Sáng kiến kinh nghiệm THCS: Rèn luyện kỹ năng mô tả các đối tượng Địa lý trên bản đồ cho học sinh lớp 8

1

2

1. PH N Ầ M  Đ UỞ Ầ

ọ ề

ề ệ ụ ườ nhà tr

ọ ề ề ệ ứ ả ọ

ọ ứ ụ

ụ

ọ ọ ể ả ế ớ ộ ạ ủ ộ ươ ng trình, ph ầ ứ

ạ ủ

ậ

ầ ọ ỉ ấ ả

ứ ư

ng th c h c t p t

ươ ể ụ ộ ư ậ ở ứ ự ứ ọ ậ ự ậ ở ọ ầ ủ ế ẫ ả ể ượ ế ố  h c sinh n u mu n đ ự ướ t ph i có s  h

ươ ự ạ

ọ ng ti n d y h c tr c quan. ộ

ằ ọ ị ị

ọ ượ ư ị ữ ng. Nh m trang b  cho h c sinh nh ng bi u t ể ườ ọ ấ

ễ ủ ả ầ ồ

ả ộ ố ộ ấ

ệ ằ

ố ộ

ế ượ ồ ừ ươ ể

ệ ả ề ặ ị ng ti n nào có th  thay th  đ ồ ệ ạ ươ ứ ự ệ 1.1. Lý do ch n đ  tài ụ   ạ ở ng vi c truy n th  tri      Trong công tác giáo d c và gi ng d y  ụ  ặ th c cho h c sinh là đi u quan tr ng. M t khác  thông qua vi c truy n th  Do  tri th c cho h c sinh mà giáo d c hình thành nhân cách xã h i ch  nghĩa. ươ   ừ ổ ng đó trong giáo d c không ng ng đ i m i n i dung, ch ệ ươ ng ti n d y h c đ  đáp  ng yêu c u phát pháp d y h c và c i ti n ph   ể ủ   ớ ả ọ ậ ộ tri n c a xã h i. Trong h c t p, h c sinh không tho  mãn v i vai trò c a ẵ ượ   ả ườ ế c ng i pháp đã có s n đ i ti p thu th  đ ng không ch  ch p nh n các gi ộ   ộ ố ổ ư  l a tu i này n y sinh m t s  yêu c u và cũng là m t đ a ra. Nh  v y,  ộ ộ ậ   quá trình: s  lĩnh h i đ c l p các tri th c và phát tri n kĩ năng. Nh ng các   c hình thành và phát ph  l p  ủ ị ộ   ng d n c a giáo tri n m t cách có ch  đ nh thì c n thi ệ ớ viên v i các ph ạ ả   c đ a vào gi ng d y trong     Môn Đ a lí là m t trong các môn khoa h c đ ệ ể ượ   ng, khái ni m Đ a lí nhà tr ế ớ ượ ị c th  gi i khách quan đã quan tr ng nh t. Môn Đ a lí giúp các em hi u đ   ệ ươ ọ   ạ ố ng ti n d y h c Trong s  các ph và đang di n ra xung quanh chúng ta.   ầ ế ấ   ệ ươ ự ị t và g n gũi nh t ng ti n c n thi tr c quan c a môn đ a lí, b n đ  là ph Đ tấ   ộ ề ặ ồ ị ớ ọ ỏ ẽ v i h c sinh. B n đ  Đ a lí là hình v  thu nh  toàn b  b  m t Trái   ặ ề ặ ự ẳ ặ ủ ậ Đ t trên m t ph ng d a vào các ho c m t s  b  ph n c a b  m t Trái     ể ể ệ   ể ươ ọ ươ ng pháp bi u hi n b ng kí hi u đ  th  hi n ng pháp Toán h c, ph ph ự ả ồ ữ   ố ả ề ị các thông tin v  Đ a lí. B n đ  có kh  năng ph n ánh s  phân b  và nh ng ụ ể  ấ ố ượ ệ ủ Đ t m t cách c  th m i quan h  c a các đ i t ng Đ a lí trên b  m t Trái  ả ệ ộ   c. Do đó, b n đ  v a là mà không m t ph ọ   ọ ừ ng ti n tr c quan, v a là ngu n tri th c quan tr ng trong vi c d y h c ph

3

ị ị ồ ố ả ờ ử ụ ồ

ị ọ ạ ặ ứ ư ả ộ

ị ả ệ

ệ ứ ạ ị

ả ế ượ ọ ộ ườ ồ ả ạ ủ

ị ớ ả ụ ả c trong quá trình gi ng d y c a ng ừ ồ  b n đ  và đi t

ả ọ ấ ứ ị

ệ

ỹ ệ ệ ỹ ề ả

ồ ả ố ượ

ọ ị ấ ồ ặ ả ộ

ứ ả

ệ ế

ờ ẩ ứ ở ệ

ị ị ạ ấ ầ ế ệ ị ỹ ơ ả ả

ầ ọ ơ ở ng trung h c c   s . M t trong nh ng

ả

ộ ố ượ  các đ i t ế ọ ọ ậ   ệ t cho vi c h c t p ớ    các l p trên.  c  b n c n ph i luy n cho h c sinh trong quá trình    quan tr ngọ   ỹ k  năng ọ   ả ng đ a lý trên b n cho h c ỏ ọ   ịa lý, nó đòi h i h c t khi h c đ

ộ ọ

ọ ơ ở ầ ớ ề ỹ

ng h c sinh lúng túng trong cách đ c

ị

ư ạ   , h c sinh trung h c c  s  ph n l n đ u ch a th o k  năng ả  ọ b n đ  và mô t ả ồ ồ  Vi c rèn cho ả ệ ượ ể ệ c th  hi n trên b n đ .   ữ   ộ ồ là m t trong nh ng ả ng đ a lý trên b n đ ọ ơ ở   ng trung h c c  s . ề

ả ị

ọ ố ượ  các đ i t ế ồ ượ

ả ề  các đ i t

”. Trong  đ  tài sáng ki n kinh nghiêm này, tôi xin đ ị ị ạ ệ :  ế sáng ki n kinh nghi m ọ   ả ng đ a lý trên b n đ  cho h c ư   c đ a ra ậ ề ị ng đ a lý v  đ a hình, khí h u và sông ngòi   ữ   ụ   mà tôi đã áp d ng trong nh ng ố ượ ọ ng trình d y h c môn Đ a lý 8

