Bài giảng Bài 2: Cầu cá nhân và cầu thị trường

Bài 2

Cầu cá nhân và cầu thị trường

Nội dung thảo luận

Cầu cá nhân

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Cầu thị trường

Thặng dư tiêu dùng

Ngoại ứng mạng lưới

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

ầ

Cầu cá nhân

Thay đổi giá

 Sử dụng các số liệu ở chương trước để xem

xét ảnh hưởng của sự thay đổi giá thực phẩm bằng cách sử dụng đường bàng quan  Với sự thay đổi giá, chúng ta xác định người tiêu sẽ mua bao nhiêu thực phẩm với một ngân sách đã cho và đường bàng quan

ầ

Ảnh hưởng của sự thay đổi giá

C

10 N uế : • I = $20 • PC = $2 • PF = $2, $1, $0.50

A

6 ỗ

V i m i m c giá có ứ ớ ượ ng tiêu dùng khác

l

U1

D

5 nhau

B

4 U3

U2

F(u/thg)

12

20

4

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi giá

C

ườ

ả

Đ ng giá c tiêu dùng

10 A

6 U1

D

5 B

4 U3

U2

F (u/th)

12

20

4

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi giá

Biểu cầu

$2.00

Bằng cách thay đổi giá và chỉ ra người tiêu dùng sẽ mua gì chúng ta có thể lập được biểu cầu và đường cầu cá nhân

Từ ví dụ trước:

$1.00

$0.50

ầ

Ảnh hưởng của sự thay đổi giá

PF

E

$2.00

ườ ể ệ

ệ ữ ượ

ố

ng

ườ

i này mua

ầ Đ ng c u cá nhân th hi n m i quan h gi a l hàng hoá mà ng ủ và giá c a nó

G

$1.00

ườ

ầ

Đ ng c u

$.50

H

QF (u/th)

12

20

ầ

4 . HCE

Đường cầu – các đặc tính quan trọng

Lợi ích có thể đạt được thay đổi khi di

chuyển dọc theo đường cầu

Tại mỗi điểm trên đường cầu, người tiêu dùng đạt được lợi ích tối đa bằng cách thoả mãn điều kiện lựa chọn tiêu dùng tối ưu

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi giá

PF

E

$2.00

Khi giá giảm, Pf /Pc & MRS cũng giảm

G

• E: Pf /Pc = 2/2 = 1 = MRS • G: Pf /Pc = 1/2 = .5 = MRS • H:Pf /Pc = .5/2 = .25 = MRS

$1.00

$.50

H

Demand Curve

QF

4

12

20

ầ

Cầu cá nhân

Thay đổi thu nhập

Sử dụng số liệu ở chương trước, tác động của sự thay đổi thu nhập có thể được minh hoạ bằng cách sử dụng đường bàng quan Thay đổi thu nhập vơi giá cố định, làm cho

người tiêu dùng thay đổi giỏ hàng hoá

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi thu nhập

C (u/th)

N uế : Pf = $1, Pc = $2 I = $10, $20, $30

ổ ớ

Thu nh p thay đ i v i giá ậ ườ ổ i tiêu dùng không đ i ng ỏ ổ thay đ i gi

hàng hoá

7 D

U3

5 U2

B

3 U1

A

F(u/th)

4

16

10

ầ

Cầu cá nhân

Thu nhập thay đổi

Đường tiêu dùng – thu nhập chỉ ra các kết hợp tối đa hoá lợi ích giữa thực phẩm và quần áo gắn với mỗi mức thu nhập

ầ

Cầu cá nhân

Thay đổi thu nhập

 Tăng thu nhập làm dịch chuyển đường ngân sách sang phải, tăng tiêu dùng theo đường thu nhập – tiêu dùng

 Đồng thời, tăng thu nhập làm dịch chuyển

đường cầu sang phải

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi thu nhập

C (u/th)

ỏ

i đa gi

i ích t ỗ

ậ ố ứ

hàng ậ

ườ Đ ng thu nh p tiêu dùng ch ra l ỉ ạ hoá t

ợ i m i m c thu nh p

ậ

7 D

ườ Đ ng thu nh p tiêu dùng

U3

5 U2

B

3 U1

A

F (u/th)

