THIẾN BÒ ĐỰC BẰNG PHẪU THUẬT VÀ BẰNG KỸ THUẬT KHÔNG CHẢY MÁU

Chia sẻ: Sunny_1 Sunny_1 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 0
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trước đây ở nước ta nuôi bò đực để lấy sức kéo là chính, nhưng ngày nay đã hình thành những trại nuôi bò để cung cấp thịt, vì thế những bò đực nên thiến để dễ quản lý, nuôi mau lớn và cho thịt ngon. Đã có nhiều cách thiến bò đực theo phương pháp cổ truyền đã được áp dụng trong các nông hộ như buộc dây thun vào cổ bao dịch hoàn hay đập dập dây dịch hoàn bằng chày gỗ. Những phương pháp này thường gây đau đớn kéo dài và làm ảnh hưởng nhiều đến...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: THIẾN BÒ ĐỰC BẰNG PHẪU THUẬT VÀ BẰNG KỸ THUẬT KHÔNG CHẢY MÁU

NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 105 THIEÁN BOØ ÑÖÏC BAÈNG PHAÃU THUAÄT VAØ BAÈNG KYÕ THUAÄT KHOÂNG CHAÛY MAÙU SURGICAL CASTRATION AND BLOODLESS CASTRATION TECHNIQUES IN CATTLES Leâ Vaên Thoï, Ñoaøn Thanh Ñieàn Khoa Chaên Nuoâi Thuù y, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM ABSTRACT Thuù thí nghieäm Twenty cattles were divided into 2 groups: first Goàm 20 boø ñöïc lai HF vaø boø ta vaøng coù troïng group (10 cattles) using surgical castration and second löôïng töø 170kg-309kg ñöôïc chia laøm hai nhoùm ñoàng group (10 cattles) using bloodless castration ñeàu veà theå troïng vaø gioáng boø: techniques (Burdizzo emasculatome). Results showed that the average of time to finish the operation of - 10 con thieán baèng phaãu thuaät caét boû 2 dòch first group was longer than second group (24,70 hoaøn minutes and 19,20 minutes respectively). Complications of first groups including swelling, - 10 con thieán baèng keàm Burdizzo ñeå eùp daäp infection of the wound (30%) and hemorrhage, but daây dòch hoaøn without complication of second group. Duïng cuï, vaät lieäu vaø thuoác thuù y Key words: Cattle, Castration, Burdizzo emasculatome - Duïng cuï moå, keàm thieán Burdizzo MÔÛ ÑAÀU - Chæ tieâu Chromic catgut - Thuoác saùt truøng da Povidine Tröôùc ñaây ôû nöôùc ta nuoâi boø ñöïc ñeå laáy söùc keùo - Thuoác teâ Novocain 2% laø chính, nhöng ngaøy nay ñaõ hình thaønh nhöõng - Lincomycine, Vitamin C traïi nuoâi boø ñeå cung caáp thòt, vì theá nhöõng boø ñöïc - Thöôùc daây ño troïng löôïng boø neân thieán ñeå deã quaûn lyù, nuoâi mau lôùn vaø cho thòt ngon. Ñaõ coù nhieàu caùch thieán boø ñöïc theo phöông phaùp coå truyeàn ñaõ ñöôïc aùp duïng trong caùc noâng hoä nhö buoäc daây thun vaøo coå bao dòch hoaøn hay ñaäp daäp daây dòch hoaøn baèng chaøy goã. Nhöõng phöông phaùp naøy thöôøng gaây ñau ñôùn keùo daøi vaø laøm aûnh höôûng nhieàu ñeán söùc khoûe cuûa thuù. Vì theá phöông phaùp thieán boø ñöïc baèng phaãu thuaät ñöôïc Hình 1. Keàm thieán Burdizzo xem laø moät choïn löïa thích hôïp vaø hieäu quaû. Tuy nhieân cuõng coù moät vaøi trôû ngaïi nhö coù theå bò chaûy Phöông phaùp thöïc hieän maùu hoaëc nhieãm truøng veát moå sau phaãu thuaät. Thieán moå: Chuaån bò vuøng moå theo phöông phaùp Nhaèm khaéc phuïc nhöõng nhöôïc ñieåm cuûa caùc thöôøng qui. Coá ñònh thuù theo tö theá naèm nghieâng phöông phaùp thieán vöøa neâu treân, nhieàu nöôùc ñaõ söû vaø coät 4 chaân laïi. Duøng Novocain 2% ñeå gaây teâ moãi duïng keàm thieán Burdizzo ñeå laøm daäp daây dòch hoaøn beân dòch hoaøn 5-10ml tuøy theo ñoä lôùn cuûa boø. Duøng cho boø maø khoâng caàn moå xeû (coøn goïi laø phöông phaùp dao moå ôû moãi beân bao dòch hoaøn ñeå ñöa dòch hoaøn