ủ ồ Đ a lí. B n đ  là cu n SGK th  2 c a Đ a lí, đ ng th i s  d ng b n đ ươ cũng là m t ph ng pháp đ c tr ng trong d y h c Đ a lí.  ệ ớ ả      Trong quá trình gi ng d y môn Đ a lí vi c giúp h c sinh làm vi c v i b n ọ ồ ể   đ  đ  khai thác tri th c Đ a lí trong b n đ  là m t vi c quan tr ng không ị   ộ ể i giáo viên b  môn Đ a th  thi u đ ư ọ lí. Ví nh  nhà giáo d c h c Ba­Ren­S­Kin đã t ng nói: “…M i công trình   ứ ồ ừ ả i b n đ  … ”.  nghiên c u Đ a lí ph i xu t phát t ồ ồ ọ ạ    B n đ  là ngu n tri th c đ a lí đa d ng phong phú giúp h c sinh khai thác,   ể ư ố ủ  duy, hình thành và rèn luy n k  năng cho quá trình c ng c , phát tri n t   ọ ậ ủ ọ   t là h c t p c a h c sinh. Do đó rèn luy n các k  năng v  b n đ , đ c bi ỹ ạ   ả ng đ a lý trên b n đ  trong quá trình gi ng d y  các đ i t k  năng mô t ể ệ   ụ ề ị Đ a lí đ  truy n th  và cung c p tri th c Đ a lí cho h c sinh là m t vi c ế ượ ể c trong quá trình gi ng d y Đ a lí.  không th  thi u đ ị ỹ ữ ệ       Vi c rèn luy n nh ng k  năng đ a lý là r t c n thi ế ồ đ ng th i cũng chu n b  k  năng cho vi c ti p thu ki n th c  ề k  năng ọ ấ ỹ Có r t nhi u  ữ ở ườ ị ạ d y Đ a lý   tr ị ệ ỹ đó là : “Rèn luy n k  năng mô t ỹ ầ ấ ơ ả sinh ”. Đây là k  năng r t c  b n, c n thi ữ ả ắ sinh ph i n m v ng n i dung đã h c. ự ế ọ    Trên th c t ườ ọ ọ quan tr ng này. Th ố ượ ể ị đ  phân tích các đ i t ng đ a lý đ ả ỹ ọ ố ượ k  năng mô t h c sinh   các đ i t ề d y h c ở ườ ị ọ  đ a lý  ạ ọ tr ng tâm v    tr ữ      Chính vì nh ng lý do trên, tôi xin ch n đ  tài   ỹ ệ “Rèn luy n k  năng mô t sinh l p 8ớ ỹ các k  năng mô t ươ trong ch ừ năm v a qua.

ệ ả

ườ ng THCS hi n nay. ỹ ố ộ ứ ệ ợ ố

ế ể ử ụ Tìm hi u th c tr ng s  d ng b n đ   trong Tr ỹ Rèn cho ng ỹ ươ ệ ị ế ứ ả ợ

ơ ở ứ ố ệ ừ ế ả ồ ọ ớ ủ 1.2. Đi m m i c a sáng ki n ồ ạ ự ể   ọ ỹ ườ ọ   i h c các k  năng, k  năng đ c, k  năng phân tích m i quan ổ ệ ị h  đ a lý, k  năng t ng h p các m i quan h  đ a lý m t cách bi n ch ng và khoa   ồ   ọ ng pháp thích h p khai thác ki n th c trên c  s  các hình b n đ , h c. Có ph ộ ả ể bi u đ i, tranh  nh, b ng s  li u t đó rút ra n i dung ki n th c bài h c.

4

ứ ả Nghiên c u ph ng pháp mô t

ố ượ ướ ệ ả ợ   ồ ả ng đ a lí trên b n đ  thích h p, ự ủ ọ   ng đ  cao tính tích c c c a h c

ọ ị ấ ượ ươ  các đ i t ệ ạ có hi u qu  trong vi c d y h c đ a lý 8 theo h ọ ị sinh, góp ph n nâng cao ch t l

ị ề ệ ế

ụ ộ ả ọ

ệ ượ ự

ủ ộ ầ

ươ ườ ọ ạ ươ ụ ề

ể Sáng ki n có th  áp d ng trong d y h c môn Đ a lý các bài liên quan v ề

ạ ầ ng d y h c đ a lí hi n nay. ể ế ủ ộ   ộ ứ ườ ọ i h c tìm tòi, khám phá đ  ti p thu ki n th c m t cách ch  đ ng Ng ư ướ ạ ồ ử ụ ứ c. H c sinh s  d ng b n đ  làm sáng t o ch  không còn th  đ ng nh  tr   ọ ậ ủ   ng ti n tr c quan trong quá trình h c t p, giúp phát huy đ ph c vai trò c a ủ ạ ng châm th y "Ch  đ o" trò "Ch  đ ng" . i h c đúng ph ng 1.3. Ph m vi áp d ng đ  tài ụ ế ậ ọ ườ ở ị đ a hình, khí h u và sông ngòi 7,8, 9 ị ng THCS. ạ  các tr

ả ủ ệ ệ ỹ các đ i t ố ượ   ng

ị

Ầ Ộ 2. PH N N I DUNG ự ệ ạ 2.1. Th c tr ng c a luy n vi c rèn luy n k  năng mô t ủ ọ đ a lý c a h c sinh THCS ề     2.1.1.  V  phía h c sinh ạ ọ ả ố ớ ị ậ t

ề ả ở ấ ả ọ ng trình Đ a lí, ngoài m t s  bài h c v  b n đ

ồ ệ ử ụ ấ ọ ộ ố ệ

ớ ấ ề ư

ồ ử ụ ỗ ả ườ ớ

ế ế

ế ả b n đ , không bi các đ i t

ồ ồ ư ị ố ượ ệ ộ

ẹ ệ ử ụ s  d ng b n đ

ả mô t

ị ượ ế

ố ượ ế ọ ẹ ả ắ ấ ơ

ự

ồ ạ

ệ ỉ ả ủ ế ả ầ ọ

ư

ấ   t c  các kh i l p, tôi nh n th y: Trong Trong quá trình gi ng d y đ a lý  ồ ở ớ ị ươ    l p 6, có r t ít bài ch ả ọ   h c dành riêng cho vi c rèn luy n các kĩ năng s  d ng b n đ  cho h c sinh ọ ế   ậ t ng nh  không bi các l p 7,8,9. Chính vì v y mà r t nhi u h c sinh d ư   ồ ớ ả ề ườ ng trên l p có nhi u em ch a cách s  d ng b n đ  v i m i b n đ  treo t ắ ướ   t cách ng B c – Nam – Tây – Đông, các em không bi t đâu là các h bi ứ ừ ả ị ế t cách mô t ng đ a lý khai thác ki n th c t   ậ ể ệ ự   ả ượ c th  hi n trên b n đ  nh : đ a hình, khí h u, sông ngòi, h  đ ng –th c đ ả ồ nên  ệ ộ ố ọ v t.ậ  M t s  h c sinh còn xem nh  vi c rèn luy n kĩ năng  ả ồ ấ ế ề r t y u v  kĩ năng  ng đ a lý trên b n đ .   các đ i t ắ   ỗ ế ọ ứ ậ t h c là không ch c   Do v y ki n th c các em ti p thu đ c sau m i ti ế ọ   ch n hay nói đ n gi n là “ h c v t” nên r t nhanh quên. Đ n các bài h c, ả ấ ấ ớ ả ề bài th c hành ph i làm vi c nhi u v i b n đ , thì các em th y r t khó khăn   ề ể và lúng túng, nhi u em ch  nói và làm theo b n bè mà không hi u. ọ   ố ọ ể ­ K t qu  bài ki m tra kh o sát đ u h c kì II c a  h c sinh kh i 8 năm h c ể ử ụ Atlat đ  làm bài nh  sau 2018 – 2019  khi không s  d ng           Y uế

Khá

L pớ

T ngổ   s  HSố

%

%

%

%

Số  ngượ l

iỏ Gi Số ngượ l 2

5,3%

TB Số  ngượ l 10

38 26,3% 18 47,3%

Số  ngượ l 8

21,1% 8

5

ề

ổ ạ

ệ ả ấ ạ

ớ ươ ế ợ ng pháp ậ ề ộ  sâu v  n i dung và ph

ả ạ ch c các ti ồ ở trên l p. ớ

ọ

ị ở

ự ả ử ụ ừ ph i đi đúng các b

ả ễ ể ệ

ả ồ cho h c sinh đ  h c sinh có th

ả ế ể ọ ộ

ươ ứ ị 8 ầ c coi là ph n khó do

ậ

ọ ệ ồ ặ ứ ấ ế ớ t là h c sinh l p 8 ướ ể ọ ệ ẫ  ở THCS đ ượ ế ề đòi h i v n d ng nhi u ki n th c, kĩ năng. ề ỹ .

