Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 24

Chia sẻ: Kien Kien | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:368

Thêm vào BST

Báo xấu

117
lượt xem 34
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tập 24 gồm những tác phẩm do V.I.Lê nin viết từ tháng chín 1913 đến tháng ba 1914. Những tác phẩm trong tập này phản ánh cuộc đấu tranh không khoan nhượng của Lênin chống chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa cải lương trong phong trào công nhân Nga và quốc tế, bảo vệ sự trong sáng của hệ tư tưởng Mác-xít.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Toàn tập về V.I.Lê nin - Tập 24

IV V« s¶n tÊt c¶ c¸c n−íc, ®oµn kÕt l¹i! v. i. lª-nin toµn tËp 24
VI v. i. lª-nin Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lªnin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi Toµn tËp 24 Th¸ng ChÝn 1913 - th¸ng Ba 1914 © Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1980 10102 _ 118 Л 797 _ 80 Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia 016 (01) _ 80 Hµ Néi - 2005
Nh÷ng t¸c phÈm cña V.I. Lªnin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch Lêi nhµ xuÊt b¶n cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b−íc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc vµ t− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n−íc theo con ®−êng x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n−íc mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n−íc trong giai ®o¹n hiÖn nay. Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t− t−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi chóng ta hiÖn nay. © Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1980 §¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ 10102 _ 118 khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c Л 797 _ 80 016 (01) _ 80 tr−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña Vla®imia IlÝch Lªnin (22-4-1870 – 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lªnin - Toµn tËp gåm 55 tËp vµ 2 tËp tra cøu. Bé s¸ch V. I. Lªnin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®−îc xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lªnin - Toµn tËp, tiÕng ViÖt, do
VI VII Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80 thÕ kû XX. * * * TËp 24 gåm nh÷ng t¸c phÈm do V. I. Lªnin viÕt tõ th¸ng ChÝn 1913 ®Õn th¸ng Ba 1914. Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng cña Lªnin chèng chñ Lêi tùa nghÜa c¬ héi, chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo c«ng nh©n Nga vµ quèc tÕ, b¶o vÖ sù trong s¸ng cña hÖ t− t−ëng m¸cxÝt. §Æc biÖt Lªnin ®· ph¸t triÓn nh÷ng t− t−ëng cña chñ nghÜa M¸c TËp 24 trong V. I. Lª-nin Toµn tËp gåm nh÷ng t¸c phÈm viÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc trong hoµn c¶nh lÞch sö míi, luËn chøng cho tõ th¸ng ChÝn 1913 ®Õn th¸ng Ba 1914, ®ã lµ thêi kú chÝn muåi lý luËn vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vÒ vÊn ®Ò d©n téc. cña cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng ë trong n−íc ngay tr−íc khi Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh trong tËp nµy ®−îc ph©n næ ra chiÕn tranh thÕ giíi thø nhÊt. PhÇn lín tËp nµy gåm tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn nh÷ng bµi b¸o cña Lª-nin ®¨ng trªn c¸c b¸o chÝ b«n-sª-vÝch hîp Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lªnin (Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt ph¸p: b¸o "Sù thËt" vµ t¹p chÝ "Gi¸o dôc". Trong nh÷ng t¸c b¶n b»ng tiÕng ViÖt. phÈm nµy, Lª-nin ®· ph©n tÝch mét c¸ch s©u s¾c nh÷ng nguyªn nh©n kinh tÕ - x· héi vµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh trÞ dÉn tíi sù PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t−¬ng ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng míi ë n−íc Nga, ®· chØ râ vai øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®−îc tr×nh bµy hÕt trß l·nh ®¹o cña giai cÊp c«ng nh©n trong giai ®o¹n míi cña søc khoa häc vµ chuÈn x¸c, ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých, gãp cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng, ®· ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh cña phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm, gióp ®¶ng chèng ph¸i thñ tiªu, ph¸i T¬-rèt-xki, ph¸i Bun vµ nh÷ng b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t− t−ëng cña V. I. Lªnin. kÎ c¬ héi chñ nghÜa vµ c¶i l−¬ng kh¸c, ®Ó giµnh lÊy quÇn chóng Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lªnin; Chó vµ chuÈn bÞ cho quÇn chóng b−íc vµo cuéc c¸ch m¹ng míi. thÝch b»ng ch÷ sè ArËp ( 1) ) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa Trong nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy, c−¬ng lÜnh d©n téc cña M¸c - Lªnin trùc thuéc Ban chÊp hµnh Trung −¬ng §¶ng céng ®¶ng b«n-sª-vÝch ®· ®−îc ph¸t triÓn h¬n n÷a. s¶n Liªn X« (tr−íc ®©y). Cuèi n¨m 1913 vµ ®Çu n¨m 1914 ®−îc ®¸nh dÊu b»ng sù Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o quý ph¸t triÓn m·nh liÖt cña phong trµo b·i c«ng ë Nga. Gi÷a b¸u, cÇn thiÕt cho b¹n ®äc. th¸ng ChÝn 1913, ë M¸t-xc¬-va ®· næ ra mét cuéc tæng b·i c«ng cña nh©n viªn ngµnh xe ®iÖn. C«ng nh©n c¸c xÝ nghiÖp Th¸ng 12 n¨m 2005 kh¸c còng nhËp vµo hµng ngò cña hä. Trong th¸ng ChÝn cã Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia c¶ th¶y 8 v¹n c«ng nh©n M¸t-xc¬-va tham gia b·i c«ng. Cuéc b·i c«ng nµy ®· g©y mét tiÕng vang lín ë trong n−íc. Cuèi
VIII Lêi tùa Lêi tùa IX th¸ng ChÝn cã 10 v¹n c«ng nh©n Pª-tÐc-bua b·i c«ng. Th¸ng Héi nghÞ P«-r«-nin cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng M−êi vµ th¸ng M−êi mét, lµn sãng b·i c«ng kinh tÕ ®· lan ra c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®· ®−îc tiÕn hµnh vµo th¸ng kh¾p n−íc. Nh÷ng cuéc b·i c«ng ®· næ ra ë Pª-tÐc-bua, M¸t- ChÝn 1913 d−íi sù l·nh ®¹o cña Lª-nin vµ cã ®¹i biÓu cña c¸c tæ xc¬-va, Ri-ga, Ki-Ðp, V¸c-sa-va, R«-xtèp trªn s«ng §«n, ¤- chøc ®¶ng ë c¸c trung t©m c«ng nghiÖp lín nhÊt cña ®Êt n−íc ®Ðt-xa, I-u-dèp-ca, Ti-phlÝt vµ c¸c thµnh phè kh¸c. B·i c«ng tham dù; héi nghÞ ®ã cã ý nghÜa to lín trong viÖc thùc hiÖn kinh tÕ kÕt hîp víi b·i c«ng chÝnh trÞ, bæ sung cho nhau. nh÷ng nhiÖm vô Êy. Do tÇm quan träng cña c¸c vÊn ®Ò ®−îc T×nh ®oµn kÕt giai cÊp vµ ý thøc gi¸c ngé cña giai cÊp v« s¶n th¶o luËn ë héi nghÞ vµ cña nh÷ng nghÞ quyÕt ®· ®−îc th«ng ®−îc ph¸t triÓn vµ cñng cè. C¸c cuéc b·i c«ng cña c«ng nh©n qua, Héi nghÞ P«-r«-nin trªn thùc tÕ ®· cã t¸c dông nh− mét héi cã quy m« ngµy cµng réng vµ ngµy cµng cã tÝnh chÊt chÝnh nghÞ ®¹i biÓu cña ®¶ng. trÞ s©u s¾c h¬n. Ch¼ng h¹n nh− chØ trong th¸ng M−êi mét Trong b¸o c¸o tæng kÕt cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, Lª- 1913, ®Ó ph¶n ®èi viÖc tßa ¸n xö c¸c c«ng nh©n ë nhµ m¸y ¤- nin ®· tæng kÕt c«ng t¸c cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng trong bu-khèp, riªng Pª-tÐc-bua ®· cã h¬n 103 ngh×n ng−êi b·i nh÷ng ®iÒu kiÖn míi. Ng−êi nhÊn m¹nh r»ng sù ph¸t triÓn cña c«ng. §Ó kû niÖm "Ngµy chñ nhËt ®Ém m¸u" − ngµy 9 th¸ng phong trµo c«ng nh©n vµ kÕt qu¶ cña viÖc kh«i phôc vµ chÊn Giªng 1914 − ®· næ ra nh÷ng cuéc b·i c«ng chÝnh trÞ cã tÝnh chØnh c«ng t¸c ®¶ng ë n−íc Nga ®· kh¼ng ®Þnh tÝnh chÊt ®óng chÊt quÇn chóng, trong ®ã cã ®Õn 25 v¹n c«ng nh©n tham ®¾n cña ®−êng lèi do Héi nghÞ ®¹i biÓu ®¶ng ë Pra-ha vµ Héi gia; nöa ®Çu n¨m 1914 cã gÇn mét triÖu r−ëi ng−êi tham gia nghÞ Cra-cèp cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n phong trµo b·i c«ng. C«ng nh©n tiªn tiÕn ë Pª-tÐc-bua vµ d©n chñ - x· héi Nga v¹ch ra. C¸c tæ chøc ®¶ng b«n-sª-vÝch ë M¸t-xc¬-va ®· trùc tiÕp nªu vÊn ®Ò vÒ sù cÇn thiÕt ph¶i tæ c¸c ®Þa ph−¬ng ®· lín m¹nh vµ ®−îc cñng cè, ¶nh h−ëng cña chøc nh÷ng cuéc ®Êu tranh chung. Giai cÊp c«ng nh©n Nga, d−íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, ®· nhËn nhiÖm vô ph¸i thñ tiªu trong quÇn chóng gi¶m ®i mét c¸ch nhanh chãng, thøc tØnh vµ ®oµn kÕt toµn bé ph¸i d©n chñ, ®· ho¹t ®éng víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch giµnh ®−îc th¾ng lîi trong cuéc bÇu t− c¸ch mét l·nh tô vµ ng−êi cæ vò toµn bé phong trµo gi¶i cö §u-ma IV, tê b¸o c«ng nh©n hîp ph¸p − tê "Sù thËt" ®−îc phãng ë trong n−íc. Phong trµo c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng thµnh lËp, phong trµo b·i c«ng ph¸t triÓn, − tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã nh©n ®· cã ¶nh h−ëng m¹nh mÏ ®Õn c¸c tÇng líp lao ®éng lµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña ®¶ng d−íi sù l·nh ®¹o cña Ban chÊp réng r·i, ®· l«i kÐo ®«ng ®¶o n«ng d©n vµ binh lÝnh vµo cuéc hµnh trung −¬ng. Lª-nin nãi chóng ta cã thÓ yªn t©m mµ nãi ®Êu tranh. r»ng chóng ta ®· hoµn thµnh ®Çy ®ñ nh÷ng nhiÖm vô cña chóng ta. VÊn ®Ò c¬ b¶n cña toµn bé ®êi sèng chÝnh trÞ cña ®Êt n−íc lµ vÊn ®Ò c¸ch m¹ng d©n chñ - t− s¶n míi. Trong ®iÒu kiÖn c¸ch VÊn ®Ò tiÕp tôc cñng cè c¸c tæ chøc ®¶ng, vÊn ®Ò cÇn m¹ng ®ang ph¸t triÓn, cÇn ph¶i tæng kÕt kinh nghiÖm ho¹t thiÕt ph¶i th¾t chÆt h¬n n÷a mèi liªn hÖ gi÷a c¸c tæ chøc ®éng cña ®¶ng b«n-sª-vÝch trong thêi gian tõ sau Héi nghÞ ®¹i ®¶ng vµ t¨ng c−êng sù l·nh ®¹o cña Ban chÊp hµnh trung biÓu ë Pra-ha vµ Héi nghÞ Cra-cèp cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, l¹i mét lÇn n÷a ®−îc ®Æt ra t¹i héi nghÞ. Héi nghÞ nhÊn m¹nh r»ng chØ b»ng con ®−êng cñng cè c¸c tæ chøc −¬ng cã c¸c c¸n bé ®¶ng tham gia, cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nh÷ng ®¶ng bÊt hîp ph¸p vµ nh÷ng mèi liªn hÖ hîp ph¸p vµ nhiÖm vô míi vµ v¹ch ra s¸ch l−îc cho thêi kú tr−íc m¾t. nöa hîp ph¸p cña c¸c tæ chøc ®ã víi quÇn chóng, chØ
