Bài giảng Dị tật cột sống - ThS.BS Hà Tố Nguyên

Chia sẻ: Cuong Dang | Ngày: | Loại File: PPT | Số trang:47

Thêm vào BST

Báo xấu

46
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài giảng gồm các nội dung như: phôi thai học, các hình ảnh và thay đổi bình thường, chẻ đôi đốt sống, các dấu hiệu trên đốt sống, các dấu hiệu trên sọ não... Mời các bạn cùng tham khảo bài giảng để nắm chi tiết nội dung kiến thức.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Bài giảng Dị tật cột sống - ThS.BS Hà Tố Nguyên

DỊ TẬT CỘT SỐNG THs.BS HÀ TỐ NGUYÊN KHOA CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH BV PHỤ SẢN TỪ DŨ 1
MỞ ĐẦU:  Vô sọ và chẻ đôi đốt sống là những khiếm khuyết hay gặp nhất của hệ thần kinh với tần suất khoảng 1/1000 trẻ sanh sống.  Khi siêu âm thai, người bác sĩ phải luôn nhớ để tìm những dấu hiệu của tật chẻ đôi đốt sống ở đầu và cột sống.  Tần suất bệnh còn thay đổi tuỳ theo chủng tộc và giới tính. 2
PHÔI THAI HỌC  Hệ TK xuất phát từ lớp ngọai bì.  Khoảng N18 sau thụ thai, đĩa TK phân thành hai nếp TK bên và một đường rãnh ở giữa.  Hai nếp TK bên tiếp tục di chuyển lên trên rồi hoà nhập ở đường giữa và tạo thành một ống TK kín với hai lỗ trên và dưới thông với khoang ối.  Lỗ TK trên đóng vào N24 sau thụ thai và lỗ dưới đóng vào N26 sau thụ thai 3
PHÔI THAI HỌC  Oáng TK hình thành não bộ và ống sống, lòng ống TK hình thành hệ thống não thất và kênh ống sống.  Nếu lỗ dưới ống TK không đóng sẽ gây chẻ đôi ĐS và nếu xảy ra càng sớm thì TL càng nặng.  Sự hoá sụn của ĐS bắt đầu từ tuần 6 và hoá xương bắt đầu hai tuần sau. 4
CÁC HÌNH ẢNH VÀ THAY ĐỔI BÌNH THƯỜNG  Mỗi ĐS có 3 vùng hoá xương, một ở thân ĐS (trung tâm) và hai bên cánh đốt sống.  Cần khảo sát ở 3 mặt cắt: ngang (axial), cạnh dọc giữa (parasagittal) và đứng ngang (coronal).  Mặt cắt ngang giúp khảo sát cả 3 vùng hoá xương.  Trên mặt cắt đứng ngang, hai vùng hoá xương sau sẽ cùng với vùng trung tâm cho hình ảnh đường ray xe lửa.  Mặt cắt cạnh dọc giữa giúp khảo sát vùng hóa vôi trung tâm. 5
CHẺ ĐÔI ĐỐT SỐNG (CĐĐS)  Thường là dị tật đơn lẻ nhưng CĐĐS có thể là một biểu hiện của Trisomie 13 và 18.  Tiểu đường và béo phì cũng là những nguy cơ gây DT này.  Các thuốc chống động kinh, carbamazepine, phenytoin và thiếu hụt acid folic cũng làm tăng nguy cơ bệnh.  Phụ nữ có thai tiếp xúc với nhiệt cao như phơi nắng nhiều, sốt ở TCN1 thì nguy cơ CĐĐS tăng.  Do vậy một biện pháp phòng ngừa gần đây là bổ sung đa sinh tố, đặc biệt là acid folic ở giai đoạn quanh thụ thai sẽ giúp giảm tần suất DT này. 6
Các dấu hiệu trên đốt sống  CĐĐS có thể xảy ra ở bất cứ vùng nào dọc theo CS nhưng vị trí hay gặp nhất là ở vùng thắt lưngcùng. Trong một NC hồi cứu các trẻ sanh sống từ 19631968: 4% xương cùng, 59% ĐS thắt lưng và thắt lưng cùng, 37% còn lại ở ĐS ngực.  CĐĐS được chia thành hai thể: kín (20%) và hở (80%). 1. Thể hở khi chỗ khiếm khuyết không được che phủ hoặc được che phủ bằng một lớp màng mỏng thấu âm. 2. Thể kín khi chỗ khiếm khuyết được che phủ bởi lớp da hoặc một màng cản âm dày 7
Các dấu hiệu trên đốt sống  Một khối nhô qua chỗ khiếm khuyết ở CS: 1. Khối thoát vị màng não chỉ chưá dịch não tuỷ có tiên lượng tốt (chỉ chiếm 5%) 2. Khối thoát vị màng nãotuỷ sống chứa các thành phần thần kinh với tiên lượng xấu hơn ( chiếm 90%95%).  Trên MC ngang, hai vùng hoá xương sau rộng bất thường (hình ảnh chữ U hoặc V).  Trên MC đứng ngang, khoảng cách giữa hai vùng hoá xương sau cũng dãn rộng hơn bình thường. 8
Chẻ đốt sống 9
Chẻ đốt sống 10
Chẻ đốt sống 11
Chẻ đốt sống/ 3D 12
Chẻ đốt sống 13
Các dấu hiệu trên đốt sống  Sự mất nguyên vẹn của lớp da và khối thoát vị có thể được nhìn thấy trên mặt cắt ngang và dọc giữa.  Khiếm khuyết ở CS dễ phát hiện nếu > 3 ĐS bị hở.  Trên thực tế, các dấu hiệu ở ĐS rất mơ hồ ø nên TS phát hiện thấp nếu dùng máy SA đời củ, không đủ ly giải và không phối hợp với các dấu hiệu ở đầu.  Các NC trong gđ đầu cho thấy TS phát hiện
Các dấu hiệu trên đốt sống  Các dấu hiệu ở CS dễ phát hiện nếu thai nằm sấp, không có nhau hay thành tử cung đè lên CS.  Hình ảnh bàng quang đầy rồi trống cũng như các cử động của chân cần được quan sát nhưng nếu nhìn thấy được các hiện tượng này cũng không giúp loại trừ dị CĐĐS.  Không phải tất cả các tổn thương trên CS đều là tật CĐĐS. 15
Các dấu hiệu trên sọ não CĐĐS thường đi kèm với một số dấu hiệu trên sọ não dễ nhận thấy.  BPD nhỏ so với tuổi thai  Dãn não thất  Đầu hình dạng trái chanh (lemonshaped)  Khoang màng nhện (Cisterna magna) biến mất  Tiểu não hình trái chuối (banana sign)  Dãn não thất làmột dấu hiệu của CĐĐS:1/3 các trường hợp NUT sẽ đi kèm tật CĐĐS và 3/4 trẻ CĐĐS sẽ có NUT ở tuổi thai 24 tuần. 16
Các dấu hiệu trên sọ não  Lemon sign gặp trong 98% trẻ CĐĐS thai 24 tuần.  Cơ chế: do áp lực trong sọ giảm và xương trán sụp xuống. Khi thai lớn dấu hiệu này biến mất do sự biến dạng của hộp sọ giảm và NUT tăng lên.  Hố sau bất thường trong hầu hết các CĐĐS: tiểu não tụt xuống nên trên MC ngang BPD, TN biến mất hoặc nhỏ và khoang màng nhện cũng biến mất. Hoặc TN bị đè ép trong hố sau và cong về phía trước cho banana sign. Benacerraf báo cáo 22 trong 23 trường hợp CĐĐS có banana sign. 17
“Lemon sign” 18
“Lemon sign” 19
Tiểu não bình thường 20