1.ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Lí do,sự cần thiết thực hiện đề tài:
Từ ngày xưaông cha ta rất coi trọng về đạo đứcchính vì thế mà việc giáo dục
đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu: “Tiên học lễ hậu học văn”. Hồ Chủ Tịch đã dạy:
“ Dạy cũng như học phải chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo đức, là cái gốc quan
trọng, nếu không có đạo đức thì tài cũng vô dụng”. Trong những năm gần đây đất
nước ta đang từng bước đổi mới.Vì thế mọi ngành nghề đều phải thực hiện đổi mới
một cách toàn điện. Trong đó ngành giáo dục luôn được đặt lên vị trí hàng đầu. Cụ
thể là việc đổi mới về dạy học được thực hiện rất tốt tuy nhiên công tác giáo dục đạo
đức cho học sinh cần phải được quan tâm nhiều hơn nữa. Vì tiểu học là bậc học nền
tảng, cơ bản cho các cấp học sau, nhiệm vụ giáo dục đạo đức cho học sinh tiểu học
làrất quan trọng.
Để nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh thì ngoài việc học tập
rèn luyện kiến thức ở lớp, học sinh còn phải tu dưỡng và rèn luyện về đạo đức, kỹ
năng sống, kỹ năng hòa nhập và ứng xử trong cuộc sống. Tăng cường đẩy mạnh việc
giáo dục đạo đức học sinh thông qua các hoạt động trong nhà trường, góp phần nâng
cao nhận thức của học sinh, giúp các em có ý thức hơn trong từng hành động, có
những ước mơ đẹp trong cuộc sống.
Qua thực tế từ các năm học tôi nhận thấy vẫn còn có một số đối tượng học sinh
có hành vi chưa tốt. Làm thế nào để giáo dục đạo đức cho học sinh của mình được tốt
hơnđây chính là câu hỏi mà bản thân tôi đã nhiều đêm trăn trở.Vì vậy tôi đã chọn đề
tài: “ Một số biện pháp giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh lớp 2” để góp phần
làm nền tảng, hành vi đạo đức cho các em trong cư xử với ông bà, cha mẹ, thầy cô
giáo với mọi người và bạn bè cùng trang lứa.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn trên, để góp phần vào công tác giáo dục đạo
đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay, và qua thực tiễn công tác quản lý và giảng
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc Anh - Trường TH Phùng Ngọc Liêm1
Một số biện pháp Giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh Lớp 2
dạy học sinh ở trường Tiểu học Phùng Ngọc Liêm, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực
trạng và đề ra biện pháp về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh là một nhiệm vụ
hết sức quan trọng của người giáo viên chủ nhiệm. Đó là lý do tại sao tôi chọn đề tài
này.
Mục tiêu trong giáo dục đạo đức cho học sinh:
Việc giáo dục đạo đức cho học sinh nhằm giúp học sinh:
- Có những hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực, hành vi đạo đức và pháp
luật phù hợp với lứa tuổi trong các mối quan hệ giữa các em với gia đình, nhà trường,
cộng đồng, môi trường tự nhiên và ý nghĩa của việc đưa những chuẩn mực đạo đức
đó vào trong nhận thức, lối sống, hành động của các em.
- Giúp các em từng bước hình thành kĩ năng tự nhận xét, đánh giá hành vi của
bản thân và những người xung quanh theo chuẩn mực đạo đức đúng đắn, kĩ năng lựa
chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp trong các quan hệ tình huống đơn
giản, cụ thể trong cuộc sống, biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện.Dần dần hình thành
trong các em thái độ tự trọng, tự tin, yêu thương, tôn trọng con người, yêu con người,
yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt, không đồng tình với cái ác, cái sai, cái xấu.
Đối tượng nghiên cứu:
Nghiên cứu về công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trườngTiểu học Phùng
Ngọc Liêm
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Nghiên cứu một số vấn đề về sơ sở lý luận giáo dục đạo đức, tiến hành điều tra
thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh, phân tích nguyên nhân, tìm ra
những yếu tố liên quan đến công tác giáo dục đạo đức học sinh để từ đó đề ra biện
pháp giáo dục đạo đức cho học sinh trong giai đoạn hiện nay.
Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp nghiên cứu lý luận:
2
Trên cơ sở những kiến thức về tâm lý, giáo dục học và những quan điểm đường
lối của Đảng, các văn bản của Bộ giáo dục và Đào tạo về đánh giá xếp loại, khen
thưởng và kỷ luật học sinh.
Phương pháp quan sát:
Nhìn nhận lại thực trạng trong các năm học vừa qua vẫn còn một vài hành vi
chưa đúng của một số học sinh trong cách cư xử,giao tiếp,xưng hô với bạn bè và
người xung quanh từ đó đưa ra một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh của
trường trong những năm học sau.
Thời gian nghiên cứu:
Từ tháng 09 năm 2016 đến tháng 5 năm 2017
1.2.Phạm vi đề tài:
Việc giáo dục đạo đức ở đây lấy nền tảng từ những nội dung của môn học đạo
đức lớp 2, nhưng hình thức phổ biến, nội dung giáo dục, rộng rãi trải đều trên các
môn tạo thành quá trình theo dõi và giáo dục thường xuyên, thiết thực. Đưa ra các
biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua phương pháp ứng xử của giáo
viên trên lớp; qua các tiết học, cách định hướng các em tự liên hệ thực tế bản thân để
tìm ra cách ứng xử có văn hoá, lễ phép. Ngoài ra còn tổ chức những buổi ngoại khoá,
sinh hoạt với nhiều hình thức thông qua đó giáo dục hành vi đạo đức cho các em. Đối
tượng mà tôi đang tìm hiểu và áp dụng là học sinh lớp 2
2.NỘI DUNG ĐỀ TÀI:
Theo điều 30 chương IV điều lệ Trường tiểu học Ban hành kèm theo Quyết
định số 51/2007/QĐ-BGDĐT ngày 31 tháng 8 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo qui định giáo viên là người làm nhiệm vụ giảng dạy nhưng bên cạnh đó
việc giáo dục nhân cách, phẩm chất cho học sinh cũng không kém phần quan trọng.
Vì thế giáo dục đạo đức cho học sinh một cách có hiệu quả là trách nhiệm của giáo
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc Anh - Trường TH Phùng Ngọc Liêm3
Một số biện pháp Giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh Lớp 2
viên
2.1.Thực trạng
Trong những năm qua mặc dù đơn vị không có học sinh nào vi phạm đạo đức,
học sinh đều được đánh giá về mức độ hình thành và phát triển phẩm chất đạt
100%.Tuy nhiên vẫn còn xuất hiện một bộ phận nhỏ học sinh đã có những lời lẽ thiếu
thiện cảm khi tiếp xúc với bè bạn,hay là trong cách xưng hô,nói chuyện với thầy cô
giáo,người lớn tuổi chưa được lễ phép. Ở học sinh chúng ta vẫn còn tồn tại những
biểu hiện chưa tốt trong cách ứng xử với cha mẹ, bạn bè; có em chưa vâng lời cha mẹ
- thầy cô - anh chị, nhiều em chưa hình thành ý thức tập thể, bảo vệ cây xanh, giữ gìn
vệ sinh chung cho trường lớp và nơi công cộng. Những tình trạng ấy đôi khi vẫn còn
xãy ra với những mức độ khác nhau đặc biệt có những em khi ở trên lớp thì có biểu
hiện ngoan, lễ phép... nhưng ngược lại về nhà thì lại không vâng lời, nói năng không
lễ phép,hay nũng nịu với cha mẹ.Những biểu hiện trêncó nhiều yếu tố tác động như:
môi trường xã hội, điều kiện sinh hoạt gia đình…. Đạo đức học sinh cũng bị ảnh
hưởng rất lớn do nhiều yếu tố tác động, nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế kinh tế thị
trường làm cho mọi người trong xã hội bận rộn nhiều với công việc, với những toan
