1. M ĐUỞ Ầ
1.1. Lí do ch n sáng ki nọ ế
Khoa h c xu t hi n trong h u h t m i m t c a cu c s ng, bao g mọ ấ ệ ầ ế ọ ặ ủ ộ ố ồ
khoa h c v v t lí, hóa h c, sinh h c, khoa h c cu c s ng, khoa h c tráiọ ề ậ ọ ọ ọ ộ ố ọ
đt… ấ Vi t Nam, khoa h c th ng đc quan tâm l a tu i thanh thi uỞ ệ ọ ườ ượ ở ứ ổ ế
niên, ít ai nghĩ đn, quan tâm đn đ tu i ti u h c và đc bi t là h c sinh ti uế ế ộ ổ ể ọ ặ ệ ọ ể
h c vùng nông thôn. Các cu c thi sáng t o khoa h c, các bài thí nghi m…ọ ộ ạ ọ ệ
nghe còn xa v i v i các em. Theo nhi u nghiên c u c a các nhà khoa h c thìờ ớ ề ứ ủ ọ
đ tu i ti u h c c n ph i đc đnh h ng vi c nghiên c u khoa h c vì đâyộ ổ ể ọ ầ ả ượ ị ướ ệ ứ ọ
là đ tu i có kh năng quan sát, suy lu n… vô cùng nh y bén và chính là n nộ ổ ả ậ ạ ề
t ng v ng ch c đ t o đi u ki n cho các em có kh năng phát tri n năng l cả ữ ắ ể ạ ề ệ ả ể ự
nghiên c u, sáng ch khoa h c trong t ng lai. Tuy nhiên cách nhìn nh n c aứ ế ọ ươ ậ ủ
giáo viên, cha m h c sinh v n còn nhi u đi u ch a th u đáo v khoa h c nóiẹ ọ ẫ ề ề ư ấ ề ọ
chung và h c môn Khoa h c l p 4 nói riêng.ọ ọ ớ
l p 1, 2, 3, các em quen v i môn T nhiên và Xã h i, lên l p 4, cácỞ ớ ớ ự ộ ớ
em b t đu h c môn Khoa h c. Nh ng câu h i nghe th t bình th ng nhắ ầ ọ ọ ữ ỏ ậ ườ ư
“T i sao có gió?” hay “Mây đc hình thành nh th nào?”… l i đc gi iạ ượ ư ế ạ ượ ả
thích m t cách khoa h c. Môn Khoa h c l p 4 có r t nhi u n i dung m i m ,ộ ọ ọ ớ ấ ề ộ ớ ẻ
thi t th c nh ki n th c v các ch t dinh d ng, v âm thanh, ánh sáng,ế ự ư ế ứ ề ấ ưỡ ề
nhi t đ… V y làm th nào đ h c sinh ti u h c – nh ng tâm h n còn nonệ ộ ậ ế ể ọ ể ọ ữ ồ
n t ti p nh n nh ng ki n th c khoa h c m t cách d dàng và t nhiên? Đâyớ ế ậ ữ ế ứ ọ ộ ễ ự
là m t câu h i không d . Tuy nhiên, tôi ch c ch n m t đi u r ng làm b t cộ ỏ ễ ắ ắ ộ ề ằ ấ ứ
vi c gì, h c b t c môn nào và đc bi t là môn Khoa h c đu c n có ni mệ ọ ấ ứ ặ ệ ọ ề ầ ề
đam mê. V y làm th nào đ các em có ni m đam mê v i môn Khoa h c?ậ ế ể ề ớ ọ
Nh chúng ta đã bi t, m t trong nh ng nguyên t c d y h c là đm b o tínhư ế ộ ữ ắ ạ ọ ả ả
c m xúc và tính tích c c. Đi u đó có nghĩa là trong quá trình d y h c ph i gâyả ự ể ạ ọ ả
cho ng i h c s h p d n, h ng thú, lòng ham hi u bi t, thôi thúc con ng iườ ọ ự ấ ẫ ứ ể ế ườ
hành đng, c ng hi n h t mình góp ph n phát tri n toàn di n v đo đc, tríộ ố ế ế ầ ể ệ ề ạ ứ
