1
2
1. PH N ẦM ĐUỞ Ầ
1.1. Lý do ch n đ tàiọ ề
Trong công tác giáo d c và gi ng d y nhà tr ng vi c truy n th triụ ả ạ ở ườ ệ ề ụ
th c cho h c sinh là đi u quan tr ng. M t khác thông qua vi c truy n thứ ọ ề ọ ặ ệ ề ụ
tri th c cho h c sinh mà giáo d c hình thành nhân cách xã h i ch nghĩa.ứ ọ ụ ộ ủ Do
đó trong giáo d c không ng ng đi m i n i dung, ch ng trình, ph ngụ ừ ổ ớ ộ ươ ươ
pháp d y h c và c i ti n ph ng ti n d y h c đ đáp ng yêu c u phátạ ọ ả ế ươ ệ ạ ọ ể ứ ầ
tri n c a xã h i. Trong h c t p, h c sinh không tho mãn v i vai trò c aể ủ ộ ọ ậ ọ ả ớ ủ
ng i ti p thu th đng không ch ch p nh n các gi i pháp đã có s n đcườ ế ụ ộ ỉ ấ ậ ả ẵ ượ
đa ra. Nh v y, l a tu i này n y sinh m t s yêu c u và cũng là m tư ư ậ ở ứ ổ ả ộ ố ầ ộ
quá trình: s lĩnh h i đc l p các tri th c và phát tri n kĩ năng. Nh ng cácự ộ ộ ậ ứ ể ư
ph ng th c h c t p t l p h c sinh n u mu n đc hình thành và phátươ ứ ọ ậ ự ậ ở ọ ế ố ượ
tri n m t cách có ch đnh thì c n thi t ph i có s h ng d n c a giáoể ộ ủ ị ầ ế ả ự ướ ẫ ủ
viên v i các ph ng ti n d y h c tr c quan.ớ ươ ệ ạ ọ ự
Môn Đa lí là m t trong các môn khoa h c đc đa vào gi ng d y trongị ộ ọ ượ ư ả ạ
nhà tr ng. Nh m trang b cho h c sinh nh ng bi u t ng, khái ni m Đa líườ ằ ị ọ ữ ể ượ ệ ị
quan tr ng nh t. Môn Đa lí giúp các em hi u đc th gi i khách quan đãọ ấ ị ể ượ ế ớ
và đang di n ra xung quanh chúng ta. ễTrong s các ph ng ti n d y h cố ươ ệ ạ ọ
tr c quan c a môn đa lí, b n đ là ph ng ti n c n thi t và g n gũi nh tự ủ ị ả ồ ươ ệ ầ ế ầ ấ
v i h c sinh. B n đ Đa lí là hình v thu nh toàn b b m t Trái ớ ọ ả ồ ị ẽ ỏ ộ ề ặ Đtấ
ho c m t s b ph n c a b m t Trái ặ ộ ố ộ ậ ủ ề ặ Đt trên m t ph ng d a vào cácấ ặ ẳ ự
ph ng pháp Toán h c, ph ng pháp bi u hi n b ng kí hi u đ th hi nươ ọ ươ ể ệ ằ ệ ể ể ệ
các thông tin v Đa lí. B n đ có kh năng ph n ánh s phân b và nh ngề ị ả ồ ả ả ự ố ữ
m i quan h c a các đi t ng Đa lí trên b m t Trái ố ệ ủ ố ượ ị ề ặ Đt m t cách c thấ ộ ụ ể
mà không m t ph ng ti n nào có th thay th đc. Do đó, b n đ v a làộ ươ ệ ể ế ượ ả ồ ừ
ph ng ti n tr c quan, v a là ngu n tri th c quan tr ng trong vi c d y h cươ ệ ự ừ ồ ứ ọ ệ ạ ọ
3
Đa lí. B n đ là cu n SGK th 2 c a Đa lí, đng th i s d ng b n đị ả ồ ố ứ ủ ị ồ ờ ử ụ ả ồ
cũng là m t ph ng pháp đc tr ng trong d y h c Đa lí. ộ ươ ặ ư ạ ọ ị
Trong quá trình gi ng d y môn Đa lí vi c giúp h c sinh làm vi c v i b nả ạ ị ệ ọ ệ ớ ả
đ đ khai thác tri th c Đa lí trong b n đ là m t vi c quan tr ng khôngồ ể ứ ị ả ồ ộ ệ ọ
th thi u đc trong quá trình gi ng d y c a ng i giáo viên b môn Đaể ế ượ ả ạ ủ ườ ộ ị
