01 Nc 903 phân tích xu hướng sử dụng kháng sinh của Bệnh viện Phú Nhuận giai đoạn 2012-2016

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> 01 Nc 903 PHÂN TÍCH XU HƯỚNG SỬ DỤNG KHÁNG SINH<br /> CỦA BỆNH VIỆN PHÚ NHUẬN GIAI ĐOẠN 2012- 2016<br /> Hoàng Thy Nhạc Vũ*, Trần Nhật Trường*<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu được thực hiện nhằm phân tích xu hướng sử dụng kháng sinh tại Bệnh viện Phú<br /> Nhuận trong giai đoạn 01/2012 - 12/2016 nhằm tạo căn cứ khoa học để điều chỉnh công tác dự trù mua sắm thuốc<br /> cho bệnh viện phù hợp nhất với tình hình thực tế.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện thông qua việc hồi cứu dữ liệu sử dụng<br /> kháng sinh từng tháng của Bệnh viện Phú Nhuận trong giai đoạn 01/2012 – 12/2016. Đặc điểm sử dụng kháng<br /> sinh được mô tả thông qua tỉ lệ số lượng hoạt chất, tỉ lệ số lượng biệt dược, tỉ lệ cơ số thuốc sử dụng, tỉ lệ chi phí<br /> theo đường dùng, theo cấu trúc hóa học và theo từng năm sử dụng. Xu hướng sử dụng kháng sinh được phân<br /> tích dựa vào các thông số làm trơn α, β, γ từ mô hình Holt-Winters Exponential Smoothing của phương pháp<br /> phân tích dãy số liệu thời gian.<br /> Kết quả: Mẫu nghiên cứu có 252 thuốc kháng sinh liên quan đến 42 hoạt chất, thuộc 9 nhóm kháng sinh bao<br /> gồm các nhóm aminoglycosid, beta-lactam, lincosamid, macrolid, nitroimidazol, phenicol, quinolon, sulfamid,<br /> tetracyclin. Beta-lactam là nhóm kháng sinh được sử dụng nhiều nhất, với giá trị vượt trội về tỉ lệ cơ số sử dụng<br /> (80,6%), tỉ lệ chi phí (92,1%), tỉ lệ số lượng hoạt chất (45,2%), tỉ lệ số lượng biệt dược (48,8%). Nghiên cứu ghi<br /> nhận chi phí cũng như số lượng kháng sinh sử dụng tăng qua từng năm. Khi xét xu hướng sử dụng của các<br /> nhóm kháng sinh được sử dụng nhiều nhất, kết quả cho thấy nhóm beta-lactam có xu hướng tăng sử dụng, nhóm<br /> macrolid có xu hướng giảm sử dụng, nhóm nitroimidazol và quinolon đang ổn định về số lượng sử dụng qua<br /> từng năm.<br /> Kết luận: Nghiên cứu đã cho thấy hiện tại bệnh viện có những nhóm kháng sinh đang có xu hướng tăng sử<br /> dụng hoặc giảm sử dụng. Kết quả này giúp bệnh viện làm căn cứ khoa học để có những điều chỉnh kịp thời, đảm<br /> bảo đáp ứng tốt nhu cầu phòng và trị bệnh cho người dân cũng như hạn chế lãng phí ngân sách bệnh viện.<br /> Từ khóa: kháng sinh, phương pháp phân tích theo dãy số thời gian, xu hướng sử dụng, Bệnh viện Phú<br /> Nhuận.<br /> ABSTRACT<br /> TREND ANALYSIS OF ANTIBIOTIC UTILIZATION AT PHU-NHUAN HOSPITAL FROM 2012 - 2016<br /> Hoang Thy Nhac Vu, Tran Nhat-Truong * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 21 - No 5 - 2017: 37 - 42<br /> <br /> Objective: The purpose of this study was to analyze characteristics and the tendency of antibiotic utilization<br /> at Phu-Nhuan Hospital during the period from January 2012 to December 2016. This study aimed to set a basis of<br /> regulating the plan of purchase drugs most practical.