87 nghiên cứu vai trò của sjvo2 trong hồi sức bệnh nhân chấn thương sọ não nặng

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> 87 NGHIÊN CỨU VAI TRÒ CỦA SjVO2 TRONG HỒI SỨC BỆNH NHÂN CHẤN<br /> THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG<br /> Phạm Xuân Hiển*, Chu Mạnh Khoa**<br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Nghiên cứu chỉ số SjVO2 trong hồi sức bệnh nhân CTSN nặng, mối liên quan giữa SjVO2 và PaCO2 trong<br /> ñiều chỉnh thông khí.<br /> Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tiền cứu 31 bệnh nhân chấn thương sọ não nặng (G ≤ 8ñ), không có ña chấn<br /> thương kèm theo, không có tình trạng shock và Hct ≥ 27%. Đánh giá tình trạng phục hồi tri giác theo thang ñiểm GOS.<br /> Kết quả: Nghiên cứu 31 bệnh nhân CTSN nặng, với ñộ tuổi trung bình 37,23 tuổi. Chúng tôi nhận thấy SjVO2 và PaCO2 có<br /> sự tương quan chặc r = 0,58, phương trình tương quan tuyến tính y = 0,72x + 48,67. Nghiên cứu cho thấy SjVO2 khác nhau có ý<br /> nghĩa thống kê giữa các nhóm I (GOS 1), nhóm II (GOS 2,3) và nhóm III (GOS 4,5). Nhóm bệnh nhân khi ñiều chỉnh SjVO2 về<br /> ñược giá trị bình thường có chất lượng hồi phục tốt.<br /> Kết luận: Theo dõi SjVO2 là biện pháp ñơn giản, giúp cải thiện chất lượng ñiều trị và có thể tiên lượng ñược khả năng<br /> hồi phục của bệnh nhân CTSN nặng.<br /> Từ khóa: •Lưu lượng máu não •Tỷ lệ chuyển hóa oxy của não •Áp lực tưới máu não •Tổn thương não •Thiếu máu não<br /> •Độ bão hòa oxy tĩnh mạch cảnh trong.<br /> ABSTRACT<br /> <br /> A STUDY OF SjVO2 IN SEVERE TRAUMATIC BRAIN INJURY<br /> Pham Xuan Hien, Chu Manh Khoa<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 - 2010: 470 - 473<br /> Objective: A study of SjVO2 in severe traumatic brain injury, the correlation of SjVO2 and PaCO2 in the control of<br /> ventilation.<br /> Materials and methods: Prospective study 31 patients with severe traumatic brain injury (G ≤ 8), no multiple traumatic<br /> organs and shocks, Hct ≥ 27%. Neurological outcome is checked by GOS score.<br /> Results: Study of 31 patients with severe cranial trauma, mean age 37.23. We find that, SjVO2 have relative with PaCO2<br /> correctly, r = 0.58, y = 0.72x + 48.67. The marked SjVO2 differences between the three groups, group I (GOS 1), group II<br /> (GOS 2,3), group III (GOS 4,5).<br /> Conclusion: Check SjVO2 is the simple method, help improve on the quality treatment, may be anticipate the<br /> neurological recovery.<br /> Keywords • cerebral blood flow • cerebral metabolic rate of oxygen • cerebral perfusion pressure • head injury •<br /> ischemia • jugular venous oxygen saturation.<br /> MỞ ĐẦU<br /> Đánh giá tình trạng oxy của tĩnh mạch từ não ñi ra ñã ñược nghiên cứu hơn 50 năm, gần ñây các nhà hồi sức tiến<br /> hành ñặt catheter vào hành cảnh (Jugular bulb) ñể nghiên cứu ñộ bão hòa oxy tại hành cảnh (Jugular Bulb Venous<br /> Oxygen Saturation: SjVO2)(5), ñánh giá gián tiếp sử dụng oxy của não, từ ñó chỉ ñịnh phương thức ñiều chỉnh thông khí<br /> thích hợp, cụ thể tăng hoặc giảm thông khí và giúp tiên lượng bệnh nhân(1,3).<br /> <br /> * Khoa Phẫu thuật-Gây mê hồi sức, Bệnh viện Chợ Rẫy Thành phố Hồ Chí Minh,<br /> ** Khoa Phẫu thuật-Gây mê hồi sức, Bệnh viện Việt Đức Hà Nội.