X Lêi tùa Lêi tùa XI cã kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng ph¸i men-sª-vÝch - thñ tiªu vµ nghÜa c¶i l−¬ng tá ra lµ thµnh thËt, th× trªn thùc tÕ nã còng biÕn chèng khèi th¸ng T¸m cña ph¸i T¬-rèt-xki vµ ph¸i thñ tiªu, th× thµnh c«ng cô trong tay giai cÊp t− s¶n ®Ó lµm h− háng vµ lµm míi cã thÓ thùc hiÖn ®−îc sù thèng nhÊt thùc sù cña giai cÊp yÕu c«ng nh©n. Trong tÊt c¶ c¸c n−íc ®Òu cã nh÷ng ng−êi theo c«ng nh©n. Héi nghÞ chØ ra r»ng, vÉn nh− tr−íc ®©y, khÈu hiÖu chñ nghÜa c¶i l−¬ng, bëi v× kh¾p n¬i giai cÊp t− s¶n ®Òu muèn c¸ch m¹ng chñ yÕu trong lóc nµy lµ nh÷ng yªu s¸ch c¸ch m¹ng lµm h− háng c«ng nh©n vµ muèn biÕn hä thµnh nh÷ng kÎ n« lÖ c¬ b¶n trong c−¬ng lÜnh tèi thiÓu cña ph¸i b«n-sª-vÝch: chÕ ®é ngoan ngo·n cña chóng. Lª-nin nãi: "Kinh nghiÖm cña tÊt c¶ c¸c céng hßa d©n chñ, tÞch thu ruéng ®Êt cña bän ®Þa chñ, ngµy lµm n−íc cho thÊy r»ng c«ng nh©n tin vµo nh÷ng ng−êi theo chñ viÖc t¸m giê. nghÜa c¶i l−¬ng th× bao giê còng bÞ lõa g¹t" (tËp nµy, tr. 1 - 2). V× Trong Th«ng b¸o cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng vÒ Héi vËy cÇn ph¶i lÊy nh÷ng vÝ dô sinh ®éng trong thùc tÕ ®Ó nghÞ P«-r«-nin cã nãi: "Con ®−êng ®· ®−îc v¹ch ra. §¶ng ®· th−êng xuyªn nªu bËt toµn bé c¸i ®éc h¹i cña chñ nghÜa c¶i t×m thÊy nh÷ng h×nh thøc ho¹t ®éng c¬ b¶n trong thêi ®¹i qu¸ l−¬ng, c¸i thø chñ nghÜa ®· nªu ra nh÷ng yªu cÇu c¶i thiÖn bé ®é hiÖn nay. Lßng trung thµnh víi ngän cê c¸ch m¹ng cò ®· phËn thµnh vÊn ®Ò träng t©m ®Ó thay cho nh÷ng khÈu hiÖu ®−îc thö th¸ch vµ ®· ®−îc chøng minh trong hoµn c¶nh míi vµ c¸ch m¹ng. trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng míi. Th−a c¸c ®ång chÝ, thêi Trong khi v¹ch trÇn b¶n chÊt t− s¶n cña chñ nghÜa c¶i kú khã kh¨n nhÊt ®· qua. Thêi kú míi ®ang ®Õn. S¾p x¶y ra l−¬ng, Lª-nin kh«ng phñ nhËn lµ ®¶ng v« s¶n cÇn ph¶i ®Êu nh÷ng sù kiÖn v« cïng träng ®¹i quyÕt ®Þnh sè phËn cña tæ tranh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c¶i c¸ch, ®Ó c¶i thiÖn t×nh c¶nh quèc ta. H·y b¾t tay ngay vµo viÖc!" ("§¶ng céng s¶n Liªn-x« cña c«ng nh©n d−íi chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa. Nh−ng Ng−êi qua c¸c nghÞ quyÕt vµ quyÕt ®Þnh cña c¸c ®¹i héi, héi nghÞ ®¹i ®· xem nh÷ng c¶i c¸ch Êy lµ thµnh qu¶ thø yÕu cña cuéc biÓu vµ héi nghÞ toµn thÓ Ban chÊp hµnh trung −¬ng", tiÕng ®Êu tranh giai cÊp. Môc ®Ých c¬ b¶n cña cuéc ®Êu tranh giai Nga, 1954, ph. I, tr. 308). cÊp lµ thay thÕ chñ nghÜa t− b¶n b»ng chÕ ®é x· héi chñ Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh nghÜa. Nh÷ng c«ng nh©n gi¸c ngé, thÊm nhuÇn häc thuyÕt h¨ng say, kh«ng khoan nh−îng cña Lª-nin chèng chñ nghÜa c¬ cña M¸c, hiÓu râ r»ng d−íi chÕ ®é t− b¶n chñ nghÜa, c¸c héi, chñ nghÜa c¶i l−¬ng trong phong trµo c«ng nh©n Nga vµ cuéc c¶i c¸ch kh«ng thÓ nµo v÷ng ch¾c vµ quan träng. Hä quèc tÕ, b¶o vÖ sù trong s¸ng cña hÖ t− t−ëng m¸c-xÝt. Bµi "Chñ lîi dông c¸c cuéc c¶i c¸ch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng cuéc nghÜa M¸c vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng" më ®Çu cho quyÓn nµy, bµi ®Êu tranh giai cÊp cña m×nh cho nÒn chuyªn chÝnh v« s¶n, "Bót ký cña mét nhµ chÝnh luËn", v.v. ®· ph©n tÝch thùc chÊt cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng, nh÷ng nguån gèc x· héi vµ lý luËn cña nã. cho chñ nghÜa x· héi. Lª-nin chØ râ r»ng, chñ nghÜa c¶i l−¬ng lµ sù tõ bá chñ nghÜa Bµi b¸o cña Lª-nin cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi cuéc ®Êu tranh M¸c vµ thay thÕ chñ nghÜa M¸c b»ng mét thø "chÝnh trÞ x· héi" chèng bän c¶i l−¬ng vµ bän xÐt l¹i hiÖn ®¹i lµ nh÷ng kÎ b¸c bá ®Êu t− s¶n, r»ng chñ nghÜa c¶i l−¬ng lµ sù lõa dèi cña bän t− s¶n ®èi tranh giai cÊp, hoÆc chØ c«ng nhËn nã trªn lêi nãi, cßn trong thùc tÕ víi c«ng nh©n, nh÷ng ng−êi mµ trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa t− th× truyÒn b¸ c¸i "thuyÕt" hîp t¸c giai cÊp, b¾t giai cÊp v« s¶n phôc b¶n bao giê còng lµ nh÷ng n« lÖ lµm thuª, mÆc dï t×nh c¶nh tïng giai cÊp t− s¶n. Bän xÐt l¹i thay thÕ häc thuyÕt M¸c - Lª-nin cña hä cã ®−îc c¶i thiÖn ®«i chót. ThËm chÝ ngay c¶ khi chñ vÒ viÖc dïng c¸ch m¹ng ®Ó c¶i t¹o x· héi b»ng c¸i "thuyÕt" "chñ
XII Lêi tùa Lêi tùa XIII nghÜa x· héi d©n chñ" vµ "thuyÕt" chñ nghÜa t− b¶n chuyÓn biÕn lîi trong cuéc ®Êu tranh chèng ph¸i thñ tiªu vµ bän c¬ héi thµnh chñ nghÜa x· héi. chñ nghÜa kh¸c trong phong trµo c«ng nh©n Nga, ban l·nh Ph¸i men-sª-vÝch - thñ tiªu ®¶ kÝch ®¶ng, ph¸ ho¹i kû luËt ®¹o Quèc tÕ II ®· véi gióp chóng. Ngµy 1 (14) th¸ng Ch¹p cña ®¶ng, truyÒn b¸ chñ nghÜa c¶i l−¬ng vµ thø chÝnh trÞ 1913, t¹i phiªn häp cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa, ®−îc c«ng nh©n tù do chñ nghÜa; b»ng nh÷ng hµnh ®éng ®ã chóng sù ñng hé cña §¶ng d©n chñ - x· héi §øc, vÊn ®Ò c¸c c«ng ph¸ rèi phong trµo c«ng nh©n. Lª-nin gäi chóng lµ bän c¶i viÖc ë Nga ®· ®−îc ®−a ra th¶o luËn. VÒ vÊn ®Ò nµy, ng−êi l−¬ng Nga. Ph¸i thñ tiªu lµ mét biÕn d¹ng cña chñ nghÜa c¬ ta ®· th«ng qua nghÞ quyÕt ¸n cña Cau-xky ®Ò nghÞ tÊt c¶ c¸c héi quèc tÕ, h¬n n÷a, nh− Lª-nin ®· chØ râ, ph¸i thñ tiªu Nga phe ph¸i trong phong trµo c«ng nh©n Nga ¸p dông c¸c biÖn ®· hÊp thô tÊt c¶ nh÷ng c¸i tåi tÖ nhÊt cña chñ nghÜa c¬ héi ph¸p ®Ó kh«i phôc sù thèng nhÊt. Ban chÊp hµnh Côc quèc ch©u ¢u. Ph¸i thñ tiªu ®· ®Êu tranh chèng l¹i chÝnh sù tån tÕ x· héi chñ nghÜa ®−îc giao nhiÖm vô triÖu tËp héi nghÞ ®¹i t¹i cña ®¶ng, thùc tÕ ®· thñ tiªu tæ chøc bÊt hîp ph¸p cña biÓu tÊt c¶ c¸c phe ph¸i trong phong trµo c«ng nh©n ë Nga, ®¶ng, ®· chèng l¹i nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¶ng vÒ c¸c cuéc "®Ó cïng nhau trao ®æi ý kiÕn". LuËn chøng cho nghÞ quyÕt b·i c«ng chÝnh trÞ, v× vËy mµ chóng ®· ®−îc toµn bé giai cÊp ¸n cña m×nh, Cau-xky tuyªn bè r»ng ®¶ng d©n chñ - x· héi t− s¶n Nga nhiÖt liÖt t¸n thµnh vµ ñng hé. Víi mét nghÞ lùc cò ë Nga "®· chÕt" vµ cÇn ph¶i kh«i phôc nã. Lª-nin c¨m kh«ng mÖt mái, Lª-nin ®· tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh t− t−ëng phÉn v× lêi tuyªn bè cña Cau-xky; Ng−êi gäi lêi ph¸t biÓu chèng l¹i ph¸i men-sª-vÝch - thñ tiªu lµ nh÷ng kÎ ®· b−íc cña y lµ "®iÒu qu¸i gë", vµ ®ßi tæ chøc mét cuéc vËn ®éng vµo con ®−êng tõ bá ®Êu tranh chÝnh trÞ, tõ bá b¸ quyÒn l·nh ph¶n ®èi viÖc ®ã. Trong th− göi I-nÐt-xa ¸c-m¨ng, Lª-nin ®¹o cña giai cÊp v« s¶n trong c¸ch m¹ng, tõ bá viÖc b¶o vÖ viÕt: "Chóng t«i t¸n thµnh nh÷ng cuéc trao ®æi ý kiÕn, nh÷ng lîi Ých giai cÊp c¬ b¶n cña giai cÊp v« s¶n. Trong t¸n thµnh nghÞ quyÕt cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa − nh÷ng bµi b¸o "Giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa vµ ph¸i thñ NB ®iÒu nµy − nh−ng tuyÖt ®èi chèng l¹i lêi nãi ti tiÖn cña tiªu", "Ph¸i thñ tiªu lõa dèi c«ng nh©n nh− thÕ nµo", "Chñ Cau-xky. Ph¶i th¼ng tay quËt h¾n v× ®iÒu ®ã" (Toµn tËp, nghÜa d©n tóy vµ trµo l−u thñ tiªu lµ nh÷ng nh©n tè chia rÏ tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi, 1974, t. 35, tr. 155). phong trµo c«ng nh©n" vµ trong mét sè bµi b¸o kh¸c, Lª-nin Trong c¸c bµi "VÒ nh÷ng quyÕt nghÞ cña Côc quèc tÕ", "Mét ®· v¹ch mÆt ph¸i thñ tiªu lµ tay sai cho giai cÊp t− s¶n trong nghÞ quyÕt hay vµ mét bµi ph¸t biÓu dë", "C«ng nh©n Nga vµ phong trµo c«ng nh©n, lµ kÎ truyÒn b¸ ¶nh h−ëng cña giai Quèc tÕ", "Mét sai lÇm kh«ng thÓ dung thø ®−îc cña Cau- cÊp t− s¶n vµo giai cÊp v« s¶n. Lª-nin gäi nh÷ng kÎ theo ph¸i xky", "VÒ mét bøc th− cña Cau-xky", Lª-nin ®· v¹ch mÆt thñ tiªu lµ "nh÷ng tªn ph¶n béi ghª tëm", lµ nh÷ng kÎ biÕn Cau-xky vµ nh÷ng ®¹i biÓu kh¸c cña chñ nghÜa c¬ héi quèc tiÕt ®èi víi chñ nghÜa M¸c (tr. 37). tÕ lµ nh÷ng kÎ ®ång lâa vµ b¶o vÖ ph¸i thñ tiªu, nh÷ng kÎ m−u toan nÊp d−íi ngän cê "hßa gi¶i" nh÷ng ng−êi b«n-sª- Trong cuéc ®Êu tranh cña chóng chèng nh÷ng ng−êi vÝch vµ nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®Ó thùc sù thñ tiªu ®¶ng b«n-sª-vÝch, ph¸i thñ tiªu ®· dùa vµo sù ®ång t×nh vµ sù m¸c-xÝt c¸ch m¹ng ë Nga. Trong nh÷ng t¸c phÈm Êy, Lª-nin ñng hé cña c¸c ®¹i biÓu cña chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ, dùa ®· bãc trÇn tÝnh chÊt ph¸ rèi trong ho¹t ®éng cña nh÷ng vµo sù ñng hé cña c¸c thñ lÜnh c¶i l−¬ng trong Quèc tÕ II. nhãm chèng ®¶ng ®−îc c¸c thñ lÜnh cña Quèc tÕ II ñng hé. NhËn thÊy r»ng ®¶ng b«n-sª-vÝch ®ang giµnh ®−îc th¾ng
