ệ I.Tên bi n pháp:
Ớ Ọ Ự Ả “GI I PHÁP PHÁT HUY TÍNH TÍCH C C CHO H C SINH L P 4 TRONG
Ạ Ộ Ả Ệ HO T Đ NG TR I NGHI M”
ộ ệ II. N i dung bi n pháp:
ệ ọ 2.1. Lý do ch n bi n pháp:
ướ ệ ổ ớ ườ ễ Trong xu h ầ ng đ i m i và toàn c u hóa hi n nay, con ng ế i d dàng ti p
ứ ề ươ ổ ừ ụ ệ ở ậ c n tri th c thông qua nhi u ph ng ti n, b i giáo d c đã thay đ i t ế cách ti p
ự ế ậ ộ ườ ữ ọ ộ ả ậ c n n i dung sang ti p c n năng l c ng i h c. M t trong nh ng gi i pháp giáo
ụ ệ ạ ằ ị ướ ự ườ ọ ổ d c hi n đ i nh m đ nh h ể ng và phát tri n năng l c ng i h c đó là t ứ ch c các
ạ ả ự ệ ệ ạ ọ ọ ộ ho t đ ng tr i nghi m (HĐTN) trong d y h c, th c hi n nguyên lí “H c đi đôi
ớ Ở ể ọ ươ ụ ổ v i hành”. ti u h c, theo Ch ạ ng trình giáo d c ph thông 2018, HĐTN là ho t
ụ ắ ộ ộ ượ ự ệ ọ đ ng giáo d c b t bu c và đ c th c hi n xuyên su t ố ở ấ ả t t c các môn h c.
ề ả ư ộ ậ ọ Thông qua các HĐTN, h c sinh (HS) có n n t ng t ủ ộ duy đ c l p, ch đ ng
ờ ả ề ủ ự ề ấ ấ ọ tìm l i gi i cho các v n đ c a môn h c và các v n đ trong cu c s ng ộ ố th c ti n ễ .
ệ ấ ủ ớ ế ố ự ế ớ ặ Đ c bi t, vai trò l n nh t c a các HĐTN chính là ễ ứ k t n i ki n th c v i th c ti n,
ườ ế ụ ữ ề ấ ậ ằ ọ ộ ố ng ọ i h c bi t mang nh ng v n đ đã h c v n d ng vào cu c s ng nh m giáo
ụ ọ ố ư ứ ộ d c cho h c sinh kĩ năng s ng. ơ ộ ớ Đây là m t thách th c nh ng cũng là c h i l n
ạ ộ ứ ể ạ ạ ầ ặ ọ ể cho GV t o ra các ho t đ ng sáng t o đ đáp ng nhu c u phát tri n m i m t cho
HS.
ệ ổ ứ ư ế ể ạ ệ ả Vi c t ch c các HĐTN nh th nào đ mang l i hi u qu cao trong d y h c ạ ọ ở ể ti u
ấ ề ạ ộ ụ ở ỏ ọ ọ h c luôn là v n đ mà giáo viên (GV) chú tr ng, b i đây là ho t đ ng giáo d c đòi h i HS
ủ ộ ừ ượ ả ổ ợ ứ ế ph i ch đ ng phân tích, t ng h p, tr u t ng hóa, khái quát hóa cao các ki n th c, kĩ
ọ ể ả ấ ề ự ế ế ự ặ ố năng đã h c đ gi i quy t các v n đ th c t ụ ể do GV xây d ng hay đ t tình hu ng c th .