2.1.2. V  phía giáo viên  ề ẻ ả ề ổ ờ ẫ  ­ Giáo viên gi ng d y còn non tr  c  v  tu i đ i l n tu i ngh  nên kinh   ả   ử ụ ạ ạ ế d y có s  d ng b n nghi m còn r t h n ch , chính vì v y khi d y các bài  ả ầ ư ỏ đồ thì đòi h i ph i đ u t    k t h p v i các ỹ ễ   do đó  g pặ   không ít khó khăn khi  ồ ả ử ụ ầ k  năng s  d ng b n đ  nhu n nhuy n ổ ứ ạ ử ụ ế d y có s  d ng b n đ   so n giáo án và t t  ấ ứ   ­  Các bài d y  ạ có tranh  nhả   thì giáo viên r t quan tâm, h c sinh r t h ng ấ ồ thì giáo  ử ụ ọ ẩ ạ kh i khi h c và chu n b  bài, còn các bài  d y có s  d ng b n đ ộ ả   ả ệ ạ ấ c khi s  d ng m t b n viên r t ng i th c hi n, v a  đồ, v a khó  ộ ọ ừ i cho h c sinh hi u n i dung th  hi n trên phân tích di n gi   b n đả ồ. Vì v yậ  rèn luy n k  năng b n đ ể  ỹ ệ ế . Các  ả ồ hi n v n còn là m t khâu y u  và khai thác ki n th c trên b n đ   mô t ộ ủ bài d yạ  c a ch   ng trình Đ a lí  n i dung ụ ỏ ậ ề ầ    Qua nhi u năm và yêu c u cao   cácả ố ọ ấ ạ ả   mô t gi ng d y, tôi nh n th y đa s  h c sinh còn r t y u v  k  năng  ả ố ượ đ i t ng đ a lý trên b n đ , đ c bi 2.2. Các gi

ề ệ  v  mô t

ệ ượ ữ ả

ả ự ậ ệ

ủ ệ ượ ự ậ ả ả  ị ng đ a lý. Mô t ạ ng   (hình   d ng,   kích   ấ ủ ự  ượ c b n ch t c a s ượ  đó rút ra đ

ạ ọ ị ủ ố ượ ớ ặ ượ ộ ng có ý nghĩa l n trong d y h c đ a lý:  ị ể c các đ c đi m c a đ i t ng đ a lý m t cách d ễ

ể ặ ả ể ượ   c

ể ố

ẽ  các đ c đi m bên ngoài s  giúp cho h c sinh hi u đ ệ ữ ả ọ ế ố ự  t ộ ộ ố ặ ụ ướ ạ

nhiên. ự ậ ữ ậ ậ ộ

ặ

ướ ư

ị ạ ề ậ

ả ồ đ a hình trên b n đ

ị ủ ủ ả ẩ ị

ặ ấ ị ứ ạ ấ ị ủ ấ ổ ợ

ị ạ ổ ờ ị ả i pháp  ể ầ 2.2.1. C n hi u đúng khái ni m ủ ả  là miêu t ­ Mô t  nh ng mô hình c a các s  v t hi n t ự ậ ể ặ ữ   v t   hi n   t nh ng   đ c   đi m   bên   ngoài   c a   s ể ừ ủ ướ ng đ  t c,..) c a các s  v t hi n t th ệ ượ ị ậ ng đ a lý. v t hi n t ố ượ ả  các đ i t ­ Mô t ắ ọ + Giúp h c sinh n m đ dàng h n.ơ + Thông qua mô t m t s  đ c đi m bên trong và m i liên h  gi a các y u t ồ ủ ể  i sông ngòi trên b n đ  c a m t khu v c có th Ví d : Khi nhìn m ng l ự ề ớ ấ   th y ngay nh ng nét l n v  khí h u, đ a hình, th c v t, đ ng v t và phân ẳ ư ướ ạ ự ố   i sông ngòi dày đ c là b  dân c  trong khu v c đó. Ch ng h n, m ng l ượ ạ ậ ạ ệ ủ ớ   ạ ư ấ d u hi u c a lo i khí h u có m a nhi u, ng i th a th t, i m ng l c l ạ ự ỏ ỏ ứ  khu v c đó có khí h u khô h n. sông nh  ch ng t ả ị ỹ ệ 2.2.2. Rèn luy n k  năng mô t ệ    * Khái ni m đ a hình ­ Là hình dáng c a m t đ t, là s n ph m c a quá trình đ a ch t lâu dài và   ộ   ộ ph c t p. Đ a hình ch u tác đ ng t ng h p c a các quá trình đ a ch t (n i ế sinh và ngo i sinh) nên nó luôn luôn bi n đ i theo th i gian.

6

ứ ế

ỹ ả c rèn luy n sau các k  năng xác

ồ ừ ạ ả ồ ượ ả ị ả    là ầ ng c n mô t đó xác đ nh đ

ả ả ứ ả ể ế ị i đ  bi

ộ ố ệ t đ a hình trên b n đ  đ ộ ồ ượ   c   ng pháp nào: Thang màu, s  li u ghi đ  cao, đ  sâu

ằ ồ ươ ứ

ộ ự ả ị ề ộ ộ ố    đ a hình m t khu v c, m t mi n, m t qu c

ộ

ầ ả ủ ạ ả ị

ữ ế ồ ỗ ỉ ệ ướ

ụ  nh ng nét chung c a đ a hình. Trong ph m vi mô t ủ ố ạ ị có ạ   c đoán c a m i lo i (đ i núi chi m bao ở  ủ ừ

ụ ủ ự

ị

ấ ể ạ ị ủ ừ  đ c đi m riêng c a t ng d ng đ a hình:

ờ ỳ ị

ạ ầ ớ ị

ị ớ ể ị ủ ạ ươ ng nào,…

ị ấ ấ ộ ị ị

ấ ấ

ị ắ ẻ ề ể ả

ị ẻ ố ể * Cách th c ti n hành ệ ả ị ỹ ­ K  năng mô t  đ a hình trên b n đ  đ ộ ướ ươ ị ng, đo đ c, tính toán kho ng cách, đ  cao. đ nh ph ng h ượ ố ượ ọ ọ c đ i t ­ Cho h c sinh đ c tên b n đ , t ị đ a hình. ọ ­ Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ệ ể bi u hi n b ng ph ườ ng đ ng m c,… hay đ ế ọ ­ Cho h c sinh ti n hành mô t gia hay m t châu l c,… ữ + Đ u tiên mô t ị ạ nh ng d ng đ a hình nào. T  l ế ằ ồ nhiêu, đ ng b ng chi m bao nhiêu). Phân b  ra sao c a t ng lo i đ a hình  ố phía nào c a khu v c, qu c gia, châu l c. ể ấ ấ ể + Xác đ nh đi m cao nh t, đi m th p nh t. ể ả ặ ­ Sau đó chuy n sang mô t ổ ủ ị + Xác đ nh tu i c a đ a hình, hình thành trong th i k  nào. ữ   ổ ế ộ + V  trí: D ng đ a hình đó thu c ph n nào c a lãnh th , ti p giáp v i nh ng ữ ạ d ng đ a hình, v i nh ng v nh bi n, đ i d + Đ  cao đ a hình: Cao, th p hay trung bình. Đ a hình cao nh t là bao nhiêu mét, th p nh t là bao nhiêu mét. + Đ c đi m hình thái: Già hay tr , d c hay tho i, b  c t x  nhi u hay ít,… + H ng đ a hình và các dãy núi đi n hình.