<br /> Methods: A cross-sectional descriptive study was conducted through collecting the data of antibiotic use at<br /> Phu-Nhuan Hospital, Ho Chi Minh City over the period of 2012- 2016. The characteristics of antibiotic use were<br /> described through the percentage of active ingredients, brand names, quantities, route of administrations, chemical<br /> structures and the year which the antibiotics were consumed. The tendency of antibiotic use was demonstrated by<br /> 3 smoothing factors (degree α, slope β, season factor γ) from the Holt – Winters Exponential Model of Time Series<br /> Analysis method.<br /> <br /> <br /> * Khoa Dược – ĐH Y Dược Tp Hồ Chí Minh ;<br /> Tác giả liên lạc: TS.DS. Hoàng Thy Nhạc Vũ ĐT: 0000.000.000 Email:<br /> 37<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> Results: The study sample consisted of 252 types of antibiotics, corresponding to 42 active ingredients and 9<br /> classes of antibiotics, including aminoglycoside, beta-lactam, lincosamide, macrolide, nitroimidazole, phenicol,<br /> quinolone, sulfamide, and tetracycline. Among them, beta-lactam dominated in terms of the percentage of<br /> quantities (80.6%), the cost (92.1%), active ingredients (45.2%) and brand names (48.8%). The study recorded<br /> the number of antibiotics used rose each year. Turning to the tendency of using common antibiotics, results<br /> showed that there was an increase in the consumption of beta-lactam and it tended to continue to rise. While<br /> macrolide was used less and expected to decrease over this period, nitroimidazole and quinolone were predicted to<br /> remain unchanged each year.<br /> Conclusion: The study revealed the different tendency of using types of antibiotic. From the results achieved,<br /> the hospital will have a scientific basis for a rational budget allocation, in order to ensure the demand of using<br /> medicine for prevention and treatment, as well as to restrict the waste of hospital’s budget.<br /> Keywords: antibiotics, Time Series Analysis method, the tendency of drugs consumption, Phu-Nhuan<br /> Hospital.<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ ĐỐITƯỢNG–PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> Trước thực trạng đề kháng kháng sinh đang Thiết kế nghiên cứu<br /> ở mức báo động, việc đánh giá tình hình sử Nghiên cứu mô tả cắt ngang, thực hiện<br /> dụng kháng sinh tại các cơ sở y tế là một trong thông qua việc hồi cứu dữ liệu sử dụng kháng<br /> những mục tiêu chính của các nghiên cứu tại sinh từng tháng của Bệnh viện Phú Nhuận trong<br /> giai đoạn 01/2012 – 12/2016.<br /> Việt Nam(1,2). Trên cơ sở phân tích tình hình sử<br /> dụng kháng sinh trong một giai đoạn dài, những Tổng hợp và xử lí dữ liệu<br /> thay đổi về loại kháng sinh thường dùng, số Các thông tin thu thập cho từng kháng<br /> lượng kháng sinh thường dùng, chi phí kháng sinh bao gồm tên thuốc, thành phần hoạt chất,<br /> phân loại theo cấu trúc hóa học, dạng dùng, số<br /> sinh sẽ được nhận định đầy đủ, từ đó tạo căn cứ<br /> lượng sử dụng, chi phí sử dụng. Nghiên cứu<br /> quan trọng giúp bệnh viện có những dự trù về tiến hành mô tả các đặc điểm sử dụng kháng<br /> loại thuốc trong danh mục thuốc cũng như dự sinh thông qua tỉ lệ số lượng hoạt chất, tỉ lệ số<br /> trù ngân sách mua thuốc gần với nhu cầu thực tế lượng biệt dược, tỉ lệ cơ số thuốc sử dụng, tỉ lệ<br /> nhất, phù hợp nhất với tình hình tài chính bệnh chi phí. Các tỉ lệ này