XIV Lêi tùa Lêi tùa XV Trong hoµn c¶nh cuéc khñng ho¶ng c¸ch m¹ng ë Nga ngµy b¶n cña nã, ®· biÕt lµm cho h×nh thøc cña nã thÝch øng víi cµng ph¸t triÓn, vÊn ®Ò cñng cè vai trß l·nh ®¹o vµ tæ chøc nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· biÕn ®æi, ®· biÕt thay ®æi h×nh thøc ®ã ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n, mét ®¶ng kiÓu míi, cã ý nghÜa phï hîp víi nh÷ng yªu cÇu cña côc diÖn" (tr. 41). Giai cÊp ®Æc biÖt quan träng. Nh÷ng t¸c phÈm in trong tËp nµy ph¶n c«ng nh©n Nga kh«ng thÓ nµo cñng cè vµ ph¸t triÓn ®−îc ¸nh ho¹t ®éng cña V. I. Lª-nin nh»m nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý phong trµo cña m×nh nÕu nh− ®¶ng kh«ng tiÕn hµnh mét cuéc luËn vµ s¸ch l−îc cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, ph¶n ¸nh cuéc ®Êu ®Êu tranh hÕt søc kiªn quyÕt vµ kh«ng khoan nh−îng chèng tranh cña Ng−êi nh»m cñng cè ®¶ng, nh»m ®oµn kÕt giai cÊp bän thñ tiªu vµ nh÷ng kÎ c¬ héi chñ nghÜa kh¸c ®ang lµm trôy c«ng nh©n Nga xung quanh nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Trong l¹c quÇn chóng, ®ang ph¸ vì chÝnh c¸i kh¸i niÖm tæ chøc, bµi "V. Da-xu-lÝch lµm tiªu ma xu h−íng thñ tiªu nh− thÕ chÝnh c¸i nguyªn t¾c tæ chøc. Lª-nin d¹y r»ng ®¶ng víi t− c¸ch nµo", Lª-nin ®· ph¸t triÓn h¬n n÷a häc thuyÕt cña m×nh vÒ lµ ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ®¶ng víi tÝnh c¸ch lµ ®éi tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n, toµn bé ho¹t ®éng cña m×nh trong quÇn chóng, l«i kÐo nh÷ng lµ h×nh thøc tæ chøc giai cÊp cao nhÊt cña giai cÊp c«ng nh©n, lùc l−îng −u tó nhÊt trong quÇn chóng vµ th−êng xuyªn kiÓm cã sø mÖnh l·nh ®¹o tÊt c¶ c¸c tæ chøc kh¸c cña nh©n d©n lao tra xem ®¶ng cã liªn hÖ chÆt chÏ víi quÇn chóng kh«ng. "Nh− ®éng. Lª-nin viÕt: "§¶ng lµ tÇng líp gi¸c ngé, tiªn tiÕn cña thÕ, vµ chØ cã nh− thÕ, ®éi tiªn phong míi gi¸o dôc vµ gi¸c giai cÊp, lµ ®éi tiªn phong cña giai cÊp. Søc m¹nh cña ®éi ngé ®−îc quÇn chóng, ®ång thêi ®¹i biÓu cho nh÷ng lîi Ých tiªn phong Êy lín h¬n gÊp 10 lÇn, gÊp 100 lÇn vµ h¬n thÕ cña hä, d¹y cho hä biÕt tæ chøc l¹i, h−íng toµn bé ho¹t ®éng n÷a, so víi sè l−îng cña nã. Cã thÓ nh− thÕ ®−îc kh«ng? Søc cña quÇn chóng ®i theo mét ®−êng lèi chÝnh trÞ giai cÊp tù m¹nh cña mét tr¨m ng−êi l¹i cã thÓ h¬n søc m¹nh cña mét gi¸c" (tr. 51). §¶ng cÇn ph¶i gi¸o dôc giai cÊp v« s¶n theo tinh ngh×n ng−êi ®−îc kh«ng? Cã thÓ h¬n ®−îc vµ nhÊt ®Þnh lµ thÇn kh«ng khoan nh−îng ®èi víi chñ nghÜa c¬ héi vµ chñ h¬n, khi mét tr¨m ng−êi ®ã ®−îc tæ chøc". §−îc tæ chøc l¹i, nghÜa xÐt l¹i, d¹y cho hä ph¶i triÖt ®Ó vµ kiªn ®Þnh trong ®Êu ®éi tiªn phong cã mét ý chÝ thèng nhÊt, "vµ ý chÝ thèng tranh giai cÊp. nhÊt Êy cña mét ngh×n, mét tr¨m ngh×n, mét triÖu ng−êi Lª-nin ®· v¹ch râ søc m¹nh vµ ®Æc ®iÓm cña ®¶ng v« tiªn tiÕn sÏ trë thµnh ý chÝ cña giai cÊp" (tËp nµy, tr. 47, 48). s¶n ë Nga vµ nªu bËt tÝnh ®Æc thï cña nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch Trong t¸c phÈm nµy, Lª-nin v¹ch trÇn chñ nghÜa c¬ héi vÒ sö khi thµnh lËp ®¶ng d©n chñ - x· héi ë Nga. Kh¸c víi T©y mÆt tæ chøc cña bän thñ tiªu lµ bän ®· r¬i vµo chñ nghÜa v« ¢u, ®¶ng v« s¶n ë Nga b¾t ®Çu h×nh thµnh tr−íc cuéc c¸ch chÝnh phñ. Khi b¶o vÖ vµ luËn chøng cho sù cÇn thiÕt ph¶i m¹ng t− s¶n vµ tiÕp tôc h×nh thµnh trong thêi gian c¸ch cã tæ chøc ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n, Lª-nin cho r»ng m¹ng. Cuéc ®Êu tranh ®Ó t¸ch ph¸i d©n chñ v« s¶n ra khái ®¶ng lµ mét hÖ thèng nh÷ng tæ chøc g¾n víi nhau thµnh ph¸i d©n chñ t− s¶n chung vµ ph¸i d©n chñ tiÓu t− s¶n ®· mét khèi; Ng−êi v¹ch râ tÝnh chÊt sinh ®éng vµ uyÓn chuyÓn diÔn ra ë Nga trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa M¸c ®· giµnh cña c¸c h×nh thøc tæ chøc cña ®¶ng m¸c-xÝt. Lª-nin viÕt: "Tæ ®−îc th¾ng lîi hoµn toµn trªn lÜnh vùc lý luËn. V× vËy ë chøc Êy ®−îc duy tr× ngay c¶ trong thêi kú ph¶n ®éng, bÊt ®©y cuéc ®Êu tranh ®· diÔn ra d−íi h×nh thøc kh¸c, − chñ chÊp c¶ sù rêi bá cña ph¸i thñ tiªu vµ hµng ®èng nh÷ng kÎ yÕu kh«ng ph¶i lµ ®Êu tranh cho chñ nghÜa M¸c ®· hoµn tÇm th−êng. Tæ chøc Êy, trong khi vÉn gi÷ kiÓu mÉu c¬ toµn th¾ng lîi, mµ chñ yÕu lµ ®Êu tranh chèng l¹i nh÷ng
XVI Lêi tùa Lêi tùa XVII lý thuyÕt tiÓu t− s¶n nÊp d−íi nh÷ng lêi lÏ "m¸c-xÝt". Nh÷ng nhÊt cña c«ng nh©n, vµ nªu lªn r»ng ®¹i ®a sè c«ng nh©n ®i ng−êi b«n-sª-vÝch trung thµnh víi c−¬ng lÜnh c¸ch m¹ng cña theo nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch lµ nh÷ng ng−êi "tõ tõ nh−ng ®¶ng d©n chñ - x· héi ®· b¶o vÖ nh÷ng c¬ së lý luËn cña ®¶ng kiªn tr×" x©y dùng "sù thèng nhÊt thËt sù cña b¶n th©n nh÷ng trong cuéc ®Êu tranh chèng bän c¬ héi chñ nghÜa, bän xÐt l¹i vµ c«ng nh©n ®−îc nh÷ng quyÕt nghÞ thèng nhÊt tËp hîp l¹i vµ bän c¶i l−¬ng d−íi mäi mµu s¾c. hÕt lßng chÊp hµnh nh÷ng quyÕt nghÞ ®ã" (tr. 234). Trong c¸c Trong c¸c bµi "VÒ sù thèng nhÊt trong c«ng nh©n", "L·nh tô t¸c phÈm cña m×nh, Lª-nin ®· gi¶i thÝch r»ng sù thèng nhÊt chØ ph¸i thñ tiªu nãi vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn "thèng nhÊt" cña ph¸i cã thÓ cã ®−îc trªn c¬ së nguyªn t¾c, trªn c¬ së thõa nhËn s¸ch thñ tiªu", "C«ng nh©n Nga vµ Quèc tÕ", "NghÞ quyÕt vÒ quyÕt l−îc c¸ch m¹ng vµ ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi. ®Þnh cña Côc quèc tÕ x· héi chñ nghÜa", v.v., Lª-nin ®· nhËn ViÖc thµnh lËp mét ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch ®éc lËp trong xÐt vÒ cuéc ®Êu tranh cña ®¶ng cho sù thèng nhÊt phong trµo §u-ma nhµ n−íc cã ý nghÜa to lín trong cuéc ®Êu tranh c«ng nh©n. Khi gi¶i thÝch quan niÖm m¸c-xÝt vÒ sù thèng nhÊt, chèng ph¸i thñ tiªu, b¶o vÖ sù thèng nhÊt cña phong trµo Lª-nin chØ râ r»ng c¬ së cña sù thèng nhÊt cña giai cÊp v« s¶n c«ng nh©n. Lîi dông c¸i ®a sè ngÉu nhiªn tréi h¬n mét lµ lîi Ých giai cÊp chung vµ nh÷ng môc ®Ých chung, lµ kû luËt phiÕu, c¸c ®¹i biÓu men-sª-vÝch ®· vi ph¹m c¸c quyÒn s¬ giai cÊp, lµ sù thõa nhËn ý chÝ cña ®a sè, lµ hµnh ®éng nhÊt trÝ ®¼ng cña s¸u ®¹i biÓu c«ng nh©n b«n-sª-vÝch ®¹i diÖn cho trong cïng hµng ngò víi c¸i ®a sè Êy. Trong nh÷ng t¸c phÈm ®¹i ®a sè v« s¶n ë Nga. Chóng lµm cho nh÷ng ng−êi b«n-sª- cña m×nh, Lª-nin hÕt søc nhÊn m¹nh ý nghÜa cña mét nguyªn vÝch kh«ng thÓ tõ diÔn ®µn cña §u-ma ph¸t biÓu vÒ nh÷ng t¾c vÜ ®¹i tøc nguyªn t¾c thèng nhÊt trong phong trµo c«ng vÊn ®Ò quan träng nhÊt cña ®êi sèng c«ng nh©n. Hãa ra lµ nh©n: "C«ng nh©n rêi r¹c th× kh«ng thµnh c¸i g× c¶. C«ng nh©n nhãm "b¶y ®¹i biÓu" men-sª-vÝch ®¹i biÓu cho c¸i thiÓu sè liªn hîp l¹i th× lµ tÊt c¶" (tr. 242). Sù thèng nhÊt cña phong c«ng nh©n kh«ng ®¸ng kÓ, l¹i coi th−êng ý chÝ cña ®a sè trµo c«ng nh©n ®−îc thùc hiÖn nhê mét tæ chøc thèng nhÊt, trong giai cÊp c«ng nh©n. C¸c ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch ®· cùc lùc mµ nh÷ng nghÞ quyÕt cña tæ chøc nµy cÇn ®−îc tÊt c¶ c«ng chèng l¹i hµnh vi phiªu l−u nµy cña nhãm "b¶y ®¹i biÓu" nh©n gi¸c ngé thùc hiÖn. Lª-nin chØ râ: "Th¶o luËn mét vÊn ®Ò, thuéc ph¸i thñ tiªu vµ ®ßi cho m×nh cã quyÒn b×nh ®¼ng ph¸t biÓu vµ l¾ng nghe c¸c ý kiÕn kh¸c nhau, t×m hiÓu quan hoµn toµn. Th¸ng M−êi 1913, sau khi nhãm "b¶y ®¹i biÓu" ®iÓm cña ®a sè nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt cã tæ chøc, ph¶n ¸nh men-sª-vÝch chÝnh thøc tõ chèi kh«ng tháa m·n nh÷ng yªu quan ®iÓm ®ã trong mét quyÕt nghÞ v¾ng mÆt vµ trung thùc cÇu cña nhãm "s¸u ®¹i biÓu", c¸c ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch theo chÊp hµnh quyÕt nghÞ Êy, − ®ã lµ c¸i mµ trªn kh¾p thÕ giíi, chØ thÞ cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng ®¶ng ®· rót ra khái trong tÊt c¶ nh÷ng ng−êi cã lý trÝ, ng−êi ta gäi lµ sù thèng ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi thèng nhÊt vµ thµnh lËp mét nhÊt" (tr. 241 - 242). Lª-nin d¹y r»ng sù thèng nhÊt ch©n chÝnh ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch ®éc lËp trong §u-ma nhµ n−íc, gäi vµ thùc sù cña giai cÊp c«ng nh©n tr−íc hÕt vµ chñ yÕu lµ sù ®ã lµ "§¶ng ®oµn c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga". thèng nhÊt cña tæ chøc chÝnh trÞ cña nã, lµ sù thèng nhÊt cña C¸c ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch ®· lîi dông diÔn ®µn cña §u-ma ®¶ng cña nã. ChØ cã sù thèng nhÊt nh− vËy míi b¶o ®¶m ®−îc ®Ó tuyªn truyÒn nh÷ng t− t−ëng cña ®¶ng trong quÇn chóng th¾ng lîi cña toµn bé cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp c«ng c«ng nh©n réng r·i. Trong nhiÒu t¸c phÈm cã in trong tËp nh©n. Lª-nin ®· v¹ch mÆt bän thñ tiªu lµ kÎ thï cña sù thèng nµy − "BiÖn hé tåi cho mét chuyÖn tåi", "Lêi tuyªn bè",