tính để làm giàu mà lãng quên đi một việc hết sức quan trọng là cần phải gần gũi giáo
dục nhân cách cho con cái trong gia đình.Trong cuộc sống hằng ngày tồn tại những
sai lệch về đạo đức, xảy ra trước mắt các em đã có những tác động không nhỏ đến
tâm lý và sự hình thành ý thức đạo đức sai lệch ở các em. Trong khi phương pháp
giáo dục đạo đức của chúng ta chưa thật sự đem lại hiệu quả.Mặt khác có thể là do
chúng ta chưa quan tâm nhiều đến việc giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ quan tâm
nhiều đến truyền thụ kiến thức.Đặc thù của việc giáo dục đạo đức chính là ở chỗ giúp
học sinh tiếp nhận được những bài học làm người, tạo nên ý thức rèn luyện đạo đức
nơi các em, chứ không phải là những câu, những chữ (lý thuyết – giáo điều về đạo
đức) mà thầy giáo, cô giáo cố nhồi vào đầu các em mà không đem lại sự nhận thức
nào về đạo đức. Nhiệm vụ của người thầy là không chỉ giới thiệu dạy dỗ bằng lý
thuyết đạo đức mà hơn thế phải giúp các em hiểu được những giá trị đạo đức đúng
4
đắn, giúp các em trở thành người học trò ngoan.
Đạo đức là một khía cạnh quan trọng quyết định giá trị tinh thần của một con
người. Thế nhưng, những gì mà thầy cô chúng ta làm vẫn chưa đủ. Do quãng thời
gian eo hẹp trên lớp học chỉ đủ để giảng dạy các môn theo đúng chương trình quy
định, việc lồng ghép, kết hợp giáo dục đạo đức cho học sinh cũng trở nên khó
khăn.Trong môi trường giáo dục của chúng ta phải có khen thưởng, động viên và chê
trách nhẹ nhàng, tinh tế. Trong tất cả các tiết học, việc động viên, khích lệ hoặc chê
trách tế nhị đúng cách luôn mang lại hiệu quả lớn. Nhưng khi việc học sinh mắc phải
sai phạm, phải chịu hình phạt thế nào cho đúng mức, cho hợp lý để đem lại hiệu quả
giáo dục.Do đó một nhiệm vụ hết sức quan trọng đặt ra cho mỗi giáo viên là phải tìm
ra những giải pháp tốt nhất, những kinh nghiệm giáo dục có hiệu quả nhằm phổ biến
rộng rãi mọi nơi để cùng nhau giáo dục đạo đức cho học sinh và hi vọng sau này các
em có thể trở thành những người tốt, người có ích cho xã hội.
Ở lứa tuổi các em việc tự ý thức hành vi chưa rõ nét, các em có thể có những
suy nghĩ lệch lạc mà không hề biết, qua đó việc tìm hiểu học sinh có suy nghĩ như thế
nào để uốn nắn các em là một vấn đề không kém phần quan trọng so với việc giúp
các em lĩnh hội kiến thức.Vì thế đòi hỏi giáo viên phải gần gũi, thương yêuvà luôn là
chỗ dựa tinh thần vững chắc cho các em.
Như chúng ta đã biết, trong thực tế mọi sản phẩm được làm ra cho dù tốt đến
mấy, chất lượng cao đến mấy cũng không thể hoàn hảo tuyệt đối. Một người học trò
có tài mà không có đức thì đối với người giáo viên đó là một kết quả đáng buồn. Làm
thế nào để đào tạo được những học sinh vẹn toàn cả tài và đức đó là mong muốn của
mỗi chúng ta. Vì thế để đạt được điều đó đòi hỏi sự nổ lực và cố gắng rất nhiều của
giáo viên và dĩ nhiên chúng ta phải bắt tay vào việc đào tạo ngay từ bậc Tiểu học nhất
là đối với những lớp đầu cấp.Chính vì lí do đó tôi xin được chia sẻ một số biện pháp
nhằm giáo dục đạo đức cho học sinh
2.2.Cácbiện pháp,giải pháp:
Người thực hiện: Phạm Thị Ngọc Anh - Trường TH Phùng Ngọc Liêm5