ế

ố ượ ả ầ ng c n mô t .

ả i.

ạ ả ồ ứ ả ả ị

ướ ướ ướ ướ ướ ể ạ ị

ệ

ả ả    (B n

ệ

ả ể ế ượ t Nam ồ ừ ị  đó xác đ nh đ i t ố ượ ả ầ ng c n miêu t ả ứ i đ  bi

ư ệ ố ượ ị  là đ a hình Vi t đ ể ế ượ ộ t đ t Nam (nh  gam màu có th  bi ầ ng c n mô t ệ t Nam). ể   ộ ố ặ c m t s  đ c đi m ủ ị   c đ  cao c a đ a hình,

ẻ

ng k  đen là các dãy núi).  nh ng nét chung c a đ a hình Vi

ủ ị ữ ệ ị ư ạ ồ ị

t Nam: ệ t Nam có nh ng d ng đ a hình nh : Đ a hình đ i núi, cao ằ ặ ướ * Quy trình ti n hành ọ ọ ị B c 1: Cho h c sinh đ c tên b n đ , xác đ nh đ i t ọ B c 2: Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ị  đ a hình. B c 3: Xác đ nh ph m vi mô t ủ ị ả ữ  nh ng nét chung c a đ a hình. B c 4: Mô t ả ặ ủ ừ  B c 5: Mô t  đ c đi m riêng c a t ng d ng đ a hình… ả ị ụ  đ a hình Vi * Ví d  mô t ả ọ ọ ­ Cho h c sinh đ c tên b n đ , t ồ ị đ  đ a hình Vi t Nam, đ i t ọ ­ Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ủ ị c a đ a hình Vi ườ các đ ả ữ ­ Mô t ổ + Lãnh th  Vi ồ nguyên, đ ng b ng.

7

ị ị ồ ạ ệ ế ế ư

ồ ủ ế ệ

ố ở ắ    khu v c phía tây và phía b c

ở ồ ằ ố ị ổ ướ ằ c ta. Đ ng b ng t p trung ự  phía đông và phía nam.

ị ấ ắ

ơ ấ ằ ấ ự ử

ị ể ượ

ấ ằ ị c Tân ki n t o t Nam là đ a hình già đ ậ ấ  đ ng b ng lên mi n núi có tính ch t phân b c r t rõ r t, có

ề ắ ụ ạ ả ở ồ

ị ể ướ ị ằ ệ ủ ạ  đ c đi m riêng c a d ng đ a hình đ i núi Vi

ệ t Nam: ổ ế   t Nam, ti p

đ ng b ng và mi n núi đ u b  chia c t v n. ồ ắ ủ  phía Tây, phía B c c a lãnh th  Vi  phía Đông và Nam.

ị ộ ồ ồ ừ

ộ ở ủ ế ế ồ ệ ấ  500­ t Nam ch  y u là đ i núi th p. Đ  cao trung bình t ỉ  ệ ướ i 1000m chi m 85% di n tích, đ  cao trên 2000m ch

ế

ề ắ ấ

ơ

ấ ướ ớ ỉ ạ ồ ị

ướ ắ ắ ơ ơ ng S n,…), h

ườ ắ ơ ơ ề ấ ướ ng chính: H ng Tây B c­ Đông Nam   ườ ướ   ng ơ ề ng S n,

ả ồ ả ậ ỹ khí h u trên b n đ

ườ ẹ

ờ ế ả ị ộ

ng đ nh nghĩa là: Th i ti ố ờ t trong kho ng th i gian khác nhau, t

ự ế ố ờ ế  th i ti ế ả

ư ị

ư

ổ ề ồ ượ ậ nhi

t đ , đ   m, l ể ư ề

ề ờ

ở ộ ờ ế ề ặ ượ ớ ng m a, áp su t khí    khí ề    m t vùng, mi n xác đ nh. Đi u ỉ ề t ch  đ

ệ ệ ạ ặ ươ ế + D ng đ a hình ch  y u: Đ a hình đ i núi chi m  u th  (3/4 di n tích). ế Đ ng b ng chi m 1/4 di n tích. ồ ị + Phân b  đ a hình: Đ a hình đ i núi phân b   ậ lãnh th  n ộ ầ ự + D a vào màu s c và phân t ng đ  cao xác đ nh khu v c cao nh t: Hoàng ồ Liên S n (trên 2000m), th p nh t là đ ng b ng Sông C u Long (0­2­4m). ế ạ ệ ặ + Đ c đi m hình thái: Đ a hình Vi ề ệ ẻ ạ ừ ồ làm tr  l i, t ề ặ ằ i sông ngòi dày các b  m t san b ng. M ng l ề ị ặ  đ c nên đ a hình c   ả ặ ­ Mô t ố ở ồ ị + V  trí: Đ i núi phân b   ằ ớ ị giáp v i đ a hình đ ng b ng  + Đ a hình đ i Vi ộ 600m, đ  cao d ổ ệ chi m 1% di n tích lãnh th . + Mi n núi cao nh t n c ta là mi n Tây B c, dãy núi cao nh t chính là dãy Hoàng Liên S n v i đ nh cao nh t là Phanxipăng 3143m. + Đ a hình đ i núi ch y theo 2 h (Hoàng Liên S n, Pu Đen Đinh, Pu Sam Sao, B c Tr vòng cung (Sông Gâm, Ngân S n, B c S n, Đông Tri u, Nam Tr …) 2.2.3. K  năng mô t * Khái ni mệ ị ề   ậ t trung bình nhi u ­ Khí h u trong nghĩa h p th ỳ ề ự ả ủ   năm c a m t khu v c. Đó chính là b ng th ng kê mô t  đ nh k  v  s  thay ừ ả ổ ủ    hàng ngày, đ i c a các y u t ố   ề ệ ờ hàng tháng đ n hàng ngìn, hàng tri u năm. Kho ng th i gian truy n th ng ượ ế ớ ứ ủ ổ i (World  ch c khí t ng th  gi là 30 năm, theo nh  đ nh nghĩa c a t   ư   ượ ườ ố ệ c đ a ng xuyên đ Meteorological Organization­ WMO). Các s  li u th ệ ộ ượ ế ng m a và gió. t đ , l ra là các bi n đ i v  nhi ấ ế ố ệ ộ ộ ẩ ­ Khí h u bao g m các y u t ế ố ả ệ ượ ể ng x y ra trong khí quy n và nhi u y u t quy n, gió các hi n t ị ả ượ t ng khác trong kho ng th i gian dài  ờ ế c v i khái ni m th i ti này trái ng t v  m t th i gian, do th i ti ễ ế ậ c p đ n các di n bi n hi n t ờ ầ ng lai g n. i ho c t

8

ị ộ ộ ị

ủ ưở ủ ả ư ở ự ả ế ở ọ ư ậ ủ ị ng b i t a đ  đ a lí, đ a hình, đ  cao, ạ    các đ i