ạ ứ ệ ể ả ự Đ giúp h c ọ sinh HĐTN có hi u qu thì vi c ệ t o h ng thú cho HS tích c c trong quá trình
ế ứ ự ự ệ ệ ệ ờ ho t đ ng ạ ộ là vi c làm h t s c quan tr ng ọ . Qua th i gian th c hi n vi c xây d ng và t ổ
ứ ả ượ ớ ự ộ ố ệ ch c HĐTN, b n thân tôi đã tích lũy đ ể ủ ộ c m t s kinh nghi m c ng v i s tìm hi u c a
ầ ề ệ ự ế ị ự ả ả b n th n v vi c xây d ng HĐTN . b n thân tôi quy t đ nh l a ch n ọ “Gi iả pháp giúp
ạ ộ ự ọ ớ ệ ả phát huy tính tích c c cho h c sinh l p 4 trong ho t đ ng tr i nghi m” .
1
ủ ụ ả 2.2. M c đích c a gi i pháp:
ạ ộ ự ọ ớ “Gi ả i ả pháp phát huy tính tích c c cho h c sinh l p 4 trong ho t đ ng tr i
ằ ướ ừ ẫ ạ ạ ng d n HS có kĩ năng thành th o trong trong t ng ho t nghi mệ ” nh m giúp cho GV h
ướ ế ậ ằ ợ ự ọ ự ả ế ấ ề ộ đ ng HĐTN theo h ng ti p c n HS nh m tr giúp HS t h c, t gi i quy t v n đ và
ự ệ ệ ể ư phát tri n các năng l c cho các em thông qua vi c rèn luy n các kĩ năng t duy, phân tích,
ế ắ ợ ọ ọ ổ t ng h p; kĩ năng giao ti p ng n g n, logic toán h c... ề ọ Qua các HĐTN h c sinh có n n
ư ộ ậ ủ ộ ờ ả ấ ọ ả t ng t duy đ c l p, ch đ ng tìm l i gi ề ủ i cho các v n đ c a môn h c và các
ự ễ ề ấ v n đ trong cu c s ng ộ ố th c ti n.
ả ụ ế ạ Gi ứ i pháp tôi ti n hành nghiên c u, áp d ng trong ph m vi t ạ ườ i tr ọ ể ng Ti u h c
ả ụ ể ấ ả ạ ớ ở ơ n i tôi công tác. Gi i pháp có th áp d ng cho t t c giáo viên đang d y l p 4 các
ườ ọ tr ể ng Ti u h c.
ế 2.3. Cách ti n hành :
ừ ữ ạ ư ạ ộ ả T nh ng n i dung trên tôi đã m nh d n đ a ra các gi i pháp phát huy tính tích
ạ ộ ả ọ ớ ự c c cho h c sinh l p 4 trong ho t đ ng tr i nghi m ư ệ nh sau:
ố ệ ươ 2.3.1. Làm t t vi c lên ch ế ế ng trình và thi t k các HĐTN:
ừ ầ ọ ườ ổ ứ ậ ể ấ Ngay t đ u năm h c, nhà tr ng đã t ế ể ch c t p hu n đ toàn th GV ti p
ươ ư ị ể ớ ướ ậ c n ch ng trình m i. Sau khi chuyên môn tri n khai cũng nh đ nh h ng v ề
ự ế ệ ả ậ ấ ố ươ cách th c hi n thì GV đã ti n hành th o lu n, th ng nh t ch ng trình HĐTN.
ự ệ ế ạ ộ ả ệ ả Qua quá trình th c hi n các ti t ho t đ ng tr ấ i nghi m, b n thân tôi th y
ệ ế ế ả ưở ự ủ ế ớ ộ vi c thi t k HĐTN có nh h ng l n đ n s thành công hay không c a n i dung
ư ề ế ả ế ế ổ ứ ộ HĐTN đó. Tôi xin đ a ra ý ki n b n thân v quy trình thi t k và t ch c m t ch ủ
ư ề đ HĐTN nh sau:
ủ ề ọ ậ ệ ả ặ ị B ủ ề c 1ướ : Xác đ nh ch đ h c t p tr i nghi m, đ t tên cho ch đ .
