Tìm hiểu về cá Betta Plakat Thái

Chia sẻ: Oceanus75 Oceanus75 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

109
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Có ba giai đoạn về sự phát triển của Plakat Thái. Giai đoạn đầu tiên liên quan đến cá đá hoang dã. Giai đoạn thứ hai liên quan đến việc lai tạo cá đá hoang dã và cả cá lai. Giai đoạn cuối cùng là tích lũy kiến thức về việc làm thế nào để lai tạo thành công cá Betta thuần dưỡng hay Plakat Thái hiện đại.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Tìm hiểu về cá Betta Plakat Thái

1 2 3 4 Tìm hiểu về cá Betta 5 Plakat Thái 6
1 Có ba giai đoạn về sự phát triển của Plakat Thái. Giai đoạn đầu tiên liên 2 quan đến cá đá hoang dã. Giai đoạn thứ hai liên quan đến việc lai tạo cá đá 3 hoang dã và cả cá lai. Giai đoạn cuối cùng là tích lũy kiến thức về việc làm 4 thế nào để lai tạo thành công cá Betta thuần dưỡng hay Plakat Thái hiện đại. 5 6 1. Tìm hiểu về cá đá 7 Trong khi khảo sát về những đặc trưng của trò đá cá ở Thái Lan, chúng tôi 8 phát hiện ra rằng trò giải trí này được phát sinh và lan rộng ở mọi vùng đất 9 nước. Chúng tôi có thể lần ngược về quá khứ thông qua những lời truyền 10 khẩu mà một nhà lai tạo thừa hưởng từ tổ tiên của mình cách nay khoảng 200 11 năm, vào thời mà thủ đô Bangkok mới bắt đầu được thành lập. Điều này có 12 nghĩa người Thái đã chơi cá đá từ trước đó. Chúng ta cũng phải cân nhắc đến 13 môi trường xã hội và chính trị vào thời buổi chiến tranh loạn lạc ấy. Người ta 14 bắt cá Betta ngoài đồng lúa để đá với những con tương tự khác mà không hề 15 có khái niệm về sự khác biệt giữa các loài, hay làm thế nào để lai tạo ra cá đá 16 (như chúng ta biết ngày nay, loài cá đá địa phương ở miền Nam là Betta
1 imbellis, ở miền Trung là Betta splendens, còn ở miền Tây Bắc là Betta 2 smaragdina). Có hai bước để học cách đá cá: 3 - Bước thứ nhất: Làm sao phân biệt được cá Betta với các loài cá khác. Người 4 nông dân để ý cách chúng giương vây và đá nhau khi họ làm việc ngoài đồng. 5 Cá Betta tạo những ổ bọt ngay trên các luống của ruộng lúa. Trẻ em thường 6 bắt chúng ở đó và đem về nuôi trong lọ thủy tinh. Nông dân thường đem cá ra 7 đá vào buổi chiều, lúc rảnh rỗi rồi sau đó lại thả cá về đồng. Một số trẻ em 8 nuôi cá chỉ để làm cảnh. Ban đầu, trò đá cá chỉ diễn ra giữa bạn bè trong làng. 9 Rồi thông qua các cuộc thách đấu và đá độ mà trò này nhanh chóng được 10 chấp nhận và yêu thích một cách rộng rãi, từ làng này sang làng khác. 11 - Bước thứ hai: việc thách đấu giữa các làng và các vùng. Trò đá cá trở nên 12 phổ biến hơn khi mà việc thắng hay thua trận trở thành cả một sự kiện. Dần 13 dần phong trào đá cá sản sinh ra những chuyên gia lai tạo và những con cá vô 14 địch. Cũng từ đây mà hình thành ý tưởng làm thế nào để tạo ra con cá đá có 15 thể chiến thắng cá đối thủ. Tuy nhiên, đa số mọi người không quá quan tâm 16 đến vấn đề lai tạo cá đá. Họ chỉ cần biết nơi đâu có bán cá đá chất lượng là 17 đủ. Họ cũng có thể thả con cá thắng trận ở một nơi nhất định rồi sau đó quay 18 lại thu hoạch cá con đem đi đá. 19 2. Quá trình lai tạo cá đá hoang dã và cá lai 20 a) Tuyển chọn cá đá hoang dã 21 Sự xuất hiện những con cá đá tốt nhất là cơ sở để những người nông dân 22 tuyển chọn ra những dòng cá đá. Người ta lấy tên vùng để đặt tên cho những 23 con cá được tuyển chọn tốt nhất. Nhiều người cũng sục sạo vùng đó để kiếm 24 cá hay đôi khi đề nghị người chủ đất bán cá cho họ. Động cơ thắng trận được 25 xem như là yếu tố chủ yếu thúc đẩy sự phát triển của trò đá cá. Trong giai 26 đoạn này, người ta thả con cá thắng trận cùng với một số cá cái ở một nơi