tu , th m mĩ, th ch t… ệ ẩ ể ấ
H ng thú là m t thu c tính tâm lí - nhân cách c a con ng i.ứ ộ ộ ủ ườ H ng thúứ
có vai trò r t quan tr ng trong h c t p và làm vi c, không có vi c gì ng i taấ ọ ọ ậ ệ ệ ườ
không làm đc d i nh h ng c a h ng thú. M.Gorki t ng nói:ượ ướ ả ưở ủ ứ ừ Thiên tài
n y n t tình yêu đi v i công vi cả ở ừ ố ớ ệ . Cùng v i t giác, h ng thú làm nên tínhớ ự ứ
tích c c nh n th c, giúp h c sinh h c t p đt k t qu cao, có kh năng kh iự ậ ứ ọ ọ ậ ạ ế ả ả ơ
d y m ch ngu n c a s sáng t o.Trong khi đó, vi c kh o sát th c t d y h cậ ạ ồ ủ ự ạ ệ ả ự ế ạ ọ
ti u h c b ng nhi u con đng (l y phi u h i t các c p qu n lí giáo d c,ở ể ọ ằ ề ườ ấ ế ỏ ừ ấ ả ụ
t các giáo viên, các b c ph huynh và h c sinh, quan sát và làm các đoừ ậ ụ ọ
nghi m khách quan trên h c sinh) đã cho th y nhi uệ ọ ấ ề h c sinh ti u h c khôngọ ể ọ
có h ng thú trong h c t p. Đi u này v a đc xem nh là m t bi u hi n v aứ ọ ậ ề ừ ượ ư ộ ể ệ ừ
1
đc xem nh m t nguyên nhân c b n c a vi c suy gi m ch t l ng d yượ ư ộ ơ ả ủ ệ ả ấ ượ ạ
h c ti u h c.ọ ở ể ọ
Nh ng bi n pháp t o h ng thú trong sáng ki n này xu t phát t 4 lu nữ ệ ạ ứ ế ấ ừ ậ
đi m c b n: M t là:ể ơ ả ộ Hi u qu th c s c a vi c d y h c là h c sinh bi t tệ ả ự ự ủ ệ ạ ọ ọ ế ự
h c; t hoàn thi n ki n th c và t rèn luy n kĩ năngọ ự ệ ế ứ ự ệ , hai là: Nhi m v khóệ ụ
khăn và quan tr ng nh t c a giáo viên là làm sao cho h c sinh thích h cọ ấ ủ ọ ọ , ba
là: D y h c ti u h c ph i làm cho h c sinh c m th y bi t thêm ki n th cạ ọ ở ể ọ ả ọ ả ấ ế ế ứ
c a m i bài h c m i môn h c là có thêm nh ng đi u b ích, lí thú t m tủ ỗ ọ ở ỗ ọ ữ ề ổ ừ ộ
góc nhìn cu c s ngộ ố , b n là: ốD y h c môn Khoa h c l p 4 không ch giúp h cạ ọ ọ ớ ỉ ọ
sinh có đy đ ki n th c mà còn thôi thúc, nhen nhóm trong các em ni m đamầ ủ ế ứ ề
mê h c các môn h c đc xem là khô c ng các b c h c ti p theo và ni mọ ọ ượ ứ ở ậ ọ ế ề
đam mê sáng t o khoa h c.ạ ọ
Qua nh ng lu n đi m đó, tôi đã ch n sáng ki n: ữ ậ ể ọ ế “M t s bi n phápộ ố ệ
giúp h c sinh h ng thú v i môn Khoa h c l p 4” ọ ứ ớ ọ ớ đ tìm hi u, nghiên c uể ể ứ
và đã v n d ng trong d y h c môn Khoa h c l p 4 trong nh ng năm g n đâyậ ụ ạ ọ ọ ớ ữ ầ
và đã có nhi u bi u hi n đáng m ng.ề ể ệ ừ
1.2. Đi m m i c a sáng ki nể ớ ủ ế
