Về thể loại ảnh B
Thời gian - Ảnh: Chu Đức Hòa
Triển lãm ảnh nghệ thuật toàn quốc lần thứ 24 do Bộ Văn hóa –
Thông
tin và Hội NSNAVN tổ chức, đã có một bước tiến bộ đáng kể. Đó l
à
việc phân thành hai thể loại ảnh A và B đ
ể việc thẩm định công bằng
hơn, chính xác hơn. Theo giải thích của Ban tổ chức ảnh loại A l
à
những ảnh chụp trực tiếp. Ảnh loại B là dùng ph
ần mềm Photoshop để
tạo nên tác phẩm.
Người viết bài này không có ý đ
ịnh so sánh giá trị của các loại, chủ yếu
bàn v
ề ảnh thể loại B, thể loại sử dụng kỹ xảo phần mềm Photoshop.
Nhờ kỹ thuật này mà người ta có thể thêm b
ớt, xóa bỏ, hoặc lắp ghép
thêm, cũng như thay đổi màu sắc hình dáng, bố cục, đường nét...
Có người cho rằng, đây là một thể loại ảnh mới. Tôi không nghĩ nh
vậy. Lịch sử nhiếp ảnh thế giới đã chứng minh rằng từ xa x
ưa các nhà
nhiếp ảnh đã từng sử dụng kỹ xảo để xóa bỏ, lắp ghép, thêm b
ớt, thay
đổi màu sắc, hình dáng... bằng thủ công. Năm 1923 nhà nhi
ếp ảnh Mỹ
Hanah Hoech đã cắt nhiều ảnh ghép lại với nhau để tố cáo sự bóc lột d
ã
man của giai cấp tư sản với tác phẩm “Nhà triệu phú”.
Ở Việt Nam,
năm 1957 nhiếp ảnh gia Trần Lợi sáng tạo ra tác phẩm “Mùa lúa chín
”
đã đoạt huy chương vàng ở Maxitcova b
ằng cách ghép đôi chim bồ câu
đang bay lượn trên những bông lúa vàng mẩy hạt. Cũng bằng ph
ương
pháp thủ công người ta đã tạo đư
ợc ảnh phân sắc độ (Posterization)
như bức ảnh chân dung cô gái của John Hedgecoe và ảnh bán âm m
àu
(Solarization). Nó thuộc loại ảnh đồ họa...
Đưa ra những thí dụ trên đ
ể thấy rằng sử dụng phần mềm Photoshop
của kỹ thuật số không phải là việc làm quá mới mẻ đối với các nh
à
nhiếp ảnh. Nhưng rõ ràng nó là một công nghệ tinh xảo đư
ợc phát triển
trên cơ sở của những thao tác thủ công. Nó không mới, nhưng rất ti
ên
tiến, kỹ xảo nhanh hơn, chính xác hơn và đẹp hơn rất nhiều so với l
àm
thủ công. Đó là lợi thế vượt trội của Photoshop.
Trong thế giới hiện đại, nếu nhà nhiếp ảnh nào nắm vững, hiểu r
õ, thao
tác thành tạo kỹ thuật phần mềm Photoshop, càng r
ất có lợi đóng góp
đáng kể cho sự phát triển của nền nghệ thuật nhiếp ảnh nước ta. Nh
ưng
điều quan trọng là sử dụng phần mềm Photoshop vào nhiếp ảnh nh
thế nào là hợp lý, logíc, khiến cho người xem rung động.
Ở đây cần phân biệt hai trường hợp:
- Một là: Khi nhà nhiếp ảnh chụp một đối tượng thực như ch
ụp ảnh Hồ
Gươm đúng vào hôm trời mây trắng, mọi chi tiết, từng là cây ng
ọn cỏ
có độ tương phản rõ ràng. Nhưng n
ền trời mây trắng. Muốn cho cảnh
Hồ Gươm đẹp, nhà nhiếp ảnh dùng phần m
ềm Photoshop, thay nền trời
trắng đơn điệu bằng bầu trời xanh với những đám mây trắng nh
ư bông
đang b
ồng bềnh trôi (chú ý ghép chính xác từng lá cây ngọn cỏ).
Ngược lại cũng chụp ảnh Hồ Gươm vào lúc tr
ời âm u, ánh sáng tản,
bầu trời trắng đục, ghép bầu trời xanh những đám mây trắng lơ lửng, l
à
một việc làm bất hợp lý, phi thực tế...