1 nhất định rồi quay lại vào năm sau để thu hoạch lứa cá con. Nguyên tắc tuyển 2 chọn cá đá hoang dã này vẫn còn được áp dụng cho đến tận ngày nay. 3 4 b) Thuần dưỡng cá đá hoang dã 5 - Bối cảnh của trò đá cá hoang dã như mô tả ở trên diễn ra khi người ta còn 6 coi đó như là một trò chơi, thậm chí còn chưa được coi là một sở thích. Tuy 7 nhiên, ngay trò chơi cũng có con đường phát triển của riêng nó. Khi người ta 8 tham gia cuộc chơi một cách nghiêm túc, cố trở thành người thắng cuộc và 9 kiếm tìm sự nổi tiếng cùng với giải thưởng và tiền bạc; tất cả trở thành động 10 lực cho việc tạo nên những con cá đá ngày càng tốt hơn. Việc lai tạo cá đá bắt 11 ngoài tự nhiên sẽ cho kết quả không đảm bảo, ngay cả cá đá lấy từ những 12 vùng đặc biệt cũng không đủ mức độ tin cậy. Trò đá cá trở nên khắc nghiệt và 13 quan trọng hơn khi người ta cá cược nhiều tiền hơn. Một khi người tham gia 14 muốn thắng trận thì họ phải kiểm soát tốt chất lượng cá đá của mình; tức là họ 15 phải kiểm soát cá giống bố mẹ và môi trường lai tạo. Vì vậy nhà lai tạo bắt 16 đầu lai tạo cá của mình trong các hố đào dưới đất, từ đó dần dần hình thành
1 nên dòng cá thuần dưỡng. Ý tưởng cơ bản này được xem như là bước đầu tiên 2 trong việc hình thành cá đá Xiêm hiện đại hay Plakat Thái, tức từ thiên nhiên 3 thâm nhập vào xã hội loài người. Mục đích đàng sau việc lai tạo cá thuần 4 dưỡng là tạo ra cá đá có chất lượng và đủ nhiều để bán và chia xẻ với bạn bè. 5 Bởi vì hoạt động đá cá diễn ra quanh năm, tôi nghĩ điều này thuận lợi cho 6 việc kinh doanh và lai tạo hàng loạt khi nhu cầu thị trường tăng lên. Ở giai 7 đoạn này, một số người lai tạo cá thuần dưỡng sao cho bề ngoài giống như cá 8 đá hoang dã, để rồi lại đem đi đá với cá hoang dã. Việc kiểm soát môi trường 9 và hoạt động lai tạo phải được thực hiện một cách bí mật và phải tương tự với 10 môi trường sinh sống tự nhiên của cá hoang dã. Mục đích của điều này là để 11 đánh lừa và đả bại cá của đối phương. Nó dẫn đến sự cạnh tranh theo hai 12 hướng; một là trò đá cá thực sự diễn ra giữa cá đá với nhau và một là sự cạnh 13 tranh giữa những người chơi cá. Tôi thích loại thứ hai hơn; tức là quá trình 14 mà nhà lai tạo tìm tòi phương thức lai tạo ra những con cá có thể đá bại cá của 15 nhà lai tạo khác. Bấy giờ là lúc cá đá Xiêm bắt đầu phát triển thực sự. 16 17 - Ban đầu, nhà lai tạo chỉ muốn lai tạo cá đá trông giống như cá hoang dã 18 nhưng lại khỏe mạnh và lì đòn để đá thắng cá của đối phương. Vào thời đó tôi 19 không nghĩ có người có thể tưởng tượng ra loại cá đá đuôi ngắn (tức loại cá 20 đá tuyển dữ nhất bây giờ). Loại cá đá tuyển chỉ xuất hiện sau rất nhiều thế hệ 21 tuyển chọn cá đá hoang dã cho đến khi nó không còn giữ được màu sắc và
1 hình dạng nguyên thủy nữa. Các thế hệ cá đá được thuần dưỡng lâu đời có 2 kích thước lớn hơn, màu sậm hơn, dế nuôi và dạn dĩ với sự hiện diện của con 3 người hơn. Dưới bàn tay con người, diện mạo cá đá liên tục bị biến đổi triệt 4 để cho đến khi chúng không còn mang hình dạng nguyên thủy nữa. Cá hoang 5 dã không còn có khả năng đá thắng cá thuần dưỡng về mọi phương diện. Điều 6 đó có nghĩa, cá đá hoàn toàn chia làm hai nhóm. Nhóm cá hoang dã (Plakat 7 Pah) và cá lai (Pla Sung) và nhóm cá thuần dưỡng (Plakat Morh). Những 8 nhóm cá này vẫn còn được duy trì ở nhiều trường đá cá ngoại ô Bangkok 9 ngày nay. Sự thay đổi triệt để về hình dạng không chỉ ảnh hưởng đến lối đá 10 của cá mà còn tác động mạnh mẽ đến thế giới cá đá Xiêm dưới phương diện 11 cá cảnh. 12 c) Lai tạp 13 - Cá đá lai là kết quả của việc lai tạp giữa cá đá hoang dã với cá đá thuần 14 dưỡng rặt. Tôi sử dụng cụm từ “cá đá thuần dưỡng