Sáng ki nế “M t s bi n pháp giúp h c sinh h ng thú v i môn Khoaộ ố ệ ọ ứ ớ
h c l p 4”ọ ớ giúp cho giáo viên n m đc, h th ng hóa đc tr c n i dung,ắ ượ ệ ố ượ ụ ộ
th y đc đc đi m, c u trúc ch ng trình môn Khoa h c l p 4.ấ ượ ặ ể ấ ươ ọ ớ
Sáng ki n này s mang đn cho giáo viên m t cách nhìn m i trong d yế ẽ ế ộ ớ ạ
h c môn Khoa h c nói chung và Khoa h c l p 4 nói riêng. T đó, kh i d y ọ ọ ọ ớ ừ ơ ậ ở
các em s h ng thú, đam mê môn Khoa h c và các môn h c khác. Ngoài ra,ự ứ ọ ọ
sáng ki n này còn là tài li u tham kh o cho các b c làm cha, làm m trongế ệ ả ậ ẹ
cách d y con và kích thích trí thông minh c a con, kh i d y các em nh ngạ ủ ơ ậ ở ữ
kh năng còn “ng quên” trong chính con ng i bé nh c a các em.ả ủ ườ ỏ ủ
H ng thú và h ng thú v i môn Khoa h c là đ tài m , có r t nhi uứ ứ ớ ọ ề ở ấ ề
cách nhìn nh n và r t nhi u ph ng pháp, gi i pháp, bi n pháp... Tuy nhiên,ậ ấ ề ươ ả ệ
m t đi m m i n a trong sáng ki n c a tôi làộ ể ớ ữ ế ủ đi vào n i dung c th , đa raộ ụ ể ư
các bi n pháp, cách th c trong t ng bài, t ng ho t đng, có s ph i h p ch tệ ứ ừ ừ ạ ộ ự ố ợ ặ
ch gi a các bi n pháp c a giáo viên và k t h p v i các bi n pháp c a phẽ ữ ệ ủ ế ợ ớ ệ ủ ụ
huynh nh m giúp h c sinh h ng thú h c môn Khoa h c, góp ph n phát huyằ ọ ứ ọ ọ ầ
nhi u nh t các năng l c và ph m ch t c a h c sinh l p 4.ề ấ ự ẩ ấ ủ ọ ớ
1.3. Ph m vi nghiên c u và áp d ngạ ứ ụ
- M c tiêu, n i dung, ph ng pháp d y môn Khoa h c l p 4 t i tr ngụ ộ ươ ạ ọ ớ ạ ườ
ti u h c tôi đang d y.ể ọ ạ
- Các bi n pháp giúp h c sinh l p 4A t i tr ng chúng tôi h ng thú v iệ ọ ớ ạ ườ ứ ớ
môn Khoa h c l p 4.ọ ớ
2
2. N I DUNGỘ
2.1. Th c tr ng c a vi c d y và h c môn Khoa h c t i tr ngự ạ ủ ệ ạ ọ ọ ạ ườ
2.1.1. Nhà tr ngườ
- Nhà tr ng ch a có đi u ki n đ làm m t phòng thí nghi m, mô hình,ườ ư ề ệ ể ộ ệ
khu v c tham quan… cho h c sinh th c hành m i khi có thí nghi m hay ho tự ọ ự ỗ ệ ạ
đng d y h c c n tham quan th c t .ộ ạ ọ ầ ự ế
- Nhà tr ng ít có nh ng cu c thi sáng t o các s n ph m, mô hình... vườ ữ ộ ạ ả ẩ ề
các ch đ c a môn Khoa h c.ủ ề ủ ọ
2.1.2. Giáo viên
- Trong quá trình gi ng d y, giáo viên ch a phát huy h t tính tích c c,ả ạ ư ế ự
sáng t o c a h c sinh. Đôi lúc giáo viên còn làm thay cho h c sinh mà đáng lạ ủ ọ ọ ẽ
ra h c sinh ph i tr c ti p làm thí nghi m.ọ ả ự ế ệ