được mô tả theo đường<br /> viện, đảm bảo đáp ứng nhu cầu điều trị trong cơ dùng, theo cấu trúc hóa học và theo từng năm<br /> sử dụng. Xu hướng sử dụng kháng sinh được<br /> sở khám chữa bệnh cũng như hạn chế tối đa<br /> phân tích dựa vào mô hình Holt-Winters<br /> lãng phí nguồn ngân sách đối với những thuốc<br /> Exponential Smoothing theo phương pháp<br /> có xu hướng giảm nhu cầu sử dụng. phân tích dãy số liệu thời gian (Time Series<br /> Bệnh viện Phú Nhuận là bệnh viện đa khoa Analysis) với các thông số làm trơn α, β, γ, có<br /> hạng 3, trực thuộc Ủy ban nhân dân quận Phú giá trị từ 0 đến 1, trong đó thông số α càng lớn<br /> Nhuận, với tổng cộng 12 khoa lâm sàng. Kháng thì giá trị hiện tại càng phụ thuộc nhiều vào<br /> sinh là một trong những thuốc quan trọng trong giá trị trước đó; thông số β thể hiện xu hướng<br /> danh mục thuốc của bệnh viện. Nghiên cứu thực của giá trị dự báo, β càng gần 1 thì xu hướng<br /> hiện nhằm phân tích xu hướng sử dụng kháng tăng giảm càng rõ rệt; thông số γ thể hiện tính<br /> sinh tại Bệnh viện Phú Nhuận trong giai đoạn 5 lập lại của dữ liệu, với giá trị càng gần 1 thì sự<br /> năm và dự báo xu hướng sử dụng trong những biến thiên giá trị của các tháng trong cùng 1<br /> năm tiếp theo. năm càng cao. Xu hướng sử dụng kháng sinh<br /> <br /> <br /> <br /> 38<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> cho giai đoạn 01/2012 – 12/2016 và 24 tháng lệ chi phí lần lượt là 80,2%; 9,0% và 1,8%. (Kết<br /> tiếp theo được biểu diễn theo giá trị quan sát, quả không trình bày trong bảng).<br /> giá trị ước lượng và khoảng tin cậy 80%. Dữ Khảo sát đặc điểm đường dùng kháng sinh<br /> liệu được tổng hợp bằng Microsoft excel 2013 theo 9 nhóm cấu trúc hóa học, nghiên cứu ghi<br /> và phân tích bằng phần mềm thống kê R nhận kháng sinh nhóm phenicol chỉ sử dụng<br /> (phiên bản 3.1.3). dùng ngoài; nhóm aminoglycosid dùng đường<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU tiêm hoặc dùng ngoài, với tỉ lệ lần lượt là 23,4%<br /> và 76,6%. Kháng sinh nhóm sulfamid và nhóm<br /> Đặc điểm chung việc sử dụng kháng sinh macrolid chỉ sử dụng đường uống. Nhóm<br /> trong giai đoạn 2012 – 2016 của Bệnh viện nitroimidazol có cả ba đường dùng, các nhóm<br /> Phú Nhuận còn lại đều có 2 đường dùng, trong đó đường<br /> Trong giai đoạn 2012 – 2016, có 252 thuốc uống luôn có tỉ lệ cơ số sử dụng chiếm ưu thế.<br /> kháng sinh được sử dụng, liên quan đến 31 hoạt (Hình 1).<br /> chất đơn chất và 11 hoạt chất có thành phần phối<br /> Xu hướng sử dụng kháng sinh<br /> hợp. Dựa vào cấu trúc hóa học, các kháng sinh<br /> Xét chung tất cả các nhóm kháng sinh,<br /> được sử dụng thuộc 9 nhóm bao gồm các nhóm<br /> nghiên cứu ghi nhận số lượng kháng sinh sử<br /> aminoglycosid, beta-lactam, lincosamid,<br /> dụng tăng qua từng năm trong giai đoạn 2012 -<br /> macrolid, nitroimidazol, phenicol, quinolon,<br /> 2016, và dự báo sẽ tăng trong giai đoạn 2017 -<br /> sulfamid, tetracyclin. Trong đó nhóm beta-<br /> 2018. Xem xét tình hình sử dụng kháng sinh theo<br /> lactam có giá trị vượt trội về tỉ lệ cơ số sử dụng<br /> tháng, có thể thấy trong giai đoạn 2012 – 2014,<br /> (80,6%), tỉ lệ chi phí (92,1%), tỉ lệ số lượng hoạt<br /> lượng kháng sinh sử dụng cao nhất vào tháng 1<br /> chất (45,2%), tỉ lệ số lượng biệt dược (48,8%).