rặt” đối với những con cá 15 mà cha mẹ của chúng cũng là cá đá thuần dưỡng. Việc tìm ra cặp cá giống tốt 16 là điều vô cùng khó khăn đối với nhà lai tạo, đặc biệt là khi họ muốn cá của 17 mình đá bại cá của đối phương. Việc gia nhập cũng như trao đổi những con cá 18 tốt nhất đến từ miền Nam, miền Đông Bắc và miền Trung của Thái Lan 19 thường được thực hiện cùng với sự thiếu hiểu biết về sự khác biệt giữa các 20 loài cá đá thuần chủng. Hoạt động lai tạo diễn ra mạnh mẽ nhất ở Bangkok và 21 các vùng ngoại ô bởi vì hoạt động đá cá ở đây mang nhiều tính thách thức 22 hơn, tiền đặt cược nhiều hơn và cộng đồng chơi cá cũng đa dạng hơn. 23 - Cá lai cũng có chiến lược lai tạo định sẵn; nhà lai tạo muốn tạo ra con cá 24 trông giống như cá đá hoang dã nhưng lại thừa hưởng mọi ưu điểm của cá đá 25 thuần dưỡng. Tuy nhiên, chúng cũng chỉ để đá trong thời gian ngắn, khoảng 26 30 phút mà thôi. Cá đá hoang dã đá nhanh hơn thế nhiều hay đôi khi còn
1 không chịu đá. Cá đá lai phát triển thành một bước độc đáo riêng trong quá 2 trình lai tạo cá đá. 3 - Cá đá lai có thể được tìm thấy trên mọi miền đất nước, ở những nơi có hoạt 4 động đá cá. Nhà lai tạo sử dụng cá đá địa phương để lai với con cá đá cực 5 giỏi. Chẳng hạn, người vùng Đông Bắc Thái Lan có thể đem con cá Betta 6 splendens tốt nhất để lai với con cá đá địa phương Betta smaragdina tốt nhất 7 của họ. Người miền Nam lai cá Betta imbellis với cá Betta splendens. Chỉ có 8 thể khẳng định rằng, con cá đá đầu tiên được lai tuyển chọn là loài Betta 9 splendens ở miền Trung Thái Lan; đâu đó giữa cố đô Ayuthaya, vùng Padrew 10 nay là tỉnh Cha Chueng Sao và vùng Mahachai nay là tỉnh Sa Mut Sa Khon. 11 12 - Có hai loại cá lai là cá lai hoang dã và cá lai thuần dưỡng. Theo tôi thấy cá 13 lai hoang dã được những người đá cá dễ chấp nhận hơn bởi vì nhà lai tạo chỉ 14 thả chúng vào môi trường tự nhiên và để thiên nhiên đào luyện chúng trở 15 thành cá đá tốt. Nhà lai tạo thả cá giống hay thậm chí cá con vào một khu vực 16 riêng biệt và để chúng tự sinh sản một cách tự nhiên. 17 3. Lai tạo cá đá thuần dưỡng rặt 18 “Cá đá thuần dưỡng rặt” có nghĩa là bầy cá được sinh ra từ cặp cá giống thuần 19 dưỡng. Cá được phát triển lối đá một cách có chủ ý theo phương pháp của 20 người huấn luyện. Cá đá thuần dưỡng rặt ngày nay được biết như là loại cá đá 21 đuôi ngắn đang lưu hành trên thị trường. Cá đá thuần dưỡng rặt có nguồn gốc
1 từ các loài Betta hoang dã. Ngoài trường đá cá, người ta không coi cá đá 2 thuần dưỡng là cá đá hoang dã thực thụ bởi vì những khác biệt về kích thước, 3 hình dáng, màu sắc và kỹ năng chiến đấu. Tôi cho rằng đến lúc này thì sự tồn 4 tại của cá đá thuần dưỡng không còn giữ bí mật được nữa. Bấy giờ, trường đá 5 cá hình thành hai thể loại. Loại đầu là đá cá hoang dã (gồm cả cá lai). Trong 6 thể loại này, người ta cố gắng lai tạo cá đá trông giống như cá hoang dã 7 nhưng đá nhanh và lì đòn hơn. Loại thứ hai là đá cá thuần dưỡng rặt theo đó 8 người ta cố gắng phát triển kỹ năng đá và cấu trúc cơ thể theo chủ ý của nhà 9 lai tạo. Do vậy mà ngày nay mới có nhiều dạng cấu trúc cơ thể ngoài trường 10 đá cá. Tôi chia Plakat Thái thành 3 dạng cấu trúc cơ bản là dạng bản lóc, dạng 11 bản rô và dạng bản thát lát. Theo tôi thì sự hình thành dạng cá đá đuôi dài là 12 giai đoạn thứ tư trong quá trình phát triển của Plakat Thái. Vẻ đẹp của cá đá 13 đuôi dài được chào đón trong lãnh vực cá cảnh. Ý tưởng lai tạo các dòng cá 14 theo hướng này hay hướng kia chỉ tập trung vào mục đích tạo ra cá đẹp mà 15 thôi. Kể từ đó, Plakat Thái đuôi dài phô trương sắc đẹp của chúng trên các thị 16 trường cá cảnh khắp thế giới. 17