Chương một
BA NGHÌN NĂM TỪ ĐỐI NGOẠI HÒA BÌNH
TỚI ĐỐI NGOẠI CHỐNG XÂM LƯỢC – phần 2
II- NGOẠI GIAO HÒA HOÃN THỜI HỌ KHÚC,
HỌ DƯƠNG
Tiếp theo cuộc khởi nghĩa của Bố Cái Đại Vương,
trong nửa đầu thế kỷ thử IX, phong trào giải phóng ở
ta lại nổ ra liên tiếp. Nhiều viên quan đô hộ nhà
Đường bị giết hoặc bị đuổi về nước . Giữa thế kỷ thứ
IX, nhà Đường tăng cường bộ máy đàn áp. Chúng
cho một võ quan cao cấp của triều đình làm Tĩnh hải
quân tiết độ sứ để cầm đầu toàn bộ binh quyền và
chính quyền của chúng trên đất nước ta. Nhưng tiết
độ sứ cũng không làm gì được. Thế và lực của nhà
Đường sụp đổ tới nơi. Từ thế kỷ thứ VIII, phong trào
nông dân Trung Quốc khởi nghĩa chống nhà Đường
đã liên tiếp nổ ra, mạnh nhất là ở các vùng biên
cương. Tại các nước bị nhà Đường đô hộ, không phải
chỉ có nước ta chống đối lại, mà ở các nước bị đô hộ
khác là An Đông, An Tây, An Bắc phong trào đấu
tranh giành độc lập cũng rất quyết liệt. Cho nên từ
giữa thế kỷ thứ VIII, triều đình nhà Đường đặt ra
chức tiết độ sứ là một chức võ quan cao cấp có quyền
tổng chỉ huy tất cả quân đội ở khu vực biên cương
Trung Quốc và những nước ở gần biên cương bị nhà
Đường đô hộ. Tiết độ sứ có toàn quyền về quân sự để
chỉ huy dập tắt những phong trào khởi nghĩa của
nông dân trong nội địa Trung Quốc và trấn áp các
phong trào giải phóng ở các nước bị đô hộ bên ngoài
biên cương. Do tình hình rối loạn trong nước ngày
càng tăng, việc liên lạc giữa triều đình nhà Đường
với miền biên cương ngày càng khó khăn, các tiết độ
sứ dần dần nắm cả mọi quyền hành chính, tài chính,
nghiễm nhiên trở thành những ông vua thật sự ở miền
biên cương, thay mặt triều đình nhà Đường giải quyết
tất cả mọi việc ở địa phương. Có những tiết độ sứ
tách khỏi quyền chi phối của triều đình nhà Đường,
biệt lập thành một giang sơn riêng. chỉ thỉnh thoảng
mới triều cống vua Đường. Họ tự truyền chức cho
nhau, cha truyền cho con hoặc anh truyền cho em,
gọi là quyền "Lưu hậu”, vua Đường đành chịu. Họ tự
tuyên bố quan lại văn võ, tự định đoạt mọi việc quân,
việc dân ở địa phương không cần thỉnh thị triều đình,
vua Đường cũng đành chịu.
Tĩnh hải quân tiết độ sứ của nhà Đường đặt ở nước ta
cũng có quyền hành lớn như vậy, nhưng hoàn toàn
bất lực, vì phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc
của người Việt Nam ngày càng lên cao.
Cuối thế kỷ thứ IX, những binh lính người Việt dưới
quyền tiết chế của tiết độ sứ nhà Đường đã nổi lên
làm một cuộc binh biến rất lớn, đánh đuổi tiết độ sứ
cùng toàn bộ quan lại, quân sĩ của chúng về nước. Cả
nước sạch bóng quân xâm lược. Một người anh hùng
dân tộc là Khúc Thừa Dụ lên cầm quyền trị nước,
chấm dứt ách thống trị của bọn xâm lược nhà Đường.
Về đối nội, nhân dân ta từ đây tự tổ chức lấy chính
quyền độc lập của mình. Về đối ngoại, Khúc Thừa
Dụ thi hành một chính sách mềm dẻo nhằm ngăn
chặn nhà Đường mưu đồ tái chiếm nước ta, để ta rảnh
tay xây dựng đất nước. Do đấy, Khúc Thừa Dụ tự
nhận mình là tiết độ sứ, thay mặt nhà Đường cầm
quyền ở Việt Nam. Với phương thức đối ngoại này
của Khúc Thừa Dụ, quan hệ giữa nước ta và nhà
Đường tưởng như không có gì khác trước, nhưng về
căn bản rất khác. Khác ở chỗ người Việt Nam tự cai
trị người Việt Nam, nước Việt Nam hoàn toàn tự chủ.
Tự nhận mình là tiết độ sứ, Khúc Thừa Dụ một mặt
buộc triều đình nhà Đường phải chấp nhận, vì nhà
Đường lúc này tổ chức được một cuộc hành quân mới
để xâm lược nước ta cũng rất khó, nên ưng thuận để
không mất thể diện; mặt khác ta ngăn chặn được các
tiết độ sứ ở miền biên cương gần nước ta không thể
lợi dụng thời cơ lấy danh nghĩa nhà Đường để đánh
phá ta, vì ta vẫn nhận thần phục nhà Đường.
Chủ trương ngoại giao hòa hoãn, mềm dẻo của Khúc
Thừa Dụ tạo điều kiện cho nhân dân ta và họ Khúc
giữ vững chủ quyền dân tộc trong khoảng nửa thế kỷ.
Nhưng không phải vì thế mà giặc ngoài đã chịu từ bỏ
dã tâm xâm lược của chúng.
Năm 907 Khúc Thừa Dụ mất và cũng là lúc Trung
Quốc bước vào thời kỳ đại loạn, gọi là thời "Ngũ đại
thập quốc" tức “Năm triều đại mười quốc gia". Năm
triều đại nối tiếp nhau ở triều đình trung ương và
mười quốc gia lần lượt xuất hiện trong nội địa Trung
Quốc. Thoạt đầu là nhà Đường bị diệt, nhà Hậu
Lương cướp ngôi. Ở ta, con Khúc Thừa Dụ là Khúc
Hạo lên cầm quyền thay cha, và ngay năm 907 cho