XVIII Lêi tùa Lêi tùa XIX ""Nhãm b¶y ®¹i biÓu" ë §u-ma", "Giai cÊp t− s¶n tù do chñ cña c¸c nghÞ sÜ xÐt vÒ mÆt tÝnh kiªn ®Þnh céng s¶n chñ nghÜa cña nghÜa vµ ph¸i thñ tiªu", "Tµi liÖu vÒ cuéc ®Êu tranh trong hä; h−íng c¸c ®¹i biÓu vµo viÖc cæ ®éng quÇn chóng; khai trõ néi bé ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi ë §u-ma", "Hai ph−¬ng khái ®¶ng ®oµn nh÷ng kÎ cã khuynh h−íng c¬ héi chñ nghÜa. ph¸p tranh luËn vµ ®Êu tranh" v.v., − Lª-nin ®· chØ râ ho¹t Nh÷ng nguyªn t¾c nµy ®· ®−îc phong trµo céng s¶n quèc tÕ ®éng cña ®¶ng ®oµn d©n chñ - x· héi trong §u-ma nhµ hoµn toµn t¸n thµnh. n−íc IV vµ v¹ch trÇn hµnh vi chèng ®¶ng, ph¸ rèi cña nhãm Tê "Sù thËt", tê b¸o c«ng nh©n b«n-sª-vÝch xuÊt b¶n ë Pª- "b¶y ®¹i biÓu" men-sª-vÝch thuéc ph¸i thñ tiªu m−u toan tÐc-bua tõ th¸ng T− 1912, cã vai trß to lín trong viÖc cñng cè ph¸ ho¹i sù thèng nhÊt c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng nh©n. c¸c tæ chøc ®¶ng vµ giµnh ¶nh h−ëng trong quÇn chóng. Khi §¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch trong §u-ma IV thùc hiÖn ý chÝ cña sèng ë n−íc ngoµi, ë Cra-cèp vµ P«-r«-nin, Lª-nin ®· tiÕp tôc ®¶ng, ý chÝ cña ®a sè c«ng nh©n gi¸c ngé. TÊt c¶ c¸c nghÞ l·nh ®¹o th−êng xuyªn tê "Sù thËt"; hµng ngµy Ng−êi viÕt quyÕt quan träng nhÊt cña ®¶ng ®· ®−îc thùc hiÖn víi sù nh÷ng bµi nãi vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nãng hæi nhÊt cña sinh ho¹t tham gia trùc tiÕp cña c¸c uû viªn ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch. ®¶ng vµ sinh ho¹t x· héi, th−êng xuyªn trao ®æi th− tõ víi ban C¸c ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch ®· h−íng toµn bé ho¹t ®éng cña biªn tËp cña tê b¸o, nghiªm kh¾c phª b×nh ban biªn tËp vÒ viÖc m×nh trong §u-ma vµo viÖc phôc vô nh©n d©n, b¶o vÖ ®¨ng c¸c bµi b¸o cã nh÷ng ®iÓm kh«ng râ rµng trong c¸c vÊn ®Ò nh÷ng lîi Ých cña giai cÊp c«ng nh©n. D−íi sù l·nh ®¹o cña cã tÝnh chÊt nguyªn t¾c, nªu nh÷ng lêi khuyªn cô thÓ vÒ viÖc c¶i Lª-nin, cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng, trong mèi liªn hÖ tiÕn c«ng viÖc cña tê b¸o. Khi v¹ch ra nh÷ng thiÕu sãt, Lª-nin chÆt chÏ víi quÇn chóng, nh÷ng nhµ ho¹t ®éng nghÞ tr−êng muèn lµm cho tê b¸o ho¹t ®éng theo tinh thÇn c¸ch m¹ng, kiÓu míi cña ®¶ng v« s¶n ®· ®−îc ®µo t¹o: ®ã lµ c¸c nghÞ sÜ chiÕn ®Êu, vµ kªu gäi c¸c c¸n bé cña ban biªn tËp ®Êu tranh hÕt c«ng nh©n; hä lµ nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn ch©n chÝnh cña giai søc kiªn quyÕt vµ kh«ng ®iÒu hßa víi ph¸i thñ tiªu vµ bän c¬ cÊp c«ng nh©n. héi chñ nghÜa kh¸c, nh»m b¶o vÖ sù trong s¸ng cña hÖ t− t−ëng S¸ch l−îc §u-ma cña ®¶ng b«n-sª-vÝch hoµn toµn kh¸c s¸ch m¸c-xÝt. Trong c¸c bøc th− göi ban biªn tËp, Lª-nin nh¾c ®Õn sù l−îc nghÞ tr−êng cña c¸c ®¶ng d©n chñ - x· héi T©y ¢u, c¸c cÇn thiÕt ph¶i kiÓm tra kü cµng sù kiªn ®Þnh vÒ t− t−ëng cña c¸c ®¶ng nµy ®· biÕn thµnh chØ lµ vËt phô thuéc cña c¸c nhãm nghÞ c¸n bé trong tê b¸o c«ng nh©n, ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ sÜ cña chÝnh m×nh vµ ®· cè g¾ng ®Êu tranh chØ nh»m giµnh c¸c tÝnh hîp lý cña viÖc l«i cuèn mét nhµ tr−íc t¸c nµo ®ã, nh−ng ghÕ bé tr−ëng. Ho¹t ®éng cña ®¶ng ®oµn b«n-sª-vÝch trong §u- kh«ng xÐt vÒ tr×nh ®é tr−íc t¸c cña hä "mµ lµ ph¶i xÐt vÒ mÆt ma lµ mÉu mùc vÒ ho¹t ®éng nghÞ tr−êng cña ®¶ng v« s¶n theo khuynh h−íng chung cña hä, vÒ mÆt sù ®ãng gãp mµ nh÷ng tinh thÇn c¸ch m¹ng. XuÊt ph¸t tõ kinh nghiÖm ho¹t ®éng cña häc thuyÕt cña hä mang l¹i cho quÇn chóng c«ng nh©n" ®¶ng ®oµn trong §u-ma, Lª-nin ®· ®Ò ra nh÷ng nguyªn t¾c chØ (tr. 416). Nh÷ng bµi cña Lª-nin ®¨ng trong tê b¸o ®ã lµ tÊm ®¹o sau ®©y trong vÊn ®Ò nµy: c¸c ®¶ng ®oµn trong nghÞ viÖn g−¬ng s¸ng vÒ cuéc ®Êu tranh cã tÝnh chÊt tiÕn c«ng, cã nguyªn ph¶i hoµn toµn phôc tïng sù kiÓm so¸t vµ c¸c chØ thÞ cña Ban t¾c vµ kh«ng khoan nh−îng cña nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch chÊp hµnh trung −¬ng; ®−a vµo thµnh phÇn cña ®¶ng ®oµn chèng chñ nghÜa c¬ héi. chñ yÕu lµ nh÷ng c«ng nh©n c¸ch m¹ng; ph©n tÝch trªn b¸o chÝ Lª-nin rÊt chó ý ®Õn vÊn ®Ò ho¹t ®éng cña nh÷ng ng−êi cña ®¶ng vµ trong c¸c héi nghÞ cña ®¶ng nh÷ng lêi ph¸t biÓu b«n-sª-vÝch trong c¸c tæ chøc c«ng nh©n hîp ph¸p, ®Æc biÖt
XX Lêi tùa Lêi tùa XXI lµ trong c«ng ®oµn. TuyÖt ®¹i ®a sè c¸c c«ng ®oµn ®Òu ®i vÞ trÝ lín trong tËp nµy. Trong sè ®ã cã: "NghÞ quyÕt vÒ vÊn theo nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch. Bãc trÇn tÝnh v« nguyªn ®Ò d©n téc" ®−îc th«ng qua t¹i Héi nghÞ P«-r«-nin cña Ban t¾c cña khèi liªn minh gi÷a ph¸i thñ tiªu víi ph¸i d©n chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, tuý trong phong trµo c«ng ®oµn vµ "tÝnh chÊt kh«ng bÌ t¸c phÈm kinh ®iÓn "ý kiÕn phª ph¸n vÒ vÊn ®Ò d©n téc", ph¸i" mµ chóng b¶o vÖ, Lª-nin ®· ®¸nh gi¸ con ®−êng nh÷ng bµi "Bµn vÒ quyÒn tù trÞ d©n téc vÒ v¨n hãa", "Ph¸i mµ nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ®· tr¶i qua ®Ó giµnh lÊy c¸c d©n chñ - lËp hiÕn vµ "quyÒn d©n téc tù quyÕt"", "VÒ c−¬ng c«ng ®oµn. Lª-nin viÕt r»ng nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt "kh«ng lÜnh d©n téc cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga", ph¶i lµ nh÷ng ng−êi kh¸ch ngÉu nhiªn trong phong trµo "Chñ nghÜa tù do - d©n téc vµ quyÒn d©n téc tù quyÕt". Lª- c«ng nh©n. Hä biÕt r»ng, sím muén råi tÊt c¶ c¸c c«ng nin ®· chØ râ r»ng, vÊn ®Ò d©n téc lµ mét bé phËn cÊu thµnh ®oµn còng sÏ ®øng trªn lËp tr−êng m¸c-xÝt. Hä tin t−ëng cña vÊn ®Ò chung vÒ cuéc ®Êu tranh c¸ch m¹ng cña giai cÊp r»ng t−¬ng lai thuéc vÒ t− t−ëng cña hä, cho nªn hä c«ng nh©n vµ cã ý nghÜa v« cïng quan träng gièng nh− vÊn kh«ng thóc sù biÕn, hä kh«ng dïng roi ®Ó thóc c«ng ®Ò lùc l−îng hËu bÞ vµ ®ång minh cña giai cÊp v« s¶n trong ®oµn, kh«ng d¸n nh·n hiÖu lªn c¸c c«ng ®oµn, kh«ng cuéc ®Êu tranh cho d©n chñ, cho chuyªn chÝnh v« s¶n, cho chia rÏ c¸c c«ng ®oµn" (tr. 442). chñ nghÜa x· héi. Sù ph¸t triÓn cña phong trµo c¸ch m¹ng ë c¸c vïng d©n C. M¸c vµ Ph. ¡ng-ghen − nh÷ng ng−êi s¸ng lËp chñ téc ë biªn c−¬ng cña n−íc Nga, sù chÝn muåi cña cuéc chiÕn nghÜa céng s¶n khoa häc − ®· gi¶i thÝch mét c¸ch khoa häc tranh ®Õ quèc chñ nghÜa thÕ giíi mµ giai cÊp t− s¶n ®· chuÈn vÊn ®Ò d©n téc, nªu râ nh÷ng gèc rÔ x· héi cña c¸c phong bÞ d−íi khÈu hiÖu "b¶o vÖ tæ quèc", chiÕn dÞch ®iªn cuång trµo d©n téc vµ chøng minh r»ng chØ cã thÓ thñ tiªu ®−îc cña bän s«-vanh Tr¨m ®en vµ ph¸i d©n téc chñ nghÜa t− s¶n mäi ¸ch ¸p bøc vµ mäi sù bÊt b×nh ®¼ng d©n téc khi giai cÊp ®e do¹ chia rÏ phong trµo c«ng nh©n vµ do ®ã lµm yÕu c¸c v« s¶n ®· tiªu diÖt ®−îc chñ nghÜa t− b¶n vµ giµnh ®−îc lùc l−îng cña cuéc c¸ch m¹ng ®ang chÝn muåi; sù t¨ng chÝnh quyÒn. M¸c vµ ¡ng-ghen chØ râ r»ng giai cÊp c«ng c−êng cña c¸c khuynh h−íng d©n téc chñ nghÜa trong phong nh©n xÐt vÒ b¶n chÊt x· héi cña nã th× cã tÝnh chÊt quèc tÕ, trµo c«ng nh©n; sù ®¶ kÝch gay g¾t cña ph¸i thñ tiªu, ph¸i nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n cña nã ®ßi hái ph¶i ®Êu tranh triÖt ®Ó Bun vµ ph¸i T¬-rèt-xki vµo c−¬ng lÜnh d©n téc cña ®¶ng, − chèng chÝnh s¸ch n« dÞch c¸c d©n téc kh¸c, chèng ¸ch ¸p tÊt c¶ nh÷ng c¸i ®ã ®· t¹o ra mèi ®e do¹ nghiªm träng ®èi bøc d©n téc vµ ¸ch ¸p bøc thuéc ®Þa, chèng tÊt c¶ mäi sù víi sù thèng nhÊt cña phong trµo c«ng nh©n. Trong thêi kú h¹n chÕ hoÆc ®Æc quyÒn d©n téc bëi v× "mét d©n téc ®i ¸p nµy vÊn ®Ò thèng nhÊt quèc tÕ cña phong trµo c«ng nh©n bøc c¸c d©n téc kh¸c th× d©n téc Êy kh«ng thÓ cã tù do". Lª- ®−îc ®Æt ra mét c¸ch ®Æc biÖt gay g¾t. Lª-nin ®· cµng ®Èy nin ®· ph¸t triÓn nh÷ng t− t−ëng cña chñ nghÜa M¸c vÒ vÊn m¹nh h¬n n÷a viÖc luËn chøng cho lý luËn vµ chÝnh s¸ch cña ®Ò d©n téc trong hoµn c¶nh lÞch sö míi. Ng−êi ®· x©y dùng ®¶ng vÒ vÊn ®Ò d©n téc. Ng−êi viÕt nhiÒu bµi b¸o vµ th− tõ, thuyÕt tr×nh vÒ vÊn ®Ò d©n téc ë Pa-ri, Bruy-xen, Li-e-gi¬, nªn mét hÖ thèng chÆt chÏ c¸c quan ®iÓm vÒ c¸ch m¹ng gi¶i Lai-pxÝch, Cra-cèp. Lª-nin ®· ®äc mét b¸o c¸o quan träng vÒ phãng d©n téc, Ng−êi chØ ra r»ng vÊn ®Ò d©n téc - thuéc ®Þa vÊn ®Ò d©n téc t¹i Héi nghÞ ®¶ng ë P«-r«-nin. lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña vÊn ®Ò chung vÒ c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. C¸c t¸c phÈm cña Lª-nin bµn vÒ vÊn ®Ò d©n téc chiÕm
