249
GII THIỆU VĂN HOÁ TẶNG QUÀ CA
NGƯI NHT BN VÀO BÀI GING
NG PHÁP CHO NHN BNG TING NHT
Phan Th Nga
Vin Công ngh Vit Nht
Đại hc Công ngh TP.H Chí Minh
Tóm tt
Tng quà trong các dp l, Tết th hin s tri ân ca người tng đối vi nhng
người h quý mến, biết ơn, mt nét đẹp văn hóa ph biến nhiu quc
gia trên thế gii, trong đó Vit Nam. Vic tng quà nhau không ch gn kết tình
cm, khng khít các mi quan h th th hin được văn hoá, phong tc tng
quà ca mt quc gia, trong trưng hp người tng người nhn đến t hai đất
nước khác nhau. Vì vy vic tng quà cũng cn chú ý đến phong tc tp quán
ca mi dân tc.
Không ch vic tng quà cn văn hóa ngay c cách nhn quà cũng đòi hi
nhng quy chun nht định. Ngưi nhn qnên hay không nên th hin thái độ
trưc nhng món quà giá tr ln hoc quà giá tr thp? Vic t chi món
quà ra sao cho tht khéo léo lch s cũng điều cn phi chú ý. Đăc bit vi
người Nht, h luôn cn trng t m t nhng điều nh nht.
Sinh viên hay người hc tiếng Nht nói chung, ngoài vic hc ngôn ng thì điu
quan trng chính là hc hi những nét văn hoá đẹp t h, thông qua ngôn ng để
hiểu sâu hơn về phong tc của đất nước h. Trong tiếng Nhật cp, chúng ta
được hc cu trúc ng pháp “cho nhận”, ngoài việc ghi nh cách s dụng động
t, tr t thì còn cần chú ý cách hành văn, cách nói chuyện trong nhiu tình hung
tng quà khác nhau. Chng hạn người Nht tng quà nhau vào dp nào? H nói
gì khi tng nhau? H tặng gì và gói quà như thế nào? Hướng đến vấn đề này, bài
viết mun trình bày v s cn thiết phi kết hp ging dạy văn hoá Nhật Bn lng
ghép trong các cu trúc ng pháp tiếng Nhật. Sinh viên sau khi ra trưng không
ch tt tiếng Nht mà nên biết cách hành x đúng mực, phù hp vi quy chuẩn văn
hoá trong các doanh nghip Nht.
250
T khoá: nhn quà, tng quà, tiếng Nhật, văn hoá
1. Đặt vn đ
Đối với ngưi Nht Bn, tng quà mt ngh thuật trong đó n cha
giá tr văn hóa tốt đẹp. Tng quà không cn giá tr cao nhưng quá trình đ trao
món quà đến tay ngưi nhn c mt công phu cha đng tình cm rt ln ca
người tng.
Để giúp sinh viên hiu thêm th thc hành thc tế được khi đi làm sau
này, Ging viên nên kết hp chia s thêm v văn hoá tặng qùa của người Nht. C
thể, người Nht tng quà nhau vào nhng dp nào? Tặng ai? Gói qùa như thế nào?
H s nói gì khi trao quà cho nhau?
Trong bài viết này, tôi s dùng giáo trình Marugoto để minh ho mt s tình
hung tng qùa của người Nhật. Trong giáo trình Marugoto (Rikai) sơ cp A2, ch
đề s 9 nói v “Oiwai – chúc mng” sẽ dạy cho sinh viên các đng t cho nhn,
cách s dng cấu trúc “ai cho ai cái gì” hay “món quà này tôi nhn t ai”,...Ch đ
9 cũng giới thiu các tình hung cho nhn vào dp Sinh nht, Giáng sinh, Ngày
của Cha…từ đó sinh viên sẽ liên h thc tế, so sánh vi phong tc tng qùa ca
người Vit Nam. Cùng phân tích c th hơn qua các hình ảnh minh ho sau:
Hình 1.1: Các dp L ngưi Nhật thường tng quà (Marugoto Rikai A2
tr.152)
251
Hình 1.2: Các món quà tng (Marugoto Rikai A2 tr.153)
Thông qua hai bài tp nh đầu bài hc, sinh viên d dàng tr li được câu
hỏi: Ngưi Nht tng quà vào dp o? ( d sinh viên tr li : Giáng sinh,
Sinh nht, Sinh em bé, L tình nhân…) Người Nhật thưng tng nhau quà gì? ( Ví
d sinh viên tr lời là: đồng h, cặp, đồ chơi, búp bê…). Đáp án s chính hình
minh ho và t vựng được ghi ra sn trong sách.
Đây cách Input trực quan sinh động sinh viên, đc bit sinh viên
đang học trình độ cấp s rt thích thú. Hình ảnh đẹp mt, ch đề thc tế gần gũi,
quen thuộc. Điểm cng ln nhân tôi rt thích giáo trình Marugoto này.