- Giáo viên ch a chu n b đ dùng d y h c đ cho các ti t d y. Nhi uư ẩ ị ồ ạ ọ ủ ế ạ ề
giáo viên còn d y “chay” coi nh các thí nghi m, th c hành, liên h th c t .ạ ẹ ệ ự ệ ự ế
- Trong ho t đng nhóm, đôi lúc giáo viên ch a ki m tra k p th i nh ngạ ộ ư ể ị ờ ữ
em thi u t giác trong h c t p nên nh ng em này vào b n và không ch uế ự ọ ậ ữ ỷ ạ ị
h c.ọ
- Giáo viên th ng g i em khá, gi i làm cho nhanh đ kh i m t nhi uườ ọ ỏ ể ỏ ấ ề
th i gian.ờ
2.1.3. H c sinhọ
- Trong quá trình h c t p, h c sinh không ch u t p trung, không chú ýọ ậ ọ ị ậ
nghe th y giáo gi ng bài, không ch u s u t m v t m u đ làm thí nghi m, ítầ ả ị ư ầ ậ ẫ ể ệ
phát bi u xây d ng bài.ể ự
- Đa s các em l i đc sách. Khi giáo viên h i các em không ch u tr l iố ườ ọ ỏ ị ả ờ
mà ng i làm vi c riêng, m c dù đó là nh ng câu h i sách giáo khoa.ồ ệ ặ ữ ỏ
- M t s em ng i ti p xúc v i th y, cô giáo, “ gi u d t” m c dù khôngộ ố ạ ế ớ ầ ấ ố ặ
hi u đi u đó nh ng không mu n h i, s b n c i...ể ề ư ố ỏ ợ ạ ườ
3
- H c sinh l i h c bài ph n Cung c p thông tin sách giáo khoa và m cọ ườ ọ ầ ấ ở ụ
B n c n bi t, các em không ch u đc nên không làm bài đc.ạ ầ ế ị ọ ượ
- M t s em xem “nh ” môn Khoa h c, ch y u là h c Toán và Ti ngộ ố ẹ ọ ủ ế ọ ế
Vi t.ệ
2.1.4. Ph huynhụ
- M t s ph huynh đi làm ăn xa đ con cho ông, bà nhà chăm sóc nênộ ố ụ ể ở
vi c h c c a các em ch y u là phó m c cho giáo viên ch nhi m. nhà, cácệ ọ ủ ủ ế ặ ủ ệ Ở
em thi u s quan tâm, nh c nh và ki m tra vi c h c t phía gia đình.ế ự ắ ở ể ệ ọ ừ
- Nhi u ph huynh mang n ng t t ng môn Khoa h c là “môn ph ” chề ụ ặ ư ưở ọ ụ ủ
y u là h c th t gi i Toán và Ti ng Vi t. Do t t ng đó, nên m t s em l làế ọ ậ ỏ ế ệ ư ưở ộ ố ơ
môn Khoa h c.ọ
K t qu kh o sát s h ng thú h c môn Khoa h c đu năm h c 2017ế ả ả ự ứ ọ ọ ầ ọ
– 2018 nh sau:ư
S l ng h cố ượ ọ
sinh kh o sátảR t thích mônấ
Khoa h cọH i thích mônơ
Khoa h cọ
Không thích
môn Khoa
h cọGhi chú
26 3 7 16 H c sinh l pọ ớ
4A
K t qu kh o sát môn Khoa h c cu i kì 1 năm h c 2017 – 2018 nhế ả ả ọ ố ọ ư
sau:
Môn
T nổ
g số
HS
Đi m 1 -ể
2
Đi m 3 -ể
4
Đi m 5 -ể
6Đi m 7 - 8ểĐi m 9 - 10ể
Khoa
h cọ26
SL % SL % SL % SL % SL %
0 0 1 3,8 3 11,4 12 46,2 10 38,6
2.2. Gi i pháp giúp h c sinh h ng thú v i môn Khoa h c l p 4ả ọ ứ ớ ọ ớ
2.2.1. Tìm hi u tr c n i dung môn Khoa h c l p 4ể ướ ộ ọ ớ