ọ ả ả ồ ừ ố ượ là khí ầ ng c n mô t ị  đó xác đ nh đ i t

ả ứ t đ c đ i t

ố ượ ng đ ầ

ộ ữ ố ườ

ị ố ạ

ượ   ả ể ế ượ c i đ  bi ể ả ồ ng pháp nào trên b n đ  (Có th  là phân t ng màu,   ệ ồ ị ẳ ng đ ng nhi t,…) ề ự ả  khí h u c a khu v c, mi n hay qu c gia, châu ộ

ế ố

ế ướ ả ậ ầ ế

ướ i v  khí h u tr

ườ ữ ố ữ ố ể ằ ỏ ng đ

ệ ữ ố ỉ

ườ c n i v i nhau b ng nh ng đ t đ  đ

ệ ộ ượ ố ớ ị t). Xác   đ nh  nhi ệ ộ ấ ệ ộ ệ ộ

ượ ể ị

ể ệ ự ắ ư ớ ữ ữ

ượ ng m a l n, và nh ng vùng có l ề ằ ượ ờ ư

ư c nh ng khu v c có l ố ư ế ề ơ ơ

ấ ượ ấ ằ ỏ

ể ệ ỉ

ị ự ữ ạ

ổ ạ ế

ế ủ ỉ ễ ậ ể ậ ồ

ư ể ệ ộ  t đ    m t s  đ a đi m tiêu bi u. Giáo

ồ ng m a qua các tháng trong năm  ướ ả

ể ồ ng d n h c sinh phân tích các bi u đ  khí h u trên b n đ . ươ ặ ậ ủ ị ự ả ng có bi u đ  kèm theo ch  di n bi n c a nhi ở ộ ố ị ậ ồ ể ng, khu v c mô t .

ẫ ể ế

ố ượ ướ ả ả ậ ọ ồ ị ộ ­ Khí h u c a m t khu v c  nh h ộ ổ đ   n đ nh c a băng tuy t bao ph  cũng nh  các dòng h i l u  ậ ươ ng lân c n,… d ứ ế * Cách th c ti n hành ọ ­ Cho h c sinh đ c tên b n đ , t h u.ậ ọ ­ Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ằ ươ ệ ể bi u hi n b ng ph ể ườ ng chuy n đ ng, đ  th , ch  s , đ đ ủ ậ ­ Xác đ nh ph m vi mô t ạ ụ ậ ộ l c,… và ph m vi này thu c vĩ đ  nào và vành đai khí h u nào. ậ ị ư ệ ộ ư ầ  khí h u c n mô t ­ Xác đ nh các y u t t đ , m a, gió,…(Giúp  nh  nhi ả ố ể ượ ọ ế ố ả ề ậ ớ c mu n mô t h c sinh hi u đ  này). i 3 y u t  khí h u c n ph i đ  c p t ọ   ế ố ả ừ ẫ ướ c h t giáo viên h : Tr  t ng y u t ­ Ti n hành mô t ng d n cho h c ậ ả ề ề ả ế ơ ả ữ ể   sinh nh ng hi u bi c khi đi vào t c  b n v  b ng chú gi ế ố ả ế ừ t t ng y u t  chi ti : mô t ỉ  ệ ộ ượ c bi u hi n b ng các ch  s  (Ch  s  màu đ  ch + Nhi t đ : Th ệ ộ ệ ộ   t đ  trung bình tháng t đ  trung bình tháng 7, ch  s  màu đen ch  nhi nhi ơ ữ ằ ữ   ng cong 1). Nh ng n i có cùng nhi ườ ị ệ ộ ệ ẳ ọ t   đ  trung bình  năm; xác   đ nh g i là  đ   ng  đ ng nhi ờ   ự ơ ữ t đ  theo th i t đ  th p; s  phân hóa nhi t đ  cao, nhi nh ng n i có nhi ổ ư ế gian và theo lãnh th  nh  th  nào. + M a: Đ c th  hi n b ng màu s c khác nhau đ  khoanh vùng. Xác đ nh   ỏ   ư ượ ng m a nh . đ ừ  ự S  phân b  m a trong th i gian và không gian (M a nhi u mùa nào, t ư ư tháng m y đ n tháng m y, n i nào m a nhi u, n i nào m a ít,…) ị ỉ   + Gió: Đ c th  hi n b ng mũi tên (Mũi tên đ  ch  gió th nh hành tháng 7, ị ượ ị c trong năm lãnh mũi tên màu xanh ch  gió th nh hành tháng 1); Xác đ nh đ   ủ ộ ủ   ưở ả ướ th  ch u s  tác đ ng c a nh ng lo i gió nào, h ng c a ng gió,  nh h ể ặ lo i gió đó đ n đ c đi m khí h u… ả ườ ­ B n đ  khí h u th ượ và l ọ viên h ­ Rút ra đ c đi m khí h u c a đ a ph * Quy trình ti n hành ọ B c 1: H c sinh đ c tên b n đ  và xác đ nh đ i t là khí h u. ng mô t

9

ị ạ ả ứ ướ

ộ ố ạ ề ự ả ả i, xác đ nh ph m vi mô t ộ ụ

ả ế ố : nhi ệ ộ ượ t đ , l ư ng m a, gió, ậ ầ  khí h u c n mô t

ả ừ . t ng y u t

ặ ươ ế ố ậ ủ ị ng.

ả ệ

ị ả ượ ố ượ t Nam ồ c đ i t ặ   : Đ c ầ ng c n mô t

ậ ể

ộ ố ươ

ậ i đ  bi c th  hi n b ng các đ

ầ ượ

ằ vĩ đ

ầ  c n mô t ả ứ   : B c

ầ ượ

ệ ộ ấ ấ t đ  th p nh t xu ng t

ớ ồ ầ ừ ắ  B c vào   t đ  tháng 1: Tăng d n t 0C  ớ ố i 14 ấ   ệ ộ t đ  cao nh t 0C   (Thành   ph   H   Chí ố i   trên   25

ệ ộ

ự ệ ả ướ c cao   t c  n ắ   t   là   khu   v c   B c

ượ ư

ớ ắ ự

ế

ộ ộ

ớ ấ   ng m a tháng 1 và tháng 7 ta th y

ạ ừ

ng m a t p trung vào mùa h  (t ệ ủ ạ ổ ị ư ế  tháng 5 đ n tháng 10). ộ t Nam hàng năm ch u tác đ ng c a 2 lo i gió chính: Gió

ủ   ậ  khí h u c a B c 2: Nghiên c u b ng chú gi khu v c, mi n hay qu c gia, châu l c,…và ph m vi này thu c vĩ đ  nào và   ậ vành đai khí h u nào. ị ướ B c 3: Xác đ nh các y u t bão,… ướ ế B c 4: Ti n hành mô t ể ướ B c 5: Rút ra đ c đi m khí h u c a đ a ph ậ ụ  khí h u Vi * Ví d  mô t ọ ả ọ ­ Cho h c sinh đ c tên b n đ , xác đ nh đ ệ đi m khí h u Vi t Nam.  ả ể ế ượ ứ ả ọ c m t s  ph t đ ng pháp   ­ Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ườ ằ ể ệ ượ ể   ồ ả ệ ể ng chuy n bi u hi n khí h u trên b n đ : Gió đ ể ệ ồ ị ư ượ ệ ộ ộ c th  hi n qua phân t ng màu và đ  th . ng m a đ t đ  và l đ ng, nhi ả ậ ị ạ  khí h u: Lãnh   ­  Xác đ nh ph m vi mô t ộ  ừ ệ ổ ệ t Nam n m t th  Vi t Nam. Vi → ằ 8030’B­ 23022’B N m hoàn toàn trong   ệ ớ ắ t đ i B c Bán C u. vành đai nhi ế ố ầ ữ ị ­ Xác đ nh nh ng y u t ư ệ ộ ượ ạ ng m a, gió, bão,… t đ , l x , nhi ế ố ả ừ  t ng y u t t mô t ­ L n l : ệ ộ ệ ộ t đ  trung bình năm tăng t đ : Nhi + Nhi ầ ừ ắ d n t  B c vào Nam. ệ ộ Nhi Nam. Nhi ơ ạ (L ng S n, Lào Cai). Nhi lên   t Minh, Nha Trang). ề t đ  tháng 7: N n nhi Nhi (trên   240C).   Đ c   bi ệ ặ 0C). ộ trung B  (trên 28 ng m a trung bình năm l n (trên + L ấ ở 2000mm). Cao nh t   khu v c B c Trung  B  (Hu  trên 29800mm), Đông Nam  ố ồ B  (Thành ph  H  Chí Minh 2000mm). ồ ị ế ợ ượ ồ ượ Qua các đ  th  k t h p v i 2 l c đ  l ư ậ ượ l + Gió: Lãnh th  Vi mùa mùa đông và gió mùa mùa h .ạ