lí. Ví nh nhà giáo d c h c Ba-Ren-S-Kin đã t ng nói: “…M i công trìnhư ụ ọ ừ ọ
nghiên c u Đa lí ph i xu t phát t b n đ và đi t i b n đ … ”. ứ ị ả ấ ừ ả ồ ớ ả ồ
B n đ là ngu n tri th c đa lí đa d ng phong phú giúp h c sinh khai thác,ả ồ ồ ứ ị ạ ọ
c ng c , phát tri n t duy, hình thành và rèn luy n k năng cho quá trìnhủ ố ể ư ệ ỹ
h c t p c a h c sinh. Do đó rèn luy n các k năng v b n đ, đc bi t làọ ậ ủ ọ ệ ỹ ề ả ồ ặ ệ
k năng mô t các đi t ng đa lý trên b n đ trong quá trình gi ng d yỹ ả ố ượ ị ả ồ ả ạ
Đa lí đ truy n th và cung c p tri th c Đa lí cho h c sinh là m t vi cị ể ề ụ ấ ứ ị ọ ộ ệ
không th thi u đc trong quá trình gi ng d y Đa lí. ể ế ượ ả ạ ị
Vi c rèn luy n nh ng k năng đa lý là r t c n thi t cho vi c h c t pệ ệ ữ ỹ ị ấ ầ ế ệ ọ ậ
đng th i cũng chu n b k năng cho vi c ti p thu ki n th c các l p trên.ồ ờ ẩ ị ỹ ệ ế ế ứ ở ớ
Có r t nhi u ấ ề k năngỹ c b n c n ph i luy n cho h c sinh trong quá trìnhơ ả ầ ả ệ ọ
d y Đa lý tr ng trung h c c s . M t trong nh ng ạ ị ở ườ ọ ơ ở ộ ữ k năngỹ quan tr ngọ
đó là : “Rèn luy n k năng mô t các đi t ng đa lý trên b n cho h cệ ỹ ả ố ượ ị ả ọ
sinh ”. Đây là k năng r t c b n, c n thi t khi h c đỹ ấ ơ ả ầ ế ọ ịa lý, nó đòi h i h cỏ ọ
sinh ph i n m v ng n i dung đã h c.ả ắ ữ ộ ọ
Trên th c t , h c sinh trung h c c s ph n l n đu ch a th o k năngự ế ọ ọ ơ ở ầ ớ ề ư ạ ỹ
quan tr ng này. Th ng h c sinh lúng túng trong cách đc ọ ườ ọ ọ b n đ và mô tả ồ ả
đ phân tích các đi t ng đa lý đc th hi n trên b n đ.ể ố ượ ị ượ ể ệ ả ồ Vi c rèn choệ
h c sinh ọk năng mô t các đi t ng đa lý trên b n đỹ ả ố ượ ị ả ồ là m t trong nh ngộ ữ
tr ng tâm v ọ ề d y h cạ ọ đa lý tr ng trung h c c s .ị ở ườ ọ ơ ở
Chính vì nh ng lý do trên, tôi xin ch n đ tài ữ ọ ề sáng ki n kinh nghi mế ệ :
“Rèn luy n k năng mô t các đi t ng đa lý trên b n đ cho h cệ ỹ ả ố ượ ị ả ồ ọ
sinh l p 8ớ”. Trong đ tài sáng ki n kinh nghiêm này, tôi xin đc đa raề ế ượ ư
các k năng mô t các đi t ng đa lý v đa hình, khí h u và sông ngòiỹ ả ố ượ ị ề ị ậ
trong ch ng trình d y h c môn Đa lý 8ươ ạ ọ ị mà tôi đã áp d ng trong nh ngụ ữ
năm v a qua.ừ
1.2. Đi m m i c a sáng ki nể ớ ủ ế
Tìm hi u th c tr ng s d ng b n đ trong Tr ng THCS hi n nay.ể ự ạ ử ụ ả ồ ườ ệ
Rèn cho ng i h c các k năng, k năng đc, k năng phân tích m i quanườ ọ ỹ ỹ ọ ỹ ố
h đa lý, k năng t ng h p các m i quan h đa lý m t cách bi n ch ng và khoaệ ị ỹ ổ ợ ố ệ ị ộ ệ ứ
h c. Có ph ng pháp thích h p khai thác ki n th c trên c s các hình b n đ,ọ ươ ợ ế ứ ơ ở ả ồ
