Đại Học Sài Gòn Đoàn Nam Dương
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG
MỤC LỤC:
Câu 1: Vì sao nói ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con
người? Trình bày các con đường, điều kiện và đề xuất 1 số biện
pháp giúp hình thành và đề xuất 1 số biện pháp giúp hình thành
ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy học của bản thân? ...... 1
Phần 1: Vì sao nói ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người? .............................................. 1
Phần 2: Trình bày các con đường, điều kiện và đề xuất 1 số biện pháp giúp hình thành ý thức cho sinh
viên trong quá trình dạy học của bản thân? ......................................................................................... 2
A. Con đường, điều kiện hình thành ý thức: ................................................................................. 2
B. Một số biện pháp giúp hình thành ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy học của bản thân. . 4
Câu 2: Thực tiễn có câu: ‘’Nhìn gà hóa cuốc”. Bằng kiến thức
tâm lý đã học, Anh/ Chị hãy giải thích câu trên, rút ra bài học
trong công tác dạy học, giáo dục. ............................................... 6
Phần 1: Giải thích câu “Nhìn gà hóa cuốc”............................................................................................ 6
Phần 2: Bài học trong công tác dạy học, giáo dục: ................................................................................ 9
TÀI LIỆU THAM KHẢO: ............................................................... 12
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG 2020
P a g e 1 | 12
Câu 1: Vì sao nói ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con
người? Trình bày các con đường, điều kiện và đề xuất 1 số biện
pháp giúp hình thành và đề xuất 1 số biện pháp giúp hình thành ý
thức cho sinh viên trong quá trình dạy học của bản thân?
Phần 1: Vì sao nói ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người?
Phần 2: Trình bày các con đường, điều kiện và đề xuất 1 số biện pháp giúp
hình thành ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy học của bản thân?
Phần 1: Vì sao nói ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người?
Ý thức là hình thức Phản ánh tâm lí cao nhất chỉ riêng con người mới có, được phản
ánh bằng ngôn ngữ, là khả năng con người hiểu được các tri thức (hiểu biết) mà con
người đã tiếp thu được (là tri thức về tri thức.,phản ánh của phản ánh). Có thể ví ý
thức như "cặp mắt thứ hai" soi vào kết quả (các hình ảnh tâm lí) do "cặp mắt thứ
nhất" (cảm giác, tri giác, trí nhớ, tư duy, cảm xúc...) mang lại. Với ý nghĩa đó ta có
thể nói: ý thức là tồn tại được nhận thức.
Trước tiên, chúng ta tìm hiểu ý thức là gì? Từ ý thức có thể được dùng với nghĩa
rộng hoặc nghĩa hẹp. Theo nghĩa rộng, ý thức thường được dùng đồng nghĩa với tinh
thần tư tưởng... (ý thức tổ chức, ý thức kỉ luật...). Theo nghĩa hẹp, khái niệm ý thức
được dùng để chỉ một cấp độ đặc biệt trong tâm lí con người (Nguyễn Xuân Thức,
2007; và cộng sự, 2007). Vậy theo khái niệm hẹp hơn, ý thức được dùng để chỉ một
cấp độ đặc biệt trong tâm lí con người. Hay nói cách khác, ý thức là một cấp độ cao
cấp.
Theo nguồn gốc tiến hóa phải mất thời gian tiến hóa rất lâu để chúng ta tự thoát ra
khỏi thế giới loài vật, sự khác biệt lớn nhất là con người có được ý thức. Vì vậy, ta
có thể kết luận: ý thức phản ánh tâm lý cao nhất chỉ có ở con người.
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG 2020
P a g e 2 | 12
Phần 2: Trình bày các con đường, điều kiện và đề xuất 1 số biện pháp giúp hình
thành ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy học của bản thân?
Để trả lời câu hỏi này, tôi chia làm 2 phần:
A: Con đường, điều kiện hình thành ý thức.
B: Một số biện pháp giúp hình thành ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy
học của bản thân.
A. Con đường, điều kiện hình thành ý thức:
Con đường hình thành ý thức bao gồm: sự hình hành ý thức của con người và sự
hình thành ý thức và tự ý thức của cá nhân.