10

c ta theo h

ắ ắ ạ ổ ố ớ ạ ướ ộ ng Đông B c, gió ở

c ta.

ướ

ặ

ệ ứ

ị ừ ở ắ ủ

ộ ướ c ta còn ch u tác đ ng c a gió Tây Nam t ề ẩ ng Tây Nam, gió mùa ườ ơ ng S n, gây ắ ộ  B c trung B  và Tây B c.    Nam ấ   ư ng nóng và m a nhi u, nh t

ầ ề

ấ ể ướ ở mi n Nam n ấ

ắ ể ướ

ớ ấ ừ 0,3 ­ 1,7 c n/tháng), l n nh t vào tháng 9, tháng 10 (t

ơ ể ưở ướ ơ ị ả ươ ủ ế ấ ớ ố ọ ng su t d c ven bi n n ạ   i ầ   ng Tây ­ Tây B c. T n ừ  1 ­   ạ   c ta, m nh

ắ

ậ ế ế ố ấ ừ ệ

ậ ệ ậ ệ ớ ẩ

ở ả ừ  t ng y u t ậ t Nam: Khí h u nhi ưở ể    khí h u rút ra k t lu n v  đ c đi m t đ i  m, gió mùa, có m t mùa đông   ạ phía B c và ch u  nh h ẽ ủ ng m nh m  c a bão nhi ề ặ ộ ệ ớ t đ i.

ỹ ả ả ồ ị ả  sông ngòi trên b n đ

ề ặ ố ổ ườ ả ị ng xuyên t

ướ ố ấ   ươ ng đ i  n đ nh trên b  m t Trái Đ t. ơ   ừ ơ ả  n i cao xu ng n i c ch y theo dòng, t

ế ố ấ ề ạ ứ ạ ướ ề r t ph c t p v  m ng l ả   i, v  dòng ch y

ư ơ ắ ấ ướ ề ạ ướ ồ c, ph ụ

ồ i nh : N i b t ngu n, ngu n cung c p n ề ả ề ể ư ể ệ ố ặ ả ồ ng, mô đun, h  s  dòng ch y, dòng

ự ả

ạ ở ệ ả ả  sông ngòi trên b n đ  ch  d ng l

i  ướ ể

ả ữ  vi c mô t i, không đi sâu đ ướ ả ồ ỉ ừ ạ ủ ể ư ặ ặ  bên trong nh  đ c đi m thung lũng, dòng ch y n ế ố   nh ng y u t ượ   c vào   c và dòng

ứ ế

ồ ừ ả ọ ị đó xác đ nh đ ượ ố ượ c đ i t ầ ng c n mô t ả    là

ộ ố i đ  bi t đ

ứ ả ệ ể

ệ ả ồ ổ ướ Gió mùa mùa đông th i vào lãnh th  n ự mùa Đông B c là kh i không khí c c đ i, t o nên m t mùa đông l nh  ướ n ổ ướ ạ ổ c ta theo h Gió mùa mùa h  th i vào lãnh th  n ổ ế ị ắ ứ ướ Tây Nam th i đ n n c ta g p b c ch n đ a hình dãy Tr ạ ơ hi u  ng ph n, t o nên m t mùa hè nóng, khô  ộ Ngoài ra, vào mùa hè n ắ ườ B c C u lên, gió này nóng  m nên mùa hè th ở c ta. là   trên bi n Thái Bình D ng, đôi khi xu t phát ngay t + Bão: Xu t phát  ướ ể Nam bi n Đông. H ng di chuy n ch  y u h su t bão l n (t ự 1,7 c n/tháng). Khu v c ch u  nh h ộ nh t là B c Trung B . ­ T  vi c phân tích mô t ủ c a khí h u Vi ắ ạ l nh  2.2.3. K  năng mô t * Khái ni m ệ ­ Sông là dòng ch y th Nói cách khác, sông ngòi là n th p.ấ ề ­ Sông ngòi có nhi u y u t ả ắ ướ n c, v  dòng ch y r n (cát bùn),… ặ + Đ c đi m v  m ng l ấ ư l u, chi l u, thung lũng, th m đ t, bãi b i,… ư ượ ề + Đ c đi m v  dòng ch y: L u l ộ ụ ệ ố ch y cát bùn, h  s  xâm th c, đ  đ c,… ệ ­ Vi c mô t ữ mang nh ng đ c đi m bên ngoài c a m ng l ế ố ữ nh ng y u t ả ắ ch y r n.. * Cách th c ti n hành ọ ­ Cho h c sinh đ c tên b n đ , t sông ngòi. ả ể ế ượ ọ c m t s  thông tin ban ­ Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ệ ố ồ ư ế ả ượ ầ đ u: Sông ngòi đ c bi u hi n trên b n đ  nh  th  nào, các h  th ng sông ể ượ c bi u hi n trên b n đ ,…. đ

11

ổ ủ

ề ố ề nh ng nét t ng quan c a sông: ư

ỏ ư

ổ ả ủ ữ ể   ng nào? Đ  vào nh ng bi n

ả ộ ố ệ ố chi ti

ớ ắ ắ ế ỏ ồ ừ

ụ ư ớ ấ ng nào, đ  vào đâu. Sông này có m y ph  l u l n, có m y chi l u l n.

ạ ổ ủ

ạ ề

ọ ậ ủ ộ ố ừ ệ

ặ ủ ế ố ự ể ư ị t c các đ c đi m chung c a các y u t ế   t    nhiên khác nh : đ a hình, khí

ọ ả ồ ừ ế ọ ố ượ ượ ị đó xác đ nh đ ầ   ng c n c đ i t

ả là sông ngòi.

