BÁO CÁO K T QUẾ Ả
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI NỨ Ứ Ụ Ế
1. L i gi i thi uờ ớ ệ
M t trong nh ng tr ng tâm c a đi m i giáo d c ph thông là t p trungộ ữ ọ ủ ổ ớ ụ ổ ậ
vào đi m i ph ng pháp d y h c. Ti n trình d y h c c n đc th c hi n d aổ ớ ươ ạ ọ ế ạ ọ ầ ượ ự ệ ự
trên ho t đng tích c c, ch đng c a h c sinh v i s t ch c và đnh h ngạ ộ ự ủ ộ ủ ọ ớ ự ổ ứ ị ướ
đúng đn c a giáo viên nh m phát tri n t duy đc l p, sáng t o, góp ph n hìnhắ ủ ằ ể ư ộ ậ ạ ầ
thành ph ng pháp và nhu c u t h c, b i d ng h ng thú h c t p, t o ni m tinươ ầ ự ọ ồ ưỡ ứ ọ ậ ạ ề
và ni m vui trong h c t p cho h c sinh. Đnh h ng đi m i này cũng g n li nề ọ ậ ọ ị ướ ổ ớ ắ ề
v i vi c đa d ng hóa các hình th c h c t p: d y h c trong nhà tr ng và ngoàiớ ệ ạ ứ ọ ậ ạ ọ ườ
môi tr ng th c t , h c t p trong gi h c chính khóa và h c qua các ho t đngườ ự ế ọ ậ ờ ọ ọ ạ ộ
ngo i khóa…ạ
Cùng v i xu th chung c a đi m i giáo d c, d y h c hóa h c cũng c nớ ế ủ ổ ớ ụ ạ ọ ọ ầ
có nh ng đi m i nh t đnh v hình th c và ph ng pháp. M c tiêu c a đi m iữ ổ ớ ấ ị ề ứ ươ ụ ủ ổ ớ
trong d y h c hóa h c ph thông không ch d ng l i trang b cho h c sinh hạ ọ ọ ổ ỉ ừ ạ ị ọ ệ
th ng ki n th c hóa h c c b n, mang tính sách v mà còn trang b cho h c sinhố ế ứ ọ ơ ả ở ị ọ
nh ng ki n th c hóa h c hi n đi, mang tính th c ti n cao; hình thành và phátữ ế ứ ọ ệ ạ ự ễ
tri n cho h c sinh k năng th c hành, v n d ng ki n th c hóa h c đ gi i quy tể ọ ỹ ự ậ ụ ế ứ ọ ể ả ế
các v n đ trong th c ti n cu c s ng. Đ đt đc các m c tiêu trên có lấ ề ự ễ ộ ố ể ạ ượ ụ ẽ
không th thi u đc vai trò c a d y h c theo d án.ế ế ượ ủ ạ ọ ự
D y h c theo d án là m t mô hình d y h c l y h c sinh làm trung tâm.ạ ọ ự ộ ạ ọ ấ ọ
Nó giúp phát tri n ki n th c và các k năng liên quan thông qua nh ng nhi m vể ế ứ ỹ ữ ệ ụ
mang tính m , khuy n khích h c sinh tìm tòi, hi n th c hóa nh ng ki n th c đãở ế ọ ệ ự ữ ế ứ
h c trong quá trình th c hi n và t o ra nh ng s n ph m c a chính mình.ọ ự ệ ạ ữ ả ẩ ủ
Ch ng trình d y h c theo d án đc xây d ng d a trên nh ng câu h i đnhươ ạ ọ ự ượ ự ự ữ ỏ ị
h ng quan tr ng, l ng ghép các chu n n i dung và t duy b c cao trong nh ngướ ọ ồ ẩ ộ ư ậ ữ
b i c nh th c t . Bài h c thi t k theo d án ch a đng nhi u k thu t d y h cố ả ự ế ọ ế ế ự ứ ự ề ỹ ậ ạ ọ
khác nhau, có th lôi cu n đc m i đi t ng h c sinh không ph thu c vàoể ố ượ ọ ố ượ ọ ụ ộ
cách h c c a h . Thông th ng h c sinh làm vi c v i các chuyên gia và nh ngọ ủ ọ ườ ọ ệ ớ ữ