<br /> và thấp nhất vào tháng 2; giai đoạn 2015 – 2016<br /> (Bảng 1)<br /> có số lượng kháng sinh sử dụng cao nhất vào<br /> Trong giai đoạn này, tỉ lệ chi phí sử dụng cuối năm và thấp nhất vào đầu năm. Khi xét xu<br /> kháng sinh so với chi phí thuốc cho toàn bệnh hướng sử dụng của các nhóm kháng sinh được<br /> viện có xu hướng tăng dần theo từng năm từ sử dụng nhiều nhất, kết quả cho thấy nhóm<br /> 2012 đến 2016, với tỉ lệ lần lượt là 14,3%; 13,6%; beta-lactam có xu hướng tăng sử dụng, nhóm<br /> 16,4%; 18,6%; 20,1%; với giá trị trung bình 16,6%. macrolid có xu hướng giảm sử dụng, nhóm<br /> Dựa vào đường dùng, các kháng sinh trong mẫu nitroimidazol và quinolon đang ổn định về số<br /> nghiên cứu có 3 dạng dùng chính là đường lượng sử dụng qua từng năm. Các thông số từ<br /> uống, đường tiêm hoặc dùng ngoài, với tỉ lệ số mô hình Holt-Winters Exponential Smoothing<br /> lượng sử dụng lần lượt là 97,4%; 1,2%; 1,4% và tỉ cho thấy kết quả dự báo có giá trị gần với giá trị<br /> quan sát. (Hình 2)<br /> Bảng 1. Mô tả đặc điểm chung việc sử dụng kháng sinh của Bệnh viện Phú Nhuận giai đoạn 01/2012 – 12/2016.<br /> Tỉ lệ % Tỉ lệ cơ số Tỉ lệ chi phí Tỉ lệ số Tỉ lệ số<br /> Nhóm kháng sinh kháng sinh (%) kháng sinh (%) hoạt chất (%) biệt dược (%)<br /> Nhóm beta-lactam 80,6 92,1 45,2 48,8<br /> Nhóm nitroimidazol 6,6 0,8 4,8 2,8<br /> Nhóm macrolid 5,5 2,0 11,9 15,6<br /> Nhóm quinolon 5,1 2,8 11,9 14,0<br /> Nhóm aminoglycosid 1,2 1,9 11,9 8,8<br /> Nhóm tetracyclin 0,6 0,0 4,8 2,4<br /> Nhóm phenicol 0,2 0,1 4,8 2,4<br /> Nhóm sulfamid 0,1 0,0 2,4 2,8<br /> Nhóm lincosamid 0,1 0,3 2,4 2,4<br /> <br /> <br /> <br /> 39<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> Bảng 2. Dự báo số lượng kháng sinh sử dụng tại Bệnh viện Phú Nhuận giai đoạn 01/2017 – 12/2018<br /> Dự báo cơ số kháng sinh sẽ được sử dụng<br /> Xu hướng sử dụng<br /> Giai đoạn 01 – 12/2017 Giai đoạn 01 – 12/2018 được dự báo<br /> Cơ số sử dụng (độ tin cậy 80%) Cơ số sử dụng (độ tin cậy 80%)<br /> Các nhóm kháng sinh 125662 (103244- 148080) 132689 (97048- 168329) Tăng sử dụng<br /> Nhóm Beta-lactam 111089 (87949- 134230) 115103 (78727- 151478) Tăng sử dụng<br /> Nhóm Macrolid 2588 (0- 7206) 284 (0- 8002) Giảm sử dụng<br /> Nhóm Nitroimidazol 5994 (2447- 9541) 6960 (1619- 12300) Tăng sử dụng<br /> Nhóm Quinolon 2890 (0- 9242) 4028 (0- 14826) Tăng sử dụng<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 1. Mô tả cơ cấu tỉ lệ cơ số kháng sinh sử dụng trong giai đoạn 01/2012 – 12/2016 theo đường dùng trong<br /> từng nhóm kháng sinh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> Hình 2. Mô tả xu hướng sử dụng kháng sinh giai đoạn 01/2012 – 12/2018<br /> <br /> <br /> <br /> 40<br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017 Nghiên cứu Y học<br /> <br /> <br /> BÀN LUẬN trước; với thông số β bằng 0 cho thấy xu hướng<br /> sử dụng kháng sinh ổn định. Từ giá trị của thông<br /> Dựa vào dữ liệu sử dụng kháng sinh của số γ, nghiên cứu ghi nhận tính lập lại của dữ liệu<br /> Bệnh viện Phú Nhuận trong giai đoạn 01/2012 – trong từng năm khác nhau giữa các nhóm kháng<br /> 