BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
-------------------------
HOÀNG THỊ CÔNG
NGHIÊN CỨU NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ CẤP TRUNG
CỦA TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
HÀ NỘI, NĂM 2025
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI
-------------------------
HOÀNG THỊ CÔNG
NGHIÊN CỨU NĂNG LỰC NHÀ QUẢN TRỊ CẤP TRUNG
CỦA TẬP ĐOÀN XĂNG DẦU VIỆT NAM
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã số: 934.01.01
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ
Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS, TS. Lê Tiến Đạt
2. PGS, TS. Đỗ Thị Bình
HÀ NỘI, NĂM 2025
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết nghiên cứu đề tài luận án
Về mặt lý luận:
Nhân lực đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của các doanh
nghiệp hiện nay. Đặc biệt, nhà quản trị ở mọi cấp bậc chính là hạt nhân quyết định cho sự
thành bại và phát triển của tổ chức doanh nghiệp. Trong đó, nhà quản trị cấp trung giữ vai
trò cốt lõi trong doanh nghiệp, trực tiếp điều hành mọi hoạt động, dự án và kế hoạch kinh
doanh. Vì vậy, nhà quản trị cấp trung cần trang bị những năng lực đặc thù để thực hiện tốt
vai trò quan trọng của mình trong tổ chức. Đặc biệt trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, sự
thay đổi nhanh chóng của khoa học kỹ thuật cũng như xu hướng toàn cầu hóa và hội nhập
kinh tế đặt ra vấn đề cấp thiết, đó là cần đổi mới quản trị doanh nghiệp phù hợp với bối
cảnh mới, do đó việc nâng cao năng lực của nhà quản trị cấp trung trở nên vô cùng quan
trọng và có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển bền vững của các tổ chức.
Về mặt thực tiễn
Theo Nghị quyết 55-NQ/TW ngày 11/02/2020 của Bộ Chính trị đã định hướng
chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm
2045, xác định ngành dầu khí và xăng dầu đóng vai trò quan trọng và thiết yếu trong nền
kinh tế Việt Nam, tuy nhiên lại đang phải đối mặt với không ít khó khăn thách thức, bao
gồm biến động giá cả, cạn kiệt tài nguyên, và các vấn đề môi trường như khí thải và sự cố
tràn dầu. Chính vì vậy, năng lực của NQTCT càng được đề cao hơn bao giờ hết. Tuy
nhiên, hiện nay năng lực nhà quản trị cấp trung tại Petrolimex còn nhiều hạn chế như nhận
thức nhà quản trị cấp trung về việc nâng cao năng lực bản thân chưa cao, một số kiến thức,
kỹ năng và phẩm chất còn chưa phù hợp, các hoạt động để nâng cao năng lực nhà quản
trị cấp trung của Tập đoàn còn bộc lộ nhiều hạn chế trong khâu kế hoạch, tổ chức thực
hiện đến kiểm soát, đánh giá…
Từ những nhận định và đánh giá trên, yêu cầu đặt ra cho Petrolimex là cần có một định
hướng chiến lược rõ ràng hơn trong việc nâng cao năng lực nhà quản trị cấp trung tại Tập
đoàn. Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu nào giải quyết một cách toàn diện cách thức giúp
Petrolimex đáp ứng tốt các yêu cầu công việc và đạt được mục tiêu của doanh nghiệp. Do
đó, rất cần thiết phải xây dựng một hệ thống lý luận vững chắc cùng với những phân tích
thực tiễn về năng lực của nhà quản trị cấp trung, đồng thời đề xuất các biện pháp cụ thể để
nâng cao năng lực này trong Tập đoàn. Từ đó, làm cơ sở để đưa ra các giải pháp nâng cao
năng lực NQTCT của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam đến năm 2035.