XXII Lêi tùa Lêi tùa XXIII Trong thêi ®¹i hiÖn nay, thêi ®¹i mµ néi dung c¬ b¶n lµ sù Lª-nin ®· xem nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc do Héi nghÞ P«-r«- qu¸ ®é tõ chñ nghÜa t− b¶n lªn chñ nghÜa x· héi, häc thuyÕt nin th«ng qua lµ b¶n tuyªn ng«n cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh cña cña Lª-nin vÒ vÊn ®Ò d©n téc - thuéc ®Þa ®· ®−îc x¸c nhËn ®¶ng, lµ sù thÓ hiÖn quan ®iÓm tËp thÓ cña nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt hoµn toµn. Nga ®èi víi vÊn ®Ò d©n téc. C¸c t¸c phÈm cña Lª-nin ®· luËn chøng mét c¸ch khoa häc Trong t¸c phÈm "ý kiÕn phª ph¸n vÒ vÊn ®Ò d©n téc", cho nh÷ng luËn ®iÓm cã tÝnh chÊt c−¬ng lÜnh cña ®¶ng m¸c-xÝt Lª-nin ®· ph¸t triÓn nh÷ng luËn ®iÓm lý luËn cña chñ vÒ vÊn ®Ò d©n téc: vÒ quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c d©n téc vµ vÒ nghÜa M¸c vÒ vÊn ®Ò d©n téc vµ chØ râ ý nghÜa lín lao cña quyÒn cña c¸c d©n téc Ýt ng−êi; vÒ quyÒn tù quyÕt cña c¸c d©n vÊn ®Ò nµy ®èi víi phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ. Trong téc kÓ c¶ quyÒn ph©n lËp vÒ mÆt nhµ n−íc; vÒ ng«n ng÷ vµ khi luËn chøng mét c¸ch s©u s¾c cho c−¬ng lÜnh d©n téc cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch, Lª-nin nªu lªn hai xu h−íng ®èi quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c ng«n ng÷; vÒ nÒn v¨n hãa d©n téc vµ lËp nhau cña sù ph¸t triÓn x· héi trong nh÷ng ®iÒu kiÖn néi dung giai cÊp cña nã; vÒ tËp trung vµ tù trÞ, v.v.. VÒ tÊt c¶ cña chñ nghÜa t− b¶n xÐt vÒ ph−¬ng diÖn c¸c mèi quan hÖ nh÷ng vÊn ®Ò Êy, Lª-nin ®· phª ph¸n kÞch liÖt c¸c quan ®iÓm qua l¹i gi÷a c¸c d©n téc: mét xu h−íng th× thøc tØnh sinh cña bän c¬ héi chñ nghÜa Nga vµ quèc tÕ, ®· v¹ch trÇn chñ ho¹t d©n téc vµ c¸c phong trµo d©n téc, t¹o ra nh÷ng quèc nghÜa d©n téc t− s¶n d−íi mäi h×nh thøc cña nã vµ ®· ®em chñ gia d©n téc; xu h−íng thø hai lµ ph¸t triÓn vµ t¨ng c−êng nghÜa quèc tÕ v« s¶n triÖt ®Ó ®èi lËp l¹i nã. mäi quan hÖ gi÷a c¸c d©n téc, x©y dùng sù thèng nhÊt quèc B¶n b¸o c¸o vÒ vÊn ®Ò d©n téc do Lª-nin ®äc t¹i Héi nghÞ tÕ vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, khoa häc, v.v.. Xu h−íng thø nhÊt P«-r«-nin cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n chiÕm −u thÕ trong thêi kú ®Çu cña sù ph¸t triÓn t− b¶n d©n chñ - x· héi Nga cã c¸c c¸n bé ®¶ng tham gia vµ nghÞ chñ nghÜa, thêi kú mµ giai cÊp t− s¶n giµnh lÊy thÞ tr−êng quyÕt do Ng−êi ®Ò nghÞ, ®· x¸c ®Þnh râ rµng vµ minh b¹ch trong n−íc, vµ cÇn cã sù thèng nhÊt vÒ mÆt nhµ n−íc nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng trong vÊn ®Ò d©n téc. Héi nghÞ ®· nh÷ng l·nh thæ cã d©n c− nãi chung mét thø tiÕng. Trong kiªn quyÕt chèng l¹i nh÷ng m−u ®å cña bän c¬ héi chñ nghÜa thêi ®¹i chñ nghÜa t− b¶n ®ang ph¸t triÓn, khi ph¸ vì chÕ muèn ®em c−¬ng lÜnh cña ®¶ng ra mµ xuyªn t¹c theo tinh ®é phong kiÕn th× giai cÊp t− s¶n thñ tiªu lu«n c¶ t×nh thÇn nh÷ng ®Þnh kiÕn d©n téc cña ph¸i Bun; héi nghÞ ®· tr¹ng t¶n m¹n vÒ mÆt kinh tÕ cña nh©n d©n, ®ång thêi tËp nghiªm kh¾c phª ph¸n khÈu hiÖu "tù trÞ d©n téc vÒ v¨n hãa". trung nh÷ng bé phËn t¶n m¹n cña nh©n d©n Êy thµnh mét Lª-nin chØ râ r»ng ®ßi "tù trÞ d©n téc vÒ v¨n hãa" chÝnh lµ chñ chØnh thÓ d©n téc. C¸c quèc gia d©n téc t− s¶n n¶y sinh ra nghÜa d©n téc tinh vi nhÊt, ®éc h¹i nhÊt − thø chñ nghÜa nµy nh− thÕ ®Êy. Xu h−íng thø hai trong sù ph¸t triÓn vÊn ®Ò lµ hÖ t− t−ëng cña giai cÊp t− s¶n, hoµn toµn thï ®Þch víi chñ d©n téc d−íi chñ nghÜa t− b¶n lµ mét xu h−íng cè h÷u cña nghÜa M¸c. Trong nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc, Héi nghÞ giai ®o¹n ph¸t triÓn tét cïng, ®Õ quèc chñ nghÜa cña chñ P«-r«-nin, sau khi nhÊn m¹nh quyÒn ph©n lËp vÒ mÆt nhµ nghÜa t− b¶n. Nã ph¶n ¸nh xu h−íng ®i tíi chç xÝch l¹i n−íc cña c¸c d©n téc, ®· x¸c ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn, nh÷ng gÇn nhau vÒ mÆt kinh tÕ gi÷a c¸c d©n téc, ®i tíi chç thñ ph−¬ng ph¸p vµ con ®−êng thùc hiÖn khÈu hiÖu nµy xÐt tiªu tÊt c¶ nh÷ng trë ng¹i g©y khã kh¨n cho ®êi sèng kinh vÒ ph−¬ng diÖn c¸c nhiÖm vô giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n. tÕ vµ sù ph¸t triÓn c¸c quan hÖ gi÷a c¸c d©n téc, tøc lµ nã dÉn
XXIV Lêi tùa Lêi tùa XXV ®Õn chç thñ tiªu t×nh tr¹ng biÖt lËp cña c¸c d©n téc, t¹o ra ®éi trêi chung víi chñ nghÜa d©n téc. Thay thÕ cho chñ nghÜa nh÷ng quèc gia nhiÒu d©n téc. Lª-nin chØ ra r»ng "c¶ hai xu d©n téc t− s¶n, chñ nghÜa M¸c ®Ò ra chñ nghÜa quèc tÕ − ®oµn h−íng ®ã lµ quy luËt phæ biÕn cña chñ nghÜa t− b¶n" (tr. 158). kÕt tÊt c¶ c¸c d©n téc trong khèi thèng nhÊt cao nhÊt. §èi víi chñ nghÜa ®Õ quèc th× hai xu h−íng nµy lµ mét Lª-nin d¹y r»ng chØ cã nhê th¾ng lîi cña giai cÊp v« s¶n ®èi m©u thuÉn kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc, bëi v× chñ nghÜa ®Õ víi giai cÊp t− s¶n, chØ cã ®i theo con ®−êng cña chñ nghÜa x· quèc kh«ng thÓ tån t¹i ®−îc nÕu kh«ng bãc lét vµ dïng b¹o héi, c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc míi cã thÓ ®−îc tù do hoµn toµn, lùc ®Ó duy tr× c¸c thuéc ®Þa trong khu«n khæ cña c¸i "chØnh ®−îc b×nh ®¼ng vµ cã hoµ b×nh v÷ng ch¾c; chØ cã trªn c¬ së chñ thÓ thèng nhÊt"; chñ nghÜa ®Õ quèc chØ cã thÓ lµm cho c¸c nghÜa x· héi vµ d©n chñ, trªn c¬ së t«n träng chñ quyÒn d©n téc d©n téc "xÝch l¹i gÇn nhau" b»ng c¸ch th«n tÝnh vµ chiÕm míi cã thÓ t¹o ra mét sù thèng nhÊt tù nguyÖn vµ v÷ng ch¾c thuéc ®Þa. §èi víi chñ nghÜa céng s¶n th× ng−îc l¹i, hai xu cña c¸c d©n téc b×nh ®¼ng. h−íng nµy chØ lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò − vÊn ®Ò gi¶i phãng c¸c d©n téc bÞ ¸p bøc khái ¸ch thèng trÞ cña chñ Trong t¸c phÈm cña m×nh, lÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö cña chñ nghÜa ®Õ quèc, − bëi v× chñ nghÜa céng s¶n cho r»ng viÖc nghÜa M¸c, Lª-nin ®· ®Ò ra luËn ®iÓm vÒ sù tån t¹i cña hai thø thèng nhÊt c¸c d©n téc trong mét nÒn kinh tÕ thÕ giíi thèng v¨n hãa trong mçi nÒn v¨n hãa d©n téc vµ gi¶i thÝch r»ng trong nhÊt chØ cã thÓ ®¹t ®−îc trªn c¬ së tin cËy lÉn nhau vµ tù x· héi t− b¶n chñ nghÜa khÈu hiÖu v¨n hãa d©n téc lµ khÈu hiÖu nguyÖn tháa thuËn víi nhau, r»ng con ®−êng thèng nhÊt cã tÝnh chÊt t− s¶n. Lª-nin viÕt: "Mçi nÒn v¨n hãa d©n téc ®Òu c¸c d©n téc mét c¸ch tù nguyÖn ph¶i ®−îc thùc hiÖn th«ng cã nh÷ng thµnh phÇn, thËm chÝ kh«ng ph¸t triÓn, cña mét nÒn qua viÖc t¸ch c¸c thuéc ®Þa ra khái c¸i "chØnh thÓ thèng v¨n hãa d©n chñ vµ x· héi chñ nghÜa, v× trong mçi d©n téc ®Òu nhÊt" ®Õ quèc chñ nghÜa, th«ng qua viÖc biÕn c¸c thuéc ®Þa cã quÇn chóng lao ®éng vµ bÞ bãc lét mµ ®iÒu kiÖn sinh sèng thµnh nh÷ng quèc gia ®éc lËp. cña hä nhÊt ®Þnh ph¶i s¶n sinh ra mét hÖ t− t−ëng d©n chñ vµ C−¬ng lÜnh d©n téc cña ®¶ng m¸c-xÝt cã tÝnh ®Õn c¶ hai x· héi chñ nghÜa. Nh−ng trong mçi d©n téc, còng cßn cã mét xu h−íng Êy, c−¬ng lÜnh nµy b¶o vÖ mét lµ quyÒn b×nh nÒn v¨n hãa t− s¶n (nÒn v¨n hãa nµy th−êng th−êng mang tÝnh ®¼ng cña c¸c d©n téc vµ c¸c ng«n ng÷, kh«ng cho phÐp bÊt chÊt Tr¨m ®en vµ t¨ng l÷) kh«ng ph¶i chØ ë trong t×nh tr¹ng lµ kú thø ®Æc quyÒn ®Æc lîi nµo vÒ mÆt nµy, vµ b¶o vÖ quyÒn nh÷ng "thµnh phÇn" mµ lµ d−íi h×nh thøc nÒn v¨n hãa thèng d©n téc tù quyÕt; hai lµ b¶o vÖ nguyªn t¾c chñ nghÜa quèc tÕ trÞ" (tr. 154). vµ ®Êu tranh kh«ng khoan nh−îng chèng viÖc ®em tiªm Nh÷ng ng−êi v« s¶n gi¸c ngé chØ rót ra nh÷ng nh©n tè d©n nhiÔm chñ nghÜa d©n téc t− s¶n vµo giai cÊp v« s¶n dï nã chñ vµ x· héi chñ nghÜa trong mçi nÒn v¨n hãa d©n téc. Kinh tinh vi ®Õn ®©u. "Chñ nghÜa d©n téc t− s¶n vµ chñ nghÜa quèc nghiÖm cña c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë Liªn-x« vµ tÕ v« s¶n, ®ã lµ hai khÈu hiÖu ®èi lËp kh«ng thÓ ®iÒu hoµ ®−îc, c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa kh¸c chøng tá râ r»ng chØ cã chñ thÝch øng víi hai phe giai cÊp lín lao trong toµn thÕ giíi t− b¶n nghÜa x· héi míi cã thÓ t¹o ra vµ ®ang t¹o ra nh÷ng nÒn v¨n chñ nghÜa vµ biÓu thÞ hai chÝnh s¸ch (h¬n thÕ n÷a: hai thÕ giíi hãa kh¸c nhau vÒ h×nh thøc d©n téc nh−ng cã néi dung thèng quan) trong vÊn ®Ò d©n téc" (tr. 157). Chñ nghÜa M¸c kh«ng nhÊt, x· héi chñ nghÜa.
