M C L CỤ Ụ
STT N i dung chínhộTrang
M C L CỤ Ụ 1
IĐT V N ĐẶ Ấ Ề 2
1 Lý do ch n đ tàiọ ề 2
2 M c ụđích nghiên c uứ3
3Đi t ng nghiên c uố ượ ứ 3
4 Ph ng pháp nghiên c uươ ứ 3
5 Gi i h n và ph m vi nghiên c uớ ạ ạ ứ 3
6 Tính m i c a sáng ki nớ ủ ế 3
II N I DUNGỘ4
1 Th c tr ngự ạ 4
1.1 Đi m m nh, đi m y u, h n chể ạ ể ế ạ ế 4
1.2 Nguyên nhân c a đi m y u, h n chủ ể ế ạ ế 5
2 Các bi n phápệ6
3 Các ph ng pháp ho t đngươ ạ ộ 7
4 K t qu đt đc và bài h c kinh nghi mế ả ạ ượ ọ ệ 15
4.1 K t qu đt đcế ả ạ ượ 15
4.2 Bài h c kinh nghi mọ ệ 16
5 Kh năng ng d ng, tri n khai k t qu sáng ả ứ ụ ể ế ả
ki nế
16
III K T LU NẾ Ậ 16
1 K t lu nế ậ 16
2Đ xu t, kề ấ i n nghế ị 17
TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 19
SÁNG KI NẾ: M t s bi n pháp giúp h c sinh gi i toán có l i vănộ ố ệ ọ ả ờ
l p 1 Tr ng Ti u h c Qu ng S nớ ườ ể ọ ả ơ
I. ĐT V N ĐẶ Ấ Ề
1. Lý do ch n đ tàọ ề i
1
Ch ng trình toán ươ l p 1 ớc a ti u h c có v trí và vai trò h t s c quanủ ể ọ ị ế ứ
tr ng. Thông qua môn toán nh m phát tri n trí thông minh, óc sáng t o choọ ằ ể ạ
h c sinh. Nh toán h c mà các em có đi u ki n rèn luy n và phát tri n tínhọ ờ ọ ề ệ ệ ể
tích c c, năng l c t duy, sáng t o, rèn ph ng pháp suy lu n lôgic. ự ự ư ạ ươ ậ
Trong quá trình d y h c toán ạ ọ l p 1 ớ ti u h c, vi c gi i toán có l iở ể ọ ệ ả ờ
văn có m t v tríộ ị đc bi tặ ệ r t ấquan tr ng. Có th coi vi c d y ọ ể ệ ạ và h c vàọ
gi i toán ảl p 1 ớlà ''hòn đá th vàng'' c a d y - h c toánử ủ ạ ọ l p 1ớ. Trong gi iả
toán ch ng trình l p 1ở ươ ớ , h c sinh ph i t duy m t cách ọ ả ư ộ nhanh nh yạ và
linh ho tạ nh tấ, huy đng tích c c các ki n th c và kh năng ộ ự ế ứ ả t duy ưđã có
vào các tình hu ng khác nhau, ốđc bi t ặ ệ ph i bi t suy nghĩ năng đng, sángả ế ộ
t o. Vì v y ạ ậ b n thân chúng ta ảcó th coi gi i toán có l i văn ể ả ờ l p 1 ớlà nh ngữ
bi u hi n năng đng nh t c a ho t đng trí tu ể ệ ộ ấ ủ ạ ộ ệ dành cho h c sinhọ c p ti uấ ể
h cọ. h c sinh l p 1 ki n th c toán Ở ọ ớ ế ứ h c ọđi v i các em còn ố ớ khá m i l ,ớ ạ
kh năng nh n th c c a các emả ậ ứ ủ còn m i b t đu đc hình thành. Ho tớ ắ ầ ượ ạ
đng t duy các l p đu c p còn r t ộ ư ở ớ ầ ấ ấ đn ơs đang trong giai đo n phânơ ạ
tích tr c quan và d n d n đi đn phân tích trí tu . Sau ự ầ ầ ế ệ cùng là đn ếph nầ
phân tích tr u t ng b ng trí tu . M t khác ừ ượ ằ ệ ặ c a ủtrình đ nh n th c ộ ậ ứ ở h cọ
sinh l p 1 ớkhông đng đu, yêu c u đt ra khi gi i các bài toán có l i văn ồ ề ầ ặ ả ờ ở
l p 1 ớcao h n nh ng m ch ki n th c khácơ ữ ạ ế ứ các em đã đc h cượ ọ , các em
ph i đc nhi uả ọ ề h nơ, vi t nhi uế ề h n vàơ bài làm ph i tr l i chính xác ả ả ờ h nơ
v i phép tính, ớcòn có các yêu c u c a bài toán ầ ủ đã đa ra, nên th ng v ngư ườ ướ
v v n đ trình bày bài gi iề ấ ề ả như: sai sót do vi t không đúng chính t ho cế ả ặ
