1
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT NGHI LỘC 4
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỢP TÁC CHO HỌC SINH
THÔNG QUA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
TÍCH CỰC TRONG DẠY HỌC GDCD 12
LĨNH VỰC: GIÁO DỤC CÔNG DÂN
Nhóm tác giả:
1. Phùng Thị Tú - GV Trường THPT Nghi lộc 4
2. Nguyễn Thị Thanh Bình - GV Trường THPT Diễn Châu 4
Năm : 2020 - 2021
Điện thoại : 0911658555
2
MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................................... 1
2. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, khách thể, phạm vi và phương pháp nghiên cứu ...... 2
3. Tính mới của đề tài ................................................................................................ 2
4. Đóng góp của đề tài .............................................................................................. 3
PHẦN II. NỘI DUNG .................................................................................................. 4
1. Cơ sở lý luận ......................................................................................................... 4
1.1. Các khái niệm trong đề tài. ................................................................................ 4
1.2. Sơ lược vấn đề nghiên cứu ................................................................................. 4
2. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................................... 6
2.1. Thực trạng dạy học phát triển năng lực hợp tác cho học sinh ở trường THPT. 6
2.2. Thực trạng dạy học phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua một số
phương pháp dạy học tích cực trong dạy học GDCD 12 ở trường THPT Nghi lộc 4
và trường THPT Diễn Châu 4. .................................................................................. 7
3. Một số giải pháp phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua một số
phương pháp dạy học tích cực trong dạy học GDCD 12 ........................................ 10
3.1. Phát triển năng lực hợp tác thông qua thảo luận nhóm. ................................... 10
3.2. Phát triển năng lực hợp tác cho học sinh thông qua phương pháp đóng vai
trong dạy học GDCD 12.......................................................................................... 19
3.3. Phát triển năng lực hợp tác thông qua phương pháp dạy học dự án. ............... 24
4. Kết quả đạt được ................................................................................................. 32
5.. Ý nghĩa của việc áp dụng đề tài:: ..... Lỗi! Th đánh du không đưc xác định.
PHẦN III: KẾT LUẬN . ............................................................................................. 34
1. Phạm vi ứng dụng của đề tài ............................................................................... 35
2. Mức độ vận dụng ................................................................................................. 35
3. Kết luận. .............................................................................................................. 35
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................... 37
PHỤ LỤC .................................................................................................................. 38
1
Phần I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Mục tiêu giáo dục thế kỷ XXI được UNESCO đưa ra: “ Học để biết, học để
làm, học để tự khẳng định mình và học để chung sống”. Mục tiêu đó cho thấy giáo
dục không chỉ cung cấp kiến thức mà còn góp phần hình thành những kĩ năng, thái
độ, những năng lực cần thiết để người học trở thành người lao động có hiệu quả
trong tương lai.
Xuất phát từ mục tiêu chung của thế giới, giáo dục phổ thông nước ta đang
thực hiện bước chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang tiếp cận
hình thành và phát triển năng lực người học nhằm tạo ra những con người được
phát triển hài hòa về thể chất lẫn tinh thần, có những phẩm chất tốt đẹp và những
năng lực chung làm nền tảng cho sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân. Để đảm
bảo được điều đó phải chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền thụ một
chiều” sang dạy cách học, cách vận dụng kiến thức, rèn luyện kỹ năng, hình thành
phẩm chất và năng lực cho học sinh.
Trong chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 ban hành kèm
theo Quyết định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ:
“Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện
theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học
của người học”.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo xác định “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ các yếu tố cơ
bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực
của người học”.
Điều này cho thấy việc hình thành và phát triển năng lực cho học sinh được
xác định là một trong những yếu tố cơ bản nhất của việc đổi mới chương trình giáo
dục phổ thông hiện nay của đất nước ta. Chính những quan điểm, định hướng nêu
trên đã tạo điều kiện tiền đề, cơ sở, môi trường pháp lý đồng thời xác định nhiệm
vụ trọng tâm, cơ bản nhất của việc đổi mới giáo dục phổ thông nói chung, đổi mới
đồng bộ phương pháp dạy học, kiểm tra đánh giá theo định hướng năng lực người
học.