bi u đi, tranh nh, b ng s li u t đó rút ra n i dung ki n th c bài h c.ể ồ ả ả ố ệ ừ ộ ế ứ ọ
4
Nghiên c u ph ng pháp mô t các đi t ng đa lí trên b n đ thích h p,ứ ươ ả ố ượ ị ả ồ ợ
có hi u qu trong vi c d y h c đa lý 8 theo h ng đ cao tính tích c c c a h cệ ả ệ ạ ọ ị ướ ề ự ủ ọ
sinh, góp ph n nâng cao ch t l ng d y h c đa lí hi n nay.ầ ấ ượ ạ ọ ị ệ
Ng i h c tìm tòi, khám phá đ ti p thu ki n th c m t cách ch đngườ ọ ể ế ế ứ ộ ủ ộ
sáng t o ch không còn th đng nh tr c. H c sinh s d ng b n đ làmạ ứ ụ ộ ư ướ ọ ử ụ ả ồ
ph ng ti n tr c quan trong quá trình h c t p, giúp phát huy đc vai trò c aươ ệ ự ọ ậ ượ ủ
ng i h c đúng ph ng châm th y "Ch đo" trò "Ch đng" .ườ ọ ươ ầ ủ ạ ủ ộ
1.3. Ph m vi áp d ng đ tàiạ ụ ề
Sáng ki n có th áp d ng trong d y h c môn Đa lý các bài liên quan vế ể ụ ạ ọ ị ề
đa hình, khí h u và sông ngòi 7,8, 9 các tr ng THCS.ị ậ ở ườ
2. PH N N I DUNGẦ Ộ
2.1. Th c tr ng c a luy n vi c rèn luy n k năng mô t các đi t ngự ạ ủ ệ ệ ệ ỹ ả ố ượ
đa lý c a h c sinh THCSị ủ ọ
2.1.1. V phía h c sinhề ọ
Trong quá trình gi ng d y đa lý t t c các kh i l p, tôi nh n th y: Trongả ạ ị ở ấ ả ố ớ ậ ấ
ch ng trình Đa lí, ngoài m t s bài h c v b n đ l p 6, có r t ít bàiươ ị ộ ố ọ ề ả ồ ở ớ ấ
h c dành riêng cho vi c rèn luy n các kĩ năng s d ng b n đ cho h c sinhọ ệ ệ ử ụ ả ồ ọ
các l p 7,8,9. Chính vì v y mà r t nhi u h c sinh d ng nh không bi tớ ậ ấ ề ọ ườ ư ế
cách s d ng b n đ v i m i b n đ treo t ng trên l p có nhi u em ch aử ụ ả ồ ớ ỗ ả ồ ườ ớ ề ư
bi t đâu là các h ng B c – Nam – Tây – Đông, các em không bi t cáchế ướ ắ ế
khai thác ki n th c t b n đ, không bi t cách mô t các đi t ng đa lýế ứ ừ ả ồ ế ả ố ượ ị
đc th hi n trên b n đ nh : đa hình, khí h u, sông ngòi, h đng –th cượ ể ệ ả ồ ư ị ậ ệ ộ ự
v t.ậ M t s h c sinh còn xem nh vi c rèn luy n kĩ năng ộ ố ọ ẹ ệ ệ s d ng b n đử ụ ả ồ nên
r t y u v kĩ năng ấ ế ề mô t các đi t ng đa lý trên b n đ. ả ố ượ ị ả ồ
Do v y ki n th c các em ti p thu đc sau m i ti t h c là không ch cậ ế ứ ế ượ ỗ ế ọ ắ
ch n hay nói đn gi n là “ h c v t” nên r t nhanh quên. Đn các bài h c,ắ ơ ả ọ ẹ ấ ế ọ
bài th c hành ph i làm vi c nhi u v i b n đ, thì các em th y r t khó khănự ả ệ ề ớ ả ồ ấ ấ
và lúng túng, nhi u em ch nói và làm theo b n bè mà không hi u.ề ỉ ạ ể
- K t qu bài ki m tra kh o sát đu h c kì II c a h c sinh kh i 8 năm h cế ả ể ả ầ ọ ủ ọ ố ọ
2018 – 2019 khi không s d ng ử ụ Atlat đ làm bài nh sauể ư
L pớT ngổ
s HSốGi iỏKháTB Y uế
Số
l ngượ %Số
l ngượ %Số
l ngượ %Số
l ngượ %
8 38 2 5,3% 10 26,3% 18 47,3% 8 21,1%
5