Xuất phát từ lý luận và thực tiễn nêu trên, NCS chọn đề tài “Nghiên cứu năng lực nhà
quản trị cấp trung của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam” làm luận án với mong muốn đóng góp
phần giải quyết cả về lý luận và thực tiễn cho công tác nâng cao năng lực NQTCT của
Petrolimex hiện nay.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ và câu hỏi nghiên cứu
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của luận án là xác định các yếu tố cấu thành năng lực nhà quản trị
cấp trung và tác động của năng lực nhà quản trị cấp trung tới kết quả lãnh đạo tại Tập đoàn
xăng dầu Việt Nam. Từ đó, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị chủ yếu nhằm nâng cao
năng lực NQTCT của Petrolimex đến năm 2035.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
1
(1) Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài luận án để xác định khoảng
trống nghiên cứu và luận giải các phương pháp nghiên cứu được thực hiện trong đề tài; (2)
Hệ thống hoá, làm rõ, xác lập cơ sở lý luận về năng lực NQTCT trong DN nói chung và tại
Petrolimex nói riêng; (3) Xây dựng mô hình nghiên cứu và xác lập các giả thuyết nghiên cứu
về tác động của các yếu tố cấu thành năng lực NQTCT theo mô hình ASK đến kết quả lãnh
đạo tại Petrolimex; (4) Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực NQTCT tại Petrolimex
thông qua các yếu tố cấu thành năng lực quản lý gồm: Kiến thức, kỹ năng và phẩm chất
quản lý giai đoạn 2019-2024; (5) Kiểm định mô hình tác động của năng lực NQTCT đến
kết quả lãnh đạo tại Petrolimex; (6) Nghiên cứu phương hướng, mục tiêu và đề xuất một
số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực NQTCT của Tập đoàn xăng dầu Việt
Nam đến năm 2035.
2.3. Câu hỏi nghiên cứu
Trên cơ sở mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu, các câu hỏi nghiên cứu như sau:
Câu hỏi thứ 1: Những yếu tố nào cấu thành năng lực NQTCT của Petrolimex theo mô
hình ASK?
Câu hỏi thứ 2: Thực trạng năng lực NQTCT của Petrolimex hiện nay có những bất cập
gì và nguyên nhân do đâu?
Câu hỏi thứ 3: Mức độ tác động của các yếu tố cấu thành năng lực NQTCT tới kết quả
lãnh đạo tại Petrolimex như thế nào?
Câu hỏi thứ 4: Cần có những giải pháp và kiến nghị nào cần triển khai thực hiện để
nâng cao năng lực NQTCT của Petrolimex trong giai đoạn đến năm 2035?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài luận án là năng lực NQTCT của Petrolimex.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu về nội dung: luận án dựa trên mô hình ASK để xác định các yếu
tố cấu thành năng lực NQTCT tại Tập đoàn xăng dầu Việt Nam với 3 nhóm kiến thức quản
lý, kỹ năng quản lý, phẩm chất quản lý; Đề xuất mô hình nghiên cứu tác động của các yếu tố
cấu thành năng lực NQTCT tới kết quả lãnh đạo tại Petrolimex
- Phạm vi nghiên cứu về không gian: tại Văn phòng của Tập đoàn và một số công ty
Kinh doanh xăng dầu trong nước trực thuộc Tập đoàn.
- Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Đề tài luận án giới hạn thời gian nghiên cứu, phân
tích dữ liệu có liên quan đến năng lực nhà quản trị cấp trung trong giai đoạn 2019 – 2024.
4. Những đóng góp mới của luận án
- Về mặt lý luận: luận án đã hệ thống hóa một số vấn đề lý luận cơ bản về năng lực
NQTCT và các yếu tố cấu thành năng lực NQTCT trong DN. Luận án đã xác định được
các chỉ tiêu phi tài chính làm thước đo đo lường kết quả lãnh đạo của NQTCT tại
Petrolimex và xây dựng mô hình nghiên cứu, lượng hóa mối quan hệ giữa các yếu tố cấu
thành năng lực NQTCT và kết quả lãnh đạo tại Petrolimex
- Về mặt thực tiễn: thông qua điều tra, khảo sát, phân tích đánh giá luận án cung cấp
các thông tin dữ liệu bao quát về thực trạng năng lực NQTCT tại Petrolimex, cũng như các
mối quan hệ giữa năng lực NQTCT và kết quả lãnh đạo tại Petrolimex. Luận án đã làm
sáng tỏ sự tác động tích cực và đáng kể của các yếu tố cấu thành năng lực NQTCT đến kết
quả lãnh đạo tại Petrolimex và đánh giá sự khác biệt về kết quả lãnh đạo ở các nhóm
NQTCT khác nhau. Luận án đã đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng
2
lực NQTCT đáp ứng yêu cầu của DN. Kết quả nghiên cứu có thể dùng làm tài liệu tham
khảo đối với các DN ngành xăng dầu nói chung, Tập đoàn xăng dầu Việt Nam nói riêng,
các cơ sở đào tạo NNL cho ngành xăng dầu. Đồng thời, có thể dùng làm tài liệu tham khảo
cho sinh viên các trường cao đẳng, đại học chuyên ngành quản lý, quản trị và những cá
nhân quan tâm đến vấn đề năng lực NQTCT.