4

16

10

ầ

Ảnh hưởng của thay đổi thu nhập

PF

ớ

ể

ầ

ng c u d ch chuy n sang

TN tăng từ $10 đ nế $20 đ nế $30, v i giá c đ nh làm ố ị ị ườ đ ph iả

E

G

H

$1.00

D3

D2

D1

QF

4

10

16

ầ

Cầu cá nhân

Thu nhập thay đổi

Khi đường thu nhập – tiêu dùng có độ dốc

dương:

Lượng cầu tăng cùng với thu nhập tăng Co giãn cầu theo thu nhập là số dương Hàng hoá đó là hàng hoá thông thường

ầ

Cầu cá nhân

Thu nhập thay đổi

Khi đường thu nhập tiêu dùng có độ dốc âm:

Lượng cầu giảm với thu nhập tăng Co giãn của cầu theo thu nhập âm Đó là hàng hoá thứ cấp

ầ

Hàng thứ cấp

ườ

ậ

Đ ng thu nh p tiêu dùng

Steak (u/th)

C

10 U3

B

5 U2

A

U1

Hamburger (u/th)

30

10

ầ

5 . HCE

20 Bài 2

Cầu cá nhân

Đường Engel

 Đường Engel chỉ ra mối quan hệ giữa lượng

hàng hoá tiêu dùng với thu nhập

 Nếu hàng hoá thông thường đường Engel có

độ dốc dương

 Nếu hàng hoá thứ cấp đường Engel có độ

dốc âm

ầ

Đường Engel

30 I ($/th)

ườ Đ ng

Engel có đ d c d

ng

20 ộ ố hàng hoá thông th

ươ ngườ

10 F (u/th)

4

8

12

16

ầ

Đường Engel

30 I ($/th)

Th c p ứ ấ

20 ố ớ

Đ ngườ Engel vòng phía sau ứ ấ . đ i v i hàng th c p

Thông th

ngườ

10 F (u/th)

4

8

12

16

ầ

Thay thế và bổ sung

Hai hàng hoá được coi là thay thế nhau nếu tăng (giảm) giá của một hàng hoá dẫn tới việc tăng (giảm) lượng cầu của hàng hoá khác

Ex: vé xem phim và thuê video

ầ

Thay thế và bổ sung

Hai hàng hoá được coi là bổ sung nếu

tăng (giảm) giá của một hàng hoá dẫn tới việc giảm (tăng) lượng cầu của hàng hoá khác Ex: Xăng và xe máy

ầ

Thay thế và bổ sung

Nếu hai hàng hoá độc lập, thì sự thay đổi giá của một hàng hoá không tác động đến lượng cầu của hàng hoá khác Ex:giá gà và giá vé máy bay

ầ

Thay thế và bổ sung

Nếu đường giá cả tiêu dùng dốc xuống,

hai hàng hoá đó là thay thế

Nếu đường giá cả tiêu dùng dốc lên, hai

hàng hoá đó là hàng hoá bổ sung

Cũng có thể cả hai

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Thay đổi giá của hàng hoá có 2 hiệu

ứng: Hiệu ứng thay thế Hiệu ứng thu nhập

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Hiệu ứng thay thế

Giá tương đối của hàng hoá thay đổi khi giá

thay đổi

Người tiêu dùng có xu hướng mua nhiều

hơn đối vơi hàng hoá trở nên rẻ hơn tương đối, và mua ít hơn đối với hàng hoá đắt hơn

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Hiệu ứng thu nhập

Người tiêu dùng có nhiều hàng hoá hơn khi

sức mua thực tế tăng do giá giảm

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Hiệu ứng thay thế

Hiệu ứng thay thế là sự thay đổi hàng hoá tiêu dùng gắn với sự thay đổi giá của hàng hoá đó, với cùng một lợi ích không đổi Khi giá của một hàng hoá giảm, hiệu ứng thay thế luôn luôn dẫn đến tăng lượng cầu của hàng hoá đó

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Hiệu ứng thu nhập

Hiệu ứng thu nhập là sự thay đổi tiêu dùng

hàng hoá khi tăng sức mua thực tế, với mức giá của hàng hoá đó không đổi

Khi thu nhập của người tiêu dùng tăng,

lượng cầu của hàng hoá có thể tăng hoặc giảm

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Hiệu ứng thu nhập

Với hàng hoá thứ cấp, hiệu ứng thu nhập là âm – thu nhập tăng lên thì tiêu dùng giảm.

