1
PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
So với nhiều nước trên thế giới, báo chí ở Việt Nam ra đời
muộn hơn, vào giữa thế kỷ XIX. Đó là thời kỳ người Pháp xâm lược
nước ta, họ dùng báo chí để thực hiện công cuộc bình định: tờ "Công
báo và cuộc bình định Nam Kỳ" xuất bản số đầu ngày 29-9-1861
bằng tiếng Pháp. Bốn năm sau mới có tờ báo quốc ngữ đầu tiên.
Báo chí ở Việt Nam tuy hình thành muộn nhưng phát triển
khá mạnh. Đến năm 1925, cả nước đã có 221 tờ báo và tạp chí. Sau
khi Đảng Cộng sản Viêt Nam ra đời ngày 3-2-1930, Đảng đã quyết
định xuất bản những tờ báo Cách mạng với nội dung chính trên các
tờ báo là tuyên truyền đường lối chính sách của Quốc tế Cộng sản và
của Đảng. Tờ báo mang đầy đủ ý nghĩa cách mạng đầu tiên ra đời ở
Hải Dương là tờ Công Nông, do đồng chí Nguyễn Lương Bằng (sau
là Phó Chủ tịch nước) viết, in và phát hành cuối năm 1932, đầu năm
1933, là tiền đề để tờ Báo Hải Dương số đầu tiên được xuất bản vào
ngày 1-12-1961, đánh dấu một bước quan trọng: hình thành tờ báo
của Đảng bộ, để rồi từng bước xây dựng và phát triển, gắn liền với
lịch sử cũng nhu mọi thành tựu của Đảng bộ và nhân dân Hải Dương.
Trải qua 55 năm không ngừng cải tiến và phát triển, Báo Hải
Dương được coi là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh Hải Dương,
tuyên truyền đường lối của Đảng và Nhà nước, đồng thời phản ánh
đầy đủ về mọi mặt trong đời sống, đáp ứng nhu cầu của nhân dân.
Hiện nay Báo Hải Dương được chia làm 3 ấn phẩm: tờ báo Hải
Dương hằng ngày được xuất bản hằng ngày; tờ báo Hải Dương cuối
tuần được xuất bản vào mỗi thứ 5 hằng tuần và tờ báo Hải Dương
hằng tháng được xuất bản đều đặn vào cuối tháng.
Do là tờ báo của Đảng, là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ
tỉnh, Báo Hải Dương hoạt động chủ yếu do nguồn Ngân sách cấp.
Hiện nay, với đội ngũ cán bộ, nhân viên của cơ quan Báo Hải Dương
hiện nay là 60 người, đồng thời với đội ngũ cộng tác viên dàn trải đều
toàn tỉnh và cả các tỉnh ngoài, số tiền mà Ngân sách cấp cho Báo Hải
Dương là tương đối lớn. Đồng thời Báo Hải Dương là đơn vị hành
chính sự nghiệp có thu, nên khâu quản lý tài chính trong cơ quan Báo
Hải Dương đòi hỏi phải có sự liên kết thực sự chặt chẽ với nhau, vừa
phải đảm bảo sử dụng quỹ Ngân sách cấp một cách đầy đủ, hợp lý,
2
vừa phải bố trí các khoản thu chi từ các khoản thu cho phù hợp, theo
đúng các quy định hiện hành.
Tuy nhiên, công tác quản lý tài chính của Báo Hải Dương
chưa tốt: chưa khai thác có hiệu quả các nguồn thu; công tác quản lý
chi tiêu còn buông lỏng, bất cập; quản lý tài sản còn chưa tốt. Đây là
một trong những nguyên nhân quan trọng, ảnh hưởng tiêu cực tới
việc hoàn thành các nhiệm vụ chính trị của Báo Hải Dương. Làm thế
nào để tăng cường quản lý tài chính của Bảo Hải Dương đang là nhu
cầu bức xúc của thực tiễn hiện nay, nhất là trong xu thế các đơn vị sự
nghiệp công lập có thu đang chuyển đổi cơ chế quản lý tài chính theo
hướng tự chủ. Đề tài : "Tăng cƣờng quản lý tài chính tại Báo Hải
Dƣơng" được lựa chọn nghiên cứu nhằm tìm kiếm lời giải đáp cho
nhu cầu bức xúc đó của thực tiễn.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Mục tiêu của luận văn nhằm tìm kiếm giải pháp tăng cường
quản lý tài chính cho Báo Hải Dương. Để thực hiện được mục tiêu
nói trên, nhiệm vụ nghiên cứu được xác định bao gồm:
- Hệ thống hóa các vấn đề lý thuyết và thực tiễn về quản lý tài
chính các đơn vị sự nghiệp công lập có thu;
- Mô tả và phân tích thực trạng quản lý tài chính của cơ quan
Báo Hải Dương, qua đó, làm rõ các hạn chế và các nguyên
nhân làm hạn chế trong công tác quản lý tài chính của cơ
quan;
- Đề xuất hệ thống giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài
chính của Báo Hải Dương.
1.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản lý tài
chính của đơn vị sự nghiệp công lập có thu.
1.3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về phạm vi nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu về công
tác quản lý tài chính tại Báo Hải Dương với các nội dung: Quản lý
thu; Quản lý chi; Quản lý tài sản của Báo Hải Dương.
- Về không gian: Đề tài tập trung nghiên cứu về công tác
quản lý tài chính tại Báo Hải Dương.
- Về thời gian: Các số liệu sử dụng trong nghiên cứu đề tài là
số liệu của cơ quan trong khoảng thời gian từ 2013 - 2015.