vi t thi u th aế ế ừ t . M t sai sót đáng ừ ộ nói khác n a ữlà h c sinh ọcòn nh nênỏ
th ng ườ ch a bi t ho c ư ế ặ không chú ý phân tích theo các đi u ki n c a bàiề ệ ủ
toán đã đa ưnên đã l a ch n sai phép tính.ự ọ
T ừnh ng lý do ữnày, v iớ h c sinh ti u h c nói chung và h c sinh l p 1ọ ể ọ ọ ớ
nói riêng, vi c h c toán và gi i toán có l i văn là r t quan tr ngệ ọ ả ờ ấ ọ nó còn đcặ
bi tệ c n thi tầ ế v i các emớ. Đ th c hi n ể ự ệ đcượ nh ng ữm c tiêu đó, ụng iườ
giáo viên d y l p 1 ạ ớ c n ph i nghiên c u, tìm ầ ả ứ tòi các bi n pháp gi ng d yệ ả ạ
2
phù h p, giúp ợh c sinh c a mình ọ ủ gi i bài toán m t cách v ng vàng, hi u sâuả ộ ữ ể
đc b n ch t c a v n đ c n tìmượ ả ấ ủ ấ ề ầ ki mế, m t khác ặcòn tích c c ựgiúp các
em có ph ng pháp suy lu n toán lươ ậ ogic thông qua các cách trình bày, các
cách nêu l i gi i đúngờ ả và ng n g n sáng t o ắ ọ ạ nh t ấtrong cách th c hi n. Tự ệ ừ
đó truy n choề các em năng l ng, ượ h ng thú, ứlòng say mê h c toán. Tọ ừ
nh ng căn c đó tôi đã t p trung vào nghiên c u đ tài ữ ứ ậ ứ ề “M t s bi n phápộ ố ệ
giúp h c sinh gi i toán có l i vănọ ả ờ l p 1ớ Tr ng Ti u h c Qu ng S n”ườ ể ọ ả ơ
đ làm sáng ki n kinh nghi m cho b n thân cũng nh cho các đng nghi pể ế ệ ả ư ồ ệ
khác.
2. M c đích nghiên c uụ ứ
Qua đ tài này, ềb n thân ảtôi mu n góp ốm t ộph n ầs c l c ứ ự nh ỏbé vào
vi c nâng cao ch t l ng d y h c môn Toán đ tìm ra ệ ấ ượ ạ ọ ể nh ng ữph ng phápươ
t i u ố ư giúp giáo viên d y Toán ạcó l i văn ờcho h c sinh l p 1 đc t t h n.ọ ớ ượ ố ơ
3. Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
T p trung nghiên c u h c sinh l p 1Aậ ứ ọ ớ 2 Tr ng ườ Ti u h c Qu ng S nể ọ ả ơ -
Qu ng S n - Đk Glong - Đk Nông.ả ơ ắ ắ
4. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
- Ph ng pháp đi u tra ươ ề đ ểkh o sát th c t .ả ự ế
- Ph ng pháp trao đi ươ ổ và to đàm v i đng nghi p.ạ ớ ồ ệ
- Ph ng pháp tr c quanươ ự .
- Ph ng pháp th c hành luy n t pươ ự ệ ậ .
- Ph ng pháp g i m - v n đápươ ợ ở ấ .
- Ph ng pháp gi ng gi i - minh hoươ ả ả ạ.
- Ph ng pháp s đ đo n th ngươ ơ ồ ạ ẳ .
5. Gi i h n và pớ ạ h m vi nghiên c uạ ứ
Trong ch ng trình toán ươ dành cho h c sinh l p 1.ọ ớ
6. Tính m i c a sáng ki nớ ủ ế
Qua m t năm th nghi m đ tài tôi th y nâng cao đc ch t l ngộ ử ệ ề ấ ượ ấ ượ
3
gi ng d y, gi i quy t đc khó khăn mà giáo viên và h c sinh m c ph iả ạ ả ế ượ ọ ắ ả
trong quá trình gi i toán có l i văn đi v i h c sinh l p 1. Nh m giúp choả ờ ố ớ ọ ớ ằ
h c sinh gi i toán có l i văn xuyên su t b c ti u h c, đng th i tăng s sayọ ả ờ ố ậ ể ọ ồ ờ ự
mê sáng t o, năng l c t v n đng trong m i h c sinh. ạ ự ự ậ ộ ỗ ọ
Vì v y vi c h ng d n gi i toán có l i văn cho h c sinh ậ ệ ướ ẫ ả ờ ọ ti u h c, đcể ọ ặ
bi t là h c sinh lệ ọ p 1 có ý nghĩa to l n ớ ớ và quan tr ng ọtrong quá trình gi iả
d y c a ạ ủ b n thân ng i ả ườ giáo viên.
II. N I DUNGỘ
1. Thực trạng
1.1. Đi m m nh, đi m y u, h n chể ạ ể ế ạ ế
a, Đi m m nhể ạ
Qua nhi u năm gi ng d y, b n thân tôi nh n th y giáo viên c aề ả ạ ả ậ ấ ủ
tr ng n m khá ch c n i dung ch ng trình và ki n th c Toán c a c b cườ ắ ắ ộ ươ ế ứ ủ ả ậ
h c và kh i l p mà giáo viên ph trách. Bi t v n d ng và đi m i ph ngọ ố ớ ụ ế ậ ụ ổ ớ ươ
pháp d y h c l y h c sinh làm trung tâm. Bi t trân tr ng s sáng t o dùạ ọ ấ ọ ế ọ ự ạ
nh c a h c sinh. Giáo viên bi t cách xây d ng và s d ng h th ng câuỏ ủ ọ ế ự ử ụ ệ ố
h i g i m r t h p lý, phù h p v i trình đ nh n th c c a h c sinh đỏ ợ ở ấ ợ ợ ớ ộ ậ ứ ủ ọ ể
h ng d n h c sinh phân tích hi u bài t p. Bên c nh đó, công tác ch đoướ ẫ ọ ể ậ ạ ỉ ạ
c a nhà tr ng cũng nh b n thân m i cán b giáo viên đã nh n th c sâuủ ườ ư ả ỗ ộ ậ ứ
s c v các cu c v n đng l n. Đc bi t, công tác b i d ng mũi nh n làắ ề ộ ậ ộ ớ ặ ệ ồ ưỡ ọ
u tiên hàng đu c a nhà tr ng, th hi n s nh n th c, s quan tâm, đuư ầ ủ ườ ể ệ ự ậ ứ ự ầ
t ch đo c a Ban lãnh đo nhà tr ng.ư ỉ ạ ủ ạ ườ
b, Đi m y u, h n chể ế ạ ế
Trong quá trình dạy h cọ ở Tiểu học, đặc biệt là dạy lớp 1 nhi u nămề
tôi nhận thấy hầu như giáo viên nào cũng đau đuầ khi dạy đến phần giải
toán có lời văn. H c sinhọ rất lúng túng khi nêu câu lời giải, thậm chí nêu
ch a đúng cưâu lời giải, viết ch a đúng phưép tính, nêu ch a đúng ưđáp số.
Những tiết đầu tiên của giải toán có lời văn mỗi lớp chỉ có r t ít ấsố h cọ
4
sinh biết nêu lời giải, bi t t ế ự viết đúng phép tính và bi t nêu đc ế ượ đáp số.
M t ph n các emộ ầ lại rất mơ hồ, các em chỉ nêu l i gi i ờ ả theo quán tính thì
được nhưng khi viết các em lại rất lúng túng, làm ch a đúng, mư ột số em
làm đúng nhưng khi cô hỏi lại thì lúng túng không biết cách trả lời. Chứng
tỏ r ng ằcác em chưa nắm ch c ắđược cách giải bài toán có lời văn. Giáo
viên phải mất rất nhiều công sức và tâm trí khi dạy đến phần này.
Sau khi h c gi i bài toọ ả án l p 1, năm h c 20ở ớ ọ 20 - 2021 tôi ti n hànhế
kh o sảát v i t ng s HS: ớ ổ ố 35 em và k t qu nh sau:ế ả ư
Kết quả điều tra giai đoạn đầu kì II năm học: 2020 - 2021
Số
HS
Ch a bi tư ế
cách gi iả
bài toán
L i gi iờ ả
ch a đúng,ư
phép tính
đúng
L i gi iờ ả
đúng, phép
tính ch aư
đúng.
Phép tính
đúng, tên đnơ
v đi kèmị
ch a đúngư
Gi i đúngả
hoàn toàn
SL % SL % SL % SL % SL %
35 9 25,7 13 37,1 5 14,3 5 14,3 3 8,6
Qua b ng kh o sát này ta th y s h c sinh gi i đc các bài toán đnả ả ấ ố ọ ả ượ ơ
t l th p (20%). Đây là đi u băn khoăn không ch riêng tôi mà c a t t cỉ ệ ấ ề ỉ ủ ấ ả
giáo viên.
1.2. Nguyên nhân c a đi m y u, h n chủ ể ế ạ ế
a. Nguyên nhân t phía GVừ
- B n thân ng i giáo viênả ườ ch aư th c sự ự chu n b t t cho các em khiẩ ị ố
d y nh ng bài ạ ữ đã h c ọtr c. Nh ng bài ướ ữ toán nhìn hình v ẽđ ểvi tế ra phép
tính thích h p ợthì h u nh ầ ư h c sinh ọđu làm đc nên ề ượ giáo viên còn t raỏ
ch quan, ít ủkhi nh n m nh ho c không ấ ạ ặ tr ng tâm l m ọ ắ mà ch t p trung vàoỉ ậ
d y kĩ năng đt tínhạ ặ và cách tính toán c a ủh c sinh ọmà quên m t đó làấ
nh ng b c đm, b c kh i đu c a ữ ướ ệ ướ ở ầ ủ các d ng toán có l i văn sau này. Điạ ờ ố
v i ớng i giáo viênườ khi d y ạcác d ng bài nhìn hình v ạ ẽ đ ểvi t phép tínhế
thích h p, c n cho ợ ầ h c sinh ọquan sát tranh và t p nêu bài toán th ng xuyênậ ườ
5