<br /> Tác giả liên hệ: Ths.Bs. Phạm Xuân Hiển,<br /> ĐT: 0903199066. Email: drhien66@yahoo.com<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 470<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Hình 1. Giải phẫu hành cảnh<br /> Sinh lý bệnh SjVO2<br /> - Chỉ số bình thường: Bình thường SjVO2 trong giới hạn 55%- 75% (15, 16), ñối với bệnh nhân CTSN SjVO2 thấp thường<br /> kèm theo sự phục hồi tri giác kém (6). Ngay cả bệnh nhân phẫu thuật tim mạch nếu SjVO2 thấp dưới 50% cũng gia tăng các<br /> biến chứng thần kinh (2).<br /> - SjVO2 giảm: Biểu hiện sự tăng sử dụng oxy hoặc giảm cung cấp oxy não.<br /> - SjVO2 tăng: Tăng cung cấp oxy hoặc không có sự sử dụng oxy của não (Chết não).<br /> <br /> Hình 2. Các yếu tố ảnh hưởng ñến SjVO2<br /> ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU<br /> - Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân: Bệnh nhân CTSN nặng (G ≤ 8ñ), tuổi ≥ 16, không có ña chấn thương kèm theo, không có<br /> tình trạng shock và Hct ≥ 27%.<br /> - Bệnh nhân sau khi vào phòng hồi sức tích cực ñược cho an thần, thở máy (ñiều kiện không ñược chống máy). Tiến<br /> hành ñặt catheter vào hành cảnh.<br /> - Xét nghiệm khí máu ñộng mạch ở hành cảnh, ñiều chỉnh máy thở tăng hoặc giảm thông khí bằng cách tăng hoặc giảm<br /> Vt 20%. Xét nghiệm lại khí máu tương tự trên sau khi ñiều chỉnh thông khí 30 phút. Đánh giá sự phục hồi tri giác dựa vào<br /> thang ñiểm GOS (Glasgow Outcome Scale).<br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Nghiên cứu trên 31 bệnh nhân với ñộ tuổi trung bình 37,23 tuổi, tỷ lệ hồi phục tri giác sau chấn thương ñược ñánh<br /> giá theo thang ñiểm GOS: GOS 1 19,7%, GOS 2,3 41,9%, GOS 4,5 38,7%.<br /> Khi thay ñổi PaCO2 chúng tôi thấy SjVO2 cũng có sự thay ñổi tương ứng<br /> Giá trị trung<br /> SjVO2<br /> p<br /> bình<br /> ≤ 55%<br /> 55%- 75%<br /> ≥ 75%<br /> SjVO2 (%)<br /> 52,5 ± 3,5 66,43 ± 5,07 80,45 ± 4,98 < 0,01<br /> <br /> Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2010<br /> <br /> 471<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010<br /> ( X ± SD)<br /> PaCO2 (mmHg) 24,45 ± 4,03 29,06 ± 2,16 35,5 ± 6,5<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> < 0,05<br /> <br /> ( X ± SD)<br /> Tương quan giữa SjVO2 và PaCO2 theo nghiên cứu của chúng tôi là tương quang chặc r = 0,58 phương trình y = 0,72x +<br /> 48,67.<br /> <br /> Đánh giá sự liên quan giữa SjVO2 với sự phục hồi tri giác chúng tôi nhận thấy SjVO2 quá cao ≥ 75% hoặc quá thấp ≤<br /> 55% ñều có ảnh hưởng ñến sự phục hồi tri giác của bệnh nhân. Sự khác nhau về sự phục hồi tri giác giữa các nhóm SjVO2 có<br /> ý nghĩa thống kê.<br /> Tri giác<br /> n<br /> p<br /> SjVO2<br /> (Nhóm)<br /> ≤ 55% 55%- 75% ≥ 75%<br /> I (GOS 1)<br /> 6<br /> 2<br /> 0<br /> 4<br /> < 0,05<br /> II (GOS 2,3) 13<br /> 0<br /> 6<br /> 7<br /> III (GOS 4,5) 12<br /> 0<br /> 11<br /> 1<br /> < 0,05<br /> Tổng<br /> 31<br /> 2<br /> 17<br /> 12<br /> GOS 4,5 có 11 bệnh nhân ñều có trị số SjVO2 trong giới hạn bình thường, ngược lại GOS 1 có 6 bệnh nhân SjVO2<br /> ñều nằm ngoài giới hạn cho phép.<br /> Khi tăng hoặc giảm thông khí nhằm ñiều chỉnh SjVO2 trở về giới hạn bình thường nhận thấy PaCO2 có sự thay ñổi tương<br /> ứng.<br /> Thông Khí Tăng thông khí (n = 26) Giảm thông khí (n = 18)<br /> Trước<br /> Sau<br /> p<br /> Trước<br /> Sau<br /> p<br /> (X ±<br /> SD)<br /> SjVO2(%) 74,95<br /> ±10,15<br /> PaCO2(%) 34,04<br /> ±5,57<br /> <br /> (X ±<br /> SD)<br /> 69,99