PH N I. ĐT V N ĐẦ Ặ Ấ Ề
I. LÝ DO CH N Đ TÀI Ọ Ề
Vi c d y h c môn Ng Văn tr ng ph thông luôn luôn thu hút s quanệ ạ ọ ữ ở ườ ổ ự
tâm l n c a xã h i. Ng Văn là m t trong nh ng môn h c chi m v trí quanớ ủ ộ ữ ộ ữ ọ ế ị
tr ng trong ch ng trình giáo d c qu c dân và phát tri n dân trí n c nhà. Tuyọ ươ ụ ố ể ướ
v y, th c t d y h c, ch t l ng c a b môn, ch t l ng thi c hi n nay v nậ ự ế ạ ọ ấ ượ ủ ộ ấ ượ ử ệ ẫ
còn nhi u đi u đáng quan tâm. Không ít giáo viên còn b ng , lúng túng khi điề ề ỡ ỡ ố
di n v i vi c đi m i ph ng pháp gi ng d y, đi m i ra đ, ki m tra đánhệ ớ ệ ổ ớ ươ ả ạ ổ ớ ề ể
giá.
B môn văn h c v a là khoa h c v a là ngh thu t, là lĩnh v c đ conộ ọ ừ ọ ừ ệ ậ ự ể
ng i hóa thân và thăng hoa c m xúc. Khi ti p nh n văn h c t c là đc hi u đườ ả ế ậ ọ ứ ọ ể ể
bi n văn b n thành m t th gi i hình t ng sinh đng và n m b t đc ý nghĩaế ả ộ ế ớ ượ ộ ắ ắ ượ
c a nó. H c sinh không nh ng hi u mà còn c m đc văn ch ng, nh t làủ ọ ữ ể ả ượ ươ ấ
nh ng văn b n ngh thu t có giá tr th m mĩ cao đã đc tuy n ch n đa vàoữ ả ệ ậ ị ẩ ượ ể ọ ư
gi ng d y ch ng trình Ng Văn THPT. Bên c nh đó, h c sinh còn bi t v nả ạ ở ươ ữ ạ ọ ế ậ
d ng nh ng ki n th c đã h c đ x lí các tình hu ng th c t đi s ng vô cùngụ ữ ế ứ ọ ể ử ố ự ế ờ ố
phong phú, đa d ng và ph c t p. Đ làm đc đi u này, đòi h i kh năng nhi uạ ứ ạ ể ượ ề ỏ ả ề
m t c a ng i d y trong vi c giúp ng i h c khám phá th gi i văn h c bao la,ặ ủ ườ ạ ệ ườ ọ ế ớ ọ
r ng l n; lĩnh h i và t o l p đc t t c các th lo i văn b n, trong đó có vănộ ớ ộ ạ ậ ượ ấ ả ể ạ ả
thuy t minh.ế
Vi c đi m i ph ng pháp gi ng d y theo h ng sáng t o, đem l i sệ ổ ớ ươ ả ạ ướ ạ ạ ự
tích c c và t o h ng thú cho h c sinh là phù h p v i m t trong nh ng nguyênự ạ ứ ọ ợ ớ ộ ữ
t c c a lý lu n d y h c hi n đi: H c theo cách khám phá. Giáo viên ph i t oắ ủ ậ ạ ọ ệ ạ ọ ả ạ
đc nh ng gi d y thú v , đem l i s h ng thú cho h c sinh không ch trongượ ữ ờ ạ ị ạ ự ứ ọ ỉ
nh ng gi v văn h c s , đc hi u, ti ng Vi t mà ngay c gi T p làm văn.ữ ờ ề ọ ử ọ ể ế ệ ả ờ ậ
