1. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
1.1. Lý do ch n đ tài ọ ề
S nghi p công nghi p hóa, hi n đi hóa đt nự ệ ệ ệ ạ ấ ước và s thựách th cứ
trưc nguy c t t h u trong c nh tranh trí tu đang đớ ơ ụ ậ ạ ệ òi h i ph i đi m iỏ ả ổ ớ
giáo d c, trong đó có s đi m i c b n v pụ ự ổ ớ ơ ả ề hưng pháp d y h c. Nh ngơ ạ ọ ữ
phưng pháp d y h c kích thích s tơ ạ ọ ự ìm tòi, đòi h i s tỏ ự ưduy c a h c sinhủ ọ
đưc đc bi t chú ý. M c tiêu giáo d c c a Đng đó ch rợ ặ ệ ụ ụ ủ ả ỉ õ: “... Đào t oạ
có ch tấ lưng t t nh ng ngợ ố ữ ư i lao đng m i có ý th c và đo đc xờ ộ ớ ứ ạ ứ ã h iộ
ch nghĩa, củó trình đ văn hoá ph thông và hi u bi t k thu t, có kộ ổ ể ế ỹ ậ ỹ
năng lao đng c n thi t, có óc th m m , có s c kho t t.ộ ầ ế ẩ ỹ ứ ẻ ố ..”. Mu n đtố ạ
đưc m c tiợ ụ êu này thì d y và h c Tạ ọ oán trong trưng ờTi u h c ể ọ là m t khộâu
quan tr ng c a quọ ủ á trình d y h c. C th ạ ọ ố ủ tưng Ph m Văn Đng cũng nóiớ ạ ồ
v v trí vai trề ị ò c a b mủ ộ ôn Toán: “ Trong các môn khoa h c và k thu t,ọ ỹ ậ
toán h c gi m t v trí n i b t. Nó có tác d ng l n đi v i k thu t, v iọ ữ ộ ị ổ ậ ụ ớ ố ớ ỹ ậ ớ
s n xu t và chi n đu. Nó là m t môn th thao c a trí tu , giúp chúng taả ấ ế ấ ộ ể ủ ệ
nhi u trong vi c rèn luy n pề ệ ệ hưng pháp suy nghĩ, pơhưng pháp suy lu n,ơ ậ
phưng pháp h c t p, pơ ọ ậ hưng pháp gi i quy t các v n đ, giúp chúng taơ ả ế ấ ề
rèn luy n trí thông minh sáng t o. Nó cệ ạ òn giúp chúng ta rèn luy n nhi uệ ề
đc tính quý báu khác nhứau: C n cầù và nh n n i, t l c cẫ ạ ự ự ánh sinh, ý chí
vượt khó, yêu thích chính xác, ham chu ng chộân lý.” Đ đáp ng nh ngể ứ ữ
yêu c u mà xầã h i đt ra, Giáo d c và đào t o ph i có nh ng c i ti n, đi uộ ặ ụ ạ ả ữ ả ế ề
ch nh, ph i thay đi v n i dung cỉ ả ổ ề ộ hưng trơình, đi m i phổ ớ ương pháp gi ngả
d y cho phạù h pợ.