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: vy những món quà như hình nh trên s được tng
vào dp nào? Ai tng cho ai? Hay dp L tình nhân 14/2, Nht Bn con trai
ch động tặng socola cho con gái không? Đây là ba vấn đ ln mà Ging viên cn
cung cp thêm thông tin, song song vi vic Input t vng mi vào đu gi. Hoc
Ging viên s không vi cung cp thông tin ngay, s để sinh viên t hiu ra sau
khi đưa vào phần phân tích Hi thoi mu rồi sau đó đúc kết li thông tin chính.
Trang 155, mẫu u: ジョイさん さとうさん はな
あげます。
252
( Tm dch: John tng hoa cho Satou.). Ngoài ra còn có c hình nh minh ho trên
tay John cm hoa, hay nhiu câu mu khác ch rng món quà y nhn t ai.
Sau nhiu ví d như vậy, sinh viên nhận ra được hai cu trúc ng pháp:
Tng: A B C あげます
Nhn: B A/から C もらいます
Trong đó, A và B là t ch ngưi, C là món quà.
Bài hi thoi bài tập cũng chỉ ra được Nht, h tng hoa vào dp sinh
nht, tng cặp (túi xách) cho người bt đầu đi làm…
Trên đây chỉ d ca mt cu trúc ng pháp và phn nào giúp sinh viên
ờng tượng được các tình hung tng quà Nhật. Sau đó đến các bài hi thoi
sau trang 156, nêu ra câu hi: đất nước bn, s tặng quà gì để chúc mng người
mi sinh em bé? Sinh viên xem hi thoi, hiểu được phong tc tng qùa cho ngưi
sinh em bé, vy bên Vit Nam phong tục đó không? Người Vit chúng ta s
tng gì vào dịp như vậy? Ging viên s cho sinh viên trao đi, tìm kiếm thông tin
t đó lồng ghép vào các chia s ca mình. Giúp sinh viên có cái nhìn mi m hơn,
rộng hơn về nét văn hoá này.
Vic bắt đầu hc tp bt k mt ngoi ng o cũng sẽ gp nhiều khó khăn
nhưng cũng sẽ rt nhiều điều thú v. Nếu sinh viên ch chăm chăm học thuc
lòng t vng ng pháp, b qua nhng phn kiến thc hu dng ca giáo
trình cung cp thì tht b phí. hơn ai hết, người kích thích trí mò, hng thú
nghiên cu cho sinh viên chính là ging viên.
th nói vi giáo trình Maruogoto, ch đề tng quà chúc mừng đã được
minh ho rt sinh đng và chi tiết. Sinh viên d dàng thay thế t vng vào các mu
câu để hi thoi trôi chảy. Nhưng vai trò ca ging viên cần đưc chú trng trong
vic giúp sinh viên nhn ra nét văn hoá tặng quà của người Nht, so nh vi phong
tc ca Vit Nam, t đó giúp sinh viên hứng thú t tìm hiểu đào sâu văn hoá hai
quc gia.
253
2. Văn hoá tặng quà của người Nht
Sinh viên trong khi hc ch đề 9 Oiwai, s nhn ra nhiều nét tương đng,
nhưng cũng nhiều điểm rất đặc sc, mi l th các bạn chưa tng biết
đến. vy, trong khi ging dy ng pháp cho nhn, Ging viên cn b sung
thêm nhng thông tin mi v văn hoá tặng qcủa ngưi Nhật. Điều này tht s
rt hu ích cho sinh viên. Sau đây sẽ những nét đặc trưng trong văn hoá tặng
quà của người Nht. Ging viên có th hướng dn sinh viên t tìm hiu thêm hoc
chia s luôn ngay trong gi hc tiếng Nht ti lp hc.
2.1. Người Nht luôn t m và chu đáo khi gói quà
Ông bà ta thường nói: Của cho không bằng cách đem cho”, hay “ Của mt
đồng, công một nén”. Thật vy, khi trao cho nhau nhng món quà, c người tng
người nhận đu gi trong mình mt cm xúc riêng, tình cm chân thành hay
lòng biết ơn dành cho nhau. Giá trị ca món quà t hn không quan trng bng
cách chúng ta nâng niu, t m chun b sao cho tht hoàn m, sao cho tht va ý
thích đối phương. Với người Nhật cũng vậy, món quà được tng không quan trng
bằng cách mà người ta trao tng chúng. Món quà có rt nhiều ý nghĩa khi tặng vào
nhng dp khác nhau: Tng vào nhng ngày l, tặng để cảm ơn hay tặng để to s
thân thiết cho mi quan h. tng quà với ý nghĩa nào chăng nữa, người tng
cn chun b chu đáo khi gói quà.