ầ

ừ ẻ ẹ ả ỉ ắ ừ ị ế ứ ố mu n g i g m qua t ng trang vi

ọ ơ ộ ố ả ậ ọ ỉ  ộ Qu  th t h c văn, làm văn là m t năng l c t ng h p, là quá trình b n b ọ ậ dày công h c t p, trau d i lâu ngày, đó là ch a nói đ n năng khi u. Song dù   ế ọ ậ   ẫ có năng khi u ít hay nhi u thì s  nh n n i, kiên trì rèn luy n trong h c t p ườ ẫ v n là con đ ệ  ươ ớ V i ph ậ   thu t tu t  trong văn th  cũng ch  là m t cách trong r t nhi u cách đ  khám   phá ra v  đ p muôn màu muôn s c và giá tr  cao đ p đ y tính nhân văn mà ử ắ ơ   các tác gi t, giúp các em có h ng thú h n ả ớ v i môn văn và trong c  quá trình h c văn.

18

ộ ố ả ẽ ầ ớ

Tôi hy v ng v i m t s  gi ọ ọ ụ ế ọ ớ ớ ng c m th  văn h c cho h c sinh l p 6 nói riêng và các l p ti p n i ấ   i pháp nêu trên s  góp ph n nâng cao ch t ố ở

ả ượ l THCS nói chung.

ị ề ấ ữ ế 3.2. Nh ng ki n ngh , đ  xu t.

ụ ự ả

ệ ọ ị

ố ắ ệ ứ ế ụ

ầ ườ ự giáo viên c n tăng c

ể ệ ầ ạ ả ố ơ ệ  mu n th  hi n. Bên c nh đó, trong các gi

ộ   ọ ộ Nâng cao trình đ , năng l c c m th  văn h c cho h c sinh là m t ườ ả   ỏ i giáo viên ngoài lòng kiên trì, ch u khó thì ph i vi c làm khó, đòi h i ng ọ   ườ ả ự ố ộ có trình đ , năng l c t ng xuyên kích thích h ng thú cho h c t. Ph i th ồ ớ ế ả ọ ậ   ờ ơ sinh ti p xúc v i th  văn. Đ ng th i ki m tra, đánh giá k t qu  h c t p ọ ắ   ể ơ ườ ủ c a h c sinh th ng xuyên h n đ  có bi n pháp kh c ph c và u n n n ụ ể ờ ị k p th i. C  th :  ạ Khi d y các phép tu t ọ ủ ả ng mà tác gi ầ ố

ệ ả ọ

ệ ướ ng h c sinh c m nh n đ ậ ẩ

ậ ị

ể ậ ả t là văn miêu t

ả i nói giàu hình  nh và tính bi u c m cao.

ườ ồ

ệ ậ ừ ng luy n t p, th c hành   ị  ế ậ cho h c sinh nhi u h n,  rèn cho các em kĩ năng nh n bi t, phân tích giá tr ị ộ ổ ậ ể   bi u c m c a các bi n pháp NTTT góp ph n làm n i b t giá tr  n i dung và ể ờ ọ ư ưở  đ c hi u văn  t t   ử  ữ ệ ọ ả t các ng  li u có s b n giáo viên c n chú tr ng phát hi n và khai thác t ậ ượ ừ ụ   c cái hay, cái d ng các bi n pháp NTTT, t  đó h ừ ị ộ ẹ ể   ữ ạ ệ ề i. T  nh ng hi u đ p v  giá tr  n i dung, ngh  thu t mà tác ph m mang l ọ   ế ề ẫ ướ ậ ệ ế ng d n h c t v  cách nh n bi bi t, cách tìm giá tr  ngh  thu t, giáo viên h ế ế ả ệ ạ ậ ườ ụ ậ   t bài t vi ng xuyên vào vi c t o l p văn b n trong các ti sinh v n d ng th ụ ặ ế ặ TLV, đ c bi   .. ho c có th  v n d ng trong giao ti p hàng ể ả ể ờ ngày đ  l ị ữ ệ ờ i văn, l ề Ngoài ra v  phía nhà tr ệ ạ ấ ụ ụ ố ệ ầ ng c n trang b  thêm các tài li u và đ  dùng ọ ộ t nh t cho vi c d y h c b  môn Ng  văn trong nhà tr ph c v  t ng.

ồ ụ ở ườ ệ

ữ ầ ạ ệ ổ ế ề ả ặ ạ

ơ ộ ọ ậ ề ệ ể

ố ớ Đ i v i các đ ng chí ph  trách chuyên môn c n t o đi u ki n m  thêm   ớ ữ   ữ nh ng l p chuyên đ  ho c ph  bi n nh ng kinh nghi m gi ng d y, nh ng ị ế sáng ki n kinh nghi m hay đ  anh ch  em giáo viên có c  h i h c t p, nâng   cao tay ngh .ề

ờ ậ ạ ớ ứ ủ ổ ự Tóm l

ắ ọ ủ i pháp t ậ ư ẳ ấ ể ữ ế ỏ

ộ ồ ế

ự ễ

ạ ạ ủ ạ ủ ấ ượ ị ơ ở ữ ầ i v i nh n th c c a mình trong th i gian ng n, tôi đã n  l c, tìm ể  ạ tòi, suy nghĩ và đúc rút kinh nghi m qua quá trình d y h c c a mình. Có th ố ư ả ọ   i  u và không nh ng quan đi m d y h c đã nêu ra ch a h n là gi ượ ự ế   c s  đóng góp ý tránh kh i nh ng h n ch , thi u sót. Tôi r t mong nh n đ ổ  ự ệ ồ ki n xây d ng c a b n bè, đ ng nghi p và h i đ ng chuyên môn đánh giá b ệ ơ ể ề sung đ  đ  tài c a tôi hoàn thi n h n, có giá tr  h n trong th c ti n, góp   ọ ộ ng d y h c b  môn Ng  văn  ph n nâng cao ch t l THCS.

ả ơ ạ Xin chân thành c m  n !

19

Ả Ệ TÀI LI U THAM KH O

ộ ụ

ễ ộ ố ậ ỏ

ễ ệ ạ ọ t Nga –Ph m Minh Tú : Yêu văn và h c văn

ứ ễ ắ ị

ụ ế ế ỏ ủ ứ Tuy t       H i đáp ki n th c Ng  văn 6 NXB Giáo d c.

ế ậ ị ị ữ  [1] B  sách Ng  văn 6 NXB Giáo d c  ị  [2] Nguy n Th  Mai Hoa – Đinh Chí Sáng : M t s  câu h i và bài t p nâng ữ cao Ng  văn 6 NXB Giáo d c. ề ạ ứ  [3] T  Đ c Hi n – Nguy n Vi –NXB Hà N iộ   [4] PGS.TS.Lê Huy B c (ch  biên) –Lê Quang Đ c – Nguy n Th  Minh ữ  [5] Đoàn Th  Thu Hà – Phùng Th  Thanh Lâm : Ngân hàng bài t p ti ng vi ệ   t

ễ ầ ậ ồ ị [6] Vũ Nho (ch  biên) –Nguy n Thúy H ng –Tr n Th  Thành : Bài t p rèn kĩ

ớ l p 6 NXB Giáo d c  ủ ợ ư ụ năng tích h p Ng  văn 6 NXB Giáo d c.

20