ứ ứ ế ầ ộ ố ự Giáo viên c n căn c vào n i dung ki n th c mà mình mu n xây d ng
ữ ể ọ ị ướ ự ế ợ HĐTN cho h c sinh đ có nh ng đ nh h ọ ng ti p theo cho phù h p. Khi l a ch n
ự ế ề ầ ắ ộ ủ ề ệ ị n i dung, giáo viên c n cân nh c v tình hình th c t , đi u ki n c a đ a ph ươ ng
ư ủ ệ ầ ả ọ ể ộ cũng nh nhu c u c a h c sinh đ n i dung đó có tính hi u qu cao.
ủ ị B ủ ề c 2ướ : Xác đ nh m c tiêu c a ch đ . ụ
2
ụ ể ạ ộ ụ ủ ả ầ ợ ị ả Các m c tiêu c a ho t đ ng c n xác đ nh rõ c th và phù h p; ph i ph n
ượ ể ề ộ ụ ứ ứ ế ề ầ ầ ộ ánh đ ạ c m c đ c th v yêu c u c n đ t v ki n th c, kĩ năng, thái đ và
ự ủ năng l c c a HS.
ự ầ ị ườ ộ ụ ể ứ ư ạ ộ ụ Khi xác đ nh m c c n có s đo l ng m c đ c th nh : Ho t đ ng này
ứ ở ứ ộ ủ ứ ế ộ giúp HS hình thành ki n th c m c đ nào? M c đ c a các kĩ năng mà HS hình
ượ ự ủ ở ứ thành đ c sau khi tham gia HĐTN ra sao? Phát huy năng l c c a HS m c đ ộ
nào?
ộ ị B c 3ướ : Xác đ nh các n i dung HĐTN.
ứ ự ị ẽ ộ Căn c vào m c tiêu đã xác đ nh ở ướ b ị c 2, GV s xác đ nh các n i dung
ụ ể ạ ộ ủ ề ớ ướ ự ầ ầ ị ho t đ ng c n có trong ch đ . C n có s xác đ nh c th . T i b ọ c này thì m i
ủ ề ẽ ượ ộ n i dung có trong ch đ s đ c làm rõ.
ề ơ ở ậ ụ ể ủ ự ề ề ệ ả ườ ấ D a vào đi u ki n v c s v t ch t, v hoàn c nh c th c a nhà tr ng,
ủ ụ ủ ứ ữ ể ộ ớ ỗ ộ ẩ ủ ớ c a l p đ có nh ng n i dung đáp ng đ y đ m c tiêu c a HĐTN. V i m i n i
ầ ươ ứ ươ ứ ị dung, c n xác đ nh theo đó các ph ng pháp và hình th c t ộ ộ ớ ng ng. V i m t n i
ề ươ ệ ả ấ ể ử ụ dung có th s d ng nhi u ph ể ạ ng pháp khác nhau đ t o hi u qu cao nh t.
ế ế ạ ộ ệ ả t k các ho t đ ng tr i nghi m. B c 4ướ : Thi
ệ ố ộ ạ ự ộ Trong n i dung này, GV h th ng l ụ ể i các n i dung c th sau đó có s cân
ậ ự ự ữ ệ ề ố ộ ố ớ ề đ i gi a n i dung mong mu n v i các đi u ki n cho phép v nhân l c, v t l c, t ư
ụ ể ế ệ ầ ạ ầ ờ ộ li u, th i gian, không gian... Trong ph n k ho ch c th , GV c n có n i dung
ườ ả ự ượ ườ ể ả ợ đánh giá th ng xuyên, ph i d đoán đ c các tr ng h p có th x y ra.
ể B c 5ướ : Ki m tra, đánh giá HS.
