Xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở thành phố Hồ Chí Minh – thực trạng và giải pháp

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SÀI GÒN SAIGON UNIVERSITY<br /> TẠP CHÍ KHOA HỌC SCIENTIFIC JOURNAL<br /> ĐẠI HỌC SÀI GÒN OF SAIGON UNIVERSITY<br /> Số 63 (3/2019) No. 63 (3/2019)<br /> Email: tcdhsg@sgu.edu.vn ; Website: https://tapchikhoahoc.sgu.edu.vn<br /> <br /> <br /> <br /> XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG TINH THẦN CHO SINH VIÊN<br /> Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP<br /> Building the spiritual life for students in Ho Chi Minh City<br /> – Reality and solutions<br /> <br /> ThS. Phạm Đình Huấn<br /> Trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng<br /> <br /> <br /> Tóm tắt<br /> Xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM là hoạt động góp phần rèn luyện, bồi dưỡng phẩm<br /> chất và năng lực cần thiết của người sinh viên nhằm xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ<br /> cho xã hội. Trên cơ sở làm sáng tỏ những đặc điểm đời sống tinh thần của sinh viên ở TP.HCM, bài viết<br /> phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân trong xây dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở<br /> TP.HCM trong những năm qua, từ đó đề xuất những giải pháp cơ bản để xây dựng đời sống tinh thần cho<br /> sinh viên ở TP.HCM ngày càng phát triển toàn diện hướng đến giá trị chân, thiện, mỹ.<br /> Từ khóa: đời sống tinh thần, sinh viên, Thành phố Hồ Chí Minh<br /> Abstract<br /> Building the spiritual life of students in Ho Chi Minh City is the activity which contributes to training<br /> and cultivating the virtue and essential capacity of students in order to build high quality human<br /> resources to serve the society. On the basis of clarifying the characteristics of the spiritual life of<br /> students in Ho Chi Minh City, the article analyzes the achievements, limitations and causes in building<br /> the spiritual life of students in the past years. Through those results, the article proposes basic solutions<br /> for improving the spiritual life of students in Ho Chi Minh City comprehensively towards the truth, the<br /> goodness and the beauty.<br /> Keywords: spiritual life, students, Ho Chi Minh City<br /> <br /> <br /> <br /> 1. Đặt vấn đề hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế ở Việt<br /> Đời sống tinh thần là một lĩnh vực cơ Nam hiện nay, cùng với nâng cao đời sống<br /> bản của đời sống xã hội, phản ánh và thể vật chất, nâng cao đời sống tinh thần cho<br /> hiện một lĩnh vực đặc thù của cuộc sống các tầng lớp nhân dân nói chung và sinh<br /> con người, là hoạt động thiết yếu không thể viên nói riêng là một trong những nhiệm<br /> thiếu của mỗi con người và xã hội. Trong vụ quan trọng nhằm xây dựng con người<br /> quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Việt Nam trong đó có sinh viên Việt Nam<br /> xây dựng kinh tế thị trường định hướng xã “Phát triển toàn diện, hướng đến chân –<br /> Email: huancaothang@yahoo.com<br /> 116<br /> PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> thiện – mỹ, thấm nhuần tinh thần dân tộc, TP.HCM còn những hạn chế như: Hoạt<br /> nhân văn, dân chủ và khoa học” (Đảng động nghiên cứu khoa học trong sinh viên,<br /> Cộng sản Việt Nam, 2016, tr.28). nhất là sinh viên cao đẳng còn hạn chế, tỷ<br /> TP.HCM với lịch sử hơn 300 năm lệ tập hợp sinh viên tham gia chưa đạt yêu<br /> hình thành và phát triển, nay có vai trò là cầu kế hoạch đề ra; công tác tuyên truyền<br /> đô thị đặc biệt, một trung tâm lớn về kinh danh hiệu sinh viên 5 tốt và kết nối gương<br /> tế, văn hóa, giáo dục đào tạo, khoa học sinh viên 5 tốt chưa thực hiện tốt; một bộ<br /> công nghệ, đầu mối giao