ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT
LÊ QUỲNH MAI
AN NINH NGUåN N¦íC
Vµ QUYÒN TIÕP CËN N¦íC S¹CH CñA NG¦êI D¢N
VïNG §åNG B»NG S¤NG HåNG - THùC TR¹NG Vµ GI¶I PH¸P
Chuyên ngành: Pháp luật về quyền con ngƣời
Mã số: Chuyên ngành đào tạo thí điểm
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
Người hướng dẫn khoa học: TS. VŨ QUANG
HÀ NỘI – 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo
tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn
học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có
thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN
Lê Quỳnh Mai
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục từ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ AN NINH
NGUỒN NƢỚC VÀ QUYỀN TIẾP CẬN NƢỚC SẠCH ....................... 6
1.1. Tài nguyên nƣớc và an ninh nguồn nƣớc .................................................. 6
1.1.1. Tầm quan trọng của tài nguyên nước ............................................................ 6
1.1.2. Một số vấn đề về an ninh môi trường và an ninh về nước ............................ 8
1.1.3. Biến động môi trường nước và an ninh con người ..................................... 13
1.1.4. Mối quan hệ giữa an ninh nguồn nước và quyền con người ....................... 16
1.1.5. Các thách thức, rủi ro về an ninh nguồn nước trong khu vực Châu Á.............. 18
1.2. Một số vần đề lý luận về quyền tiếp cận nƣớc sạch ............................... 23
1.2.1. Lịch sử quyền về nước ................................................................................ 24
1.2.2. Cơ sở pháp lý của quyền tiếp cận nước sạch của người dân ....................... 28
1.2.3. Nội dung của quyền sử dụng nước .............................................................. 36
1.2.4. Nghĩa vụ của các quốc gia thành viên ......................................................... 38
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VỀ ĐẢM BẢO AN NINH NGUỒN NƢỚC
VÀ QUYỀN TIẾP CẬN NƢỚC SẠCH CỦA NGƢỜI DÂN
VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG ...................................................... 45
2.1. Thực trạng về an ninh môi trƣờng nƣớc của Việt Nam và an
ninh nguồn nƣớc tại đồng bằng sông Hồng ............................................ 45
2.1.1. Thực trạng về an ninh môi trường nước của Việt Nam .............................. 45
2.1.2. Thực trạng an ninh nguồn nước tại đồng bằng sông Hồng ......................... 52
4
2.1.3. Những vấn đề ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước tại đồng bằng
sông Hồng ................................................................................................... 54
2.2. Quyền tiếp cận nƣớc sạch của ngƣời dân vùng đồng bằng sông
Hồng: khả năng tiếp cận, tính bền vững và tính công bằng .................. 56
2.2.1. Khả năng tiếp cận ........................................................................................ 56
2.2.2. Tính bền vững ............................................................................................. 62
2.2.3. Tính công bằng ............................................................................................ 65
Chƣơng 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO CƠ CHẾ ĐẢM
BẢO AN NINH NGUỒN NƢỚC VÀ QUYỀN TIẾP CẬN NƢỚC
SẠCH CỦA NGƢỜI DÂN VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG ........... 68
3.1. Hội nhập và hợp tác quốc tế về bảo vệ môi trƣờng ................................ 68
3.1.1. Hội nhập quốc tế về bảo vệ môi trường ...................................................... 69
3.1.2. Hợp tác quốc tế trong việc sử dụng nguồn nước trên các lưu vực
sông quốc tế và bảo đảm thực hiện quyền .................................................. 70
3.2. Giải pháp quản lý, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên nƣớc
vùng đồng bằng sông Hồng từ cách tiếp cận quyền với nƣớc sạch ............ 71
3.2.1. Hoàn thiện hệ thống thể chế đảm bảo quyền con người đối với môi trường ......... 71
3.2.2. Tăng cường phối hợp, phân cấp, nâng cao năng lực các cơ quan quản
lý đảm bảo tính hiệu quả trong sử dụng tài nguyên nước ........................... 74
3.2.3. Giải pháp quản lý nguồn nước, hạn chế suy giảm nguồn nước,
kiểm soát ô nhiễm nước và xử lý các nguồn gây ô nhiễm ở lưu
vực sông Hồng ............................................................................................ 77
3.2.4. Công tác cải tiến quản lý nguồn nước ngầm, nước mặt, đảm bảo quyền
sử dụng nước và giảm thiểu xu hướng khai thác nước quá mức .................... 82
3.2.5. Bảo đảm tính cộng đồng và tính công bằng trong quản lý sử dụng nước ......... 85
3.2.6. Nhóm giải pháp liên quan đến một số ngành .............................................. 87
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 91
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt
Nghĩa đầy đủ
AICHR
Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (ASEAN
Intergovernmental Commission on Human Rights)
ASEAN
Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (Association of
Southeast Asian Nations)
ICESCR
Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa,
1966 (International Covenant on Economic, Social and
Cultural Righs, 1966)
MRC
Ủy hội sông Mê-kông quốc tế (Mekong River Commission)
RRDRWASS
Dự án cấp nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn
vùng đồng bằng sông Hồng (Red River Delta Rural Water
Supply and Sanitation)
UDHR
Tuyên ngôn Quốc tế về nhân quyền, 1948 (Universal
Declatation of Human Rights, 1948)
Ủy ban Công ước
Ủy ban về các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội
WTO
Tổ chức thương mại thế giới (The World Trade
Organization)
WB
Ngân hàng thế giới (World Bank)