ế ế ạ ầ ạ Sau quá trình ti n hành HĐTN theo k ho ch thì GV c n đánh giá l i quá
ủ ằ ươ ư ỏ ụ ế trình c a HS b ng các ph ng pháp khác nhau, ví d nh h i đáp, phi u thăm dò ý
ệ ẽ ế ế ượ ki n, thuy t trình… Qua vi c đánh giá này s giúp GV có đ c cái nhìn c th ụ ể
ấ ề ệ ả ủ ể ừ ữ ổ ợ nh t v hi u qu c a HĐTN, đ t đó có nh ng thay đ i phù h p.
ố ớ ứ ề ọ ỏ 2.3.2. Hình thành ni m yêu thích, ham h c h i và h ng thú cho HS đ i v i HĐTN:
3
ể ố ướ ự ườ Đ lôi cu n HS vào HĐTN thì tr ệ c th c hi n tôi th ng thông báo cho các em
ạ ộ ề ộ ụ ể ẽ v n i dung s làm sau đó đ các em tham gia vào quá trình xây d ng ho t đ ng đó.
ườ ơ ộ ệ ẩ ả ị Ngoài ra tôi th ng cho các em c h i chu n b các hình nh, tài li u liên quan đ ể
ớ ộ ẽ ư ự ế các em có s tò mò, hi u kì v i n i dung giáo viên s đ a ra trong HĐTN.
ự ọ ề 2.3.3. Xây d ng kĩ năng n n cho h c sinh:
ứ ế ả ẩ ấ ộ Khi tham gia HĐTN thì HS ph i huy đ ng ki n th c, kĩ năng, các ph m ch t
ể ả ụ ự ế ệ ễ ượ ư ầ ự năng l c đ gi i quy t nhi m v th c ti n đ ả c đ a ra trong HĐTN. GV c n ph i
ướ ư ể ệ h ng d n ộ ẫ các em hình thành kĩ năng nh quan sát. Đ tránh tình vi c HS quan sát m t
ủ ườ ướ ẫ cách lan man, quan sát không có ch đích thì tôi th ng h ng d n các em cách quan sát
ơ ả ươ ự ư ậ ướ ẫ ụ ụ ộ n i dung c b n ph c v cho HĐTN đó. T ng t nh v y, tôi h ng d n cho các em
ư ệ ắ ả ồ hình thành các kĩ năng khác nh : kĩ năng làm vi c nhóm, kĩ năng l ng nghe và ph n h i
ậ ử ế ị ự ỉ ỉ tích c c, k năng ghi chép, thu th p x a lý thông tin, k năng ra quy t đ nh.
ủ ộ ồ ự ả 2.3.4. Phát huy vai trò c a h i đ ng t qu n (HĐTQ)
ấ ứ ạ ộ ấ ớ ọ ỉ Trong b t c ho t đ ng h c nào thì HĐTQ luôn có vai trò r t l n. Không ch
ủ ạ ầ ổ trong các bu i sinh ho t mà c n phát huy vai trò c a các em khi tham gia HĐTN.
ế ạ ạ ộ ủ ớ ể ể ả ờ Đ n t ư i th i đi m này, HĐTQ c a l p tôi đã có th qu n lý các ho t đ ng nh
ầ ạ ờ ữ ờ ệ ạ ổ sinh ho t 15 phút đ u gi ạ , sinh ho t gi a gi ặ . Đ c bi ủ t vào các bu i sinh ho t theo ch
ớ ẽ ệ ự ệ ề đ thì vi c trang trí l p s do các em t ả phân công đ m nhi m.
ổ ứ ứ ươ ạ ọ 2.3.5. T ch c phong phú các hình th c, ph ng pháp d y h c trong HĐTN:
ự ủ ệ ự ụ ề ẩ ấ ớ ọ V i m c tiêu đánh giá v ph m ch t và năng l c c a HS thì vi c l a ch n linh
ứ ạ ươ ệ ạ ọ ọ ho t các hình th c và ph ng pháp d y h c là vi c làm vô cùng quan tr ng. Có 4 nhóm
ổ ứ ạ ộ t ch c ho t đ ng:
ạ ộ ứ ữ ứ ế ấ ố ồ Th nh t là nh ng hình th c nhóm mang tính c ng hi n (g m các ho t đ ng tình
ệ ạ ộ ồ nguy n, nhân đ o, vì c ng đ ng,…).