12/2016, nghiên cứu đã mô tả được đặc điểm của<br /> sinh, trong đó, nhóm quinolon có lượng sử dụng<br /> việc sử dụng cũng như xu hướng sử dụng kháng<br /> ổn định giữa các tháng trong từng năm. Kết quả<br /> sinh trong điều trị tại bệnh viện. Kết quả nghiên dự báo số lượng macrolid giảm mạnh trong thời<br /> cứu ghi nhận kháng sinh chiếm 16,6% chi phí gian tới phù hợp với thực tế lựa chọn thuốc điều<br /> thuốc của bệnh viện, với beta-lactam là nhóm trị tại bệnh viện. Trong giai đoạn này, các thuốc<br /> được sử dụng nhiều nhất. Kết quả này đã từng thuộc nhóm macrolid giảm về chủng loại và số<br /> được ghi nhận trong một số nghiên cứu gần đây lượng sử dụng, trong đó chủ yếu là sử dụng<br /> tại Việt Nam(3, 4, 5). Đa số các nhóm kháng sinh sử metronidazol kết hợp spiramycin trong nha<br /> dụng đường uống, trừ nhóm aminoglycosid và<br /> khoa. Các thông số trong mô hình dự báo cho<br /> nhóm phenicol chủ yếu dùng ngoài và sử dụng thấy kết quả dự báo có giá trị gần với giá trị quan<br /> đường tiêm do đặc tính dược động học. Kháng sát, đảm bảo độ tin cậy của kết quả dự báo xu<br /> sinh đường tiêm có giá thành cao hơn rất nhiều hướng sử dụng kháng sinh cho giai đoạn 01/2017<br /> so với kháng sinh đường uống và dùng ngoài, – 12/2018.<br /> nên kháng sinh tiêm chiếm 1,2% tổng cơ số<br /> Kết quả nghiên cứu đã góp phần cung cấp<br /> kháng sinh nhưng chiếm 9,0% tổng chi phí<br /> những thông tin định hướng giúp bệnh viện<br /> kháng sinh.<br /> đánh giá chính xác xu hướng sử dụng kháng<br /> Khi mô tả xu hướng sử dụng kháng sinh giai<br /> sinh tại bệnh viện trong giai đoạn hiện nay, từ<br /> đoạn 2012 – 2016, nghiên cứu ghi nhận cơ số<br /> đó tạo cơ sở dữ liệu cho việc so sánh xu hướng<br /> kháng sinh có xu hướng tăng và có tính lập lại so<br /> sử dụng kháng sinh so với các giai đoạn khác,<br /> với cùng kỳ năm trước. Sự thay đổi xu hướng sử hoặc so với các cơ sở khám chữa bệnh khác.<br /> dụng kháng sinh có thể do sự thay đổi về cơ cấu Nghiên cứu cũng tiến hành dự báo chi tiết về số<br /> bệnh tật cũng như các yếu tố khách quan khác<br /> lượng từng nhóm kháng sinh cần cho những giai<br /> như giá thuốc, cơ chế tài chính của bệnh viện,<br /> đoạn tiếp theo, đây sẽ là kết quả cụ thể có thể<br /> chính sách của nhà nước. ứng dụng trực tiếp trong xây dựng kế hoạch<br /> Để dự báo xu hướng sử dụng thuốc tại bệnh mua sắm thuốc cho bệnh viện. Nghiên cứu cần<br /> viện, nghiên cứu chọn phương pháp phân tích được thực hiện trong các giai đoạn tiếp theo để<br /> dãy số thời gian để xây dựng mô hình thống kê thông tin về sử dụng thuốc mang tính cập nhật,<br /> ước lượng(6) vì phương pháp này có xem xét đến cũng như đánh giá được mức độ chính xác của<br /> các yếu tố đã ảnh hưởng đến dãy số cũng như kết quả dự báo từ nghiên cứu này.