Đối với sự hình hành ý thức của con người (về phương diện loài người):
Trước hết là lao động, sau lao động và đồng thời là ngôn ngữ. Đó là hai động lực
chủ yếu để biến bộ óc con vượn thành bộ não người. Đây cũng là hai yếu tố tạo nên
sự hình thành ý thức của con người. Vậy vai trò của lao động đối với sự hình thành
ý thức là gì? Điều khác biệt giữa con người và con vật là con người trước khi lao
động làm ra sản phẩm nào đó con người phải hình dung ra sản phẩm của mình, con
người ý thức mà cái mình sẽ làm ra (như đã phân tích ở trên). Trong lao động con
người phải chế tạo ra và sử dung các công cụ lao động, tiến hành các thao tác lao
động, tác động vào đôí tượng lao động để làm ra sản phẩm. Ý thức của con người
được hình thành và thể hiện trong quá trình lao động. Kết thúc lao động, con người
có ý thức đối chiếu sản phẩm làm ra với mô hình tâm lý của sản phẩm mà mình đã
hình dung ra trước để hoàn thiện, đánh giá sản phẩm đó.
Tiếp theo, đó là vai trò cuả ngôn ngữ và giao tiếp đối vơí sự hình thành ý thức. Trong
lao động các thành viên cần trao đổi với nhau, nói với nhau ý nghĩ của mình. Nhu
cầu đó làm nảy sinh ra ngôn ngữ. Hoạt động ngôn ngữ giúp con người ý thức về việc
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG 2020
P a g e 3 | 12
sử dụng công cụ lao động, tiến hành hệ thống các thao tác lao động để cùng làm ra
sản phẩm. Ngôn ngữ cũng giúp con người phân tích đối chiếu đánh giá sản phẩm
mình làm ra.
Vậy, chính nhờ có ngôn ngữ và hoạt động giao tiếp mà con người ý thức về bản thân
mình, ý thức về người khác (biết mình, biết người) trong lao động chung.
Đối với sự hình thành ý thức và tự ý thức của cá nhân:
- Ý thức cá nhân được hình thành trong hoạt động và thể hiện trong sản phẩm
hoạt động của cá nhân.
- Ý thức của cá nhân được hình thành trong mối quan hệ giao tiếp giữa cá nhân
vơí người khác, vơí xã hội.
- Ý thức cá nhân được hình thành bằng con đường tiếp thu nền văn hoá xã hội.
- Ý thức cá nhân được hình thành bằng con đường tự nhận thức, tự đánh giá, tự
phân tích hành vi của mình.
Điều này thể hiện rõ hơn qua biểu đồ các cấp độ ý thức như sau:
Cấp độ chưa ý thức
Cấp độ ý thức và tự ý thức
Ý thức nhóm và ý thức tập thể
TIỂU LUẬN HỌC PHẦN TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG 2020
P a g e 4 | 12
B. Một số biện pháp giúp hình thành ý thức cho sinh viên trong quá trình dạy
học của bản thân.
Qua đây, tôi rút ra cho mình 1 số biện pháp giúp hình thành ý thức cho sinh viên
trong quá trình dạy học của mình như sau:
Tổ chức các hoạt động cho người học, cho người học có cơ hội thể hiện quan điểm,
và sự sáng tạo của bản thân. Người dạy cho người học được chuẩn bị bài học trước
khi bước vào bài học mới – đi kèm với đánh giá chất lượng chuẩn bị bài học của
người học bằng thang điểm, nhằm tạo động lực.
- Tổ chức các hoạt động trong lớp – yêu cầu hoạt động nhóm: Thảo luận
nhóm, bài tập nhóm, bài thu hoạch nhóm… Rất khó để có thể nêu ra ý kiến
cá nhân nếu người học thụ động, hoặc trong một tập thể quá lớn. Chia nhỏ
tập thể, sự thi đua giữa các nhóm sẽ giúp đánh thức được ý thức của người
học.
- Tổ chức các hoạt động gắn liền thực tế, vượt khỏi khuôn khổ của lớp học
– trường học.
Ví dụ: Giảng viên môn Tài chính (thuộc ngành kinh tế - quan trị - tài chính)
có thể tổ chức cho sinh viên tham gia “giao dịch ảo” trên các ứng dụng
nhằm hiểu rõ hơn hoạt động các giao dịch tài chính.
- Tổ chức các buổi “đánh giá ngoại khóa”. Người học có thể đánh giá kết
quả học tập lẫn nhau hoặc kết quả của chính bản thân, nhằm hạn chế trường
hợp người học hết môn học, hết kỳ học là quên môn học. Điều này giúp
người học nhớ sâu, nhớ lâu môn học.
Ví dụ: Các buổi đánh giá ngoại khóa có “Mentor”, là những sinh viên khóa
trước trong ngành có kinh nghiệm và kiến thức thực hành, chia sẻ để cùng
phát triển.