ầ

Hiệu ứng thay thế và thu nhập: hàng hoá thông thường

ả

F1F2

C (u/th)

Khi giá F gi m tiêu dùng tăng chuy n tể ừ A t iớ B.

R

ệ ứ

ế, F1E, ổ

ươ

ố

ng đ i

C1

A

ữ

nguyên thu nh p

ố ị

Hi u ng thay th ( A đ nế D), thay đ i giá t Nh ng gi ư (h th c t

ậ ự ế ài lòng) c đ nh

D

B

ự ế

ậ , EF2, Hi u ng thu nh p ệ ứ ( D to B) gi ố ươ ữ ng đ i giá t ổ ậ ư không đ i nh ng thu nh p . tăng th c t

C2

U2

SE

U1

F (u/th)

O

S

T

F1

F2

T E

IE

E Bài 2

Hiệu ứng thay thế và thu nhập: hàng hoá thứ cấp

C(u/th)

R

ớ

ơ

LT là hàng hoá ứ ấ IE âm. th c p SE l n h n IE

A

B

U2

D

Substitution Effect

U1

F (u/th)

O

E

S

T

F1

F2

Total Effect 33 Bài 2 Income Effect

Hiệu ứng thay thế và thu nhập

Trường hợp đặc biệt: Hàng Giffen

Về lý thuyết hiệu ứng thu nhập có thể lớn vừa đủ đủ làm cho đường cầu dốc lên

Trường hợp này hiếm gặp

ầ

Cầu thị trường

Đường cầu thị trường

Đường thể hiện mối quan hệ giữa lượng

hàng hoá mà tất cả người tiêu dùng trong thị trường mua với giá của hàng hoá đó Cộng đường cầu của tất cả các cá nhân

trong thị trường

ầ

Xác định đường cầu thị trường

Giá

A

B

C

Cầu thị trường

ầ

Tổng để có đường cầu thị trường

P

ầ

5 ị ườ ườ

ng ng

ườ Đ ng c u th tr ộ ằ B ng c ng các đ ầ c u cá nhân

4

3 ị ườ

ầ

C u th tr

ng

2

1 DA

DB

DC

Q

0

5

10

20

25

30

15

ầ

Cầu thị trường

Co giãn của cầu theo giá

Đo tỷ lệ phần trăm thay đổi của lượng cầu so

với phần trăm thay đổi của giá

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

EP

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

Q% P%

Q/Q P/P

Q P

P Q

ầ

Co giãn của cầu theo giá

Cầu không co giãn

Ep nhỏ hơn 1 giá trị tuyệt đối |%(cid:0) Q| < |%(cid:0) P| TE = (P*Q) tăng khi giá tăng

ầ

Co giãn của cầu theo giá

Cầu co giãn

Ep ilớn hơn 1 lấy giá trị tuyệt đối |%(cid:0) Q| > |%(cid:0) P| TE = (P*Q) giảm khi giá tăng

ầ

Co giãn của giá và chi tiêu

ầ

Co giãn của cầu theo giá

Cầu co giãn cân đối

Khi co giãn của cầu theo giá là hằng số dọc

theo toàn bộ đường cầu

Đường cầu cong vào trong (không phải

đường thẳng)

ầ

Tổng cầu lúa mì

Cầu lúa mì ở Mỹ gồm:

Cầu nội địa Cầu xuất khẩu

Tổng cầu lúa mì có thể đạt được bằng

cách cộng hai đường cầu đó

ầ

Tổng cầu lúa mì

Hàm cầu nội địa: QDD = 1465 - 88P Hàm cầu xuất khẩu: QDE = 1344 - 138P

ầ

Tổng cầu lúa mì

Đường cầu nội địa ít co giãn (Ed = -0.2) Đường cầu xuất khẩu co giãn hơn (Ed =

-0.4) Các nước nghèo nhập khẩu lúa mì của Mỹ sẽ mua ngũ cốc từ các nước khác nếu giá lúa mỳ tăng

ầ

Tổng cầu lúa mì

P

ộ

ề

ườ

ấ

ầ

C ng theo chi u ngang ẩ . ộ ị Đ ng c u n i đ a và xu t kh u

18 A

16

10 C

E

ổ

ầ

T ng c u

F

D

B

Q

0

ầ

Thặng dư tiêu dùng

Người tiêu dùng mua hàng hoá vì nó làm

cho họ khá hơn

Thặng dư tiêu dùng đo lường họ khá

hơn bao nhiêu

ầ

Thặng dư tiêu dùng

Thặng dư tiêu dùng

Là sự khác biệt giữa lượng tối đa mà họ sẵn sàng trả để mua hàng hoá so với lượng họ thực sự mua

Có thể đo thặng dư tiêu dùng từ đường cầu

ầ

Ví dụ: thặng dư tiêu dùng

Một sinh viên muốn mua vé hoà nhạc Đường cầu cho biết SV này sẵn sàng trả

cho mỗi vé hoà nhạc Vé thứ1 đáng giá $20 nhưng giá mua là $14

do đó SV thu được $6 thặng dư Có thể đo cho từng vé hoà nhạc Tổng thặng dư tiêu dùng là tổng cộng thặng

dư của mỗi vé hoà nhạc mua được

ầ

Thặng dư tiêu dùng

20 P ($/T)

19

18

17

16

15 ị ườ

Giá th tr

ng

CS 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 21

14

13

0

1

2

3

4

5

6 SLVé

ầ

Thặng dư tiêu dùng

20 ầ

CS C u th tr ị ườ

ng

P ($ per ticket)

19

18 CS = ½ ($20 - $14)*(1600) = $19,500

17

16 CS

15 ị ườ

Giá th tr

ng

14

13 D

Chi tiêu

0

1

2

3

4

5

6 RCT

ầ

Ứng dụng thặng dư tiêu dùng

 Kết hợp thặng dư tiêu dùng với tổng lợi nhuận mà nhà sản xuất thu được, chúng ta sẽ đánh gía được: 1. Lợi ích và chi phí của các cấu trúc thị

trường

2. Chính sách công làm thay đổi hành vi của

người tiêu dùng và người sản xuất

ầ

Ứng dụng thặng dư tiêu dùng – Ví dụ

Giá của không khí trong lành

Không khí là miễn phí vì chúng ta không phải

mua nó để thở

Đạo luật không khí sạch thông qua năm

1970

Câu hỏi: có phải lợi ích của không khí sạch

đáng giá phải trả chi phí không?

ầ

Giá của không khí sạch

Số liệu thực nghiệm xác định ước tính

cầu đối với không khí sạch

Không tồn tại thị trường không khí sạch, nhưng có thể thấy người ta sẵn sàng trả giá để có nó Ví dụ: người ta có thể mua căn hộ với giá đắt hơn ở nơi có không khí trong lành

ầ

Giá trị của không khí sạch

Sử dụng ước tính thực nghiệm này,

chúng ta có thể đo được thặng dư tiêu dùng đối với việc giảm khí thải từ đường cầu

ầ

Giá của không khí sạch

Giá trị

cượ t oạ

2000

v i chi

ả

Th ngặ dư tiêu dùng đ ra khi độ ô nhi mễ không khí gi mả 5 ph nầ trong m iỗ trăm ơ ớ tri uệ đơn vị ôxit nit ầ ỗ phí 1000$ m i ph n trăm ễ gi m ô nhi m

A

1000

0

5

10 ễ

NOX (pphm) ả Gi m ô nhi m

ầ

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

Một cách trực tiếp để có thông tin về cầu là phỏng vấn trực tiếp người tiêu dùng bằng cách hỏi họ sẵn sàng trả bao nhiêu để mua hàng hoá tại các mức giá