trong ch ng trình l p 10, ngoài văn ngh lu n th ng g p, có m tỞ ươ ớ ị ậ ườ ặ ộ
ki u bài n a là văn thuy t minh. Văn thuy t minh là lo i văn b n có nhi u ngể ữ ế ế ạ ả ề ứ
d ng trong th c ti n cu c s ng hàng ngày. Hi u m t văn b n thuy t minh đụ ự ễ ộ ố ể ộ ả ế ể
r i t đó hình thành kĩ năng t o l p m t văn b n t ng t là đi u mà ng i giáoồ ừ ạ ậ ộ ả ươ ự ề ườ
viên c n thi t ph i đnh h ng cho h c sinh làm đc. Tuy v y, ki u bài này cầ ế ả ị ướ ọ ượ ậ ể ả
giáo viên và h c sinh đu g p không ít s khó khăn khi trình bày m c dù bài h cọ ề ặ ự ặ ọ
đã có m t s ti t d y khá k nh : ộ ố ế ạ ỹ ư Các hình th c k t c u c a văn b n thuy tứ ế ấ ủ ả ế
minh; l p dàn ý bài văn thuy t minh.. ậ ế Đ tìm hi u m t văn b n thuy t minh hayể ể ộ ả ế
làm t t m t bài văn thuy t minh đòi h i h c sinh c n ph i có m t s hi u bi tố ộ ế ỏ ọ ầ ả ộ ự ể ế
nh t đnh, ph i có s tìm tòi thông tin, th ng kê s li u và s ki n m t cáchấ ị ả ự ố ố ệ ự ệ ộ
khách quan, c thụ ể. H n n a, t bài thuy t minh theo cách vi t đn bài thuy tơ ữ ừ ế ế ế ế
minh nói đc trình bày tr c t p th cũng là m t khó khăn không nh .ượ ướ ậ ể ộ ỏ
Chính vì v y, tôi ch n đ tài “ậ ọ ề M t vài ph ng pháp d y h c văn thuy tộ ươ ạ ọ ế
minh l p 10 theo h ng phát tri n năng l c h c sinhở ớ ướ ể ự ọ ” nh m góp m t ph nằ ộ ầ
nh m ra nh ng con đng ti p c n ki u bài văn thuy t minh tr ng THPT.ỏ ở ữ ườ ế ậ ể ế ở ườ
II. L CH S Đ TÀIỊ Ử Ề
- Hoàng Th Dungị - Rèn luy n kĩ năng vi t đo n văn thuy t minh cho h c sinhệ ế ạ ế ọ
l p 10 -ớ Tr ng THPT Yên Đnh 3 - Thanh Hóa.ườ ị
- Tr nh Th Thanh H i - ị ị ả Ph ng pháp d y h c văn thuy t minh cho h c sinh l pươ ạ ọ ế ọ ớ
10 THPT - THPT B m S n - Thanh Hóa.ỉ ơ
- An Th Qu , Mai Th H ng Qu , Lê Th Loan - ị ế ị ồ ế ị Ho t đng tr i nghi m sángạ ộ ả ệ
t o trong văn thuy t minh v i ch đ gi i thi u v đa ph ng Yên Mô ạ ế ớ ủ ề ớ ệ ề ị ươ - THPT
Yên Mô 3.
- Nguy n Th Ph ng - ễ ị ươ Đ d y - h c t t văn thuy t minhể ạ ọ ố ế - THCS Cao Viên.