Đi v i h c sinh l p 1 m ch ki n th c gi i toán có l i văn đc s pố ớ ọ ớ ạ ế ứ ả ờ ượ ắ
x p xen k v i các m ch ki n th c c b n khác c a môn toán. Qua đó đòi h iế ẽ ớ ạ ế ứ ơ ả ủ ỏ
ng i giáo viên ph i có ph ng pháp d y h c linh ho t, ph i đi m i cáchườ ả ươ ạ ọ ạ ả ổ ớ
d y, cách truy n đt ki n th c t i h c sinh giúp h c sinh t phát hi n gi i,ạ ề ạ ế ứ ớ ọ ọ ự ệ ả
quy t v n đ, t nh n xét, so sánh, phân tích t ng h p đ tìm ra cách gi i bàiế ấ ề ự ậ ổ ợ ể ả
toán. Nh có gi i toán, h c sinh s có đi u ki n rèn luy n và phát tri n năngờ ả ọ ẽ ề ệ ệ ể
l c t duy, ph ng pháp suy lu n k năng trình bày và nh ng ph m ch t c nự ư ươ ậ ỹ ữ ẩ ấ ầ
thi t c a ng i lao đng m i .ế ủ ườ ộ ớ
Trong th c ti n gi ng d y, vi c d y d ng toán này đt hi u qu ch a cao vì:ự ễ ả ạ ệ ạ ạ ạ ệ ả ư
- Giáo viên đã h ng d n h c sinh gi i toán nh ng ch a xác đnh đc chu nướ ẫ ọ ả ư ư ị ượ ẩ
ki n th c k năng và m c tiêu c a sách giáo khoa. Giáo viên ch a ch đng,ế ứ ỹ ụ ủ ư ủ ộ
linh ho t sáng t o trong gi ng d y. Khi d y ch a phân hóa đi t ng h cạ ạ ả ạ ạ ư ố ượ ọ
sinh.
- Giáo viên ch a chú tr ng h ng d n h c sinh đc k bài toán, hi u n i dungư ọ ướ ẫ ọ ọ ỹ ể ộ
bài toán và tóm t t bài toán đ tìm cách gi i bài toán theo các b c. Do đóắ ể ả ướ
vi c rèn luy n t duy h c sinh còn h n ch .ệ ệ ư ọ ạ ế
- H c sinh đc bài toán ch a thông th o, ch a hi u n i dung bài toán, ch aọ ọ ư ạ ư ể ộ ư
xác đnh đc yêu c u c a bài toán: Bài toán cho bi t gì? Bài toán h i gì?ị ượ ầ ủ ế ỏ
- M t s h c sinh ch a bi t cách trình bày bài gi iộ ố ọ ư ế ả
T nh ng lý do trên b n thân tôi cũng nh m t s giáo viên đang tr cừ ữ ả ư ộ ố ự
ti p gi ng d y còn nhi u băn khoăn và suy nghĩ. C n d y nh th nào đế ả ạ ề ầ ạ ư ế ể
h c sinh n m t t bài.V i mong mu n đc h c h i trao đi kinh nghi mọ ắ ố ớ ố ượ ọ ỏ ổ ệ
l n nhau, tôi m nh d n nghiên c u đ tài :ẫ ạ ạ ứ ề
M t s kinh nghi m trong” Gi i toán có l i văn” cho h c sinh l p 1.ộ ố ệ ả ờ ọ ớ
1.2. Đi m m i c a sáng ki nể ớ ủ ế
Sáng ki n ch ra các bi n pháp c th nh mế ỉ ệ ụ ể ằ giúp h c sinh ọH c sinh l pọ ớ
M t b c đu bi t gi i toán có l i văn và trình bày đc bài gi i.ộ ướ ầ ế ả ờ ượ ả V i mongớ
mu n góp ph n nh bé công s c c a mình nh m nâng cao ch t l ng d yố ầ ỏ ứ ủ ằ ấ ượ ạ
h c môn Toán Tr ng Ti u h c, c th hoá đnh h ng đi m i ph ngọ ở ườ ể ọ ụ ể ị ướ ổ ớ ươ
pháp d y h c Nhà tr ng ti u h c. Đng th i qua đó đ đúc rút nh ng kinhạ ọ ở ườ ể ọ ồ ờ ể ữ
nghi m thi t th c cho b n thân trong công tác gi ng d y sau này.ệ ế ự ả ả ạ
2. PH N N I DUNGẦ Ộ
2.1. Th c tr ng v n đ gi i toán có l i văn c a h c sinh l p 1. Nguyênự ạ ấ ề ả ờ ủ ọ ớ