thieán khoâng chaûy maùu). Tuy nhieân, ñoái vôùi nöôùc ta ra ngoaøi, söû duïng chæ tieâu Chromic catgut ñeå coät phöông phaùp thieán baèng keàm Burdizzo chöa ñöôïc phoå daây dòch hoaøn laïi roài caét boû dòch hoaøn. Laøm töông bieán roäng raõi. Chuùng toâi thöïc hieän ñeà taøi naøy vôùi muïc töï cho dòch hoaøn phía beân kia. Boâi thuoác saùt truøng ñích so saùnh hieäu quaû cuûa caùch thieán boø ñöïc baèng phaãu Povidine leân veát moå, khoâng may da laïi. thuaät vaø baèng keàm thieán Burdizzo ñeå töø ñoù coù theå öùng duïng loaïi keàm thieán naøy trong thöïc teá chaên nuoâi. Chaêm soùc haäu phaãu: Tieâm khaùng sinh vaø vitamin C lieân tuïc 3 ngaøy. Boâi pomade ñeå choáng ruoài. VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP Thieán baèng keàm Burdizzo: Chuaån bò vuøng moå theo Thôøi gian vaø ñòa ñieåm phöông phaùp thöôøng qui. Coá ñònh thuù theo tö theá ñöùng (cuõng coù theå coá ñònh theo tö theá naèm nghieâng). Ñeà taøi ñöôïc thöïc hieän töø ngaøy 15-4-2005 ñeán Khoâng caàn gaây teâ. Duøng tay naém treân phaàn coå cuûa 15-8-2005 taïi Huyeän Chaâu Thaønh Tænh Tieàn Giang. bao dòch hoaøn, eùp daây dòch hoaøn ra saùt phaàn da, ñöa mieäng keàm keïp vaøo da bao dòch hoaøn sao cho Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007
106 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT daây dòch hoaøn naèm loït vaøo trong mieäng keàm. Hai cuõng khaùc nhau. Keát quaû veà thôøi gian thöïc hieän ca caùn keàm ñöôïc eùp chaët laïi trong voøng 1 phuùt roài môû moå ñöôïc trình baøy ôû baûng 1. keàm ra. Dòch xuoáng phía döôùi khoaûng 1cm roài laøm töông töï. Nhö vaäy moãi daây dòch hoaøn ñöôïc keïp Töø keát quaû ôû baûng 1 cho thaáy thôøi gian trung daäp 2 laàn ñeå baûo ñaûm daây dòch hoaøn ñaõ ñöôïc laøm bình ñeå hoaøn taát moät ca thieán moå laø 24,70 phuùt; daäp. Thöïc hieän töông töï cho dòch hoaøn phía beân ca nhanh nhaát laø 22 phuùt vaø laâu nhaát laø 31 phuùt. kia nhöng phaûi cheânh nhau veà vò trí ñaët keàm ñeå Trong khi ñoù ñoái vôùi phöông phaùp thieán baèng keàm keïp. Smith (2005) cuõng cho raèng keïp ôû 2 vò trí treân Burdizzo, thôøi gian trung bình chæ maát 19,20 phuùt. moãi daây dòch hoaøn seõ laøm cho söï daäp cuûa daây dòch Vì phöông phaùp thieán baèng keàm khaù ñôn giaûn, hoaøn ñöôïc chaéc chaén hôn. Duøng Povidine saùt truøng khoâng taïo veát moå vaø khoâng buoäc daây dòch hoaøn ñeå leân vuøng da vöøa keïp, tieâm khaùng sinh vaø vitamin caét neân ít maát thôøi gian hôn. C sau khi vöøa thöïc hieän xong. Thôøi gian söng bao dòch hoaøn sau khi thieán KEÁT QUAÛ VAØO THAÛO LUAÄN Sau khi thieán baèng phöông phaùp moå cuõng nhö Thôøi gian ñeå hoaøn taát ca moå duøng keàm thieán Burdizzo, bao dòch hoaøn cuûa boø thöôøng bò söng do ñaùp öùng cuûa phaûn öùng vieâm, Do hai phöông phaùp thieán boø ñöïc coù söï phöùc thôøi gian söng cuûa bao dòch hoaøn ñöôïc trình baøy ôû taïp khaùc nhau neân thôøi gian ñeå hoaøn taát ca moå baûng 2. Tuyeán nhieáp hoä Nang tuyeán Baøng quang Daây treo döông vaät OÁng daãn tinh Qui ñaàu Cô keùo döông vaät Daây thaàn kinh vaø maïch maùu Ñaàu Dòch hoaøn phuï Thaân Dòch hoaøn Ñuoâi Hình 2. Cô quan sinh duïc boø ñöïc Hình 3. Boø sau khi ñaõ keïp daäp daây dòch hoaøn Baûng 1. Thôøi gian ñeå hoaøn thaønh moät ca thieán boø ñöïc Thieán moå (n=10) Thieán baèng keàm Burdizzo (n =10) Soá hieäu Khoái löôïng (kg) Thôøi gian (phuùt) Soá hieäu Khoái löôïng (kg) Thôøi gian (phuùt) 1 220 31 11 170 23 2 200 27 12 235 20 3 273 26 13 309 24 4 238 22 14 240 18 5 244 23 