ạ ộ ự ị ữ ứ ế ư Th hai là ho t đ ng có tính khám phá nh nh ng chuy n đi th c đ a, tham quan, dã
ngo i,…ạ
ạ ộ ẻ ượ ứ ể ệ ệ ể ệ ả Th ba là ho t đ ng mang tính th nghi m, tr đ c tr i nghi m và th nghi m mình
ạ ộ ấ ị ư luôn qua các ho t đ ng giao l u, đóng k ch, sân kh u hóa,…
4
ứ ư ạ ộ ứ ự ữ ữ Th t ạ ộ là nh ng ho t đ ng có tính nghiên c u và phân hóa (nh ng d án, ho t đ ng
ạ ộ ứ ọ ị ướ nghiên c u khoa h c, các ho t đ ng CLB có tính đ nh h ng có tính phân hóa,…)
ổ ứ ầ ự ợ ạ ộ ứ ự ợ Trong quá trình t ch c ho t đ ng c n l a h n hình th c phù h p và có s thay
ạ ứ ủ ọ ự ư ằ ọ ổ đ i nh m t o h ng thú cho h c sinh, kích thích s tò mò, a khám phá c a h c sinh.
ố ế ợ ớ ổ ứ ộ ể ổ ứ 2.3.6. Ph i k t h p v i các t ch c xã h i đ t ch c các HĐTN:
ố ợ ụ ự ể ớ ổ ộ Giáo viên nên tích c c ph i h p v i các đoàn th (GV t ng ph trách đ i, công
ẹ ọ ữ ấ ộ ươ ố ầ ớ đoàn, chi đoàn, H i cha m h c sinh, nh ng t m g ng t t g n gũi v i các em ...) trong
ệ ổ ể ượ ứ ủ ỗ ợ ề ọ ặ ặ ệ ườ vi c t ch c các HĐTN c a HS đ đ c h tr v m i m t. Đ c bi t th ng xuyên
ố ợ ề ấ ẹ ọ ụ ể ớ ề ậ ụ ổ ề ệ ph i h p v i cha m h c sinh đ trao đ i v vi c giáo d c các em v v n đ v n d ng
ự ế ộ ố ữ ứ ế ọ nh ng ki n th c đã h c vào trong th c t cu c s ng.
ả ạ ượ ế III. K t qu đ t đ c:
ư ậ ổ ứ ạ ộ ụ ạ ọ ồ Nh v y t ộ ch c ho t đ ng d y h c có l ng ghép HĐTN đúng m c đích là m t
ế ị ấ ượ ệ ầ ộ ọ ờ ạ ế ố y u t góp m t ph n quan tr ng trong vi c quy t đ nh ch t l ng gi d y nói riêng và
ấ ượ ụ ườ ể ệ ạ ọ ch t l ng giáo d c nói chung trong các nhà tr ng Ti u h c trong giai đo n hi n nay.
ạ ộ ứ ệ ạ ằ ọ T ổ ch c ho t đ ng d y h c b ng vi c tham gia các HĐTN nó còn rèn cho HS các kĩ
ơ ả ư ọ ế ố ọ ậ năng c b n nh nghe, nhìn, đ c, vi t, tính toán, kĩ năng s ng, k ĩ năng h c t p, bi ế t
ế ươ ợ ợ ữ ứ ẫ ố ầ ế đoàn k t, t ng tr , h p tác l n nhau, có nh ng đ c tính t t c n thi ả t cho b n thân và
xã h iộ .
ệ ệ ả ế ộ ả ậ ự Qua vi c th c hi n các gi ệ ấ i pháp trên, b n thân nh n th y các em có ti n b rõ r t.