Tôi luôn suy nghĩ r ng, mu n h c sinh có h ng thú v i môn Khoa h c thìằ ố ọ ứ ớ ọ
chính giáo viên ph i thích, ph i đam mê môn h c đó thì m i có đ s c đ “lôiả ả ọ ớ ủ ứ ể
kéo” các em đn v i môn h c này. Chính vì th , khi đc phân công d y l pế ớ ọ ế ượ ạ ớ
4, tôi tìm tòi và h th ng l i t t c n i dung môn Khoa h c c a c năm h cệ ố ạ ấ ả ộ ọ ủ ả ọ
4
đ n m b t và tìm ra nhi u đi u thú v , nhi u khám phá m i đ giúp các emể ắ ắ ề ề ị ề ớ ể
yêu thích môn h c này.ọ
Khoa h c l p 4 g m 3 n i dung chính: Con ng i và s c kh e, V t ch tọ ớ ồ ộ ườ ứ ỏ ậ ấ
và năng l ng, Th c v t và đng v t. C th nh sau:ượ ự ậ ộ ậ ụ ể ư
+ Ph n Con ng i và s c kh e g m 18 bài trong đó có 1 bài đ ôn t p:ầ ườ ứ ỏ ồ ể ậ
TT TÊN BÀI
Bài 1 Con ng i c n gì đ s ng?ườ ầ ể ố
Bài 2 Trao đi ch t ng iổ ấ ở ườ
Bài 3 Trao đi ch t ng i (ti p theo)ổ ấ ở ườ ế
Bài 4 Các ch t dinh d ng có trong th c ăn. Vai trò c a ch t b tấ ưỡ ứ ủ ấ ộ
đngườ
Bài 5 Vai trò c a ch t đm và ch t béoủ ấ ạ ấ
Bài 6 Vai trò c a vi - ta - min, ch t khoáng và ch t xủ ấ ấ ơ
Bài 7 T i sao c n ăn ph i h p nhi u lo i th c ăn?ạ ầ ố ợ ề ạ ứ
Bài 8 T i sao c n ăn ph i h p đm đng v t và đm th c v t?ạ ầ ố ợ ạ ộ ậ ạ ự ậ
Bài 9 S d ng h p lí các ch t béo và mu i ănử ụ ợ ấ ố
Bài 10 Ăn nhi u rau và qu chín. S d ng th c ph m s ch và an toànề ả ử ụ ự ẩ ạ
Bài 11 M t s cách b o qu n th c ănộ ố ả ả ứ
Bài 12 Phòng m t s b nh do thi u ch t dinh d ngộ ố ệ ế ấ ưỡ
Bài 13 Phòng b nh béo phìệ
Bài 14 Phòng m t s b nh lây qua đng tiêu hóaộ ố ệ ườ
Bài 15 B n c m th y th nào khi b b nh?ạ ả ấ ế ị ệ
Bài 16 Ăn u ng khi b b nhố ị ệ
Bài 17 Phòng tránh tai n n đu i n cạ ố ướ
Bài 18 – 19 Ôn t p: Con ng i và s c kh eậ ườ ứ ỏ
+ Ph n V t ch t và năng l ng g m 35 bài trong đó có 2 bài ôn t p. ầ ậ ấ ượ ồ ậ
TT TÊN BÀI
Bài 20 N c có nh ng tính ch t gì?ướ ữ ấ
Bài 21 Ba th c a n cể ủ ướ
Bài 22 Mây đc hình thành nh th nào? M a t đâu ra?ượ ư ế ư ừ
Bài 23 S đ vòng tu n hoàn c a n c trong t nhiênơ ồ ầ ủ ướ ự
Bài 24 N c c n cho s s ngướ ầ ự ố
Bài 25 N c b ô nhi mướ ị ễ
Bài 26 Nguyên nhân làm n c b ô nhi mướ ị ễ
Bài 27 M t s cách làm s ch n cộ ố ạ ướ
Bài 28 B o v ngu n n cả ệ ồ ướ
Bài 29 Ti t ki m n cế ệ ướ
Bài 30 Làm th nào đ bi t có không khí?ế ể ế
Bài 31 Không khí có nh ng tính ch t gì?ữ ấ
5