lưu và hội nhập phận sinh viên chưa quan tâm đến rèn<br /> quốc tế. Đảng bộ, Chính quyền thành phố luyện các kỹ năng; trong triển khai thực<br /> đã nhận thức sâu sắc ý nghĩa quan trọng hiện các chương trình, kế hoạch, phong<br /> của nhiệm vụ xây dựng đời sống tinh thần trào một số đơn vị còn lúng túng trong giải<br /> cho sinh viên ở TP.HCM “Chăm lo xây pháp thực hiện.v.v. Bức tranh tổng thể về<br /> dựng thế hệ trẻ giàu lòng yêu nước, kiên đời sống tinh thần của sinh viên ở<br /> định lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa TP.HCM vẫn còn nhiều vấn đề đặt ra. Vì<br /> xã hội, có đạo đức cách mạng, lối sống vậy, việc nghiên cứu thực trạng và tìm<br /> lành mạnh; phát triển về thể chất, tri thức, kiếm giải pháp xây dựng đời sống tinh<br /> kỹ năng, tác phong công nghiệp và khả thần cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay là<br /> năng lập nghiệp, có năng lực, bản lĩnh yêu cầu cấp thiết cả về phương diện lý<br /> trong hội nhập quốc tế” (Đảng Cộng sản luận và thực tiễn.<br /> Việt Nam, Đảng bộ TP.HCM, 2010, tr. 69). 2. Nội dung<br /> Quán triệt thực hiện đường lối, chính sách 2.1. Khái niệm “đời sống tinh thần”<br /> của Đảng bộ và Chính quyền thành phố, “Đời sống tinh thần” là một khái niệm<br /> các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể, ghép, gồm khái niệm “đời sống” và khái<br /> nhất là các trường đại học, cao đẳng và niệm “tinh thần”. Đời sống là dùng để chỉ<br /> Hội sinh viên ở TP.HCM đã xây dựng và hoạt động và điều kiện sinh hoạt xã hội của<br /> triển khai thực hiện nhiều chương trình, kế con người. Tinh thần “theo nghĩa rộng của<br /> hoạch nhằm xây dựng đời sống tinh thần từ là một khái niệm đồng nhất với cái quan<br /> cho sinh viên ở TP.HCM, điển hình như: niệm, với ý thức là hình thức hoạt động<br /> Phong trào sinh viên 5 tốt; Chương trình tư tâm lý cao nhất; theo nghĩa hẹp của từ thì<br /> vấn, hỗ trợ sinh viên; Phong trào rèn luyện đồng nghĩa với khái niệm tư duy” (Từ điển<br /> đạo đức, tác phong; Phong trào sinh viên triết học, 1975, tr. 576). Đời sống tinh thần<br /> tình nguyện vì cộng đồng; Phong trào sinh là cái đặc hữu của con người, có cấu trúc<br /> viên nghiên cứu khoa học; Các cuộc thi phong phú, phức tạp, gồm tổng hòa sống<br /> học thuật; Phong trào sinh viên khởi động của nhiều lĩnh vực hoạt động. Việc<br /> nghiệp; Sinh hoạt các câu lạc bộ học tập, phân chia các lĩnh vực hoạt động cơ bản<br /> vui chơi giải trí.v.v. Những nỗ lực xây của đời sống tinh thần hiện vẫn còn nhiều ý<br /> dựng đời sống tinh thần của sinh viên ở kiến khác nhau. Điều này có nhiều lý do,<br /> TP.HCM là rất lớn. Tuy nhiên, những kết trong đó có lý do là đối tượng, mục đích,<br /> quả tích cực đó mới chỉ là bước đầu. Quá nhiệm vụ cụ thể có tính đặc thù của các<br /> trình triển khai, thực hiện nhiệm vụ xây công trình nghiên cứu, các bộ môn khoa<br /> dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở học. Để có sự phù hợp với đối tượng, mục<br /> <br /> <br /> 117<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> đích và nhiệm vụ nghiên cứu là sinh viên thuộc” (Đảng Cộng sản Việt Nam, Đại hội<br /> trong bài viết này, tác giả phân chia đời đại biểu Đảng bộ TP.HCM lần thứ X nhiệm<br /> sống tinh thần thành các hoạt động theo kỳ 2015 – 2020, 2015, tr.2). TP.HCM hiện<br /> các lĩnh vực cơ bản: tư tưởng, đạo đức và có “458,392 sinh viên” (Tổng cục thống kê,<br /> lối sống, giáo dục, khoa học, nghệ thuật. 2017, tr.712), nhiều thứ hai so với cả nước,<br /> Từ sự phân tích như trên, tác giả cho rằng với nhiều lĩnh vực đào tạo như: khoa học tự<br /> đời sống tinh thần là phản ánh và thể hiện nhiên, khoa học xã hội và nhân văn, kỹ<br /> một lĩnh vực đặc thù của cuộc sống con thuật, y khoa, an ninh, quân sự, cảnh sát,<br /> người (của mỗi cá nhân và cả cộng đồng). luật, công nghệ thông tin, kinh tế, ngân<br /> Nó bao gồm tổng hòa sống động của các hàng, thể dục thể thao, văn hóa nghệ thuật,<br /> hoạt động và thành quả của nó trên các sư phạm.v.v. Sinh viên ở TP.HCM sinh<br /> lĩnh vực: tư tưởng, đạo đức và lối sống, sống, học tập trong môi trường kinh tế thị<br /> giáo dục, khoa học, nghệ thuật, đáp ứng trường phát triển năng động; môi trường<br /> nhu cầu phát triển về các mặt chân, thiện, công nghiệp hiện đại, có tác phong công<br /> mỹ của đời sống con người và xã hội. nghiệp và kỹ năng nghề nghiệp cao; môi<br /> “Xây dựng” theo Từ điển tiếng Việt có trường hội nhập quốc tế sâu rộng, sôi động.<br /> nghĩa là “thái độ, ý kiến có thiện ý, nhằm Vì vậy, sinh viên ở TP.HCM cũng trở nên<br /> mục đích làm cho tốt hơn” (Hoàng Phê năng động, sáng tạo. Do điều kiện môi<br /> (chủ biên), 2016, tr.1427). Như vậy, xây trường tự nhiên, điều kiện kinh tế, chính trị,<br /> dựng đời sống tinh thần là làm cho đời xã hội, văn hóa, lịch sử ở TP.HCM chi<br /> sống tinh thần ngày càng tốt hơn, như phối, đời sống tinh thần của sinh viên ở<br /> Đảng đã nêu trong Nghị quyết Trung ương TP.HCM có những đặc điểm như: có truyền<br /> 5, khóa VIII, năm 1998 “tạo ra trên đất thống lịch sử đấu tranh cách mạng vẻ vang<br /> nước ta đời sống tinh thần cao đẹp”. và tiên phong trong các phong trào sinh<br /> 2.2. Đặc điểm đời sống tinh thần của viên; có sự đan xen, dung hợp của nhiều<br /> sinh viên ở TP.HCM sắc thái văn hóa khác nhau; sinh viên ở<br /> TP.HCM là một trong hai thành phố có TP.HCM có nhu cầu tinh thần cao, phong<br /> số lượng lớn các trường đại học, cao đẳng phú, đa dạng và những điều kiện thuận lợi<br /> của cả nước, thành phố hiện có “85 trường để đáp ứng nhu cầu đó; có hoạt động giao<br /> đại học, cao đẳng, chia thành 4 nhóm: lưu tinh thần phát triển, rộng rãi, đa dạng,<br /> nhóm 1: các trường đại học, cao đẳng công phong phú.<br /> lập thuộc thành phố, gồm có 9 trường (2 2.3. Thực trạng xây dựng đời sống tinh<br /> trường đại học, 6 trường cao đẳng, Học thần cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay<br /> viện Cán bộ thành phố); nhóm 2: các Trên cơ sở nhận thức tầm quan trọng<br /> trường đại học, cao đẳng tư thục, có 23 về nhiệm vụ chăm lo, xây dựng đời sống<br /> trường (14 trường đại học, 9 trường cao tinh thần cho sinh viên, xuất phát từ đặc<br /> đẳng); nhóm 3: các trường đại học, cao điểm, điều kiện thực tế của sinh viên thành<br /> đẳng công lập thuộc Bộ, ngành Trung ương phố. Trong những năm qua, TP.HCM đã<br /> quản lý có 46 trường; nhóm 4: các trường đẩy mạnh xây dựng đời sống tinh thần cho<br /> đại học, cao đẳng thuộc Đại học Quốc gia sinh viên trên các lĩnh vực cơ bản như: tư<br /> TP.HCM, có 7 trường và 1 khoa trực tưởng, đạo đức, lối sống; giáo dục; khoa<br /> <br /> <br /> 118<br /> PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> học; nghệ thuật và bước đầu có những kết Bên cạnh những thành tựu đạt được, nhiệm<br /> quả nhất định. vụ xây dựng tư tưởng, đạo đức, lối sống<br /> Thứ nhất, trong lĩnh vực tư tưởng, đạo của sinh viên ở TP.HCM còn những hạn<br /> đức, lối sống, trên tinh thần chỉ đạo của chế trong các khâu từ hoạch định, tổ chức<br /> Đảng bộ thành phố “xây dựng thế hệ trẻ triển khai, thực hiện. Có một bộ phận sinh<br /> giàu lòng yêu nước, kiên định lý tưởng độc viên còn xem nhẹ việc học tập các môn lý<br /> lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức luận chính trị, theo kết quả khảo sát của<br /> cách mạng, lối sống lành mạnh” (Đảng chúng tôi có “18,5% sinh viên được hỏi<br /> Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ TP.HCM, không thích học các môn lý luận chính trị”<br /> 2010, tr. 69), Đảng, Chính quyền, Đoàn (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu 6).<br /> Thanh niên, Hội sinh viên, các trường đại Một bộ phận sinh viên thiếu niềm tin, lý<br /> học, cao đẳng ở TP.HCM đã triển khai tưởng cách mạng, thiếu sự quan tâm đến<br /> nhiều việc làm thiết thực. Về tư tưởng đã tình hình kinh tế, chính trị, xã hội; một bộ<br /> trang bị cho sinh viên thế giới quan, phận sinh viên bị dao động về tư tưởng.<br /> phương pháp luận khoa học, nhân sinh Một bộ phận sinh viên thiếu sự hiểu biết về<br /> quan cách mạng, xây dựng niềm tin, lý những giá trị truyền thống dân tộc, xa rời<br /> tưởng cách mạng cho sinh. Theo kết quả những giá trị truyền thống dân tộc, bị cuốn<br /> khảo sát của chúng tôi có “75,5% số sinh theo lối sống của nước ngoài du nhập vào<br /> viên được hỏi họ có niềm tin vào sự lãnh thành phố, thiếu sự quan đến cộng đồng,<br /> đạo của Đảng, quản lý của nhà nước” thiếu kỷ cương, nề nếp trong học tập, rèn<br /> (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu 7). luyện hàng ngày.<br /> Đồng thời, giáo dục sinh viên tinh thần yêu Thứ hai, trong lĩnh vực giáo dục, Đảng<br /> nước, tăng cường nắm bắt tư tưởng, tâm tư, bộ, Chính quyền, Đoàn, Hội, các trường<br /> tình cảm nguyện vọng của sinh viên, giải đại học, cao đẳng ở TP.HCM đã quan tâm<br /> đáp kịp thời những băn khoăn, thắc mắc triển khai nhiều hoạt động nhằm xây dựng<br /> của sinh viên và cung cấp những thông tin đời sống tinh thần của sinh viên ở TP.HCM<br /> chính thống đến sinh viên. Về đạo đức và trên lĩnh vực giáo dục giúp sinh viên tích<br /> lối sống, giáo dục sinh viên về những giá lũy tri thức, có năng lực và phẩm chất trở<br /> trị truyền thống dân tộc, tình yêu quê thành nguồn lực chất lượng cao phục vụ<br /> hương đất nước, lòng tự hào dân tộc; giáo phát triển kinh tế - xã hội của thành phố và<br /> dục lối sống cho sinh viên về xây dựng môi cả nước. Nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ giáo<br /> trường giáo dục tích cực, lành mạnh, thân dục, trang bị cho sinh viên về tri thức, các<br /> thiện, sống có trách nhiệm với cộng đồng, trường đại học, cao đẳng và các tổ chức<br /> có nề nếp, tác phong. Nhờ đó, đại đa số đoàn, hội đã tổ chức nhiều câu lạc bộ, đội,<br /> sinh viên ở TP.HCM có thế giới quan, nhóm học thuật, tổ chức các cuộc thi học<br /> phương pháp luận khoa học, cách mạng, có thuật, trang bị cho sinh viên phương pháp<br /> niềm tin và lý tưởng cách mạng, trân trọng học tập hiệu quả giúp sinh viên học tập tích<br /> những giá trị truyền thống dân tộc, có ý cực, chủ động, sáng tạo. Năm học 2017 –<br /> thức tổ chức, kỷ luật, thực hiện nội quy, 2018, Hội sinh viên TP.HCM đã tổ chức<br /> quy chế, pháp luật trong đời sống hàng “787 hoạt động học thuật các cấp, thu hút<br /> ngày, có lối sống lành mạnh vì cộng đồng. 188,172 sinh viên tham gia” (Hội sinh viên<br /> <br /> <br /> 119<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> Việt Nam TP.HCM, 2018a, tr.17). Không không tham gia các hoạt động tình nguyện<br /> chỉ giáo dục sinh viên về tri thức, dạy mùa hè xanh, 51,5% sinh viên không tham<br /> nghề, các trường và các tổ chức đoàn thể gia phong trào rèn luyện sinh viên 5 tốt, có<br /> còn quan tâm giáo dục sinh viên về cách 47,8% sinh viên không tham gia khóa học,<br /> làm người, trang bị cho sinh viên thành đào tạo kỹ năng” (Phạm Đình Huấn, 2018,<br /> phố những kỹ năng để chung sống và làm Bảng biểu 22). Ngoài ra trình độ ngoại<br /> việc trong xã hội thông qua các hình thức ngữ, tin học của sinh viên còn thấp, chưa<br /> giáo dục kỹ năng mềm, tạo môi trường cho đáp ứng tốt yêu cầu của hội nhập quốc tế,<br /> sinh viên rèn luyện kỹ năng mềm, kết nối nhất là khả năng giao tiếp ngoại ngữ của<br /> doanh nghiệp. Năm học 2017 – 2018 đã tổ sinh viên còn yếu.<br /> chức “663 lớp trang bị kỹ năng thực hành Thứ ba, trong lĩnh vực khoa học, hoạt<br /> xã hội, thu hút 233,203 sinh viên tham gia” động khoa học là một trong những hoạt<br /> (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, 2018a, động chính của các trường đại học, cao<br /> tr.21); giáo dục ngoại ngữ, tin học làm đẳng và sinh viên. Do đó, Đảng bộ, Chính<br /> phương tiện để giao tiếp và kết nối trong quyền, các tổ chức đoàn thể, các trường đại<br /> quá trình học tập rèn luyện và giao lưu văn học, cao đẳng ở TP.HCM rất quan tâm,<br /> hóa; phối hợp chặt chẽ với gia đình trong thực hiện nhiều biện pháp tạo điều kiện để<br /> giáo dục, rèn luyện và học tập của sinh sinh viên nghiên cứu khoa học góp phần<br /> viên thông qua các hình thức liên lạc với nâng cao chất lượng học tập và tạo điều<br /> gia đình, cung cấp thông tin về tình hình kiện cho sinh viên phổ biến những tri thức<br /> học tập và rèn luyện của sinh viên đến gia khoa học đến cộng đồng, xã hội. Nhằm tạo<br /> đình. Tuy nhiên, trong lĩnh vực giáo dục điều kiện, môi trường cho sinh viên nghiên<br /> còn có những bất cập, một bộ phận sinh cứu khoa học, các trường đại học, cao<br /> viên học một cách thụ động, chưa có đẳng, các tổ chức đoàn thể ở TP.HCM đã<br /> phương pháp học tập hiệu quả, một bộ tổ chức các hội thảo khoa học, diễn đàn<br /> phận sinh viên chưa tích cực tham gia các nghiên cứu khoa học, giải thưởng sinh viên<br /> câu lạc bộ học thuật, làm việc nhóm từ đó nghiên cứu khoa học, năm học 2017 –<br /> ảnh hưởng xấu đến chất lượng học tập của 2018, Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM đã<br /> sinh viên. Chương trình đào tạo của nhiều tổ chức “787 hoạt động học thuật các cấp,<br /> trường đại học, cao đẳng cũng chưa chú ý thu hút 188,172 sinh viên tham gia… có<br /> đến đào tạo toàn diện về tri thức chuyên 5,211 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp”<br /> môn, đạo đức, kỹ năng cho sinh viên. Một (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, 2018a,<br /> bộ phận sinh viên cũng chưa chú trọng đến tr.17), giúp sinh viên có điều kiện tốt<br /> học tập toàn diện, rèn luyện đạo đức, kỹ nghiên cứu khoa học, nhiều trường có các<br /> năng, mà chỉ quan tâm đến kiến thức hoạt động hỗ trợ sinh viên như: hỗ trợ<br /> chuyên môn, xem nhẹ hoặc không quan nguồn tài liệu tham khảo, xây dựng ngân<br /> tâm đến kiến thức đại cương dẫn đến học hàng thư viện số, kết nối doanh nghiệp để<br /> lệch, thiếu rèn luyện về kỹ năng, đạo đức, hỗ trợ sinh viên nghiên cứu khoa học.<br /> ít quan tâm đến hoạt động phong trào. Ngoài ra, để giúp sinh viên phổ biến những<br /> Theo số liệu khảo sát của chúng tôi cho tri thức khoa học đến cộng đồng thông qua<br /> thấy, khi được hỏi có “63% sinh viên các hoạt động tình nguyện của sinh viên, tổ<br /> <br /> <br /> 120<br /> PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> chức các đội hình chuyên tình nguyện gắn chế văn hóa phục vụ cho hoạt động sản<br /> với thực hiện các đề tài nghiên cứu khoa xuất, trao đổi, phổ biến, tiêu dùng, hưởng<br /> học, chuyển giao khoa học – công nghệ, hỗ thụ văn hóa nghệ thuật của sinh viên thành<br /> trợ sinh viên khởi nghiệp và trong năm học phố được đầu tư, xây dựng khá toàn diện.<br /> 2017 – 2018 “đã có 279 hoạt động hỗ trợ Nhiều công trình lớn đã được Chính quyền<br /> 59,572 sinh viên khởi nghiệp” (Hội sinh thành phố đầu tư như: nhà văn hóa sinh<br /> viên Việt Nam TP.HCM, 2018a, tr.18). viên ở quận 3 và Thủ Đức, Trung tâm hỗ<br /> Những hoạt động trên đã giúp cho sinh trợ HSSV; hệ thống thư viện ở các<br /> viên thành phố học tập ngày càng năng quận/huyện và các trường, ngoài ra, còn rất<br /> động, sáng tạo, biết vận dụng những kiến nhiều trung tâm, tụ điểm văn hóa của nhà<br /> thức đã học vào thực tiễn. Bên cạnh những nước và tư nhân phục vụ người dân và sinh<br /> thành tựu đáng ghi nhận trên, những hạn viên thành phố. Xây dựng văn hóa đọc cho<br /> chế trong lĩnh vực này là khó tránh khỏi, sinh viên thành phố cũng được Đảng bộ,<br /> sinh viên chưa tích cực, chủ động tham gia Chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các<br /> hoạt động khoa học, còn tâm lý e ngại, tự trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM quan<br /> ti, ngại tham gia hoặc tham gia cho có tâm xây dựng với các hoạt động như: mở<br /> phong trào nên chất lượng không cao; sản đường sách TP.HCM để tôn vinh văn hóa<br /> phẩm nghiên cứu khoa học của sinh viên đọc, bầu chọn giới thiệu 100 cuốn sách<br /> có tính ứng dụng thấp, chưa nhận được thanh thiếu nhi TP.HCM cần đọc, đa dạng<br /> nhiều sự quan tâm thiết thực từ các doanh hóa và nâng cấp các dịch vụ tiện ích ở thư<br /> nghiệp; vấn đề khởi nghiệp của sinh viên viện để hút sinh viên… đã cổ vũ và thu hút<br /> được các trường rất quan tâm, nhưng tỷ lệ đông đảo sinh viên đọc sách, hình thành<br /> khởi nghiệp của sinh viên còn thấp, phần văn hóa đọc cho sinh viên thành phố. Tuy<br /> lớn sinh viên sau khi tốt nghiệp đều có xu nhiên, ở lĩnh vực này còn có một số những<br /> hướng nộp đơn xin đi làm. hạn chế nhất định. Các chương trình sinh<br /> Thứ tư, trong lĩnh vực nghệ thuật, hoạt văn hóa nghệ thuật chưa đủ sức hấp<br /> TP.HCM đã đầu tư lớn cho hoạt động văn dẫn, lôi cuốn sinh viên tham gia. Kết quả<br /> hóa nghệ thuật, đặc biệt là tổ chức các hoạt khảo sát cho thấy “67% sinh viên chưa<br /> động biểu diễn nghệ thuật của sinh viên tham gia hội thi, hội diễn văn nghệ, 59,3%<br /> hàng năm thông qua các chương trình như: sinh viên chưa tham gia hội thi thể dục thể<br /> liên hoan tiếng hát sinh viên, chương trình thao” (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng biểu<br /> văn nghệ chào mừng các ngày lễ trong 19). Một bộ phận sinh viên chưa quan tâm,<br /> năm, liên hoan phim của sinh viên, cuộc thi sinh hoạt tại Nhà văn hóa sinh viên, Nhà<br /> nét đẹp sinh viên, tổ chức các câu lạc bộ văn hóa thanh niên, Trung tâm hỗ trợ<br /> văn hóa nghệ thuật, trong năm học 2017 – HSSV. Theo kết quả khảo sát cho thấy “có<br /> 2018 đã tổ chức “431 sân chơi văn nghệ 71,8% sinh viên không tham gia sinh hoạt<br /> thuật, thu hút trên 191,482 sinh viên tham tại nhà văn hóa sinh viên, 66,3% không<br /> gia” (Hội sinh viên Việt Nam TP.HCM, tham gia sinh hoạt tại Trung tâm hỗ trợ<br /> 2018b, tr.47), tạo ra không gian hoạt động HSSV” (Phạm Đình Huấn, 2018, Bảng<br /> văn hóa nghệ thuật thường xuyên, vui tươi, biểu 23). Mặc dù TP.HCM rất quan tâm<br /> lành mạnh cho sinh viên. Hệ thống thiết xây dựng văn hóa đọc cho công dân thành<br /> <br /> <br /> 121<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> phố, nhưng tỷ lệ sinh viên đọc sách còn chưa đầy đủ, chưa rõ về nhiệm vụ xây<br /> thấp, kết quả khảo sát cho thấy “có 20,3% dựng đời sống tinh thần của sinh viên; dựa<br /> sinh viên được hỏi là thường xuyên đọc trên đặc điểm, tình hình cụ thể tại<br /> sách tại thư viện, sinh viên quan tâm nhiều TP.HCM, thực tế có những chính sách còn<br /> hơn đến việc truy cập các trang mạng xã bất cập, thiếu đồng bộ phát triển cơ sở hạ<br /> hội, kết quả khảo sát cho thấy có 49,8% tầng, nhất là quy hoạch mạng lưới các<br /> sinh viên được hỏi thường xuyên truy cập trường đại học, cao đẳng, thiếu quỹ đất để<br /> mạng xã hội” (Phạm Đình Huấn, 2018, đầu tư xây dựng phát triển trường hoặc di<br /> Bảng biểu 17). dời tập trung về một mối, thiếu quỹ đất xây<br /> Nhìn chung, ở tất cả các lĩnh vực, quá dựng khu vui chơi giải trí, sinh hoạt văn<br /> trình xây dựng đời sống tinh thần cho sinh hóa, y tế, giao thông, nhà trọ, ký túc xá; sự<br /> viên ở TP.HCM, bên cạnh những thành thiếu ý thức tự giác và tinh thần nỗ lực<br /> tựu, còn tồn tại không ít những hạn chế, bất vươn lên của một bộ phận sinh viên<br /> cập và chúng đều có những nguyên nhân TP.HCM trong xây dựng đời sống tinh<br /> nhất định. Nguyên nhân của những thành thần của bản thân họ.<br /> tựu là: những thành tựu trong phát triển 2.4. Phương hướng và giải pháp xây<br /> kinh tế - xã hội mà TP.HCM đạt được dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở<br /> trong thời gian qua đã góp phần hiệu quả TP.HCM hiện nay<br /> xây dựng đời sống tinh thần cho nhân dân 2.4.1. Phương hướng xây dựng đời<br /> thành phố nói chung cũng như sinh viên ở sống tinh thần cho sinh viên ở TP.HCM<br /> TP.HCM nói riêng; sự quan tâm lãnh đạo, hiện nay<br /> chỉ đạo của Đảng bộ, Chính quyền, các tổ Một là, chăm lo xây dựng đời sống<br /> chức đoàn thể, gia đình, đặc biệt là Đoàn tinh thần cho sinh viên nhằm tạo dựng cho<br /> Thanh niên, Hội Sinh viên và các trường sinh viên ở TP.HCM một đời sống tinh<br /> đại học, cao đẳng đối với nhiệm vụ xây thần cao đẹp, vừa tiên tiến, vừa đậm đà bản<br /> dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở sắc văn hóa dân tộc đáp ứng nhu cầu phát<br /> TP.HCM. Đây là nơi tập trung nhiều triển nhanh, bền vững của TP.HCM.<br /> trường đại học, cao đẳng trong đó có nhiều Hai là, xây dựng đời sống tinh thần<br /> trường đào tạo có chất lượng, uy tín trong cho sinh viên ở TP.HCM là nhiệm vụ của<br /> và ngoài nước, đào tạo ra một khối lượng toàn xã hội, của cả hệ thống chính trị, trong<br /> lớn sinh viên có năng lực, phẩm chất phục đó Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên, các<br /> vụ sự phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM có vai<br /> quốc tế của TP.HCM cũng như của cả trò quan trọng.<br /> nước. Đồng thời, những phong trào của Ba là, coi trọng, tiến hành đồng bộ<br /> học sinh, sinh viên thành phố luôn thể hiện trong xây dựng các lĩnh vực của đời sống<br /> tính năng động, sáng tạo, có tính lan tỏa tinh thần của sinh viên ở TP.HCM. Đồng<br /> đến các địa phương khác trong cả nước. Về thời, lựa chọn, tập trung sự chỉ đạo và<br /> nguyên nhân của những hạn chế là: Một bộ nguồn lực xây dựng một số lĩnh vực then<br /> phận tổ chức Đảng, Chính quyền, các tổ chốt, có ảnh hưởng quyết định đến sự<br /> chức đoàn thể, các trường đại học, cao chuyển biến tích cực, mạnh mẽ, đúng<br /> đẳng và sinh viên ở TP.HCM nhận thức hướng của toàn bộ đời sống tinh thần của<br /> <br /> <br /> 122<br /> PHẠM ĐÌNH HUẤN TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN<br /> <br /> <br /> sinh viên ở TP.HCM. truyền thống dân tộc, có nề nếp tác phong,<br /> 2.4.2. Một số giải pháp cơ bản xây có lối sống lành mạnh; sinh viên được giáo<br /> dựng đời sống tinh thần cho sinh viên ở dục toàn diện, có năng lực và phẩm chất,<br /> TP.HCM hiện nay có sự quan tâm kết nối giữa nhà trường với<br /> Để thực hiện những phương hướng gia đình và doanh nghiệp trong giáo dục;<br /> trên cần phải có những giải pháp đồng bộ sinh viên tích cực tham gia nghiên cứu<br /> và thực hiện những giải pháp sau đây: khoa học và phổ biến những tri thức khoa<br /> Một là, nâng cao nhận thức của toàn học đến cộng đồng; các hoạt động nghệ<br /> xã hội, trước hết là cán bộ lãnh đạo Đảng, thuật của sinh viên được tổ chức định kỳ và<br /> Chính quyền, các tổ chức đoàn thể, các thường xuyên giúp sinh viên có môi trường<br /> trường đại học, cao đẳng ở TP.HCM về sinh hoạt, thưởng thức, giải trí và sáng tạo<br /> nhiệm vụ xây dựng đời sống tinh thần cho nghệ thuật. Tuy nhiên, trong đời sống tinh<br /> sinh viên ở TP.HCM hiện nay. thần của sinh viên ở TP.HCM hiện nay,<br /> Hai là, nâng cao tinh thần tích cực, còn một bộ phận sinh viên có những biểu<br /> chủ động của sinh viên ở TP.HCM đối hiện như: bị dao động về tư tưởng, thờ ơ<br /> với xây dựng đời sống tinh thần của bản trước các sự xã hội, xa rời giá trị truyền<br /> thân họ. thống dân tộc; học tập thụ động, chưa có<br /> Ba là, đẩy mạnh đấu tranh ngăn chặn phương pháp học tập hiệu quả, chưa quan<br /> các hiện tượng tiêu cực trong đời sống tinh tâm đến rèn luyện toàn diện về kiến thức,<br /> thần của xã hội và của sinh viên. Đồng thời kỹ năng và thái độ; chưa tích cực, chủ động<br /> phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trong nghiên cứu khoa học; sinh viên ít<br /> trị để tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệm vụ tham gia sinh hoạt câu lạc bộ văn hóa, văn<br /> xây dựng đời sống tinh thần. nghệ, ít sử dụng thư viện để học tập. Từ<br /> Bốn là, phát triển và đa dạng hóa các thực trạng đời sống tinh thần cho sinh viên<br /> hoạt động tinh thần của sinh viên nhằm ở TP.HCM hiện nay, chúng tôi đề xuất<br /> nâng cao mức hưởng thụ và sáng tạo giá trị những phương hướng và giải pháp xây<br /> tinh thần của sinh viên ở TP.HCM. dựng đời sống tinh thần cho sinh viên. Về<br /> Năm là, tăng cường giáo dục truyền phương hướng cần phải xác định rõ nhiệm<br /> thống dân tộc, nhất là truyền thống yêu vụ, mục đích và cách thức xây dựng đời<br /> nước cho sinh viên ở TP.HCM hiện nay. sống tinh thần cho sinh viên. Về giải pháp,<br /> 3. Kết luận cần phải nâng cao nhận thức của những<br /> Thực trạng đời sống tinh thần cho sinh chủ thể và bản thân sinh viên trong xây<br /> viên ở TP.HCM hiện nay cho thấy, sinh dựng đời sống tinh thần cho sinh viên, cần<br /> viên ở TP.HCM được trang bị thế giới có kế hoạch xây dựng đời sống tinh thần<br /> quan và phương pháp luận khoa học, có lý cho sinh viên và tổ chức thực hiện tốt kế<br /> tưởng cách mạng, trân trọng những giá trị hoạch đó.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 123<br /> SCIENTIFIC JOURNAL OF SAIGON UNIVERSITY No. 63 (3/2019)<br /> <br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> <br /> Đảng Cộng sản Việt Nam. (2016). Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII. Hà<br /> Nội: Văn phòng Trung ương Đảng.<br /> Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh. (2010). Văn kiện đại hội đại<br /> biểu lần thứ IX. TP.HCM: Lưu hành nội bộ.<br /> Đảng Cộng sản Việt Nam, Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh lần thứ X<br /> nhiệm kỳ 2015 - 2020. (2015). Báo cáo của Ủy ban Nhân dân thành phố kết quả<br /> thực hiện 6 chương trình đột phá thực hiện nghị quyết đại hội đại biểu Đảng bộ<br /> thành phố lần thứ IX nhiệm kỳ 2010 – 2015. TP.HCM: Lưu hành nội bộ.<br /> Hội sinh viên Việt Nam Thành phố Hồ Chí Minh. (2018a). Tài liệu Hội nghị tổng kết công<br /> tác hội và phong trào sinh viên thành phố năm học 2017 – 2018. TP.HCM: Lưu hành<br /> nội bộ.<br /> Hội sinh viên Việt Nam thành phố Hồ Chí Minh. (2018b). Tài liệu hội nghị đại biểu giữa<br /> nhiệm kỳ V (2015 – 2018) Hội sinh viên thành phố Hồ Chí Minh. TP.HCM: Lưu<br /> hành nội bộ.<br /> Hoàng Phê (chủ biên). (2016). Từ điển tiếng Việt. Hồng Đức.<br /> Phạm Đình Huấn. (2018). Khảo sát 400 sinh viên ở các trường đại học, cao đẳng tại<br /> TP.HCM làm đề tài NCS triết học “Xây dựng đời sống tinh thần của sinh viên trong<br /> quá trình hội nhập quốc tế ở TP.HCM.<br /> Tổng cục Thống kê. (2017). Niên giám thống kê Việt Nam 2016. Hà Nội: Thống kê.<br /> Từ điển triết học. (1975). NXB Tiến bộ mát – xcơ – va.<br /> <br /> <br /> Ngày nhận bài: 21/02/2019 Biên tập xong: 15/3/2019 Duyệt đăng: 20/3/2019<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 124<br />