XXVI Lêi tùa Lêi tùa XXVII C¸c bµi "Gi¸m môc Ni-c«n bªnh vùc ng−êi U-cra-i-na L¸t-vi-a rêi bá khèi Êy, ®· gi÷ mèi liªn hÖ th−êng xuyªn vµ chÆt nh− thÕ nµo?", "Ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn vµ "quyÒn d©n téc chÏ víi nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch L¸t-vi-a. Ng−êi tham gia thiÕt tù quyÕt"" v.v. ®−îc viÕt ®Ó bµn vÒ vÊn ®Ò d©n téc ë U-cra-i- thùc vµo viÖc chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh §¹i héi IV §¶ng d©n chñ - na. Trong khi v¹ch râ b¶n chÊt vµ nh÷ng hËu qu¶ cña chÝnh x· héi xø L¸t-vi-a häp vµo th¸ng Giªng 1914 ë Bruy-xen. s¸ch d©n téc cña chÕ ®é Nga hoµng ë U-cra-i-na, Lª-nin ®· Ngay tõ th¸ng N¨m 1913, theo yªu cÇu cña nh÷ng ng−êi c¨m phÉn c«ng kÝch ph¸i d©n chñ - lËp hiÕn lµ ph¸i ñng hé b«n-sª-vÝch L¸t-vi-a, Lª-nin ®· viÕt "Dù th¶o c−¬ng lÜnh cho chÝnh s¸ch nµy, bãc trÇn nguån gèc cña chñ nghÜa d©n téc §¹i héi IV cña §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a", gióp ®ì t− s¶n vµ chñ nghÜa s«-vanh U-cra-i-na. Ng−êi kh«ng nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch L¸t-vi-a ®Ò ra nh÷ng ph−¬ng ngõng kªu gäi ®oµn kÕt, kªu gäi liªn minh chÆt chÏ gi÷a ch©m v÷ng ch¾c cã tÝnh nguyªn t¾c. Ngay tr−íc ngµy häp nh÷ng ng−êi lao ®éng U-cra-i-na vµ Nga: "ChØ cã thÓ cã ®¹i héi, Lª-nin ®· trao ®æi th− tõ rÊt nhiÒu víi nh÷ng ng−êi ®−îc n−íc U-cra-i-na tù do nÕu nh÷ng ng−êi v« s¶n §¹i b«n-sª-vÝch L¸t-vi-a, ®· ®i sang BÐc-lanh vµ Pa-ri ®Ó ®Ých Nga vµ U-cra-i-na hµnh ®éng thèng nhÊt víi nhau; nÕu th©n gÆp gì c¸c ®¹i biÓu cña hä, ®Ó t×m hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò kh«ng cã sù thèng nhÊt nµy th× kh«ng thÓ nãi ®Õn vÊn ®Ò chuÈn bÞ ®¹i héi, thµnh phÇn ®¹i héi, kÕt côc cã thÓ x¶y ra ®ã ®−îc" (tr. 163). cña cuéc ®Êu tranh trong ®¹i héi v.v.. Lª-nin ®· ®äc b¶n Lª-nin chó träng nhiÒu ®Õn phong trµo c«ng nh©n ë L¸t-vi-a. b¸o c¸o vÒ th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a Trong hµng ngò §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a, ®Õn cuèi ®èi víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ ®èi víi sù n¨m 1913 cuéc ®Êu tranh gi÷a nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch vµ chia rÏ trong ®¶ng ®oµn t¹i §u-ma, ®· tham gia c¸c cuéc nh÷ng ng−êi men-sª-vÝch ®· trë nªn cùc kú gay g¾t. TÊt c¶ c¸c häp cña nh÷ng ®¹i biÓu b«n-sª-vÝch, ®· gióp hä chuÈn bÞ c¬ quan trung −¬ng cña ®¶ng lóc ®ã ®· r¬i vµo tay bän men- c¸c dù th¶o nghÞ quyÕt. Trong b¶n b¸o c¸o cña m×nh, Lª-nin sª-vÝch thuéc ph¸i thñ tiªu vµ ph¸i ®iÒu hßa, nh÷ng kÎ nµy do ®· nãi râ vÒ cuéc ®Êu tranh chèng ph¸i thñ tiªu ë Nga, ®· ho¹t ®éng c¬ héi chñ nghÜa vµ ph¸ rèi cña chóng, ®· lµm yÕu v¹ch trÇn nh÷ng luËn cø gi¶ dèi cña ph¸i thñ tiªu vµ ph¸i ®¶ng bÊt hîp ph¸p vµ m−u ®å ®−a phong trµo c«ng nh©n ®i ®iÒu hoµ vµ trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu chÝnh x¸c, kh¸ch quan vµo con ®−êng c¶i l−¬ng. Song c¸c tæ chøc ®¶ng ë ®Þa ph−¬ng ®· chøng minh r»ng 4/5 c«ng nh©n gi¸c ngé ë Nga ®· lªn ¸n vµ ®a sè c«ng nh©n gi¸c ngé ë L¸t-vi-a ®· ®øng trªn lËp ph¸i thñ tiªu vµ ®· ®oµn kÕt xung quanh ®¶ng b«n-sª-vÝch. tr−êng b«n-sª-vÝch. Nh÷ng ng−êi b«n-sª-vÝch ë L¸t-vi-a ®−îc sù Lª-nin ®· phª ph¸n ho¹t ®éng cña Ban chÊp hµnh trung ñng hé cña c«ng nh©n cã xu h−íng b«n-sª-vÝch, ®· tiÕn hµnh −¬ng §¶ng d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a − ban chÊp hµnh nµy cuéc ®Êu tranh kiªn quyÕt chèng ban l·nh ®¹o men-sª-vÝch thuéc ®øng trªn lËp tr−êng c¬ héi chñ nghÜa − vµ Ng−êi ®· kªu ph¸i thñ tiªu. Trong cuéc ®Êu tranh nµy, nh÷ng ng−êi b«n-sª- gäi nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi L¸t-vi-a døt kho¸t rêi bá vÝch ë L¸t-vi-a ®· ®−îc sù gióp ®ì to lín cña Lª-nin. Ng−êi ph¸i thñ tiªu. Lª-nin ®· ®Êu tranh chèng khuynh h−íng ®Æc biÖt lo l¾ng tr−íc t×nh h×nh lµ n¨m 1912 tæ chøc d©n chñ - ®iÒu hßa thÓ hiÖn trong ®¹i héi. NghÞ quyÕt b«n-sª-vÝch do x· héi L¸t-vi-a ®· ng¶ theo khèi th¸ng T¸m cña T¬-rèt-xki. Lª- Lª-nin khëi th¶o ®· ®−îc ®¹i héi th«ng qua, nghÞ quyÕt ®ã nin ®· tÝch cùc ®Êu tranh ®Ó nh÷ng ng−êi d©n chñ - x· héi lªn ¸n ph¸i thñ tiªu vµ ph¸i ®iÒu hßa, vµ ®ßi ph¶i c¾t ®øt
XXVIII Lêi tùa Lêi tùa XXIX ngay lËp tøc víi khèi th¸ng T¸m. ViÖc nh÷ng ng−êi d©n chñ - muéi, bëi v× mét nhóm triÖu phó l¹i keo kiÖt ngu ngèc. D−íi x· héi L¸t-vi-a rêi bá khèi nµy ®· ®−îc Lª-nin coi lµ mét ®ßn trÝ chÕ ®é t− b¶n, sù v¨n minh, sù tù do vµ sù giµu cã lµm cho m¹ng gi¸ng vµo tËp ®oµn T¬-rèt-xki, mét ®ßn ®¸nh tan nh÷ng ng−êi ta liªn t−ëng tíi anh chµng träc phó nÝch ®Çy bông, tuy ©m m−u cña bän T¬-rèt-xki muèn t¹o ra ë n−íc Nga mét ®¶ng cßn sèng mµ ®· môc n¸t vµ kh«ng ®Ó cho c¸i g× t−¬i trÎ ®−îc cña ph¸i gi÷a. TÊt c¶ c¸c nghÞ quyÕt cña §¹i héi IV §¶ng d©n sèng. Nh−ng c¸i t−¬i trÎ vÉn cø ph¸t triÓn vµ sÏ th¾ng thÕ, bÊt chñ - x· héi xø L¸t-vi-a ®Òu thÊm s©u tinh thÇn chñ nghÜa quèc chÊp tÊt c¶" (tr. 23 - 24). tÕ v« s¶n. Lª-nin nªu râ r»ng "kinh nghiÖm nhiÒu n¨m ®· khiÕn Nh÷ng lêi Êy cña Lª-nin ®−îc viÕt c¸ch ®©y nöa thÕ kû, cho nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt L¸t-vi-a hoµn toµn v÷ng tin ë sù ®óng nh−ng giê ®©y vÉn vang lªn hÕt søc nãng hæi trong ®iÒu kiÖn ®¾n cña nguyªn t¾c thèng nhÊt quèc tÕ cña c¸c tæ chøc ®Þa hiÖn nay, khi chñ nghÜa t− b¶n ®· biÕn thµnh mét lùc l−îng thï ph−¬ng cña giai cÊp c«ng nh©n" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n ®Þch víi loµi ng−êi, biÕn thµnh nguån gèc mäi tai häa cña c¸c lÇn thø 5, t. 25, tr. 29). d©n téc, ®−a tµi n¨ng cña con ng−êi ®Ó chèng l¹i b¶n th©n loµi Trong c¸c t¸c phÈm in trong tËp nµy, Lª-nin ®· chØ râ t×nh ng−êi, biÕn nh÷ng ph¸t minh khoa häc vÜ ®¹i thµnh nh÷ng tr¹ng gay g¾t thªm cña m©u thuÉn c¬ b¶n cña x· héi t− b¶n ph−¬ng tiÖn chiÕn tranh hñy diÖt, ®Èy c¸c d©n téc ®Õn chç bÞ chñ nghÜa − m©u thuÉn gi÷a tÝnh chÊt x· héi cña s¶n xuÊt vµ ®ãi, bÞ bÇn cïng vµ suy ®èn. Tr¸i víi chñ nghÜa t− b¶n thèi n¸t, h×nh thøc chiÕm h÷u t− nh©n, t− b¶n chñ nghÜa; Ng−êi v¹ch sù ph¸t triÓn cña c¸c n−íc x· héi chñ nghÜa chøng minh nh÷ng râ sù thèi n¸t cña chñ nghÜa t− b¶n, chñ nghÜa nµy ®· trë −u viÖt v« cïng lín lao cña chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. Nh÷ng thµnh mét ch−íng ng¹i trªn con ®−êng ph¸t triÓn cña x· héi. thµnh tùu cña chñ nghÜa x· héi vµ cuéc ®Êu tranh cho hßa b×nh Trong ®iÒu kiÖn chñ nghÜa t− b¶n th× khoa häc vµ kü thuËt, gi÷a c¸c d©n téc thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiÕn lªn cña lÞch sö. Sù sôp nh÷ng ph¸t minh vµ s¸ng chÕ ®Òu trë thµnh ph−¬ng tiÖn lµm ®æ hoµn toµn cña chñ nghÜa t− b¶n vµ th¾ng lîi cña chñ nghÜa giµu cña giai cÊp t− s¶n, cßn ®èi víi quÇn chóng lao ®éng th× céng s¶n lµ tÊt yÕu. nh÷ng thø Êy cµng lµm t¨ng thªm ¸ch ¸p bøc, n¹n thÊt nghiÖp Trong bµi "Ph−¬ng ph¸p Tay-lo lµ ph−¬ng ph¸p dïng m¸y vµ sù bÇn cïng. Lª-nin chØ râ nh÷ng quyÒn lîi Ých kû cña bän mãc n« dÞch con ng−êi", Lª-nin ®· v¹ch trÇn ph−¬ng ph¸p bãc trïm t− b¶n ®· k×m h·m viÖc ¸p dông nh÷ng c¶i tiÕn kü thuËt lét kiÓu t− b¶n chñ nghÜa cña hÖ thèng Tay-lo, ph−¬ng ph¸p nµy nh»m chèng l¹i c«ng nh©n vµ ®−a ®Õn chç t¨ng c−êng bãc nh− thÕ nµo. Trong bµi "Sù d· man v¨n minh", Lª-nin viÕt: "ë lét ng−êi lao ®éng, ®Õn chç ®Ì nÐn vµ ¸p bøc hä ngµy cµng tÊt c¶ c¸c n¬i, trªn mçi b−íc ®i, ng−êi ta ®Òu gÆp nh÷ng nhiÖm nhiÒu, ®Õn chç lµm kiÖt quÖ thÓ lùc vµ trÝ lùc cña c«ng nh©n. Lª- vô mµ nh©n lo¹i hoµn toµn ®ñ søc ®Ó gi¶i quyÕt ngay lËp tøc. nin chØ râ r»ng chØ khi nµo giai cÊp v« s¶n n¾m ®−îc toµn bé Trë ng¹i lµ chñ nghÜa t− b¶n. Nã ®· tÝch lòy ®−îc hµng ®èng nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph©n bè vµ ®iÒu chØnh ®−îc mét c¸ch hîp cña c¶i vµ lµm cho con ng−êi trë thµnh n« lÖ cña nh÷ng cña c¶i lý lao ®éng x· héi th× nÒn s¶n xuÊt lín, m¸y mãc, ®−êng s¾t vµ ®ã. Nã ®· gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt phøc t¹p nhÊt, nh÷ng thµnh tùu kh¸c cña khoa häc vµ kü thuËt míi cã thÓ t¹o nh−ng nã l¹i ng¨n c¶n viÖc thùc hiÖn nh÷ng c¶i tiÕn vÒ kü thuËt, ra hµng ngh×n kh¶ n¨ng rót ng¾n thêi gian lµm viÖc vµ t¨ng bëi v× hµng triÖu d©n c− ®ang ë trong c¶nh cïng khæ vµ ngu phóc lîi vËt chÊt cho ng−êi lao ®éng.