Hiện nay việc dạy và học theo định hướng phát triển năng lực còn gặp nhiều
bất cập, dạy học vẫn nặng về truyền thụ kiến thức lý thuyết, phần lớn học sinh phổ
thông còn thụ động trong việc học tập, khả năng sáng tạo và năng lực vận dụng tri
thức đã học để giải quyết các tình huống mà thực tiễn cuộc sống đặt ra còn hạn
chế.
Trong dạy học nói chung và dạy học Giáo dục công dân nói riêng, việc dạy
học nhằm phát triển năng lực cho học sinh là rất cần thiết.Trong đó năng lực hợp
tác là một trong những năng lực cốt lõi cần hình thành và phát triển. Tuy nhiên việc
2
phát triển năng lực hợp tác cho học sinh trong dạy học GDCD vẫn chưa được nhiều
giáo viên quan tâm đúng mức.
Chính vì những lý do trên, chúng tôi mạnh dạn chọn đề tài “Phát triển năng
lực hp tác cho học sinh thông qua một số phương pháp dạy học tích cực
trong dạy học GDCD 12” làm đề tài nghiên cứu của mình.
2. Mục đích, nhiệm vụ, đối tưng, khách thể, phạm vi và phương pháp
nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Từ nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn, đề ra một số phương pháp dạy
học tích cực để phát triển năng lực hợp tác cho học sinh trong môn Giáo dục công
dân 12.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài về phát triển năng lực hợp
tác của học sinh.
- Nghiên cứu các phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực hợp
tác cho học sinh trong môn Giáo dục công dân 12.
2.3. Đối tưng nghiên cứu
- Năng lực hợp tác đối với học sinh THPT.
- Quy trình thực hiện các phương pháp dạy học tích cực để phát triển năng lực
hợp tác cho HS.
2.4. Khách thể và phạm vi nghiên cứu.
- Quá trình dạy học GDCD 12 ở các trường THPT thuộc địa bàn nghiên cứu
- Thực nghiệm tại trường THPT Nghi Lộc 4 và trường THPT Diễn Châu 4
2.5. Thời gian nghiên cứu và thực nghiệm
Đề tài được nghiên cứu từ năm học 2018 - 2019 và tiến hành thực nghiệm sư
phạm rộng rãi tại các trường từ năm học 2019 – 2020. Quá trình hoàn thiện xử lý
số liệu và hoàn thành đề tài vào năm học 2020 - 2021.
2.6. Phương pháp nghiên cứu
- Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Sưu tầm, nghiên cứu tài liệu, thu
thập thông tin, sách về phương pháp dạy học; nghiên cứu các văn bản, quy định,
hướng dẫn… về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực cho
học sinh.
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, khảo sát, phân tích, thống
kê, thu thập và xử lí thông tin, đánh giá, thực nghiệm thực tế một số nội dung bài
học để rút kinh nghiệm.
3. Tính mới của đề tài
3
Đề tài đã đề xuất một số phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển năng
lực hợp tác cho học sinh lớp 12: Phương pháp thảo luận nhóm, phương pháp đóng
vai, phương pháp dự án.
4. Đóng góp của đề tài
Đề tài không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn trong học tập, giúp các em hiểu
biết về kiến thức GDCD 12 mà còn giúp các em phát triển năng lực hợp tác, thông
qua đó các em vững vàng trong học tập cũng như trong cuộc sống sau này. Rèn
luyện thêm cho các em sự tự tin thể hiện mình trước tập thể, năng lực hợp tác, khả
năng quan sát, nhận xét về một vấn đề. Đó cũng là những kĩ năng cần thiết để
người học trở thành người lao động có hiệu quả trong tương lai.