thành viên trong c ng đng đ gi i quy t v n đ, hi u sâu n i dung h n. ộ ồ ể ả ế ấ ề ể ộ ơ
1
Mô hình d y h c này đã mang đn m t ph ng pháp d y h c phát huyạ ọ ế ộ ươ ạ ọ
tính tích c c, c i thi n trí nh , kĩ năng h c t p, s c sáng t o và t o h ng thú h cự ả ệ ớ ọ ậ ứ ạ ạ ứ ọ
t p cho h c sinh.ậ ọ
Trong nh ng năm g n đây, Vĩnh Phúc s l ng h c sinh b c trung h cữ ầ ở ố ượ ọ ậ ọ
ph thông có xu h ng tăng, nên s l ng tr ng ph thông cũng tăng. Kh iổ ướ ố ượ ườ ổ ố
l ng ki n th c c b n c a HS ph thông l n h n và r ng h n so v i tr cượ ế ứ ơ ả ủ ổ ớ ơ ộ ơ ớ ướ
đây. Bên c nh đó, s phát tri n c a xã h i đt ra yêu c u cho HS ph i có ki nạ ự ể ủ ộ ặ ầ ả ế
th c xã h i sâu, r ng, có kĩ năng th c hành và v n d ng ki n th c. HS c n cóứ ộ ộ ự ậ ụ ế ứ ầ
năng l c sáng t o, năng l c giao ti p, làm vi c nhóm, và có tính linh ho t, đcự ạ ự ế ệ ạ ộ
l p… Tuy nhiên trong th c t , s HS đáp ng đc các yêu c u này ch a nhi u,ậ ự ế ố ứ ượ ầ ư ề
b i đa s các GV cũng nh HS v n d y và h c theo h ng “h c đ thi”, đó làở ố ư ẫ ạ ọ ướ ọ ể
các em v n chú tr ng nhi u vào vi c ôn luy n đ thi t t nghi p và đi h c. Cẫ ọ ề ệ ệ ể ố ệ ạ ọ ơ
s v t ch t đã đc lãnh đo S Giáo d c và Ban giám hi u các tr ng quanở ậ ấ ượ ạ ở ụ ệ ườ
tâm c i thi n, đu t nhi u so v i tr c, nhi u tr ng có h th ng các phòngả ệ ầ ư ề ớ ướ ề ườ ệ ố
h c b môn, phòng thí nghi m đáp ng đc ph n nào vi c d y h c theoọ ộ ệ ứ ượ ầ ệ ạ ọ
ph ng pháp m i. Qua các đt t p hu n đi m i PPDH c a B , c a S thì đnươ ớ ợ ậ ấ ổ ớ ủ ộ ủ ở ế
nay nhi u tr ng, nhi u GV đã quan tâm h n đn v n đ đi m i PPDH vàề ườ ề ơ ế ấ ề ổ ớ
b c đu đã đt đc m t s thành t u nh t đnh. Ch ng h n: S Giáo d c đãướ ầ ạ ượ ộ ố ự ấ ị ẳ ạ ở ụ
t ch c cu c thi thi t k bài gi ng E-learning v i GV các tr ng ph thông,ổ ứ ộ ế ế ả ớ ườ ổ
ho c S Giáo d c t ch c các cu c thi giáo viên gi i v i yêu c u cao v điặ ở ụ ổ ứ ộ ỏ ớ ầ ề ổ
m i PPDH, các tr ng ph thông cũng yêu c u GV d y h c theo PPDH và kĩớ ườ ổ ầ ạ ọ
thu t d y h c tích c c trong các ti t thao gi ng, d gi … Tuy nhiên vi c sậ ạ ọ ự ế ả ự ờ ệ ử
d ng PPDH và kĩ thu t d y h c tích c c trong các ti t d y hàng ngày thì cònụ ậ ạ ọ ự ế ạ
nhi u h n ch .ề ạ ế
Qua đi u tra chúng tôi cũng th y GV đu đánh giá vi c v n d ng PPDHề ấ ề ệ ậ ụ
theo d án trong d y h c Hóa h c mang đn hi u qu cao, HS n m v ng ki nự ạ ọ ọ ế ệ ả ắ ữ ế
th c không ch trong bài h c mà c các ki n th c bên ngoài. H c sinh có h ngứ ỉ ọ ả ế ứ ọ ứ
thú trong h c t p b môn, phát tri n đc năng l c t duy sáng t o, năng l cọ ậ ộ ể ượ ự ư ạ ự
h p tác làm vi c nhóm, kĩ năng tìm ki m và x lí thông tin.ợ ệ ế ử
Vi c áp d ng ph ng pháp d y h c theo d án cũng nh là d y h c theoệ ụ ươ ạ ọ ự ư ạ ọ
các kĩ thu t d y h c và ph ng pháp d y h c tích c c tr ng THPT Tr n Phúậ ạ ọ ươ ạ ọ ự ở ườ ầ
còn nhi u h n ch do còn m t s khó khăn nh t đnh. Có l đây cũng là v n đề ạ ế ộ ố ấ ị ẽ ấ ề
mà các c p qu n lí giáo d c cũng r t quan tâm và c n đa ra các gi i pháp cũngấ ả ụ ấ ầ ư ả
2
nh là chính sách phù h p đ GV và HS có đi u ki n th c hi n t t công cu cư ợ ể ề ệ ự ệ ố ộ
đi m i PPDH.ổ ớ
Vì v y trong m t vài năm g n đy, tôi đã và đang ti n hành nghiên c uậ ộ ầ ầ ế ứ
vi c s d ng ph ng pháp d y h c d án vào d y h c môn Hóa h c t i tr ngệ ử ụ ươ ạ ọ ự ạ ọ ọ ạ ườ
THPT Tr n Phú. Năm h c 2019-2020, tôi ti p t c nghiên c u d y h c d án v iầ ọ ế ụ ứ ạ ọ ự ớ
đi t ng h c sinh l p 11.ố ượ ọ ớ
2. Tên sáng ki nế
V n d ng ph ng pháp d y h c theo d án trong d y h c ch ng Cacbonậ ụ ươ ạ ọ ự ạ ọ ươ
- Hóa h c 11ọ
3. Tác gi sáng ki nả ế
- H và tên: NGUY N TH THANHọ Ễ Ị
- Đa ch tác gi sáng ki n: THPT TR N PHÚị ỉ ả ế Ầ
- S đi n tho i: 0983.158.009ố ệ ạ E_mail: thanhvtvp@gmail.com
4. Ch đu t t o ra sáng ki n:ủ ầ ư ạ ế tác gi là ch đu t sáng ki nả ủ ầ ư ế
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n:ự ụ ế d y h c ph n Cacbon – Hóa h c 11ạ ọ ầ ọ
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu ho c áp d ng th :ế ượ ụ ầ ầ ặ ụ ử tháng 12 năm
2019
7. Mô t b n ch t c a sáng ki nả ả ấ ủ ế
7.1. D y h c theo d án- M t ph ng pháp d y h c tích c c ạ ọ ự ộ ươ ạ ọ ự
Ngày nay, DHDA đc s d ng ph bi n trong các tr ng ph thông vàượ ử ụ ổ ế ườ ổ
đi h c trên th gi i, đc bi t là nh ng n c phát tri n.ạ ọ ế ớ ặ ệ ở ữ ướ ể
7.1.1. Khái ni m d y h c theo d ánệ ạ ọ ự
DHDA là m t hình th c d y h c, trong đó ng i h c th c hi n m tộ ứ ạ ọ ườ ọ ự ệ ộ
nhi m v h c t p ph c h p, có s k t h p gi a lí thuy t và th c hành, có t o raệ ụ ọ ậ ứ ợ ự ế ợ ữ ế ự ạ
các s n ph m có th gi i thi u. Nhi m v này đc ng i h c th c hi n v iả ẩ ể ớ ệ ệ ụ ượ ườ ọ ự ệ ớ
tính t l c cao trong toàn b quá trình h c t p, t vi c xác đnh m c đích, l p kự ự ộ ọ ậ ừ ệ ị ụ ậ ế
ho ch, đn vi c th c hi n d án, ki m tra, đi u ch nh, đánh giá quá trình và k tạ ế ệ ự ệ ự ể ề ỉ ế
qu th c hi n.ả ự ệ
3
7.1.2. Đc đi m c a d y h c theo d ánặ ể ủ ạ ọ ự
DHDA có nh ng đc đi m sau:ữ ặ ể
- Đnh h ng th c ti n: ch đ c a d án xu t phát t nh ng tình hu ngị ướ ự ễ ủ ề ủ ự ấ ừ ữ ố
c a th c ti n xã h i, th c ti n ngh nghi p cũng nh th c ti n đi s ng. Nhi mủ ự ễ ộ ự ễ ề ệ ư ự ễ ờ ố ệ
v d án c n ch a đng nh ng v n đ phù h p v i trình đ và kh năng c aụ ự ầ ứ ự ữ ấ ề ợ ớ ộ ả ủ
ng i h c.ườ ọ
- Có ý nghĩa th c ti n xã h i: các d án h c t p góp ph n g n vi c h c t pự ễ ộ ự ọ ậ ầ ắ ệ ọ ậ
trong nhà tr ng v i th c ti n đi s ng, xã h i. Trong nh ng tr ng h p lí t ng,ườ ớ ự ễ ờ ố ộ ữ ườ ợ ưở
vi c th c hi n các d án có th mang l i nh ng tác đng xã h i tích c c.ệ ự ệ ự ể ạ ữ ộ ộ ự
- Đnh h ng h ng thú ng i h c: HS đc tham gia ch n đ tài, n iị ướ ứ ườ ọ ượ ọ ề ộ
dung h c t p phù h p v i kh năng và h ng thú cá nhân. Ngoài ra h ng thú c aọ ậ ợ ớ ả ứ ứ ủ
HS c n đc ti p t c phát tri n trong quá trình th c hi n d án.ầ ượ ế ụ ể ự ệ ự
- Tính ph c h p: n i dung d án có s k t h p tri th c c a nhi u lĩnh v cứ ợ ộ ự ự ế ợ ứ ủ ề ự
ho c môn h c khác nhau nh m gi i quy t m t v n đ mang tính ph c h p.ặ ọ ằ ả ế ộ ấ ề ứ ợ
- Đnh h ng hành đng: trong quá trình th c hi n d án có s k t h pị ướ ộ ự ệ ự ự ế ợ
gi a nghiên c u lí thuy t và v n d ng lí thuy t vào trong ho t đng th c ti n,ữ ứ ế ậ ụ ế ạ ộ ự ễ
th c hành. Thông qua đó ki m tra, c ng c , m r ng hi u bi t lí thuy t cũngự ể ủ ố ở ộ ể ế ế
nh rèn luy n kĩ năng hành đng, kinh nghi m th c ti n c a ng i h c.ư ệ ộ ệ ự ễ ủ ườ ọ
- Tính t l c cao c a ng i h c: trong DHDA, ng i h c c n tham giaự ự ủ ườ ọ ườ ọ ầ
tích c c và t l c vào các giai đo n c a quá trình d y h c. Đi u đó cũng đòi h iự ự ự ạ ủ ạ ọ ề ỏ
và khuy n khích tính trách nhi m, s sáng t o c a ng i h c. GV ch y u đóngế ệ ự ạ ủ ườ ọ ủ ế
vai trò t v n, h ng d n, giúp đ. Tuy nhiên m c đ t l c c n phù h p v iư ấ ướ ẫ ỡ ứ ộ ự ự ầ ợ ớ
kinh nghi m, kh năng c a HS và m c đ khó khăn c a nhi m v .ệ ả ủ ứ ộ ủ ệ ụ
- C ng tác làm vi c: các d án hoc t p th ng đc th c hi n theo nhóm,ộ ệ ự ậ ườ ượ ự ệ
trong đó có s c ng tác làm vi c và s phân công công vi c gi a các thành viênự ộ ệ ự ệ ữ
trong nhóm. DHDA đòi h i và rèn luy n tính s n sàng và kĩ năng c ng tác làmỏ ệ ẵ ộ
vi c gi a các thành viên tham gia, gi a HS và GV cũng nh v i các l c l ng xãệ ữ ữ ư ớ ự ượ
h i khác tham gia trong d án. Đc đi m này còn đc g i là h c t p mang tínhộ ự ặ ể ượ ọ ọ ậ
xã h i.ộ
- Đnh h ng s n ph m: trong quá trình th c hi n d án, các s n ph mị ướ ả ẩ ự ệ ự ả ẩ
đc t o ra. S n ph m c a d án không gi i h n trong nh ng thu ho ch lýượ ạ ả ẩ ủ ự ớ ạ ữ ạ
4
thuy t, mà trong đa s tr ng h p các d án h c t p t o ra nh ng s n ph m v tế ố ườ ợ ự ọ ậ ạ ữ ả ẩ ậ
ch t c a ho t đng th c ti n, th c hành. Nh ng s n ph m này có th s d ng,ấ ủ ạ ộ ự ễ ự ữ ả ẩ ể ử ụ
công b , gi i thi u. ố ớ ệ
Nh v y DHDA đã t o c h i đ HS đc tham gia tích c c vào ho tư ậ ạ ơ ộ ể ượ ự ạ
đng nghiên c u, sáng t o. V i nh ng đc đi m này, DHDA là PPDH đc đáo,ộ ứ ạ ớ ữ ặ ể ộ
đa d ng và mang l i hi u qu cao.ạ ạ ệ ả
7.1.3. Quy trình d y h c theo d ánạ ọ ự
Vi c th c hi n d án đc th c hi n g m 6 b c: L a ch n ch đ, L pệ ự ệ ự ượ ự ệ ồ ướ ự ọ ủ ề ậ
k ho ch, Thu th p thông tin, X lí thông tin, Báo cáo k t qu , Đánh giá.ế ạ ậ ử ế ả
Đ thu n l i trong vi c t ch c các ho t đng d y h c, 6 b c trên đcể ậ ợ ệ ổ ứ ạ ộ ạ ọ ướ ượ
gói l i thành 3 b c chính:ạ ướ
7.1.3.1. B c 1: L p k ho chướ ậ ế ạ
Đây là b c đu tiên và có ý nghĩa quan tr ng trong DHDA, GV c n tướ ầ ọ ầ ổ
ch c cho HS cùng tham gia vào các ho t đng:ứ ạ ộ
- L a ch n ch đ d án: đc kh i đu b ng m t ý t ng, liên quan v iự ọ ủ ề ự ượ ở ầ ằ ộ ưở ớ
n i dung h c t p, g n v i th c ti n. GV và HS cùng đ xu t xác đnh đ tài, chúộ ọ ậ ắ ớ ự ễ ề ấ ị ề
ý đn nh ng ch đ liên h v i th c ti n gây đc h ng thú và s quan tâm c aế ữ ủ ề ệ ớ ự ễ ượ ứ ự ủ
HS. Ví d : các ch đ có liên quan đn đi s ng hàng ngày (tr ng h c, giaụ ủ ề ế ờ ố ườ ọ
đình, chăm sóc v t nuôi…), văn hóa xã h i, các v n đ th i s c p nh t (an toànậ ộ ấ ề ờ ự ậ ậ
giao thông, v sinh an toàn th c ph m, t n n xã h i, ô nhi m môi tr ng…),ệ ự ẩ ệ ạ ộ ễ ườ
đi lí và sinh thái…ạ
- Xây d ng ti u ch đ: t các ch đ l n, GV h ng d n HS phát tri nự ể ủ ề ừ ủ ề ớ ướ ẫ ể
tìm các ch đ nh (ti u ch đ). Đây là các v n đ nghiên c u c th . GV cóủ ề ỏ ể ủ ề ấ ề ứ ụ ể
th s d ng s đ t duy, s đ câu h i 5W1H đ h ng d n HS xác đnh l aể ử ụ ơ ồ ư ơ ồ ỏ ể ướ ẫ ị ự
ch n ý t ng cũng nh nh ng v n đ c n gi i quy t xung quanh d án. HS l aọ ưở ư ữ ấ ề ầ ả ế ự ự
ch n ti u ch đ theo s thích và thành l p nhóm nghiên c u theo ch đ.ọ ể ủ ề ở ậ ứ ủ ề
- L p k ho ch: T các ch đ, ti u ch đ đã ch n HS th o lu n nhómậ ế ạ ừ ủ ề ể ủ ề ọ ả ậ
đ l p k ho ch d án (DA). HS s d ng s đ t duy đ l p k ho ch:ể ậ ế ạ ự ử ụ ơ ồ ư ể ậ ế ạ
+ Xác đnh các v n đ nghiên c u liên quan đn ch đ nh m tìm câu trị ấ ề ứ ế ủ ề ằ ả
l i cho câu h i nghiên c u (câu h i n i dung, câu h i bài h c).ờ ỏ ứ ỏ ộ ỏ ọ
5