<br /> xem xét chu kỳ biến động của hiện tượng khi dự<br /> KẾT LUẬN<br /> đoán xu hướng trong tương lai. Đây là phương<br /> pháp được áp dụng trong y học để xác định xu Nghiên cứu đã áp dụng phương pháp<br /> hướng thay đổi của bệnh(7, 8). Nghiên cứu chọn phân tích dãy số liệu thời gian để đánh giá sự<br /> kỹ thuật Holt-Winters Exponential Smoothing thay đổi về nhu cầu sử dụng thuốc tại bệnh<br /> để xây dựng mô hình cộng hưởng dự báo ngắn viện nói chung và xu hướng sử dụng kháng<br /> hạn cho dữ liệu có yếu tố lập lại. Với 3 thông số sinh nói riêng của Bệnh viện Phú Nhuận giai<br /> làm trơn (α, β, γ) thu được từ mô hình, nghiên đoạn 01/2012- 12/2016. Kết quả cho thấy tại<br /> cứu ghi nhận các thông số α có giá trị gần 1 nên Bệnh viện Phú Nhuận có những nhóm kháng<br /> dữ liệu sử dụng kháng sinh từng thời điểm quan sinh đang có xu hướng tăng sử dụng và có<br /> sát có sự phụ thuộc nhiều vào cùng kỳ năm những nhóm kháng sinh đang có xu hướng<br /> <br /> <br /> <br /> 41<br /> Nghiên cứu Y học Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 21 * Số 5 * 2017<br /> <br /> giảm sử dụng. Kết quả này giúp bệnh viện viện Phổi tỉnh Đồng Nai. Tạp chí Dược học, 492 (04/2017), tr. 12-<br /> 14.<br /> làm căn cứ khoa học để cân đối ngân sách 4. Hoang-Thy Nhac-Vu, Pham Vinh-Thang, Tran-Thi Ngoc-Van<br /> bệnh viện trong mua kháng sinh nói riêng và (2017). Analyze the cost structure of injectable antibiotics<br /> utilization for inpatients at 11 hospitals in An-Giang province,<br /> mua thuốc nói chung, đảm bảo đáp ứng tốt<br /> Viet Nam. Southeast Asian Journal of Science, Vol. 5(1): pp.75-83.<br /> nhu cầu phòng và trị bệnh, cũng như chống 5. Gheorghe M, Obulqasim P, Baal van P (2010). Estimating and<br /> lãng phí nguồn ngân sách của bệnh viện. forecasting Costs of Illness in the Netherlands. Retrieved from<br /> http://hdl.handle.net/1765/79894.<br /> Lời cảm ơn: Nhóm nghiên cứu trân trọng cảm ơn Ban 6. Nguyễn Việt Hùng (2010), Thực trạng sử dụng kháng sinh tại<br /> giám đốc Bệnh viện Phú Nhuận đã hỗ trợ và tạo điều kiện một số bệnh viện tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc. Tạp chí Y học<br /> thuận lợi cho nhóm nghiên cứu trong quá trình thu thập Lâm sàng, 48(1): tr. 56-62.<br /> thông tin, cám ơn dược sĩ Huỳnh Như đã hỗ trợ tổng hợp 7. Schramm B, Ehlken B, Smala A, Quednau K, Berger K, Nowak<br /> D (2003). Cost of illness of atopic asthma and seasonal allergic<br /> dữ liệu cho việc thực hiện nghiên cứu này. rhinitis in Germany: 1-yr retrospective study. European<br /> Respiratory Journal, Vol 21(1): pp. 116-122.<br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 8. Truong Anh Thu, Rahman M, Coffin S, et al. (2012). Antibiotic<br /> 1. Boulay F, Berthier F, Sisteron O, Gendreike Y, Gibelin P (1999). use in Vietnamese hospitals: a multicenter point-prevalence<br /> Seasonal Variation in Chronic Heart Failure Hospitalizations study. American journal of infection control, Vol 40(9): pp. 840-844.<br /> and Mortality in France. American Heart Association Journals, Vol<br /> 100(3): pp. 280-286.<br /> 2. Hoàng Thy Nhạc Vũ, Cù Thanh Tuyền, Nguyễn Minh Tâm,<br /> Nguyễn Thị Kim Tuyến (2016). Khảo sát tình hình sử dụng Ngày nhận bài báo:<br /> kháng sinh tại Bệnh viện Quận 7 thành phố Hồ Chí Minh giai Ngày phản biện nhận xét bài báo:<br /> đoạn 01/01/2014-31/12/2014. Tạp chí Y Học Thực Hành, 1030<br /> (12/2016): tr. 95 - 99. Ngày bài báo được đăng: 05/09/2017<br /> 3. Hoàng Thy Nhạc Vũ, Vũ Thanh Tùng (2017). So sánh đặc điểm<br /> sử dụng kháng sinh trong điều trị ngoại trú và nội trú tại bệnh<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 42<br />