Các bài nghiên c u đã đi sâu vào m c đích c th c a cách vi t đo n vănứ ụ ụ ể ủ ế ạ
thuy t minh ho c thuy t minh v m t n i dung c th , ch a có cái nhìn baoế ặ ế ề ộ ộ ụ ể ư
quát, toàn di n v các gi i pháp, ch a đnh h ng c th các cách đ h c sinhệ ề ả ư ị ướ ụ ể ể ọ
ti p c n và làm bài văn thuy t minh. ế ậ ế
III. ĐI T NG NGHIÊN C U, M C ĐÍCH NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ Ụ Ứ
- Đôi t ng nghiên c u: H c sinh l p 10C2, 10C3 năm h c 2018 - 2019 và l p ươ( ư ọ ớ ọ ớ
10C4, 10C6 năm h c 2019 - 2020 t i Tr ng THPT Đông Hi u, Th xã Tháiọ ạ ườ ế ị
Hòa, t nh Ngh An.ỉ ệ
- Muc đich nghiên c u: ( ư Xây d ng c s lí lu n cho vi c d y h c ki u văn b nự ơ ở ậ ệ ạ ọ ể ả
thuy t minh l p 10 theo đnh h ng phát tri n năng l c đ vi c d y h c T pế ở ớ ị ướ ể ự ể ệ ạ ọ ậ
làm văn có n i dung và đt k t qu cao. Rút ra nh ng bài h c kinh nghi m choộ ạ ế ả ữ ọ ệ
b n thân trong quá trình gi ng d y. ả ả ạ V n d ng vào th c t gi ng d y THPT.ậ ụ ự ế ả ạ ở
IV. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
Đê th c hiên đê tai nay tôi s dung cac ph ng phap sau đây: ) ư( ( ư) ( ươ
- Ph ng pháp nghiên c u lí thuy tươ ứ ế
- Ph ng pháp kh o sát so sánhươ ả
- Ph ng pháp thu th p thông tinươ ậ
- Ph ng phap th c nghiêmươ ư( (
- Ph ng phap phân tich, đánh giá ươ
V. C U TRÚC Đ TÀIẤ Ề
Đê tai đc th c hiên theo câu truc gôm co ba phân: ươ( ư( (
- Phân đăt vân đê, th c hiên nh ng nôi dung m đâu cho đê tai nghiên c u. ( ư( ( ư ( ơ) ư
- Phân nôi dung nghiên c u triên khai c s ly luân va th c tiên cua đê tai. ( ứ ) ơ ơ) ( ư( )
- Đê t đo thiêt kê giao an. T kêt qua thu đc cua đê tai đê khăng đinh đong ) ư ư ) ươ( ) ) ) (
gop cua đê tai. )
- Phân kêt luân th c hiên tom tăt nh ng nôi dung đa lam va nh ng đê xuât đôi v i ( ư( ( ư ( ư ơ
giao viên va hoc sinh. (
VI. ĐÓNG GÓP C A Đ TÀIỦ Ề
Đ tài đc th c hi n v i vi c phân tíchề ượ ự ệ ớ ệ , gi ng d y tr c ti p ph n vănả ạ ự ế ầ
thuy t minh l p 10 trong các năm h c 2018 - 2019 và năm h c 2019 - 2020 t iế ở ớ ọ ọ ạ
tr ng ườ
THPT Đông Hi u, Th xã Thái Hòa,ế ị t nhỉ Ngh An. ệVi t đ tài này, b nế ề ả
thân tôi mong mu n h ng d n h c sinh làm bài văn thuy t minh đt hi u quố ướ ẫ ọ ế ạ ệ ả
b ng cách hình thành các kĩ năng ti p nh n lý thuy t, cách thu th p tài li u quaằ ế ậ ế ậ ệ
m ng Internet, cách ti p c n ki n th c th c t thông qua ho t đng tr i nghi mạ ế ậ ế ứ ự ế ạ ộ ả ệ
hay cách đ các em luy n nói trong gi h c văn thuy t minh. ể ệ ờ ọ ế