XXX Lêi tùa Lêi tùa XXXI Trong bµi "Mét gi¸o s− tù do chñ nghÜa nãi vÒ b×nh lêi ngu ngèc hoang ®−êng nhÊt, nh÷ng c©u hå ®å vµ nh¶m nhÝ ®¼ng", Lª-nin ®· v¹ch mÆt nhµ kinh tÕ häc t− s¶n Tu-gan - v« sØ nhÊt ®Ó chèng l¹i nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa, míi cã Ba-ra-nèp-xki lµ ng−êi ®· xuyªn t¹c tr¾ng trîn quan niÖm thÓ ®−îc cÊt nh¾c lªn chøc vô Êy. Giai cÊp t− s¶n bá qua cho c¸c m¸c-xÝt vÒ sù b×nh ®¼ng, ®· m−u toan "thñ tiªu" chñ nghÜa gi¸o s− tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã, chØ cÇn hä tiÕn hµnh "thñ tiªu" chñ x· héi, l¾p l¹i nh÷ng luËn ®iÖu cò rÝch, nhµm tai chèng l¹i nghÜa x· héi" (tr. 450). chñ nghÜa x· héi. Trong khi b¸c bá vµ chÕ giÔu c¸ch lËp Trong bµi "TËp th− trao ®æi gi÷a M¸c vµ ¡ng-ghen" viÕt luËn cña t¸c gi¶ ®ã, Lª-nin viÕt r»ng y ®· nhai l¹i c¸i thñ vµo cuèi n¨m 1913, Lª-nin chØ râ r»ng tËp th− trao ®æi gi÷a ®o¹n cò rÝch cña bän ph¶n ®éng: lóc ®Çu th× xuyªn t¹c chñ nh÷ng ng−êi s¸ng lËp ra chñ nghÜa x· héi khoa häc cã ý nghÜa x· héi, g¸n cho nã nh÷ng ®iÒu v« lý, vµ sau ®ã b¸c nghÜa chÝnh trÞ vµ khoa häc rÊt lín. TËp th− nµy cã liªn quan bá mét c¸ch ®¾c th¾ng nh÷ng ®iÒu v« lý Êy. Lª-nin gi¶i ®Õn thêi kú ph¸t sinh phong trµo c«ng nh©n ®éc lËp vµ x¸c thÝch r»ng nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt hiÓu sù b×nh ®¼ng trong ®Þnh nh÷ng c¬ së cña s¸ch l−îc vµ chÝnh s¸ch cña giai cÊp v« lÜnh vùc chÝnh trÞ lµ sù b×nh quyÒn, cßn trong lÜnh vùc s¶n. Lª-nin viÕt r»ng ®iÓm trung t©m cña toµn bé tËp th− lµ kinh tÕ lµ sù thñ tiªu c¸c giai cÊp. Cßn vÒ viÖc thiÕt lËp sù sù vËn dông phÐp biÖn chøng duy vËt vµo viÖc c¶i t¹o toµn b×nh ®¼ng vÒ mÆt con ng−êi hiÓu theo nghÜa lµ b×nh ®¼ng bé khoa kinh tÕ chÝnh trÞ, tõ nÒn t¶ng cña nã trë ®i, lµ sù vËn vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc th× nh÷ng ng−êi x· héi chñ nghÜa dông phÐp biÖn chøng duy vËt vµo khoa häc tù nhiªn, vµo kh«ng hÒ nghÜ tíi. Lª-nin chØ ra r»ng ë Hîp chóng quèc triÕt häc, vµo chÝnh trÞ vµ s¸ch l−îc cña giai cÊp c«ng nh©n. Mü ng−êi t− s¶n vµ ng−êi v« s¶n kh«ng b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ giai cÊp: c¸c nhµ t− b¶n n¾m c¸c t− liÖu s¶n xuÊt vµ * * sèng nhê vµo lao ®éng kh«ng c«ng cña c«ng nh©n; cßn * nh÷ng ng−êi v« s¶n th× kh«ng cã t− liÖu s¶n xuÊt vµ sèng nhê vµo viÖc b¸n søc lao ®éng cña m×nh. "Thñ tiªu giai TËp nµy cã in 19 t¸c phÈm cña Lª-nin lÇn ®Çu tiªn ®−îc cÊp cã nghÜa lµ lµm cho tÊt c¶ mäi c«ng d©n ®Òu cã ®Þa vÞ ®−a vµo Toµn tËp. Trong sè ®ã cã c¸c bµi: "Ph¸i th¸ng M−êi vµ ngang nhau ®èi víi nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt cña toµn thÓ x· phong trµo c«ng nh©n", "Bµn vÒ "ngµy kû niÖm giíi trÝ thøc héi, cã nghÜa lµ tÊt c¶ mäi c«ng d©n ®Òu cã quyÒn lµm viÖc Nga"", "C«ng nh©n Nga ®¸nh gi¸ sù chia rÏ trong ®¶ng ®oµn ngang nhau víi nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt x· héi, trªn ruéng d©n chñ - x· héi ë §u-ma", "VÒ nh÷ng b−íc s¾p tíi cña Côc ®Êt thuéc vÒ x· héi, trong c«ng x−ëng thuéc vÒ x· héi, v©n quèc tÕ", "Sù bÇn cïng cña nh÷ng gi¸o viªn nh©n d©n", "C«ng v©n" (tr. 449). Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt bao giê còng hiÓu b×nh nh©n Nga vµ Quèc tÕ", "Ph¸i thñ tiªu lõa dèi c«ng nh©n nh− ®¼ng lµ sù b×nh ®¼ng x· héi, b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ x· héi. Lª- thÕ nµo", "NghÞ quyÕt vÒ quyÕt ®Þnh cña Côc quèc tÕ x· héi nin v¹ch râ nh÷ng nguyªn nh©n thùc sù cña sù gi¶ dèi cña chñ nghÜa", "VÒ c¸c tr−êng häc ë n−íc ta", "§¶ng ®oµn trong c¸c häc gi¶ t− s¶n khi nãi vÒ chñ nghÜa x· héi. Lª-nin viÕt: §u-ma vµ ®a sè ë ngoµi §u-ma", "Bæ sung vµo bµi b¸o cña N. "trong x· héi t− s¶n, ®Þa vÞ x· héi cña c¸c gi¸o s− lµ nh− thÕ C. Cróp-xcai-a "VÒ chÝnh s¸ch cña Bé gi¸o dôc quèc d©n"", nµy: chØ cã nh÷ng ng−êi b¸n rÎ khoa häc ®Ó phôc vô lîi Ých "B¸o c¸o cña Ban chÊp hµnh trung −¬ng §¶ng c«ng nh©n d©n cña t− b¶n, chØ cã nh÷ng ng−êi −ng thuËn dïng nh÷ng chñ - x· héi Nga t¹i §¹i héi IV §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-
XXXII Lêi tùa 1 vi-a", "Lêi kÕt thóc t¹i §¹i héi IV §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t- vi-a", "Dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ th¸i ®é cña §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a ®èi víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga". Trong phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã in: "Ph¸c th¶o nghÞ quyÕt vÒ vÊn ®Ò d©n téc", "B¶n tãm t¾t b¸o c¸o t¹i c¸c ®Þa ph−¬ng", "§Ò c−¬ng b¶n thuyÕt tr×nh vÒ vÊn ®Ò d©n téc", "B¶n tãm t¾t b¸o c¸o t¹i §¹i héi IV §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi- a", "B¶n tãm t¾t lêi kÕt thóc t¹i §¹i héi IV §¶ng d©n chñ - x· héi xø L¸t-vi-a". ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª-nin Chñ nghÜa M¸c trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung −¬ng vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng §¶ng céng s¶n Liªn-x« Kh¸c víi nh÷ng ng−êi v« chÝnh phñ chñ nghÜa, nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt thõa nhËn cuéc ®Êu tranh ®Ó giµnh nh÷ng c¶i c¸ch, tøc lµ giµnh nh÷ng c¶i thiÖn trong t×nh c¶nh cña nh÷ng ng−êi lao ®éng, mµ vÉn ®Ó chÝnh quyÒn n»m trong tay giai cÊp thèng trÞ nh− tr−íc. Nh−ng ®ång thêi, nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt l¹i tiÕn hµnh cuéc ®Êu tranh hÕt søc kiªn quyÕt chèng nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng lµ nh÷ng kÎ h¹n chÕ mét c¸ch trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp nh÷ng nguyÖn väng vµ ho¹t ®éng cña giai cÊp c«ng nh©n trong ph¹m vi nh÷ng c¶i c¸ch. Chñ nghÜa c¶i l−¬ng lµ mét sù lõa bÞp cña giai cÊp t− s¶n ®èi víi c«ng nh©n, v× mÆc dï cã nh÷ng c¶i thiÖn riªng lÎ, c«ng nh©n vÉn lµ nh÷ng n« lÖ lµm thuª chõng nµo sù thèng trÞ cña t− b¶n cßn tån t¹i. Giai cÊp t− s¶n tù do chñ nghÜa, mét tay ®−a ra nh÷ng cuéc c¶i c¸ch, tay kia l¹i lu«n lu«n thu håi l¹i, lµm cho nh÷ng c¶i c¸ch thµnh con sè kh«ng, lîi dông nh÷ng c¶i c¸ch ®ã ®Ó n« dÞch c«ng nh©n, ®Ó chia rÏ hä thµnh nh÷ng nhãm riªng rÏ, ®Ó duy tr× vÜnh viÔn t×nh tr¹ng n« lÖ lµm thuª cña nh÷ng ng−êi lao ®éng. V× vËy, chñ nghÜa c¶i l−¬ng, ngay c¶ khi nã hoµn toµn ch©n thËt, th× trªn thùc tÕ còng trë thµnh mét c«ng cô ®Ó giai cÊp t− s¶n lµm h− háng vµ lµm suy yÕu c«ng nh©n. Kinh nghiÖm cña tÊt c¶
2 V. I. Lª-nin Chñ nghÜa M¸c vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng 3 c¸c n−íc cho thÊy r»ng c«ng nh©n tin vµo nh÷ng ng−êi theo ph¸p. C¸ch ®©y kh«ng l©u, d−íi søc Ðp cña b¸o "Sù thËt miÒn chñ nghÜa c¶i l−¬ng th× bao giê còng bÞ lõa g¹t. B¾c"1)1, ph¸i thñ tiªu ë Pª-tÐc-bua ®· b¾t ®Çu biÖn hé cho m×nh Tr¸i l¹i, nÕu c«ng nh©n lÜnh héi ®−îc häc thuyÕt cña tr−íc nh÷ng lêi buéc téi lµ theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng. CÇn M¸c, tøc lµ nÕu hä nhËn thøc ®−îc r»ng chÕ ®é n« lÖ lµm nghiªn cøu kü nh÷ng lêi nghÞ luËn cña hä ®Ó lµm cho thËt s¸ng thuª lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái chõng nµo sù thèng trÞ cña t− tá mét vÊn ®Ò cùc kú quan träng. b¶n cßn tån t¹i, th× hä kh«ng ®Ó cho bÊt kú mét c¶i c¸ch t− Ph¸i thñ tiªu ë Pª-tÐc-bua viÕt: chóng t«i kh«ng ph¶i lµ s¶n nµo lõa g¹t ®−îc m×nh. HiÓu r»ng trong ®iÒu kiÖn chñ nh÷ng ng−êi theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng, v× chóng t«i kh«ng nãi nghÜa t− b¶n cßn ®−îc duy tr× th× nh÷ng cuéc c¶i c¸ch r»ng nh÷ng cuéc c¶i c¸ch lµ tÊt c¶, cßn môc ®Ých cuèi cïng kh«ng thÓ l©u bÒn, còng kh«ng thÓ lín lao ®−îc, nªn c«ng ch¼ng lµ g× c¶; chóng t«i nãi r»ng: phong trµo ®i ®Õn môc ®Ých nh©n ®Êu tranh giµnh lÊy nh÷ng ®iÒu c¶i thiÖn vµ lîi dông cuèi cïng; chóng t«i nãi r»ng: th«ng qua cuéc ®Êu tranh giµnh nh÷ng ®iÒu c¶i thiÖn Êy ®Ó tiÕp tôc mét cuéc ®Êu tranh nh÷ng c¶i c¸ch ®Ó ®i ®Õn chç thùc hiÖn hoµn toµn nh÷ng nhiÖm ngoan c−êng h¬n chèng chÕ ®é n« lÖ lµm thuª. Bän c¶i vô ®· ®Ò ra. l−¬ng ra søc dïng nh÷ng cña bè thÝ ®Ó chia rÏ vµ lõa g¹t Chóng ta h·y xem lêi biÖn hé ®ã cã phï hîp víi ch©n lý c«ng nh©n, khiÕn cho hä th«i kh«ng ®Êu tranh giai cÊp n÷a. kh«ng. C«ng nh©n hiÓu râ sù dèi tr¸ cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng, liÒn Sù kiÖn thø nhÊt. Xª-®èp, mét ng−êi thuéc ph¸i thñ tiªu, khi lîi dông nh÷ng cuéc c¶i c¸ch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng cuéc tãm t¾t nh÷ng ý kiÕn cña tÊt c¶ nh÷ng kÎ thuéc ph¸i thñ tiªu, ®Êu tranh giai cÊp cña hä. ®· viÕt r»ng trong "ba ®iÓm chèt" mµ nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ®−a ra2, th× hai ®iÓm hiÖn nay kh«ng phï hîp víi c«ng t¸c cæ ®éng ¶nh h−ëng cña bän c¶i l−¬ng ®èi víi c«ng nh©n cµng m¹nh, n÷a. ¤ng ta vÉn ®Ó chÕ ®é ngµy lµm 8 giê lµ chÕ ®é xÐt vÒ mÆt th× c«ng nh©n cµng bÊt lùc, cµng lÖ thuéc vµo giai cÊp t− s¶n, lý luËn th× cã thÓ thùc hiÖn ®−îc víi tÝnh c¸ch lµ mét c¶i c¸ch. giai cÊp t− s¶n cµng dÔ dµng dïng c¸c thø m−u kÕ ®Ó lµm cho ¤ng ta ®· g¹t bá hoÆc g¹t ra xa chÝnh c¸i g× v−ît ra ngoµi nh÷ng c¶i c¸ch trë thµnh con sè kh«ng. Phong trµo c«ng nh©n khu«n khæ mét cuéc c¶i c¸ch. Nh− vËy, «ng ta ®· r¬i vµo c¸i cµng ®éc lËp, nh÷ng môc tiªu cña phong trµo ®ã cµng s©u réng, chñ nghÜa c¬ héi râ rÖt nhÊt, thi hµnh chÝnh c¸i chÝnh s¸ch ®−îc phong trµo ®ã cµng tho¸t khái tÝnh thiÓn cËn cña chñ nghÜa c¶i diÔn ®¹t b»ng c«ng thøc nãi r»ng môc ®Ých cuèi cïng ch¼ng lµ l−¬ng, th× c«ng nh©n cµng cã thÓ cñng cè ®−îc vµ lîi dông g× c¶. Trong c«ng t¸c cæ ®éng mµ l¹i g¹t ra xa c¸i "môc ®Ých cuèi ®−îc nh÷ng c¶i thiÖn riªng lÎ. cïng" (dï ®Êy chØ lµ môc ®Ých cuèi cïng ®èi víi chñ nghÜa d©n Trong tÊt c¶ c¸c n−íc ®Òu cã bän theo chñ nghÜa c¶i l−¬ng, chñ), th× ®ã ®óng lµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng. bëi v× ë ®©u giai cÊp t− s¶n còng ra søc lµm h− háng c«ng nh©n Sù kiÖn thø hai. C¸i héi nghÞ th¸ng T¸m næi tiÕng cña b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c, biÕn hä thµnh nh÷ng ng−êi n« lÖ ph¸i thñ tiªu 3 (häp n¨m ngo¸i) còng g¹t ra xa − v× mét tháa m·n, nh÷ng ng−êi tõ bá c¸i t− t−ëng muèn xãa bá chÕ ®é tr−êng hîp ®Æc biÖt − nh÷ng yªu s¸ch kh«ng ph¶i lµ c¶i n« lÖ. ë Nga, bän c¶i l−¬ng chñ nghÜa tøc lµ ph¸i thñ tiªu, ph¸i nµy phñ ®Þnh qu¸ khø cña chóng ta nh»m ru ngñ c«ng nh©n b»ng 1) Xem Toµn tËp, tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 23, c¸ch lµm cho hä m¬ t−ëng ®Õn mét ®¶ng míi, c«ng khai, hîp tr. 498 - 501.