Thang Long University Library
3
1.4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện
chứng và duy vật lịch sử, các phương pháp nghiên cứu được sử dụng
bao gồm:
- Phương pháp thống kê, so sánh, tổng hợp và phân tích: Các dữ liệu
về công tác quản lý tài chính của Báo Hải Dương được thống kê,
phân tổ, so sánh qua thời gian và so sánh với một số báo khác nhằm
xác định xu thế, những bất cập trong công tác quản lý tài chính của
Báo Hải Dương.
- Phương pháp chuyên gia được thực hiện qua phỏng vấn các chuyên
gia về quản lý tài chính các đơn vị sự nghiệp công lập có thu đang
công tác trên địa bàn Hải Dương, bao gồm các chuyên gia tại Sở Tài
chính Hải Dương, Kho bạc Nhà nước Hải Dương, v.v…
- Phương pháp nghiên cứu tình huống được thực hiện qua phân tích
sâu một số tình huống trong quản lý tài chính của Báo Hải Dương.
1.5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đấu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý tài chính tại các đơn vị
sự nghiệp công lập có thu
Chƣơng 2: Thực trạng quản lý tài chính tại cơ quan Báo Hải
Dương.
Chƣơng 3: Giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại cơ
quan Báo Hải Dương.
4
PHẦN NỘI DUNG
CHƢƠNG 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI
CÁC ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU
1.1. KHÁI QUÁT VỀ ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP CÓ THU
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập
có thu
1.1.1.1. Khái niệm, đặc điểm đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Đơn vị sự nghiệp công lập có thu là một loại đơn vị sự
nghiệp công lập có nguồn thu sự nghiệp, do cơ quan nhà nước có
thẩm quyền thành lập, là đơn vị dự toán độc lập, có con dấu và tài
khoản riêng, tổ chức bộ máy kế toán theo quy định của Luật kế toán.
Được phép thu phí để bù đắp một phần hay toàn bộ chi phí trong quá
trình hoạt động sự nghiệp
1.1.1.2. Phân loại đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Dựa vào các tiêu thức khác nhau, đơn vị sự nghiệp công lập
có thu cũng được phân thành nhiều loại
Nếu căn cứ vào vị trí, đơn vị sự nghiệp công lập có thu gồm:
- Đơn vị sự nghiệp công lập có thu ở Trung ương như: Đài
truyền hình Việt Nam các bệnh viện do các Bộ, ngành, cơ quan trung
ương quản lý...
- Đơn vị sự nghiệp công lập có thu ở địa phương như: Đài
phát thanh địa phương, các bệnh viện do địa phương quản lý...
Nếu căn cứ vào lĩnh vực hoạt động sự nghiệp có thu, thì đơn
vị sự nghiệp công lập có thu bao gồm:
- Đơn vị sự nghiêp giáo dục: các trường học, học viện....
- Đơn vị sự nghiệp văn hóa thông tin: đài phát thanh, truyền
hình, viện bảo tàng, thư viện...
- Đơn vị sự nghiệp khoa học công nghệ: các viện nghiên cứu,
các trung tâm ứng dụng công nghệ...
- Đơn vị sự nghiệp thể dục thể thao: các sân vận động, các
câu lạc bộ thể dục thể thao...
- Đơn vị sự nghiệp kinh tế: Viện thiết kế quy hoạch, Cục bảo
vệ môi trường ...
Nếu căn cứ vào khả năng thu phí của đơn vị, thì đơn vị sự
nghiệp công lập có thu bao gồm:
Thang Long University Library
5
- Đơn vị sự nghiệp công lập có thu tự bảo đảm toàn bộ chi
phí hoạt động thường xuyên: là đơn vị sự nghiệp có nguồn thu bảo
đảm được toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên, NSNN không
phải cấp kinh phí bảo đảm hoạt động thường xuyên của đơn vị
- Đơn vị sự nghiệp công lập có thu tự bảo đảm một phần chi
phí hoạt động thường xuyên: là đơn vị sự nghiệp có nguồn thu chưa
tự trang trải toàn bộ chi phí hoạt động thường xuyên, NSNN vẫn phải
cấp một phần kinh phí hoạt động thường xuyên cho đơn vị
1.1.2. Vai trò của đơn vị sự nghiệp công lập có thu
Hoạt động của các ĐVSNCLCT là một bộ phận của nền kinh
tế và có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế. Trong
thời gian qua, các ĐVSNCLCT đã có nhiều đóng góp cho sự ổn định
và phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
1.1.3. Nguồn tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập có thu:
Nguồn tài chính cho các đơn vị sự nghiệp nói chung có 3
nguồn chính là từ Ngân sách nhà nước, nguồn thu sự nghiệp của đơn
vị hay là thu từ các hoạt động cung ứng dịch vụ công và nguồn khác
như việc trợ, vay nợ, quà biếu, tặng…
1.1.3.1. Nguồn thu từ Ngân sách nhà nước
1.1.3.2. Nguồn thu từ hoạt động sự nghiệp của đơn vị
1.1.3.3. Nguồn khác
1.2. CHẾ ĐỘ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI CÁC ĐƠN VỊ SỰ
NGHIỆP CÓ THU
1.2.1. Khái quát về chế độ quản lý tài chính tại các đơn vị sự
nghiệp công lập có thu
1.2.1.1. Khái niệm
Chế độ quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập có
thu là một hệ thống các quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ
xã hội phát sinh trong quá trình hoạt động tài chính của các đơn vị sự
nghiệp công lập có thu
1.2.1.2. Sự cần thiết về tự chủ tài chính cho đơn vị sự nghiệp công
lập có thu
1.2.1.3. Quyền tự chủ tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập
có thu
1.2.1.4. Nguồn tài chính của các đơn vị sự nghiệp công lập có thu
1.2.2. Nội dung quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công
lập có thu