PH N II. N I DUNG NGHIÊN C UẦ Ộ Ứ
I. TH C TR NG V N ĐỰ Ạ Ấ Ề
1. Thu n l i ậ ợ
Hi n nay, ph ng pháp đi m i cách h c theo h ng h c sinh ph i tích c c,ệ ươ ổ ớ ọ ướ ọ ả ự
ph i làm vi c là m t ph ng pháp t t. Nó giúp cho h c sinh tìm tòi sáng t o đả ệ ộ ươ ố ọ ạ ể
n m v ng ki n th c. Chính vì v y, ph ng pháp này đã đc s ng h c aắ ữ ế ứ ậ ươ ượ ự ủ ộ ủ
nhi u ng i.ề ườ
M t bài vi t có th do cá nhân th c hi n nh ng cũng có khi là c t ho cộ ế ể ự ệ ư ả ổ ặ
nhóm cùng làm vi c. Đi u này không ch giúp h c sinh t tin, năng đng, th tệ ề ỉ ọ ự ộ ắ
ch t tình đoàn k t trong t , l p mà còn giúp h c sinh có quen d n v i cách làmặ ế ổ ớ ọ ầ ớ
vi c t p th .ệ ậ ể
Văn thuy t minh giúp h c sinh có đi u ki n đc rèn luy n các kĩ năng th cế ọ ề ệ ượ ệ ự
t trong đó có kĩ năng giao ti p. M t kĩ năng quan tr ng đ ng d ng trong th cế ế ộ ọ ể ứ ụ ự
t cu c s ng ngày nay.ế ộ ố
Cùng v i lo i bài văn ngh lu n, bài văn thuy t minh cũng g n gũi v i cácớ ạ ị ậ ế ầ ớ
em trong ng d ng th c t . Nó có th giúp các em gi i thi u m t c nh đp, m tứ ụ ự ế ể ớ ệ ộ ả ẹ ộ
s n ph m c a quê h ng mình cùng b n bè hay khách tham quan, trình bày ýả ẩ ủ ươ ạ
ki n, quan đi m tr c nh ng v n đ xã h i đang di n ra trong cu c s ng ho cế ể ướ ữ ấ ề ộ ễ ộ ố ặ
tác gia, tác ph m văn h c.ẩ ọ
Nh đã nêu trên, v i c p THPT thì đây là ki u bài m i (So v i ch ng trìnhư ớ ấ ể ớ ớ ươ
h c cũ) nh ng ki u bài này cũng đã đc d y c p II và c p III cũng cóọ ư ể ượ ạ ở ấ ở ấ
nhi u bài h ng d n .Vì v y, các em cũng đã có ki n th c c b n v th vănề ướ ẫ ậ ế ứ ơ ả ề ể
này.
2. Khó khăn
Tài li u h ng d n làm bài văn thuy t minh ch a nhi u, đi u ki n c aệ ướ ẫ ế ư ề ề ệ ủ
m t s h c sinh đ ti p c n các thông tin, tài li u còn h n ch .ộ ố ọ ể ế ậ ệ ạ ế
Làm vi c theo nhóm, t và ch đng trong vi c s u t m tài li u, biênệ ổ ủ ộ ệ ư ầ ệ
so n văn b n thuy t minh là m t trong nh ng công vi c còn m i l đi v i cácạ ả ế ộ ữ ệ ớ ạ ố ớ
em. Có th các em ch a đnh h ng n i dung và ph ng pháp nên th c hành cònể ư ị ướ ộ ươ ự
khó khăn.
Khi vi t m t văn b n thuy t minh, các em còn lúng túng trong ph ngế ộ ả ế ươ
pháp vi t, ch a hi u bài thuy t minh khác v i bài ngh lu n nh th nào nên bàiế ư ể ế ớ ị ậ ư ế
vi t có th r i vào phân tích là ch y u.ế ể ơ ủ ế
Trong ch ng trình Ng văn 10, các em đc vi t 1 bài bài văn thuy tươ ữ ượ ế ế
minh (bài vi t s 5 v nhà) nh ng n u có đi u ki n ho c m t sinh ho t c ngế ố ề ư ế ề ệ ặ ở ộ ạ ộ
đng, ho c sinh ho t ngo i khóa nào đó, có th các em ph i chuy n t văn b nồ ặ ạ ạ ể ả ể ừ ả