ự ơ ổ ớ ư ự ệ ể ọ H c sinh có s thay đ i l n trong vi c hi u cũng nh tham gia tích c c h n trong HĐTN.
ượ ầ ớ ệ ạ ự ệ Các em đ c tham gia ph n l n vào quá trình th c hi n HĐTN. Hi n t ế ắ i khi nh c đ n
ề ấ ứ ự ủ ộ ệ ư ầ ể ướ HĐTN thì các em đ u r t hào h ng, t ch đ ng trong vi tìm hi u, s u t m tr c các
ầ ế ủ ộ ề ế ệ ấ ả ặ ệ thông tin c n thi t. HĐTQ r t ch đ ng trong vi c qu n lý n n p, đ c bi ạ t các b n đã
ầ ế ụ ể ạ ớ ủ ộ ư ả ơ ổ ch đ ng h n trong các bu i sinh ho t l p. Tôi xin đ a ra ph n k t qu so sánh c th sau
ụ ể ơ ể đ có cái nhìn c th h n:
Ủ Ọ
Ớ Ớ
Ự Ứ
Ả
Ả
Ế
K T QU KH O SÁT S H NG THÚ C A H C SINH L P V I HĐTN
TU N 3Ầ
Ọ NĂM H C 2020 – 2021
5
Ổ
Ố
T NG S HS
THÍCH
22
KHÔNG THÍCH % SL 36,4% 8
% 63,6%
Ấ R T YÊU THÍCH % SL 0 0
SL 14 TU N 16Ầ
Ọ NĂM H C 2020 – 2021
Ổ
Ố
T NG S HS
THÍCH
22
KHÔNG THÍCH % SL 0 0
SL 4 % 18,2%
Ấ R T YÊU THÍCH SL 18
% 81,8%
ế ủ ủ ự ế ộ ủ ờ ọ Cũng nh vào s ti n b c a HĐTN mà k t q a c a các môn h c khác cũng có
ệ ổ ự s thay đ i rõ r t.
ạ ộ ổ ứ ệ ọ *M t s đi u c n l u ý khi t ả ch c các ho t đ ng tr i nghi m cho h c sinh:
ầ ộ Khi t
ề ợ ừ ờ
ướ ẫ
ọ ế ọ ể ổ ứ ợ t h c đ t ứ ổ ch c, h ủ ọ
ộ ả ự ng, th i gian trong t ng ti ỹ ườ i đa vai trò c a h c sinh. ể ạ ở ớ ề ờ ộ ố ề ầ ư ệ ổ ứ ọ ch c h at đ ng chúng ta c n ph i d a vào n i dung bài h c, vào đi u ki n ấ ủ ớ ườ ơ ở ậ ch c h p lý, phù h p v i c s v t ch t c a tr ạ ầ ọ ị ố ượ ng d n các em ho t ng h c s nh. Ng đ i t i giáo viên c n có k năng t ượ ố ộ ồ ậ ợ ộ đ ng th t h p lý và đ ng b , phát huy đ c t ụ ả mà tôi đã áp d ng đ d y i pháp l p 4. Do không có nhi u th i gian Trên đây là gi
ấ ề ữ ứ ệ ế ạ ộ ỏ nghiên c u và trình đ , kinh nghi m còn h n ch nên nh ng v n đ nêu trên không kh i có
ậ ượ ữ ủ ế ệ ấ sai sót. Tôi r t mong nh n đ c nh ng ý ki n góp ý chân thành c a Ban giám hi u nhà
ườ ệ ể ệ ể ạ ạ ồ ọ tr ng, các b n đ ng nghi p đ tôi có th rút kinh nghi m trong quá trình d y h c ngày
ố ơ càng t t h n./.
ả ơ Xin chân thành c m n!
ậ ủ ạ ườ ự ệ Xác nh n c a lãnh đ o nhà tr ng Giáo viên th c hi n
ị Hoàng Th Mai
6