5. Kết cấu của luận án
Ngoài các phần mục lục, danh mục bảng, biểu, hình, phần mở đầu, kết luận, danh mục
công trình nghiên cứu của NCS, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án có kết
cấu như sau:
Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Chương 2. Cơ sở lý luận về năng lực nhà quản trị cấp trung trong doanh nghiệp.
Chương 3. Phương pháp nghiên cứu
Chương 4. Kết quả nghiên cứu năng lực nhà quản trị cấp trung của Tập đoàn xăng dầu
Việt Nam.
Chương 5. Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nâng cao năng lực nhà quản trị cấp trung
của Tập đoàn xăng dầu Việt Nam.
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan nghiên cứu về nhà quản trị cấp trung
1.1.1. Nghiên cứu quan điểm về nhà quản trị cấp trung
Nghiên cứu quan điểm về năng lực NQTCT, (Nonaka, 1994), J.N. Brandley (2010),
Floyd và Wooldridge, 1992). Floyd và Wooldridge (1992), Heckscher (1995), Mair và
Thurner (2008), Phan Thăng và Nguyễn Thanh Hội (2010), Lê Văn Thuận (2019)…có
chung nhận định khi đề cập đến NQTCT là những nhà quản trị hoạt động ở dưới các nhà
quản trị viên lãnh đạo (cấp cao) nhưng ở trên các nhà quản trị cấp cơ sở và là cấp lãnh đạo
trung gian trong hệ thống cấp bậc của công ty và chịu trách nhiệm về kết quả hoạt động
của một bộ phận kinh doanh nhất định và được coi là một trong những động lực chính đối
với hoạt động của tổ chức
1.1.2. Nghiên cứu quan điểm về vai trò của nhà quản trị cấp trung
Nghiên cứu về vai trò của NQTCT, Bower (1970), Floyd and Woodridge (1996),
Harding và cộng sự (2014), Ireland (1992), Bateman và Snell, 2007). Lê Quân (2009), Đỗ
Vũ Phương Anh (2016)…Các nghiên cứu cũng đều khẳng định, nhà quản trị cấp trung giữ
vai trò trung gian, quan trọng, then chốt trong việc triển khai các chiến lược đối với mọi
hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp. Theo đó các vai trò cụ thể của NQTCT gồm: vai trò
truyển thông và theo dõi thông tin; vai trò liên lạc vai trò quyết định; vai trò chỉ huy, điều
hành; vai trò thủ trưởng danh dự; vai trò tư vấn, tham mưu; vai trò quản lý; vai trò chủ trì;
vai trò thương lượng; vai trò phân bổ nguồn tài nguyên; vai trò xử lý xáo trộn.
1.2. Tổng quan nghiên cứu về năng lực nhà quản trị cấp trung
1.2.1. Nghiên cứu về các yếu tố cấu thành năng lực nhà quản trị cấp trung
Spencer và Spencer (1993), Cheng và các cộng sự (2005), Kang và các cộng sự
(2015), Xuejun Qiao và Wang (2009), Campbell và Dardis (2004), Benjamin Bloom
(1956), Cardona và García (2005), Đặng Ngọc Sự (2011) đã có những nghiên cứu sâu sắc,
xác định năng lực và khung năng lực cần thiết cho NQT trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Đối với NQTCT, các tác giả chủ yếu tập trung xây dựng các mô hình về các yếu tố cấu
3