vi t sang trình bày nói tr c đám đông thì còn lúng túng vì không m nh d n,ế ướ ạ ạ
thi u t tin nên th t b i.ế ự ấ ạ
II. C S C A Đ TÀIƠ Ở Ủ Ề
1. C s ly luânơ ơ
Năm h c 2017 - 2018 là năm h c th t th c hi n Ngh quy t s 29-ọ ọ ứ ư ự ệ ị ế ố
NQ/TW c a Ban Ch p hành Trung ng Đng, khóa XI v “Đi m i căn b n,ủ ấ ươ ả ề ổ ớ ả
toàn di n Giáo d c - Đào t o, đáp ng yêu c u công nghi p hóa, hi n đi hóaệ ụ ạ ứ ầ ệ ệ ạ
trong đi u ki n kinh t th tr ng đnh h ng xã h i ch nghĩa và h i nh pề ệ ế ị ườ ị ướ ộ ủ ộ ậ
qu c t ”. ố ế
Vi c đi m i giáo d c trung h c đc d a trên nh ng đng l i, quanệ ổ ớ ụ ọ ượ ự ữ ườ ố
đi m ch đo giáo d c c a Đang, đó là nh ng đnh h ng quan tr ng v chínhể ỉ ạ ụ ủ ) ữ ị ướ ọ ề
sách và quan đi m trong vi c phát tri n và đi m i giáo d c. ể ệ ể ổ ớ ụ
Ngh quy t H i ngh Trung ng 8 khóa XI v đi m i căn b n, toànị ế ộ ị ươ ề ổ ớ ả
di n Giáo d c và Đào t o xác đnh: “ệ ụ ạ ị Ti p t c đi m i m nh m ph ng phápế ụ ổ ớ ạ ẽ ươ
d y và h c theo h ng hi n đi; phát huy tính tích c c, ch đng, sáng t o vàạ ọ ướ ệ ạ ự ủ ộ ạ
v n d ng ki n th c, kĩ năng c a ng i h c; kh c ph c l i truy n th m tậ ụ ế ứ ủ ườ ọ ắ ụ ố ề ụ ộ
chi u, ghi nh máy móc. T p trung d y cách h c, cách nghĩ, khuy n khích tề ớ ậ ạ ọ ế ự
h c, t o c s đ ng i h c t c p nh t và ọ ạ ơ ở ể ườ ọ ự ậ ậ đi m i tri th c, kĩ năng, phát tri nổ ớ ứ ể
năng l cự.”
Nh v y, giáo d c ph thông n c ta đang th c hi n b c chuy n tư ậ ụ ổ ướ ự ệ ướ ể ừ
ch ng trình giáo d c “ti p c n n i dung” sang “ti p c n năng l c” c a ng iươ ụ ế ậ ộ ế ậ ự ủ ườ
h c. Đ th c hi n đc đi u này đòi h i ph i chuy n đi t ph ng pháp d yọ ể ự ệ ượ ề ỏ ả ể ổ ừ ươ ạ
h c theo l i “truy n th m t chi u” truy n th ng sang l i d y h c tích c c, d yọ ố ề ụ ộ ề ề ố ố ạ ọ ự ạ
cách v n d ng ki n th c, rèn luy n kĩ năng, hình thành năng l c và ph m ch tậ ụ ế ứ ệ ự ẩ ấ
cho h c sinh. ọ
Đo la s phat triên tinh thân cua Lu t giáo d c ph thông. Đi u 28.2, Lu t ư( ) ) ậ ụ ổ ề ậ
giáo d c ph thông qui đnh: ụ ổ ị “Ph ng pháp giáo d c ph thông ph i phát huyươ ụ ổ ả
tính tích c c, t giác, ch đng, sáng t o c a h c sinh; phù h p v i đc đi mự ự ủ ộ ạ ủ ọ ợ ớ ặ ể
c a t ng l p h c, môn h c; b i d ng ph ng pháp t h c, kh năng làm vi củ ừ ớ ọ ọ ồ ưỡ ươ ự ọ ả ệ
theo nhóm; rèn luy n k năng v n d ng ki n th c vào th c ti n; tác đng đnệ ỹ ậ ụ ế ứ ự ễ ộ ế
tình c m, đem l i ni m vui, h ng thú h c t p cho h c sinh.”ả ạ ề ứ ọ ậ ọ Con Đi u 27.1,ơ) ề