nhân c a th c tr ngủ ự ạ
2.1.1. Th c tr ngự ạ
* V h c sinhề ọ
Trong các tuy n ki n th c toán cế ế ứ ở hưng trình toán Ti u h c thì tuy nơ ể ọ ế
ki n th c “Gi i toánế ứ ả có l i văn” là tuy n ki n th c khó khăn nh t đi v iờ ế ế ứ ấ ố ớ
h c sinh, và càng khó khăn h n đi v i h c sinh l p M t. B i vì đi v iọ ơ ố ớ ọ ớ ộ ở ố ớ
l p M t: V n t , v n hi u bi t, kh năng đc hi u, kh năng tớ ộ ố ừ ố ể ế ả ọ ể ả ưduy lôgic
c a các em còn r t h n ch . M t nét n i b t hi n nay là nói chung h củ ấ ạ ế ộ ổ ậ ệ ọ
sinh chưa bi t cách t h c, cế ự ọ hưa h c t p m t cách tích c c. Nhi u khi v iọ ậ ộ ự ề ớ
m t bài toán có l i văn các em có th đt và tính đúng phép tính c a bàiộ ờ ể ặ ủ
nhưng không th tr l i ho c lý gi i là t i sao các em l i có ể ả ờ ặ ả ạ ạ đưc phépợ
tính nh ưv y. Th c t hi n nay cho th y, các em th c s lúng túng khiậ ự ế ệ ấ ự ự
gi i bài toán có l i văn. M t s em cả ờ ộ ố hưa bi t tóm t t bài toán, cế ắ hưa bi tế
phân tích đ toán đ tìm ra ề ể đưng l i gi i, cờ ố ả hưa bi t t ng h p đ trìnhế ổ ợ ể
bày bài gi i, di n đt v ng v , thi u lôgic. Ngôn ng toán h c còn r tả ễ ạ ụ ề ế ữ ọ ấ
h n ch , k năng tính toán, trình bày thi u chính xác, thi u khoa h c, cạ ế ỹ ế ế ọ hưa
có bi n pháp, pệhưng pháp h c toán, h c toán và gi i toán m t cách máyơ ọ ọ ả ộ
móc n ng v ặ ề r p khuôn, b t cậ ắ hưc.ớ
- Nhi u em còn có hoàn c nh khó khăn, m t s em có b m đi làm ăn xaề ả ộ ố ố ẹ
nên vi c h c t p c a các em ch a th c s đc quan tâm. ệ ọ ậ ủ ư ự ự ượ
* Tình hình d y h c toán l pạ ọ ở ớ
:
Qua nghiên c u cho th y khi d y giáoứ ấ ạ
viên và h c sinh còn có m t s t n t i sau:ọ ộ ố ồ ạ
- V n còn m t s giáo viên ch a bi t cách d y lo i Toán có l i văn. M tẫ ộ ố ư ế ạ ạ ờ ộ
s giáo viên ng i s d ng đ dùng minh ho , ng i tóm t t b ng s đố ạ ử ụ ồ ạ ạ ắ ằ ơ ồ
hình v ho c đo n th ng, s d ng ph ng pháp phân tích, t ng h p trongẽ ặ ạ ẳ ử ụ ươ ổ ợ
vi c giúp h c sinh tìm đng l i gi i và gi i toán còn khó hi u.ệ ọ ườ ố ả ả ể
- V m t nh n th c giáo viên còn coi vi c d y cho h c sinh “Gi i toán có l iề ặ ậ ứ ệ ạ ọ ả ờ
văn” cho h c sinh l p 1 là đn gi n, d dàng nên cọ ớ ơ ả ễ hưa tìm tòi nghiên c u đứ ể
có phưng pháp gi ng d y có hi u qu . ơ ả ạ ệ ả
- Kh năng ph i h p, k t h p v i nhi u pả ố ợ ế ợ ớ ề hưng pháp đ d y tuy n ki nơ ể ạ ế ế
th c: “Gi i toán có l i văn” l p 1 còn thi u linh ho t.ứ ả ờ ở ớ ế ạ
- Giáo viên còn lúng túng khi t o các tình hu ng ạ ố sư ph m đ nêu v n đ.ạ ể ấ ề
Chưa khuy n khích đng viên và giúp đ m t cách h p lý các nhóm cũngế ộ ỡ ộ ợ