ả ể ế ượ ộ ố ọ c m t s  thông i đ  bi t đ

ứ ả ệ ầ

ồ

t m t s  h  th ng sông chính: n i b t ngu n, h ạ ể ổ ủ ộ ố ệ ố ử ư ể ướ   ng ị ủ   c, giá tr  c a

ậ

ố ế ố ự ớ ệ     nhiên t

ả ệ ố h  th ng sông ngòi Vi ệ   t

ượ ọ ồ c đ : Các h ệ

ố

ả :   H ệ

ọ ệ t Nam. ố ượ ệ ố

ầ ng   c n   mô   t t Nam. ả ứ ọ

ự ả ể  i đ ệ ố   ủ c l u v c c a 9 h  th ng

ủ ổ ả ữ ­ Mô t ướ ạ i sông ngòi: Dày hay th a, phân b  đ u hay không đ u, sông + M ng l ọ ụ ư ớ nh  hay l n. Các ph  l u và chi l u quan tr ng. ả ướ ướ + H ng ch y c a sông: Sông ch y theo h ạ ươ hay đ i d ng nào? ­ Sau đó đi vào mô t t m t s  h  th ng sông chính: ả   đâu,  ch y  theo +  Sông  chính  l n  hay  nh ,  dài  hay  ng n,  b t  ngu n  t ư ớ ấ ướ h + Hình d ng c a sông: Sông hình nan qu t, hình lông chim,.. + Có nhi u hay ít các nhánh sông. ủ + Đ  u n khúc c a sông. ể ả ặ  đ c đi m chung c a sông ngòi, h c sinh có th  nh n bi ­ T  vi c mô t ể ượ đ h u,…ậ * Quy trình ti n hành ướ B c 1: Cho h c sinh đ c tên b n đ , t mô t ướ B c 2: Cho h c sinh nghiên c u b ng chú gi ề ứ tin ban đ u v  cách th c bi u hi n sông ngòi. ướ ả ữ  nh ng nét t ng quan c a sông. B c 3: Mô t ướ ơ ắ ế ả  chi ti  B c 4: Mô t ế ộ ướ ụ ư ả ch y, chi l u, ph  l u, c a ra bi n, hình d ng, ch  đ  n sông. ướ B c 5: Nh n xét và rút ra m i quan h ữ gi a sông  ngòi v i các  y u t khác. ụ * Ví d  mô t Nam ­ Cho h c sinh đ c tên l th ng sông Vi ị ­   Xác   đ nh   đ i   t th ng sông ngòi Vi ­ H c sinh nghiên c u b ng chú gi ị ượ ư xác   đ nh  đ ớ ở ướ  n sông l n  c ta. ả ữ ­ Mô t nh ng nét t ng quan c a sông:

12

ặ ắ ạ ệ ướ

t Nam có m ng l ớ ệ ố

ả ướ ồ ủ ế

ả ả ướ ả ủ ồ

ế ặ

ồ ả ệ ố

ố ả ắ

ả ầ ụ ươ ng, sông L c Nam,…). ủ ệ ố ể t đ c đi m c a h  th ng sông H ng: ộ ệ ố  cao nguyên Vân Quý (Trung Qu c), ch y vào   ổ

ắ ắ ướ ạ ư ị ộ ng Tây B c ­ Đông Nam và đ  ra v nh B c B .

ồ ạ ồ ở ử  c a Hà Kh u (Lào Cai), ph n trung và h  l u ch y trên lãnh th c ta  c ta theo h ệ ố ạ

ồ ề

ụ ư ư ủ ể ồ

ạ ằ

c c a sông H ng phân hóa theo mùa rõ r t: Mùa lũ là mùa hè

ị ế ộ ướ ủ ư ư ạ

ệ ồ

ả

ớ ệ ố ồ ạ ớ c t ệ

ị ề ủ ả ị i, giá tr  v  th y s n,…

ố ượ ệ ệ ả ỹ ị ng đ a lý các đ i t

ự ệ ả

ự ả ả ố ế i pháp trên thì k t qu  cu i ả ệ ấ ư ng kh o sát khi ch a th c hi n r t kh  quan

ấ ượ ả ọ ố ề ổ   i sông ngòi dày đ c, phân b  đ u kh p lãnh th . + Vi ử ố ệ ệ ố Có 2 h  th ng sông l n: H  th ng sông H ng và h   th ng sông C u Long. ắ ướ ng Tây B c ­ Đông + H ng ch y c a sông: Sông ch y ch  y u theo h ng   vòng   cung Nam   (Sông   H ng,   sông   Mã,   sông   C ,…).   Ch y   theo   h ầ (Sông C u, sông Th ồ ­ Mô t  chi ti ớ + H  th ng sông H ng là m t h  th ng sông l n. ồ ừ + Sông H ng b t ngu n t ẩ ướ n ổ ướ n + H  th ng sông H ng có hình d ng nam qu t. ụ ư   + Sông H ng có nhi u ph  l u, trong đó có 2 ph  l u chính: Sông Đà và ư ề sông Lô. Sông H ng có nhi u chi l u ra bi n nh  sông Đáy, sông Ph  Lý,   ử ể sông Nam Đ nh,… và ra bi n b ng c a chính là Ba L t. ệ ồ ­ Ch  đ  n ớ trùng v i mùa m a, mùa c n là mùa đông trùng v i mùa ít m a. ề ồ ắ ế ặ ề t là v  b i đ p phù  đ c bi   ­ H  th ng sông H ng có ý nghĩa l n v  kinh t ấ   ủ ợ ị ề ướ ướ ằ sa cho đ ng b ng, giá tr  v  n i (trong canh tác s n xu t, i, th y l ệ ủ ị ủ sinh ho t, văn hóa); giá tr  th y đi n (th y đi n Hòa Bình, Thác Bà,…); giá   ậ ả tr  giao thông v n t ả ủ ệ 2.2.4. Hi u qu  c a vi c rèn luy n k  năng mô t ớ ọ ả ồ trên b n đ  cho h c sinh l p 8 ạ ụ ả Trong quá trình gi ng d y áp d ng th c hi n các gi ấ ượ ớ ượ ọ c so v i ch t l  h c kì II thu đ ụ ể c  th  khi so sánh:  Ch t l ầ ng kh o sát đ u h c kì II:

Y uế

Khá

L pớ

T ngổ   s  HSố

%

%

%

%

Số  ngượ l

8 38

iỏ Gi Số ngượ l 2

5,3%

TB Số  ngượ l 10

26,3% 18 47,3%

Số  ngượ l 8

21,1%

ộ ố ả ủ ế ế   i pháp c a sáng ki n thì đ n

Qua quá trình áp d ng th c hi n m t s  gi ạ ố ọ ế ụ cu i h c kì II k t qu  thu l ự ệ ư i nh  sau:

ả iỏ

Gi

Y uế

L pớ

T ngổ   s  HSố

Khá %

TB Số

%

Số

%

Số

%

Số

13

ngượ l

ngượ l

8 38 13,2% 15 39,4% 13 34,2% 13,2%

ngượ l 5

ngượ l 5

ự ấ

ỷ ệ ả ự ượ ơ ệ ề ỏ ọ ỏ ế Qua quá trình th c nghi m, k t qu  th c nghi m cho th y: T  l t h n nhi u so đ u năm h c( gi

ỏ ằ ả ả ả ị ế ế ả ọ i tăng   ề    y u cũng đã gi m đi đáng k ( gi m 7,9%). Đi u ồ ầ ể ố ượ ng đ a lí trên b n đ các đ i t

ế ệ ữ ọ i gi a h c kì I đã v  khá gi ỉ ệ ế 7,9%, khá tăng 13,1%) và t  l ứ đó ch ng t t cách mô t  r ng n u h c sinh bi ẻ thì s  nâng cao k t qu  h c t p c a h c sinh.