4 V. I. Lª-nin Chñ nghÜa M¸c vµ chñ nghÜa c¶i l−¬ng 5 l−¬ng, chø kh«ng ®−a nh÷ng yªu s¸ch ®ã s¸t l¹i gÇn c«ng t¸c cæ tr−íc m¾t vµ "hµng ngµy" cña c«ng t¸c cæ ®éng, tæ chøc, cña ®éng, vµo chÝnh ngay trung t©m cña c«ng t¸c cæ ®éng. viÖc ®Êu tranh giµnh nh÷ng c¶i c¸ch vµ lîi dông nh÷ng c¶i Sù kiÖn thø ba. Phñ nhËn vµ coi nhÑ "c¸i cò", vøt bá nã ®i, c¸ch Êy. nh− thÕ tøc lµ ph¸i thñ tiªu ®· h·m m×nh trong khu«n khæ cña Nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt ho¹t ®éng kh«ng mÖt mái, hä kh«ng chñ nghÜa c¶i l−¬ng. Trong t×nh h×nh hiÖn nay, mèi liªn hÖ gi÷a bá lì mét "kh¶ n¨ng" nµo ®Ó giµnh nh÷ng c¶i c¸ch vµ lîi dông chñ nghÜa c¶i l−¬ng víi viÖc phñ ®Þnh "c¸i cò" thËt lµ hiÓn nh÷ng c¶i c¸ch; hä kh«ng bµi xÝch, mµ ñng hé, ra søc ph¸t triÓn nhiªn. mäi sù v−ît khái nh÷ng giíi h¹n cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng, Sù kiÖn thø t−. HÔ cø thÊy phong trµo kinh tÕ cña c«ng ch¼ng kÓ lµ trong viÖc tuyªn truyÒn, cæ ®éng hay trong hµnh nh©n g¾n víi nh÷ng khÈu hiÖu v−ît ra ngoµi khu«n khæ cña ®éng kinh tÕ cã tÝnh chÊt quÇn chóng, v.v.. Cßn nh÷ng ng−êi chñ nghÜa c¶i l−¬ng lµ y nh− ph¸i thñ tiªu næi giËn vµ c«ng thuéc ph¸i thñ tiªu ®· xa rêi chñ nghÜa M¸c th× chØ lµm rèi lo¹n kÝch (nãi nµo lµ "cuång nhiÖt", nµo lµ "lµm rïm beng", v.v., phong trµo c«ng nh©n do nh÷ng sù ®¶ kÝch cña hä chèng l¹i v.v.). chÝnh ngay sù tån t¹i cña mét chÝnh thÓ m¸c-xÝt, do chç hä ph¸ Rót côc, chóng ta thÊy c¸i g×? Trªn lêi nãi, ph¸i thñ tiªu g¹t ho¹i kû luËt m¸c-xÝt vµ do sù tuyªn truyÒn cña hä cho chñ bá chñ nghÜa c¶i l−¬ng vÒ nguyªn t¾c, trªn thùc tÕ, hä thi hµnh nghÜa c¶i l−¬ng vµ cho chÝnh s¸ch c«ng nh©n tù do chñ nghÜa. c¸i chñ nghÜa c¶i l−¬ng ®ã trªn toµn bé ®−êng lèi. Mét mÆt, hä Ngoµi ra, kh«ng nªn quªn r»ng ë Nga, chñ nghÜa c¶i l−¬ng qu¶ quyÕt víi chóng ta r»ng ®èi víi hä, nh÷ng c¶i c¸ch tuyÖt cßn biÓu hiÖn ra d−íi mét h×nh thøc ®Æc thï, cô thÓ lµ ®ång nhiªn kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶; nh−ng mÆt kh¸c, cø mçi lÇn, trong nhÊt nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n cña t×nh h×nh chÝnh trÞ ë n−íc Nga thùc tiÔn, nh÷ng ng−êi m¸c-xÝt v−ît ra khái giíi h¹n cña chñ ngµy nay vµ ë ch©u ¢u ngµy nay. Theo quan ®iÓm cña kÎ theo nghÜa c¶i l−¬ng, lµ ph¸i thñ tiªu l¹i ®¸p l¹i b»ng nh÷ng sù ®¶ ph¸i tù do, th× viÖc ®ång nhÊt Êy lµ hîp lý, bëi v× kÎ theo ph¸i kÝch hay b»ng mét th¸i ®é khinh bØ. tù do tin t−ëng vµ c«ng nhiªn nãi r»ng "nhê Trêi, chóng ta cã mét hiÕn ph¸p". Ng−êi theo ph¸i tù do thÓ hiÖn nh÷ng lîi Ých V¶ ch¨ng, nh÷ng sù biÕn x¶y ra trong tÊt c¶ mäi lÜnh vùc cña giai cÊp t− s¶n khi h¾n bªnh vùc c¸i quan ®iÓm cho r»ng cña phong trµo c«ng nh©n ®Òu cho ta thÊy r»ng nh÷ng sau ngµy 17 th¸ng M−êi, mäi viÖc lµm cña ph¸i d©n chñ v−ît ng−êi m¸c-xÝt kh«ng nh÷ng kh«ng tôt l¹i phÝa sau, mµ tr¸i khái nh÷ng giíi h¹n cña chñ nghÜa c¶i l−¬ng ®Òu lµ mét sù ®iªn l¹i, râ rµng cßn ®i ®Çu vÒ mÆt lîi dông thùc sù nh÷ng cuéc rå, mét träng téi, mét téi lçi, v.v.. c¶i c¸ch vµ vÒ mÆt ®Êu tranh ®Ó giµnh nh÷ng c¶i c¸ch. H·y lÊy thÝ dô cuéc bÇu cö §u-ma ë ®oµn tuyÓn cö c«ng nh©n − Nh−ng chÝnh nh÷ng quan ®iÓm t− s¶n nµy ®ang ®−îc ph¸i thñ tiªu ë n−íc ta thùc hiÖn trong thùc tÕ; hä "®−a nh÷ng lêi ph¸t biÓu cña c¸c ®¹i biÓu ë trong vµ ë ngoµi vµo" n−íc Nga mét c¸ch th−êng xuyªn vµ cã hÖ thèng (trªn §u-ma, viÖc s¸ng lËp nh÷ng tê b¸o c«ng nh©n, viÖc lîi giÊy tr¾ng mùc ®en) nh÷ng quan ®iÓm "®¶ng c«ng khai", dông nh÷ng c¶i c¸ch vÒ b¶o hiÓm, c«ng ®oµn c«ng nh©n "®Êu tranh cho tÝnh hîp ph¸p", v.v.. Nãi mét c¸ch kh¸c, kim khÝ lµ mét c«ng ®oµn lín nhÊt, v.v. − bÊt cø ë ®©u, c¸c còng nh− ph¸i tù do, ph¸i thñ tiªu ë n−íc ta t¸n d−¬ng viÖc b¹n còng ®Òu sÏ thÊy r»ng nh÷ng c«ng nh©n m¸c-xÝt ®Òu ®−a hiÕn ph¸p ¢u ch©u vµo n−íc Nga, mµ kh«ng chó ý ®Õn h¬n h¼n ph¸i thñ tiªu trong lÜnh vùc c«ng t¸c trùc tiÕp,
6 V. I. Lª-nin 7 c¸i con ®−êng ®Æc thï ®· dÉn ph−¬ng T©y ®Õn chç ®Æt ra nh÷ng b¶n hiÕn ph¸p vµ cñng cè nh÷ng hiÕn ph¸p ®ã qua mÊy thÕ hÖ, vµ ®«i khi thËm chÝ qua mÊy thÕ kû. Ph¸i thñ tiªu vµ ph¸i tù do muèn − nh− ng−êi ta th−êng nãi − giÆt tÊm da mµ l¹i kh«ng dóng nã vµo n−íc. Quy ho¹ch ruéng ®Êt ë ch©u ¢u, chñ nghÜa c¶i l−¬ng, trªn thùc tÕ, tøc lµ vøt bá vµ n«ng d©n nghÌo chñ nghÜa M¸c vµ thay thÕ chñ nghÜa M¸c b»ng "chÝnh s¸ch x· héi" cña giai cÊp t− s¶n. ë n−íc ta, chñ nghÜa c¶i l−¬ng cña ph¸i thñ tiªu kh«ng nh÷ng cã nghÜa nh− thÕ, mµ ngoµi ra, cßn cã T¹i ®¹i héi n«ng nghiÖp toµn Nga häp ë Ki-Ðp, ngµy 3 th¸ng ChÝn, Mi-nin, mét nhµ n«ng häc ë TsÐc-ni-gèp, ®· ®äc mét b¶n nghÜa lµ ph¸ ho¹i tæ chøc m¸c-xÝt vµ tõ bá nh÷ng nhiÖm vô d©n b¸o c¸o vÒ chñ ®Ò hÕt søc quan träng trªn ®©y. chñ cña giai cÊp c«ng nh©n, thay thÕ nh÷ng nhiÖm vô ®ã b»ng chÝnh s¸ch c«ng nh©n tù do chñ nghÜa. Ch¾c r»ng «ng Mi-nin lµ mét ng−êi theo ph¸i d©n tóy (nh©n tiÖn xin nãi qua r»ng «ng ta ®· ®ång ý víi gi¸o s− t− s¶n C«- xin-xki vÒ søc sèng cña lo¹i n«ng hé "lao ®éng"); «ng ta ®· "Sù thËt cña lao ®éng", sè 2, Theo ®óng b¶n ®¨ng trªn b¸o ngµy 12 th¸ng ChÝn 1913 "Sù thËt cña lao ®éng" chøng minh hÕt søc ®óng r»ng n«ng häc gióp Ých cho nh÷ng Ký tªn: V. I. n«ng d©n kh¸ gi¶. Quy ho¹ch ruéng ®Êt chØ gióp cho nh÷ng kÎ m¹nh vµ bãp chÕt nh÷ng ng−êi bÇn cïng. Quy ho¹ch ruéng ®Êt lµ mét chiÕc xe trªn ®ã kÎ m¹nh th× ngåi, cßn nh÷ng ng−êi thÊt b¹i th× bÞ xe nghiÒn n¸t. Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a, tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµ mét ch©n lý tuyÖt ®èi. ChØ cã nh÷ng kÎ kh«ng cã thiÖn chÝ míi phñ nhËn ®iÒu ®ã. Nh−ng «ng Mi-nin ®· nh×n thÊy "lèi tho¸t" ë chç nµo? ¤ng ta nãi (theo bµi t−êng thuËt cña tê "T− t−ëng Ki-Ðp"4, sè 244): "§iÒu duy nhÊt cã kh¶ n¨ng cøu vít ®−îc nh÷ng n«ng hé nhá nhÊt sau khi chia ruéng ®Êt, lµ tËp hîp nh÷ng n«ng hé ®ã thµnh nh÷ng héi hîp t¸c tù nguyÖn ®Ó cïng lµm chung (canh t¸c tËp thÓ) nh÷ng ruéng ®Êt cña chÝnh hä". Râ rµng lµ ph−¬ng thuèc cã tÝnh chÊt d©n tóy ®ã chØ lµ mét trß trÎ con. Bän ®Þa chñ vµ phó n«ng ®uæi hµng triÖu n«ng d©n ra khái ruéng ®Êt vµ lµm ph¸ s¶n hµng triÖu ng−êi kh¸c. Toµn thÓ chñ nghÜa t− b¶n thÕ giíi, toµn bé søc m¹nh