như các đi ốtưng h c sinh trong quá trình h c.ợ ọ ọ
- Giáo viên ch a yêu c u h c sinh đc k bài toán, xem bài toán cho bi tư ầ ọ ọ ỹ ế
gì? Bài toán yêu c u gì?ầ
- H c sinh còn lúng túng trong ph n gi i toán: ch a bi t đi n ph n bàiọ ầ ả ư ế ề ầ
toán cho bi t vào ph n tóm t t c a bài toán. Đc bi t nhi u em ch a bi tế ầ ắ ủ ặ ệ ề ư ế
vi t câu l i gi i khi gi i bài toán.ế ờ ả ả
*V đ dùng d y h c :ề ồ ạ ọ
T duy c aư ủ h c sinh l p M t là t duy c th , đ h c sinh h c t tọ ớ ộ ư ụ ể ể ọ ọ ố
“Gi i toán có l i văn” trong quá trình gi ng d y r t c n đ dùng thi t bả ờ ả ạ ấ ầ ồ ế ị
d y h c đ minh ho .ạ ọ ể ạ
Trong nh ng năm qua, nhà tr ng đã đc cung c p khá nhi u trangữ ườ ượ ấ ề
thi t b và đ dùng d y h c đng b đ d y cho c c p h c và nh ng bế ị ồ ạ ọ ồ ộ ể ạ ả ấ ọ ữ ộ
va-li đ d y theo l p nh ng th ng kê theo danh m c thì s l ng v nể ạ ớ ư ố ụ ố ượ ẫ
ch a đáp ng đc đy đ yêu c u d y “Gi i toán có l i văn”.ư ứ ượ ầ ủ ầ ạ ả ờ
2.1.2. Qua tìm hi u tôi rút ra m t s nguyên nhân sau:ể ộ ố
* V phía h c sinh.ề ọ
a/ u đi mƯ ể
- Ph n l n h c sinh bi t làm bài toán có l i văn. K t qu c a bài toán đúng.ầ ớ ọ ế ờ ế ả ủ
- H c sinh ham h c, có h ng thú h c t p môn Toán nói chung và “Gi i bàiọ ọ ứ ọ ậ ả
toán có l i văn” nói riêng.ờ
- H c sinh b c đu bi t v n d ng bài toán có l i văn vào th c t .ọ ướ ầ ế ậ ụ ờ ự ế
b/H n chạ ế
- Trình bày bài làm còn ch a s ch đp.ư ạ ẹ
- M t s h c sinh ch a bi t cách đt câu l i gi i phù h p.ộ ố ọ ư ế ặ ờ ả ợ
- M t s ít h c sinh không hi u n i dung bài toán có l i văn d n đn khôngộ ố ọ ể ộ ờ ẫ ế
làm đc bài.ượ
* V đ dùng d y h cề ồ ạ ọ :
Tư duy của học sinh lớp Một là tư duy cụ thể, để học sinh học tốt
“Giải toán có lời văn” trong quá trình giảng dạy rất cần đồ dùng thiết bị
dạy học để minh hoạ.
Trong những năm qua, các trường tiểu học đã được cung cấp khá
nhiều trang thiết bị và đồ dùng dạy học cho từng khối lớp nhưng thống kê
theo danh mục thì số lượng vẫn chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu dạy
“Giải toán có lời văn”.
* Về giáo viên
V n còn m t s giáo viên chuy n đi ph ng pháp gi ng d y còn lúngẫ ộ ố ể ổ ươ ả ạ
túng, ch a phát huy đc tính tích c c ch đng c a h c sinh, ph ng phápư ượ ự ủ ộ ủ ọ ươ
d y h c truy n th ng đã ăn sâu vào t duy vào l l i d y h c hàng ngày. M tạ ọ ề ố ư ề ố ạ ọ ộ
s giáo viên d y theo cách thông báo ki n th c s n có, d y theo ph ng phápố ạ ế ứ ẵ ạ ươ
thuy t trình có k t h p v i đàm tho i, th c ch t v n là "th y truy n th , tròế ế ợ ớ ạ ự ấ ẫ ầ ề ụ
ti p nh n ghi nh ". M t s giáo viên còn ng i đu t làm thêm đ dùng d yế ậ ớ ộ ố ạ ầ ư ồ ạ