ể ứ ế ả ọ ậ ủ ọ ắ ắ

ầ ầ ỉ ạ ổ

ầ ộ ậ ự ự ự ệ

ế ủ ộ ọ H c sinh hi u bài sâu, ch c ch n, ch  đ ng ti p thu ki n th c ph n ghi ắ ọ ớ ệ ầ ọ ng n g n. Th y nói ít, th y trò cùng làm vi c, l p h c sôi n i, th y ch  đ o trò ồ ẻ ủ ộ ch  đ ng tránh s  bu n t . Th c hi n phát huy tính tích c c, đ c l p suy nghĩ ủ ọ c a h c sinh. Ầ Ậ Ế 3. PH N K T LU N

ủ ế ệ 3.1.Ý nghĩa c a sáng ki n kinh nghi m

ị ỹ ả các đ i t

ấ ệ ứ ạ ệ ậ ố ượ ỹ

ọ ồ ạ ả ệ ị ả ả   ng đ  lý trên b n ố   ả  các đ i ọ ậ   ng đ a lý trên b n đ  có vai trò quan tr ng trong gi ng d y và h c t p

ọ ậ ứ ự ậ ệ ượ ự ng t

ộ

ồ ả ư ỹ

ậ ư ố ượ ươ ứ các đ i t ng cho giáo viên và h c sinh ph

ệ ố ồ   ị ng đ a lý trên b n đ   có ý nghĩa b i  duy duy v t bi n ch ng :   ng pháp t ệ  ự ậ

ỹ ệ ồ ố

ệ ạ ữ ứ ứ ế ắ ọ

ế ứ ứ

ồ

ị ộ ố ả ườ ủ ườ ở i

ộ

ủ ộ ố ế ả c môi tr ừ ấ ọ  vô s n cho h c sinh. T o đ

ầ ể

ệ

ch c các gi ặ ổ ứ ị ề

ể ắ

ử ụ ừ ắ ế ố ặ ố ượ ắ ơ ọ ng h c sinh n m bài t

­ Khi nghiên c u vi c rèn luy n k  năng mô t ả trong gi ng d y Đ a lí tôi nh n th y : Rèn luy n k  năng mô t ị ượ t ể ệ ị đ a lí th  hi n:  + Giúp cho giáo viên và h c sinh nh n th c rõ các s  v t ­ hi n t nhiên cũng nh  xã h i. ả ệ + Rèn luy n k  năng mô t ọ ưỡ d ừ ự ế ấ  th c t Luôn xu t phát t  khách quan, xem  xét  s  v t trong m i quan h ể ủ ớ v i nhau và trong quá trinh phát tri n c a chúng. ệ ữ   ọ ả + Rèn luy n k  năng b n đ  giúp h c sinh liên h  t o m i quan h  gi a ữ ễ ự ế    tri ki n th c lí thuy t và ki n th c th c ti n gi n gi a h c và hành, gi ế ớ ự  nhiên. th c lý thuy t v i tri th c ngoài  t ọ   ỹ ả ố ượ ệ  các đ i t ng đ a lý trên b n đ  nó giúp h c ­ Khi rèn luy n k  năng mô t ự ượ    các  nhiên, cu c s ng c a con ng ng t sinh hình dung đ ụ   châu l c trên Trái Đ t. T  đó hình thành nhân cách xã h i ch  nghĩa, tinh ượ ạ th n qu c t   c lòng yêu thích b  môn, trí tìm ọ ỏ ủ hi u, khám phá và ham h c h i c a các em. ờ ọ ồ ả ả  h c có s  d ng b n đ  thì c  giáo viên và   ­ Hi n nay khi t ế ừ ượ   ượ ọ ọ c lí thuy t v a đ c h c sinh đ u không b  áp đ t, h c sinh v a n m đ ạ ấ ượ ứ   ng d y và rèn kĩ năng, thông qua rèn kĩ năng đ  n m ki n th c; ch t l ớ   ọ ệ ọ h c cao h n (s  l t là h c sinh các l p t đ c bi ạ đ i trà).

14

ỹ ả ậ ệ

ả ạ ấ ả ố ượ  các đ i t ị

ề ượ ệ ồ ể ả ấ ấ

ậ ệ ụ ả ở ọ ậ ế

ị ế ể ả ư ự

ừ ế

ị

ươ ể ọ

ị ớ ả ệ ả ệ ế ị t ph i trang b  thêm các ph  các đ i t ộ ố ế ọ ậ ng ti n h c t p đ  h c sinh rèn   ể   ọ ồ ng đ a lý trên b n đ  thì h c sinh m i hi u

ả ắ ượ ả ự ụ ằ

t c  các l p h c.

ọ ấ ể ọ ườ

ượ ế ể ọ ượ ế   ữ t c nh ng ti ộ   t sâu và r ng

ọ

ượ ế ệ ả

ị

ụ ớ ộ

ế ẫ

ủ ề ồ

ế ấ ể ả ậ ạ ệ ế ấ ạ ấ

ữ ầ ạ ọ

ủ ầ ạ ọ ỏ ổ

ớ ộ ổ ọ

ở ị ị   ng đ a Chính vì v y  mà hi n nay, khi rèn luy n k  năng mô t ị   t c  các bài đ a lí nói chung và Đ a lí 8 nói lý trên b n đ  đ  gi ng d y t ệ riêng thì tôi th y r t hi u qu , b i h c sinh đ   c rèn kĩ năng nhi u (phát ọ   hi n, suy lu n, phán đoán, k t lu n,…). Đây cũng là m c tiêu quan tr ng ọ ủ ộ trong t ng bài h c c a b  môn đ a lí (k  c  lí thuy t cũng nh  th c hành).   ị ề ấ 3.2. Ki n ngh , đ  xu t ụ    Sau khi áp d ng sáng ki n kinh nghi m này tôi có m t s  ki n ngh  sau: ả ế ầ ­ C n thi ệ ỹ ố ượ luy n k  năng mô t ắ ề ấ ủ ấ c b n ch t c a  v n đ . và n m ch c đ ộ ữ ư   ồ ố ợ ầ ­ C n ph i có s  ph i h p đ ng b  gi a các giáo viên nh m m c đích đ a ớ ấ ả ạ ả ộ n i dung gi ng d y vào t ầ ư ề ơ ở ậ  v  c  s  v t ch t đ  h c sinh có đ ­ Nhà tr ng nên đ u t ị ể ạ ự th c đ a, tham quan, ngo i khoá đ  h c sinh đ c hi u bi ừ ơ  đó thêm yêu thích môn h c. h n, t ả   ộ c b n thân tôi ­ m t giáo viên gi ng     Sáng ki n kinh nghi m này đã đ ề ổ ẻ ả ổ ờ ẫ ớ ộ ạ    c  tu i đ i l n tu i ngh  ­ v i n i dung d y Đ a lý THCS còn quá tr ế ữ ả ư ượ ư   c áp d ng r ng rãi. Nh ng k t qu  trên đây là không m i nh ng ch a đ ả ủ ệ   t v n còn quá trình đúc rút kinh nghi m c a b n thân tôi. Tuy v y, bài vi ệ ự   nhi u khi m khuy t, r t mong s  đóng góp c a các b n bè đ ng nghi p và ạ   lãnh đ o c p trên đ  b n thân tôi có thêm kinh nghi m và nh t là t o cho ấ   ệ ự tôi t  tin và v ng lòng tin trong vi c d y h c, góp ph n nâng cao ch t ầ ớ ượ ng d y h c theo yêu c u đ i m i, mong góp ph n nào nh  bé c a mình l   ạ   ạ ươ ng pháp d y h c nói chung và d y vào quá trình đ i m i n i dung và ph ổ ườ ọ ng ph  thông. h c môn Đ a lý 8 nói riêng nhà tr

15