ầ

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

Vấn đề là

Người tiêu dùng có thể thiếu thông tin hoặc

không quan tâm hoặc sợ phỏng vấn

ầ

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

Thí nghiệm marketing trực tiếp: bán hàng thực tế được đưa ra chào bán cho khách hàng tiềm năng

ầ

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

Phương pháp thống kê  Kinh tế lượng - OLS

ầ

Số liệu cầu của Raspberries

ầ

Ước lượng cầu

Hàm cầu phụ thuộc giá và lượng cầu

Q = a - bP Q = 28.2 -1.00P

ầ

Ước lượng cầu

P

25 Q=28.2-1.00P

20

15 d1

10 D

d2

5 d3

0

5

10

15

20

25 Q

ầ

Ước lượng cầu – thu nhập thay đổi

P

25 Q = a - bP + cI or Q = 8.08 - .49P + . 81I

20

15 d1

10 D

d2

5 d3

0

5

10

15

20

25 Q

ầ

Ước lượng cầu bằng thực nghiệm

Ứơc lượng hệ số co giãn Hàm cầu: Q = a - bP

Hệ số co giãn:

(

QPPQ )(

)

QPb /

(

)

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ầ

Ước lượng cầu

Giả định: co giãn giá và thu thập không

đổi  Cầu co giãn cân đối =

baQ

log(

)

log(

)

log(

)

ằ

ố, c

ộ ố , -b = co giãn theo giá h ng s

ầ

ậ

Đ d c = co giãn c u theo thu nh p

(cid:0) (cid:0) (cid:0)

ầ

Ước lượng cầu

Sử dụng số liệu của Raspberry:

= -

log(Q)

+ 0.23 0.34log(P) 1.32log(I)

Co giãn theo giá = -0.34 (không co giãn) Co giãn theo thu nh pậ = 1.32

ầ

Ước lượng cầu

ế

ổ

Thay th và b sung

baQ

log(

)

log(

)

log

log(

)

b 2

P 2

Thay thế: b2 dương Bổ sung: b2 âm

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ầ

Hàm cầu đối với đồ ăn sẵn

Are Grape Nuts and Spoon Size

Shredded Wheat good substitutes? Estimated demand for Grape Nuts (GN)

log(

998.1)

085.2

log(

62.0)

log(

14.0)

log(

)

P GN

P SW

Price elasticity = -2.0 Income elasticity = 0.62 Cross elasticity = 0.14

(cid:0) (cid:0) (cid:0) (cid:0)

ầ

Bài giảng Bài 2: Cầu cá nhân và cầu thị trường - TS. Trần Văn Hòa

Bài 2

Cầu cá nhân và cầu thị trường

Nội dung thảo luận

Cầu cá nhân

Ảnh hưởng của sự thay đổi giá

C

10

N uế : • I = $20 • PC = $2 • PF = $2, $1, $0.50

A

6

ỗ

V i m i m c giá có ứ ớ ượ ng tiêu dùng khác

l

U1

D

5

nhau

B

4

U3

U2

F(u/thg)

12

20

4

Ảnh hưởng của thay đổi giá

C

ườ

ả

Đ ng giá c ­ tiêu dùng

10

A

6

U1

D

5

B

4

U3

U2

F (u/th)

12

20

4

Ảnh hưởng của thay đổi giá

Ảnh hưởng của sự thay đổi giá

PF

E

$2.00

ườ ể ệ

ệ ữ ượ

ố

ng

ườ

i này mua

ầ Đ ng c u cá nhân th hi n m i quan h gi a l hàng hoá mà ng ủ và giá c a nó

G

$1.00

ườ

ầ

Đ ng c u

$.50

H

QF (u/th)

12

20

4 . HCE

Đường cầu – các đặc tính quan trọng

Ảnh hưởng của thay đổi giá

PF

E

$2.00

Khi giá giảm, Pf /Pc & MRS cũng giảm

G

$1.00

$.50

H

Demand Curve

QF

Đ ng giá c tiêu dùng