3 rủi ro từ sở hữu chéo

Chia sẻ: Bibo Bibo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

182
lượt xem 39
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Hệ lụy của sở hữu chéo là thâu tóm ngân hàng, nợ xấu, tăng vốn ảo, dẫn đến rủi ro mang tính hệ thống. Có 3 rủi ro lớn xuất phát từ sở hữu chéo trong hoạt động ngân hàng đã được Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, nêu ra. Đó là thâu tóm ngân hàng, nợ xấu và tăng vốn ảo, từ đó dẫn đến rủi ro mang tính hệ thống. - Có thể hiểu đơn giản về sở hữu chéo như thế nào? - Sở hữu chéo...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: 3 rủi ro từ sở hữu chéo

3 rủi ro từ sở hữu chéo Hệ lụy của sở hữu chéo là thâu tóm ngân hàng, nợ xấu, tăng vốn ảo, dẫn đến rủi ro mang tính hệ thống. Có 3 rủi ro lớn xuất phát từ sở hữu chéo trong hoạt động ngân hàng đã được Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, nêu ra. Đó là thâu tóm ngân hàng, nợ xấu và tăng vốn ảo, từ đó dẫn đến rủi ro mang tính hệ thống. - Có thể hiểu đơn giản về sở hữu chéo như thế nào? - Sở hữu chéo xuất hiện khi một công ty A hay nhà đầu tư A đầu tư vào công ty B, sau đó công ty B đầu tư lại vào công ty A hoặc cả công ty A lẫn B đầu tư vào công ty C. Sau đó công ty C đầu tư ngược trở lại vào công ty A và công ty B. Có thể hiểu đơn giản như vậy. Trên thực tế, có thể chu trình của sở hữu chéo còn phức tạp hơn thế nữa. Theo quy định, một cá nhân không được sở hữu quá 5% vốn điều lệ của một ngân hàng, nhưng thông qua sở hữu chéo, họ vẫn thâu tóm hoặc gây ảnh hưởng đến ngân hàng. Họ làm được điều này bằng cách nào? Họ có thể lách luật, thâu tóm ngân hàng bằng cách sử dụng hình thức ủy quyền. Tức cá nhân A chỉ được sở hữu không quá 5% vốn điều lệ của một ngân hàng, nhưng trên thực tế cá nhân này chỉ nắm 2%, còn lại ủy quyền vốn cho nhiều cá nhân hoặc tổ chức khác không họ hàng gì với cá nhân A để cùng đầu tư vào một ngân hàng. Vì thế, sở hữu chéo là vấn đề Việt Nam còn rất ít kinh nghiệm và rất khó kiểm soát.
- Ông thấy gì từ các mối quan hệ chằng chịt như vậy? - Điều này cần phải truy lại từ thời kỳ đầu những năm 1990, khi các ngân h àng thương mại nhà nước đầu tư vào ngân hàng nhỏ để tái cấu trúc các ngân hàng này. Lúc đó, chỉ đơn thuần là ngân hàng lớn đầu tư vào ngân hàng nhỏ chứ chưa lằng nhằng như sau này, khi các doanh nghiệp phi tài chính đầu tư vào ngân hàng, trở thành những ông chủ ngân hàng hay chiếm vị trí chi phối trong ngân hàng. Sau đó họ lại đầu tư vào các ngân hàng khác. Các ngân hàng khác lại có chu trình đầu tư rất phức tạp, đan chéo nhau như sở hữu chéo đã nói ban đầu. Do đó, mức độ rủi ro cao hơn trong khi khả năng giám sát của chúng ta lại không theo kịp tình hình thị trường. - Ông phân tích thế nào về rủi ro khác của sở hữu chéo trong hệ thống ngân hàng? - Có một đặc điểm chung khi nói đến rủi ro của thị trường tài chính ngân hàng. Đó là rủi ro mang tính hệ thống, dù rủi ro ấy ban đầu chỉ xuất phát từ một vài tổ chức riêng lẻ. Vì đó là quan hệ giữa dòng tiền với nền sản xuất thực, nên sự đổ vỡ của một vài tổ chức sẽ không chỉ lan tỏa trong hệ thống ngân hàng (do mối quan hệ lằng nhằng giữa các ngân hàng), mà còn ra cả hệ thống sản xuất kinh doanh ngoài ngân hàng. - Với rủi ro nợ xấu, sở hữu chéo có mối liên hệ như thế nào? - Nợ xấu là hệ lụy của câu chuyện vừa nêu. Nếu giám sát không chặt chẽ, dòng tiền có thể chuyển sang cho vay các dự án sân sau của chính những người chi phối hoặc làm chủ ngân hàng. Việc nguồn lực phân bổ không được đánh giá, giám sát đầy đủ sẽ dễ gây ra nợ xấu. Khi đã xuất hiện nợ xấu, việc xử lý sẽ khó khăn hơn nhiều, do mối quan hệ lằng nhằng của sở hữu chéo.
- Các ngân hàng cũng có thể đầu tư chéo vào nhau, nắm cổ phần của nhau, qua đó giúp nhau nâng vốn điều lệ một cách nhanh chóng? - Điều này có thể đã xảy ra ở Việt Nam nếu quan sát 2 điểm. Thứ nhất là những vụ việc gần đây và dòng tiền đầu tư của các ngân hàng thương mại. Thứ hai là trong thời gian quá ngắn, họ lại có được số vốn rất lớn để tăng vốn điều lệ. Đây là vốn sở hữu của ngân hàng. Điều đó cho thấy vốn ảo là có thực trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Điều này nguy hiểm ở chỗ, sở hữu chéo làm sai lệch việc đánh giá rủi ro của hệ thống ngân hàng, vì có rất nhiều chỉ số dựa trên số vốn sở hữu mà ngân hàng đang nắm, trong khi vốn đó là vốn ảo. Các chỉ số không chính xác sẽ dẫn đến những sai lệch, cả về quản trị ngân hàng lẫn giám sát hệ thống tài chính. - Về phía người gửi tiền hay doanh nghiệp giao dịch với ngân hàng, sở hữu chéo tác động như thế nào đến họ? - Chắc chắn là có rủi ro, vì sở hữu chéo giảm tính minh bạch, giảm khả năng giám sát và tăng khả năng đổ vỡ của một định chế tài chính. Khi đó người gửi tiền sẽ chịu thiệt hại. Kinh nghiệm của các nước vào những thời điểm khủng hoảng, cần cải tổ hệ thống tài chính cho thấy, họ đều nâng mạnh số tiền bảo hiểm, thậm chí bảo hiểm 100% giá trị khoản tiền gửi. Điều này là để có được sự ổn định trong quá trình tái cấu trúc hay cải cách để làm lành mạnh hệ thống ngân hàng. Ở nhiều nước trong giai đoạn khủng hoảng 2008-2009, bảo hiểm tiền gửi đã giúp tránh được tình trạng người dân quá lo lắng, ồ ạt đến ngân hàng rút tiền. Như vậy, trong điều kiện bình thường, cần phải có một tỉ lệ bảo hiểm tiền gửi nhất định, nhưng vẫn phải đảm bảo rằng, nếu một ngân hàng làm ăn kém thì ngân hàng đó phải chấp nhận phá sản. Còn trong khủng hoảng mà cần tái cấu trúc hệ thống
ngân hàng, có thể buộc phải chấp nhận mức bảo hiểm tiền gửi rất cao, thậm chí l à 100% giá trị khoản tiền gửi. - Có vẻ như sở hữu chéo toàn mang lại rủi ro? - Nếu sở hữu chéo nằm trong hoạt động sản xuất kinh doanh thực, hoạt động phi tài chính, trong một chừng mực nhất định nào đó, nếu năng lực tài chính và quản trị của doanh nghiệp tốt thì sở hữu chéo có thể tạo ra những lợi thế nhất định trong kinh doanh. Ví dụ như lợi thế quy mô, lợi thế kiểm soát chuỗi giá trị. Thế nhưng, nếu sở hữu chéo gắn với khu vực tài chính - ngân hàng thì rủi ro sẽ rất cao. Nói chung, các nhà kinh tế đều rất e ngại với chuyện không tạo ra một bức tường lửa giữa ngân hàng đầu tư và ngân hàng thương mại. Bởi lẽ, bản chất sở hữu chéo là các dòng vốn đầu tư lẫn nhau mà lại chịu sự chi phối của một người hay một nhóm người nhất định.