15 230 19 6 278 25 16 245 17 7 215 24 17 268 20 8 230 22 18 250 19 9 245 23 19 247 15 10 255 24 20 259 17 Trung bình: ( X ± SD) Trung bình: ( X ± SD) 19,20 ± 2,74 24,70 ± 2,75 P < 0,01 Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 107 Baûng 2. Thôøi gian söng trung bình cuûa bao dòch hoaøn sau khi thieán (ngaøy) Thôøi gian söng bao dòch hoaøn Phöông phaùp thieán Ghi chuù trung bình (ngaøy) ( X ± SD) Söng ngaén nhaát laø 3 ngaøy Thieán moå (n=10) 5,40 ± 2,06 vaø daøi nhaát laø 9 ngaøy Söng ngaén nhaát laø 5 ngaøy Keàm thieán Burdizzo (n=10) 8,50 ± 2,32 vaø daøi nhaát laø 13 ngaøy P < 0,01 Baûng 3. Tai bieán xaûy ra trong vaø sau khi thieán Thieán moå (n=10) Thieán baèng keàm Burdizzo (n=10) Loaïi tai bieán Soá ca Tyû leä (%) Soá ca Tyû leä (%) Chaûy maùu trong khi thieán 10 100 0 0 Nhieãm truøng sau khi thieán 3 30 0 0 Baûng 4. Thôøi gian hoài phuïc sau khi thieán Phöông phaùp thieán Thôøi gian hoài phuïc trung bình (ngaøy) ( X ± SD) Thieán moå (n=10) 12,30 ± 1,56 Thieán baèng keàm Burdizzo (n=10) 14,30 ± 1,33 P < 0,01 Töø keát quaû ôû baûng 2 cho thaáy caû hai phöông cuûa phöông phaùp naøy. Vì vaäy maø ngöôøi ta thöôøng phaùp thieán boø ñöïc ñeàu gaây söng bao dòch hoaøn, tuy goïi laø “phöông phaùp thieán boø ñöïc khoâng chaûy maùu”. nhieân thôøi gian söng trung bình coù khaùc nhau. Vôùi phöông phaùp thieán moå, thôøi gian söng bao dòch Ngöôïc laïi, ôû phöông phaùp thieán moå caû 10 ca hoaøn trung bình ngaén hôn so vôùi duøng keàm thieán ñeàu chaûy maùu ôû veát moå. Dó nhieân chæ chaûy maùu ít Burdizzo (5,40 ngaøy so vôùi 8,50 ngaøy), khaùc nhau do veát caét treân da bao dòch hoaøn laøm ñöùt nhöõng khaù coù yù nghóa veà maët thoáng keâ vôùi P
108 NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT Baûng 5. Chi phí cuûa hai phöông phaùp thieán boø ñöïc Chi phí vaät Chi phí thuoác khi Chi phí thuoác haäu Toång chi phí moät Phöông phaùp thieán lieäu (VN ñoàng) moå (VN ñoàng) phaãu (VN ñoàng) ca moå (VN ñoàng) Thieán moå 5.000 10.000 30.000 45.000 Thieán baèng keàm Burdizzo 5.000 5.000 10.000 20.000 Hieäu quaû kinh teá nhö deã thöïc hieän, thao taùc nhanh, khoâng chaûy maùu vaø khoâng gaây nhieãm truøng sau khi thieán. Toång chi phí cho moät ca thieán boø ñöïc tính theo thôøi giaù vaøo thaùng 4 vaø thaùng 5 naêm 2005 ñöôïc - Chi phí cho moät ca thieán boø ñöïc baèng keàm trình baøy ôû baûng 5. Burdizzo reû hôn phaân nöûa so vôùi chi phí cuûa moät ca thieán moå. Xeùt veà hieäu quaû kinh teá thì toång chi phí cho moät ca moå thieán boø ñöïc laø 45.000 ñoàng cao hôn TAØI LIEÄU THAM KHAÛO gaáp ñoâi so vôùi chi phí cuûa moät ca thieán boø ñöïc baèng keàm thieán Burdizzo (20.000 ñoàng). Fibuni S.L. and Ducharme N.G., 2004. Farm Animal Surgery. Saunders, New York. KEÁT LUAÄN Smith B., 2005. Food Animal Surgery: Lectures Qua thöïc hieän 20 ca thieán boø ñöïc baèng phaãu and Laboratory. Lea & Febiger. thuaät vaø baèng keàm thieán Burdizzo, chuùng toâi ruùt ra moät soá keát luaän nhö sau: Smith R. A., 2005. Food Animal Practice. Saunders, Philadelphia. - Taát caû caùc boø ñöïc thieán baèng phöông phaùp moå vaø baèng keàm thieán ñeàu cho keát quaû toát. Tuy Leâ Vaên Thoï, 1996. Beänh ngoaïi khoa gia suùc. Tuû nhieân, thieán boø ñöïc baèng keàm thieán Burdizzo coù saùch Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. Hoà Chí Minh. nhieàu öu ñieåm hôn so vôùi phöông phaùp thieán moå Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 1&2/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM