Bài giảng Lý thuyết tài chính tiền tệ - Chương 2: Tổng quan về hệ thống tài chính

Chương 22 Chương

TTỔỔNG QUAN V

NG QUAN VỀỀ HHỆỆ THTHỐỐNG NG

TTÀÀI CHI CHÍÍNHNH

11

I. I. VaiVai tròtrò ccủủaa hhệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh

-- KhKhááii niniệệmm:: HHệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh llàà ttổổngng ththểể ccủủaa ccáácc bbộộ phphậậnn khkháácc trong mmộộtt cơcơ ccấấuu ttààii chchíínhnh mmàà ởở đđóó ccáácc quanquan hhệệ nhaunhau trong ttààii chchíínhnh hohoạạtt đđộộngng trêntrên ccáácc llĩĩnhnh vvựựcc khkháácc nhaunhau nhưng ccóó liênliên hhệệ ttáácc đđộộngng vvớớii nhaunhau theotheo nhnhữữngng qui qui nhưng luluậậtt nhnhấấtt đđịịnhnh..

((LLĩĩnhnh vvựựcc mmàà ccáácc bbộộ phphậậnn ccủủaa hhệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh hohoạạtt đđộộngng: :

-- TTạạoo ccáácc ngunguồồnn ttààii chchíínhnh -- Thu Thu hhúútt ccáácc ngunguồồnn ttààii chchíínhnh -- ChuChu chuy

chuyểểnn ccáácc ngunguồồnn ttààii chchíínhnh))

22

II. II. CCấấuu trtrúúcc ccủủaa hhệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh

Tài chính doanh nghiệp

Ngân sách nhà nước

TTTC và tổ chức tài chính trung gian

Tài chính dân cư và tổ chức XH

Tài chính đối ngoại

33

II. II. CCấấuu trtrúúcc ccủủaa hhệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh ((titiếếpp))

Mçi kh©u tµi chÝnh ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:

44

- G¾n liÒn víi sù vËn ®éng cña c¸c luång tiÒn tÖ ®Ó h×nh thµnh c¸c tô ®iÓm tµi chÝnh. - ThÓ hiÖn tÝnh ®ång nhÊt vÒ h×nh thøc c¸c quan hÖ tµi chÝnh vµ môc ®Ých cña quü tiÒn tÖ trong nh÷ng lÜnh vùc ho¹t ®éng. - G¾n víi sù ho¹t ®éng cña c¸c chñ thÓ ph©n phèi, ®iÒu hµnh tæ chøc qu¶n lý nhÊt ®Þnh.

doanh nghinghiệệpp 2.1 2.1 TTààii chchíínhnh doanh 2.1.1 NguNguồồnn vvốốnn vvàà phương 2.1.1 phương ththứứcc huyhuy đđộộngng vvốốnn ccủủaa DNDN

doanh nghinghiệệpp

doanh nghi

đông đđóóngng ggóópp……

không bbịị áápp llựựcc vvềề ththờờii giangian sdsd, , trong đđầầuu tưtư, , không

55

A A -- VVốốnn ttựự ccóó ccủủaa chchủủ doanh nghiệệpp mmàà ngunguồồnn vvốốnn TuTuỳỳ theotheo loloạạii hhììnhnh ssởở hhữữuu ccủủaa doanh nnààyy đưđượợcc hhììnhnh ththàànhnh theotheo cơcơ chchếế khkháácc nhaunhau: : ngânngân ssááchch NN NN ccấấpp, , chchủủ ssởở hhữữuu đđầầuu tưtư, , ccổổ đông (cid:1)(cid:1)ƯƯuu điđiểểmm: : -- ChChủủ đđộộngng trong -- TTạạoo rara năngnăng llựựcc ttààii chchíínhnh, , mangmang llạạii ssựự an an totoàànn, , uyuy ttíínn trong trong kdkd -- TTạạoo rara khkhảả năngnăng đđểể huyhuy đđộộngng ccáácc ngunguồồnn vvốốnn khkháácc

thương mmạạii

B B -- VVốốnn ttíínn ddụụngng ngânngân hhààngng vvàà ttíínn ddụụngng thương -- VVốốnn ttíínn ddụụngng ngânngân hhààngng (cid:1)(cid:1)CCáácc ccááchch phânphân loloạạii: :

trung hhạạnn, , ngngắắnn hhạạnn

+ Theo ththờờii hhạạnn vayvay: : vayvay ddààii hhạạnn, , trung + Theo + Theo ttíínhnh chchấấtt vvàà mmụụcc đđííchch ssửử ddụụngng: : vayvay đđầầuu tưtư + Theo TSCð, , vayvay vvốốnn lưulưu đđộộngng, , vayvay phphụụcc vvụụ ddựự áánn…….. TSCð

không chi chi phphốốii trtrựựcc titiếếpp ssựự điđiềềuu

(cid:1)(cid:1)ƯƯuu điđiểểmm: : đđáápp ứứngng kkịịpp ththờờii, , lãilãi susuấấtt đưđượợcc hhạạchch totoáánn vvààoo chi chi phphíí kdkd, , ngânngân hhààngng không hhàànhnh kdkd ccủủaa doanh doanh nghi nghiệệpp

66

(cid:1)(cid:1)NhưNhượợcc điđiểểmm: : điđiềềuu kikiệệnn ttíínn ddụụngng, , bbảảoo đđảảmm titiềềnn vayvay, , ssựự kikiểểmm sosoáátt ccủủaa ngânngân hhààngng chocho vayvay, , lãilãi susuấấtt vayvay……

BB-- VVốốnn ttíínn ddụụngng ngân ngân hhààngng vvàà ttíínn ddụụngng thương thương mmạạii ((titiếếpp))

thương mmạạii: :

-- VVốốnn ttíínn ddụụngng thương HHììnhnh ththàànhnh trong trong quanquan hhệệ muamua bbáánn chchịịuu, , trtrảả chchậậmm hay hay trtrảả ggóópp

(cid:1)(cid:1) ƯƯuu điđiểểmm: : rrẻẻ, , titiệệnn llợợii, , linhlinh hohoạạtt, , ttạạoo khkhảả năngnăng mmởở rrộộngng hhợợpp doanh ttáácc kinhkinh doanh

77

(cid:1)(cid:1) NhưNhượợcc điđiểểmm: : ngngắắnn hhạạnn

C C -- VVốốnn huyhuy đđộộngng bbằằngng phpháátt hhàànhnh ccổổ phiphiếếuu

CôngCông tyty ccóó ththểể phpháátt hhàànhnh ccổổ phiphiếếuu đđểể huyhuy đđộộngng vvốốnn ddààii hhạạnn doanh chocho kinhkinh doanh

(cid:1)(cid:1) CCáácc llọạọạii ccổổ phiphiếếuu::

chuyểểnn đđổổii: : gigiấấyy bbảảoo đđảảmm, , trtrááii

88

+ + CCổổ phiphiếếuu thưthườờngng + + CCổổ phiphiếếuu ưuưu đãiđãi + + ChChứứngng khokhoáánn ccóó ththểể chuy chuyểểnn đđổổii phiphiếếuu chuy

công tyty D D -- VVốốnn huyhuy đđộộngng bbằằngng phpháátt hhàànhnh trtrááii phiphiếếuu công

(cid:1)(cid:1)ĐĐặặcc điđiểểmm ccủủaa trtrááii phiphiếếuu::

+ + LãiLãi susuấấtt + + KKỳỳ hhạạnn + + MMứứcc đđộộ rrủủii roro

99

(cid:1)(cid:1) MMộộtt ssốố loloạạii trtrááii phiphiếếuu phphổổ bibiếếnn:: + + TrTrááii phiphiếếuu ccóó lãilãi susuấấtt ccốố đđịịnhnh + + TrTrááii phiphiếếuu ccóó lãilãi susuấấtt thaythay đđổổii + + TrTrááii phiphiếếuu ccóó ththểể thuthu hhồồii

EE-- NguNguồồnn vvốốnn nnộộii bbộộ

LLàà hhììnhnh ththứứcc công công tyty ssửử ddụụngng llợợii nhunhuậậnn đđểể llạạii đđểể ttááii đđầầuu tưtư

(cid:1)(cid:1)ƯƯuu điđiểểmm: : phpháátt huyhuy đưđượợcc nnộộii llựựcc, , gigiảảmm bbớớtt ssựự llệệ thuthuộộcc vvààoo bênbên ngongoààii

đông chchỉỉ đưđượợcc nhnhậậnn phphầầnn ccổổ ttứứcc nhnhỏỏ

1010

(cid:1)(cid:1)NhưNhượợcc điđiểểmm: : ddễễ llààmm gigiảảmm ttíínhnh hhấấpp ddẫẫnn ccủủaa ccổổ phiphiếếuu trong ngngắắnn hhạạnn do do ccổổ đông trong hơnhơnàà ththịị gigiáá ccổổ phiphiếếuu gigiảảmm

doanh nghinghiệệpp

trong mmộộtt ththờờii giangian tương tương đđốốii ddààii vvàà

2.1.2 QuQuảảnn lýlý ttààii ssảảnn ccốố đđịịnhnh ccủủaa doanh 2.1.2 (cid:1)(cid:1) KhKhááii niniệệmm: : TTààii ssảảnn ccốố đđịịnhnh llàà nhnhữữngng yyếếuu ttốố ccủủaa tưtư liliệệuu laolao đđộộngng đưđượợcc ssửử ddụụngng trong gigiáá trtrịị tương tương đđốốii llớớnn 2.1.2.1 CơCơ ccấấuu ttààii ssảảnn 2.1.2.1 + + TTààii ssảảnn ccốố đđịịnhnh vôvô hhììnhnh GGồồmm mmộộtt ssốố yyếếuu ttốố khkhóó xxáácc đđịịnhnh hhììnhnh ththááii vvậậtt chchấấtt, , ththậậmm nhưng ccóó ảảnhnh hưhưởởngng quanquan trtrọọngng đđốốii vvớớii sxsx chchíí trtrừừuu tưtượợngng nhưng kinhkinh doanh doanh: :

thương mmạạii

nghiệệpp, , ssởở hhữữuu trtríí tutuệệ

1111

-- Chi Chi phphíí ththàànhnh llậậpp, , khkhảảoo ssáátt, , thithiếếtt kkếế -- UyUy ttíínn vvàà llợợii ththếế thương -- QuyQuyềềnn ssởở hhữữuu công công nghi -- ĐĐặặcc quyquyềềnn khaikhai ththáácc kinhkinh doanh doanh

2.1.2.1-- CơCơ ccấấuu ttààii ssảảnn ((titiếếpp)) 2.1.2.1

(cid:1)(cid:1) ĐĐặặcc điđiểểmm: : ssựự đđáánhnh gigiáá gigiáá trtrịị TSCð TSCð vôvô hhììnhnh phphụụ thuthuộộcc vvààoo ý ý kikiếếnn chchủủ quanquan ccủủaa ngưngườờii đđáánhnh gigiáá àà khkhóó chchíínhnh xxáácc;; thương TSCĐ vôvô hhììnhnh chchỉỉ ccóó llợợii ííchch khikhi nnóó ttạạoo rara llợợii ththếế thương TSCĐ mmạạii (cid:1)(cid:1) CCáácc bibiệệnn phpháápp ququảảnn lýlý vvàà phpháátt tritriểểnn TSCð TSCð vôvô hhììnhnh

tin tưtưởởngng ccủủaa bbạạnn hhààngng

nghiệệpp

1212

-- TăngTăng cưcườờngng ccủủngng ccốố ssựự tin -- BBảảoo vvệệ quyquyềềnn ssởở hhữữuu công công nghi -- HHạạchch totoáánn chchíínhnh xxáácc ccáácc chi chi phphíí đđểể ttíínhnh vvààoo gigiáá ththàànhnh ssảảnn phphẩẩmm hhợợpp lýlý

2.1.2.1-- CơCơ ccấấuu ttààii ssảảnn ((titiếếpp)) 2.1.2.1

+ Tài sản cố định hữu hình

(cid:1) Phân loại theo tính năng và công dụng có các loại sau:

- Nhóm 1: Nhà cửa, vật kiến trúc - Nhóm 2: Máy móc, thiết bị công nghệ - Nhóm 3: Phương tiện vận tải - Nhóm 4: Thiết bị, dụng cụ quản lý, thiết bị đo lường,

1313

kiểm định

2.1.2.2 KhKhấấuu haohao TSCð TSCð

TSCð ccóó

(cid:1)(cid:1)HaoHao mònmòn hhữữuu hhììnhnh: : ssựự suysuy gigiảảmm gigiáá trtrịị ccủủaa TSCð ththểể nhnhậậnn bibiếếtt đưđượợcc bbằằngng trtrựựcc quanquan: : hưhư hhỏỏngng, , hanhan ggỉỉ……

(cid:1)(cid:1)HaoHao mònmòn vôvô hhììnhnh: : ssựự mmấấtt gigiáá tuytuyệệtt đđốốii vvàà tương tương đđốốii do do

1414

titiếếnn bbộộ KHKT, do KHKT, do ththịị hihiếếuu……

TSCð ((titiếếpp))

2.1.2.2 KhKhấấuu haohao TSCð (cid:1)(cid:1)CCáácc phương phương phpháápp khkhấấuu haohao

-- KhKhấấuu haohao đđềềuu -- KhKhấấuu haohao nhanh nhanh

-- KhKhấấuu haohao theotheo ssảảnn lưlượợngng

2.1.2.3 QuQuảảnn lýlý TSCð TSCð 2.1.2.3

1515

-- LLậậpp hhệệ ththốốngng theotheo dõidõi ttààii ssảảnn ccốố đđịịnhnh -- PhânPhân đđịịnhnh trtrááchch nhinhiệệmm rõrõ rrààngng -- QuQuảảnn lýlý vvềề mmặặtt kkỹỹ thuthuậậtt

2.1.3 QuQuảảnn lýlý ttààii ssảảnn lưulưu đđộộngng ccủủaa doanh 2.1.3 doanh nghinghiệệpp

con ngưngườờii hay hay mmááyy

TSLĐ phphầầnn llớớnn llàà đđốốii tưtượợngng laolao đđộộngng ((ccáácc vvậậtt bbịị ttáácc đđộộngng TSLĐ trong ququáá trtrììnhnh chchếế bibiếếnn bbởởii laolao đđộộngng ccủủaa con trong mmóócc: : nguyên công ccụụ laolao đđộộngng nhnhỏỏ……)) nguyên vvậậtt liliệệuu, , nhiên nhiên liliệệuu, , công

2.1.3.1 KhKhảả năngnăng chuy 2.1.3.1 chuyểểnn đđổổii ccủủaa ttààii ssảảnn

chuyểểnn đđổổii TS TS đđóó ththàànhnh titiềềnn

nguyên liliệệuu, , vvậậtt tưtư thamtham giagia vvàà

1616

+ + PhPhảảnn áánhnh mmứứcc đđộộ ddễễ hay hay khkhóó đđểể chuy Trong 1 1 chuchu kkỳỳ ssảảnn xuxuấấtt, , nguyên + + Trong đưđượợcc chuy chuyểểnn hohoáá hohoàànn totoàànn vvààoo gigiáá ththàànhnh ssảảnn phphẩẩmm..

2.1.3 QuQuảảnn lýlý ttààii ssảảnn lưulưu đđộộngng ccủủaa doanh 2.1.3 doanh nghi nghiệệpp ((titiếếpp))

nhiên liliệệuu ddựự trtrữữ

2.1.3.2 QuQuảảnn lýlý hhààngng hohoáá vvậậtt tưtư lưulưu khokho 2.1.3.2 -- XXáácc đđịịnhnh nhunhu ccầầuu ccủủaa nguyên nguyên, , nhiên -- Phương Phương phpháápp điđiềềuu chchỉỉnhnh đơnđơn gigiảảnn

2.1.3.3 PhânPhân ttííchch vòng 2.1.3.3 vòng quay quay ccủủaa vvốốnn lưulưu đđộộngng

1717

-- LLàà mmộộtt chchỉỉ tiêutiêu phphảảnn áánhnh hihiệệuu ququảả ttààii chchíínhnh ccủủaa vvốốnn -- TăngTăng ssốố vòng quay đđểể khkhắắcc phphụụcc ttììnhnh trtrạạngng thithiếếuu vvốốnn vòng quay

2.1.3.4 CơCơ ccấấuu vvàà phânphân loloạạii TSLð TSLð 2.1.3.4

(cid:1)(cid:1) PhânPhân loloạạii theotheo khkhảả năngnăng chuy chuyểểnn đđổổii vvàà đđặặcc điđiểểmm kinhkinh ttếế::

đương titiềềnn tương đương

1818

-- TTààii ssảảnn bbằằngng titiềềnn -- VVààngng, , bbạạcc, , đđáá ququíí, , kimkim loloạạii ququíí -- CCáácc ttààii ssảảnn tương -- Chi Chi phphíí trtrảả trưtrướớcc -- CCáácc khokhoảảnn phphảảii thuthu -- TiTiềềnn đđặặtt ccọọcc -- HHààngng hohoáá vvậậtt tưtư -- CCáácc chi chi phphíí chchờờ phânphân bbổổ

2.2 2.2 NgânNgân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.1 VaiVai tròtrò ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.1

1919

(cid:1)(cid:1)KhKhááii niniệệmm: : NgânNgân ssááchch nhnhàà nưnướớcc llàà totoàànn bbộộ ccáácc khokhoảảnn thuthu, , trong ddựự totoáánn đãđã đưđượợcc cơcơ quanquan nhnhàà nưnướớcc chi chi ccủủaa nhnhàà nưnướớcc trong ccóó ththẩẩmm quyquyềềnn quyquyếếtt đđịịnhnh vvàà đưđượợcc ththựựcc hihiệệnn trong trong 1 1 nămnăm đđểể đđảảmm bbảảoo ththựựcc hihiệệnn ccáácc chchứứcc năngnăng vvàà nhinhiệệmm vvụụ ccủủaa nhnhàà nưnướớcc

2.2.1 VaiVai tròtrò ccủủaa ngân 2.2.1 ngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc ((titiếếpp))

(cid:1)(cid:1)BBảảnn chchấấtt ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc

phương didiệệnn phpháápp lýlý

-- XXéétt vvềề phương -- XXéétt vvềề bbảảnn chchấấtt kinhkinh ttếế -- XXéétt vvềề ttíínhnh chchấấtt xãxã hhộộii

2020

(cid:1)(cid:1)VaiVai tròtrò ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc -- KKííchch ththííchch tăngtăng trưtrưởởngng kinhkinh ttếế -- GiGiảảii quyquyếếtt ccáácc vvấấnn đđềề xãxã hhộộii -- GGóópp phphầầnn ổổnn đđịịnhnh ththịị trưtrườờngng, , chchốốngng llạạmm phpháátt

không ththểể thithiếếuu

2.2.2 Thu vvàà chi chi ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.2 Thu 2.2.2.1 Thu ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.2.1 Thu CCáácc khokhoảảnn thuthu ngânngân ssááchch llàà titiềềnn đđềề vvậậtt chchấấtt không đđểể ththựựcc hihiệệnn ccáácc chchứứcc năngnăng, , nhinhiệệmm vvụụ ccủủaa nhnhàà nưnướớcc.. CCóó nhinhiềềuu ccááchch phânphân loloạạii (cid:1)(cid:1)PhânPhân loloạạii theotheo ngunguồồnn hhììnhnh ththàànhnh

-- NhNhóómm ngunguồồnn thuthu ttừừ hohoạạtt đđộộngng ssảảnn xuxuấấtt -- kinhkinh doanh doanh trong nưnướớcc. . GGồồmm:: trong

+ + NguNguồồnn thuthu hhììnhnh ththàànhnh vvàà ththựựcc hihiệệnn trong trong khâukhâu

ssảảnn xuxuấấtt

+ + NguNguồồnn thuthu hhììnhnh ththàànhnh vvàà ththựựcc hihiệệnn trong trong khâukhâu

lưulưu thông thông -- phânphân phphốốii

2121

-- NguNguồồnn thuthu ttừừ ccáácc hohoạạtt đđộộngng ddịịchch vvụụ -- NguNguồồnn thuthu nưnướớcc ngongoààii

2.2.2.1 Thu ccủủaa ngân 2.2.2.1 Thu ngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc ((titiếếpp))

(cid:1)(cid:1)PhânPhân loloạạii theotheo ttáácc ddụụngng ccủủaa ccáácc khokhoảảnn thuthu vvớớii ququáá trtrììnhnh

câncân đđốốii ngânngân ssááchch:: -- Thu Thu trong trong câncân đđốốii ngânngân ssááchch::

thuê ttààii ssảảnn thuthuộộcc ssởở hhữữuu NNNN

+ + ThuThuếế, , phphíí vvàà llệệ phphíí + Thu vvềề bbáánn vvàà chocho thuê + Thu + Thu llợợii ttứứcc ccổổ phphầầnn ccủủaa NNNN + Thu + + CCáácc khokhoảảnn thuthu khkháácc theotheo luluậậtt đđịịnhnh

-- Thu Thu đđểể bbùù đđắắpp thithiếếuu hhụụtt ccủủaa ngânngân ssááchch NNNN

2222

trong nưnướớcc + + VayVay trong + + VayVay nưnướớcc ngongoààii

2.2.2.2 Chi ccủủaa ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.2.2 Chi

: Chi NS llàà ququáá trtrììnhnh phânphân phphốối,si,sửử ddụụngng ququĩĩ nguyên ttắắcc nhnhấấtt đđịịnhnh chocho viviệệcc ththựựcc hihiệệnn ccáácc

(cid:1)(cid:1) KhKhááii niniệệmm: Chi NS theotheo nhnhữữngng nguyên nhinhiệệmm vvụụ ccủủaa NNNN (cid:1)(cid:1) ĐĐặặcc điđiểểmm::

-- Chi Chi ngânngân ssááchch luôn luôn ggắắnn vvớớii nhinhiệệmm vvụụ kinhkinh ttếế, , chchíínhnh trtrịị, ,

xãxã hhộộii mmàà chchíínhnh phphủủ phphảảii đđảảmm nhnhậậnn

-- TTíínhnh hihiệệuu ququảả ccủủaa ccáácc khokhoảảnn chi chi ngânngân ssááchch đưđượợcc ththểể

hihiệệnn ởở ttầầmm vvĩĩ mômô vvàà mangmang ttíínhnh totoàànn didiệệnn

-- PhPhầầnn llớớnn ccáácc khokhoảảnn chi chi đđềềuu llàà ccấấpp phpháátt không không hohoàànn trtrảả

2323

trtrựựcc titiếếpp vvàà mangmang ttíínhnh baobao ccấấpp

2.2.2.2 Chi ccủủaa ngân 2.2.2.2 Chi ngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc ((titiếếpp))

trong ttừừngng ththờờii kkỳỳ

2424

(cid:1)(cid:1)PhânPhân loloạạii: : TuTuỳỳ theotheo yêuyêu ccầầuu ccủủaa viviệệcc phânphân ttííchch, , đđáánhnh gigiáá vvàà ququảảnn lýlý NS NS trong Trong cơcơ chchếế kkếế hohoạạchch hohoáá ttậậpp trung trung:: -- Trong + Chi vănvăn hohoáá -- xãxã hhộộii + Chi + Chi ququảảnn lýlý hhàànhnh chchíínhnh + Chi + Chi an ninhninh ququốốcc phòng phòng + Chi an + + CCáácc khokhoảảnn chi chi khkháácc Trong cơcơ chchếế ththịị trưtrườờngng -- Trong + Chi thưthườờngng xuyên xuyên + Chi + Chi đđầầuu tưtư phpháátt tritriểểnn + Chi

2.2.2.3 ThâmThâm hhụụtt ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 2.2.2.3

chi) ngânngân ssááchch llàà ttììnhnh trtrạạngng

doanh, , điđiềềuu kikiệệnn

Nguyên nhânnhân khkhááchch quanquan: : ChuChu kkỳỳ kinhkinh doanh nhiên, , ccáácc yyếếuu ttốố bbấấtt khkhảả khkháángng Nguyên nhânnhân chchủủ quanquan: : ThuThuộộcc vvềề ququáá trtrììnhnh ququảảnn lýlý vvàà

2525

(cid:1)(cid:1) KhKhááii niniệệmm: : ThâmThâm hhụụtt ((bbộộii chi) ttổổngng chi chi tiêutiêu ccủủaa ngânngân ssááchch vưvượợtt ququáá ccáácc khokhoảảnn thuthu không không mangmang ttíínhnh hohoàànn trtrảả ((thuthu trong trong câncân đđốốii)) (cid:1)(cid:1) ChChỉỉ tiêutiêu ssửử ddụụngng: : TTỷỷ llệệ thâmthâm hhụụtt so so vvớớii GDP GDP hohoặặcc so so vvớớii ttổổngng thuthu trong trong ngânngân ssááchch Nguyên nhânnhân ccủủaa thâmthâm hhụụtt: : -- Nguyên + + Nguyên ttựự nhiên + + Nguyên điđiềềuu hhàànhnh ngânngân ssááchch

2.2.2.3 ThâmThâm hhụụtt ngân 2.2.2.3 ngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc ((titiếếpp) )

(cid:1)(cid:1) ẢẢnhnh hưhưởởngng ccủủaa thâmthâm hhụụtt ngânngân ssááchch đđốốii vvớớii nnềềnn kinhkinh ttếế:: -- ẢẢnhnh hưhưởởngng phphụụ thuthuộộcc vvààoo viviệệcc thâmthâm hhụụtt ttáácc đđộộngng nhưnhư ththếế nnààoo đđếếnn lãilãi susuấấtt, , titiếếtt kikiệệmm, , đđầầuu tưtư vvàà ccáánn câncân TMTM

(cid:1)(cid:1) GiGiảảii phpháápp đđểể khkhắắcc phphụụcc ttììnhnh trtrạạngng thâmthâm hhụụtt ngânngân ssááchch::

2626

-- PhPháátt hhàànhnh titiềềnn -- SSửử ddụụngng ddựự trtrữữ ngongoạạii ttệệ trong nưnướớcc -- VayVay trong -- VayVay nưnướớcc ngongoààii

2.2.2.4 TTổổ chchứứcc hhệệ ththốốngng vvàà phânphân ccấấpp ngânngân ssááchch NNNN 2.2.2.4 (cid:1)(cid:1) TTổổ chchứứcc hhệệ ththốốngng ngânngân ssááchch

HỆ THỐNG NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

NGÂN SÁCH TRUNG ƯƠNG

NGÂN SÁCH ĐỊA PHƯƠNG

NGÂN SÁCH CẤP TỈNH

(NGÂN SÁCH TP THUỘC TRUNG ƯƠNG)

NGÂN SÁCH TP NGÂN SÁCH NGÂN SÁCH

-

-

THUỘC TỈNH THỊ XÃ CẤP HUYỆN

NGÂN SÁCH NGÂN SÁCH

-

THỊ TRẤN CẤP XÃ (PHƯỜNG)

2.2.2.4 TTổổ chchứứcc hhệệ ththốốngng vvàà phân 2.2.2.4 phân ccấấpp ngân ngân ssááchch NN (NN (titiếếpp))

(cid:1)(cid:1)PhânPhân ccấấpp ngânngân ssááchch

+ + PhânPhân ccấấpp vvềề quyquyềềnn llựựcc ban ban hhàànhnh ccáácc chchíínhnh ssááchch chchếế đđộộ, ,

tiêutiêu chuchuẩẩnn đđịịnhnh, , mmứứcc ttààii chchíínhnh

+ + PhânPhân ccấấpp vvềề vvậậtt chchấấtt ((xxáácc đđịịnhnh ccáácc khokhoảảnn thuthu -- chi chi chocho

ccáácc ccấấpp ngânngân ssááchch))

+ + PhânPhân ccấấpp vvềề chuchu trtrììnhnh ngânngân ssááchch ((quanquan hhệệ vvềề ququảảnn lýlý

2828

trong chuchu trtrììnhnh vvậậnn đđộộngng ccủủaa ngânngân ssááchch)) trong

2.2.2.5 NămNăm ngânngân ssááchch vvàà chuchu trtrììnhnh ngânngân ssááchch 2.2.2.5

(cid:1)(cid:1)NămNăm ngânngân ssááchch ((còncòn ggọọii llàà nămnăm ttààii khokhoáá) ) llàà giaigiai đođoạạnn trong đđóó ddựự totoáánn thuthu -- chi chi ccủủaa NhNhàà nưnướớcc đãđã đưđượợcc phêphê chuchuẩẩnn trong ccóó hihiệệuu llựựcc thithi hhàànhnh

2929

(cid:1)(cid:1)ChuChu trtrììnhnh ngânngân ssááchch: : ToToàànn bbộộ hohoạạtt đđộộngng ttừừ khâukhâu llậậpp ddựự totoáánn đđếếnn khâukhâu chchấấpp hhàànhnh vvàà quyquyếếtt totoáánn ngânngân ssááchch

2.3 2.3 TTààii chchíínhnh dândân cưcư

(cid:1)(cid:1) ĐĐặặcc điđiểểmm: :

trong ccáácc hhộộ giagia đđììnhnh

trong ccáácc hhộộ giagia

không thưthườờngng

không đđồồngng đđềềuu trong -- PhânPhân ttáánn không -- TTổổngng qui qui mômô ccủủaa ngunguồồnn vvốốnn titiềềmm ttààngng trong đđììnhnh llàà rrấấtt llớớnn -- CCóó ththểể ccóó quanquan hhệệ thưthườờngng xuyên xuyên vvớớii ccáácc bbộộ phphậậnn trong xuyên xuyên hohoặặcc không trong hhệệ ththốốngng ttààii chchíínhnh

3030

àà CCầầnn phphảảii ccóó bibiệệnn phpháápp ththííchch hhợợpp đđểể huyhuy đđộộngng ttààii chchíínhnh dândân cưcư

2.4 2.4 TTààii chchíínhnh đđốốii ngongoạạii

(cid:1)(cid:1)KênhKênh ccủủaa ttààii chchíínhnh đđốốii ngongoạạii ggồồmm:: -- NhNhậậnn viviệệnn trtrợợ hohoặặcc vayvay vvốốnn nưnướớcc ngongoààii chocho NSNN, NSNN, chocho

doanh nghi doanh nghiệệpp, , chocho dândân cưcư

chuyểểnn phphíí bbảảoo hihiểểmm, , thanh thanh totoáánn bbảảoo hihiểểmm

trong vvàà ngongoààii

3131

-- NhNhậậnn vvốốnn đđầầuu tưtư nưnướớcc ngongoààii gigiữữaa ccáácc ttổổ chchứứcc kinhkinh ttếế trong vvàà ngongoààii nưnướớcc trong --TTááii bbảảoo hihiểểmm, , chuy đđốốii vvớớii ccáácc ttổổ chchứứcc nưnướớcc ngongoààii hohoặặcc ngưngượợcc llạạii -- ChuyChuyểểnn titiềềnn vvàà ttààii ssảảnn gigiữữaa ccáácc ccáá nhânnhân trong nưnướớcc

trung giangian 2.5 2.5 CCáácc ttổổ chchứứcc ttààii chchíínhnh trung

trung giangian ttààii chchíínhnh

trung giangian ttààii chchíínhnh huyhuy đđộộngng vvốốnn ttừừ nhnhữữngng ngưngườờii ccóó CCáácc trung vvốốnn ((ngưngườờii titiếếtt kikiệệmm) ) đđểể chocho nhnhữữngng ngưngườờii ccầầnn vvốốnn vayvay llạạii hohoặặcc ththựựcc hihiệệnn ccáácc hhììnhnh ththứứcc đđầầuu tưtư khkháácc nhaunhau.. TuTuỳỳ theotheo llĩĩnhnh vvựựcc vvàà phphạạmm vi vi hohoạạtt đđộộngng trung đưđượợcc chiachia ththàànhnh::

trung giangian phi phi ngânngân hhààngng: : công công tyty

3232

thương mmạạii -- CCáácc ngânngân hhààngng thương -- CCáácc ttổổ chchứứcc ttààii chchíínhnh trung bbảảoo hihiểểmm, , công công tyty ttààii chchíínhnh, , ququĩĩ đđầầuu tưtư……

III. Chính sách tài chính quốc gia III. 3.1 3.1 MMụụcc tiêutiêu ccủủaa chchíínhnh ssááchch ttààii chchíínhnh ququốốcc giagia

nghiệệpp

công ănăn viviệệcc llààmm chocho ngưngườờii dândân, , mmởở rrộộngng

3333

-- NhNhằằmm tăngtăng cưcườờngng titiềềmm llựựcc ttààii chchíínhnh đđấấtt nưnướớcc, , đđặặcc bibiệệtt tăngtăng cưcườờngng ttààii chchíínhnh doanh doanh nghi -- NhNhằằmm kikiểểmm sosoáátt llạạmm phpháátt -- NhNhằằmm ttạạoo công ngngàànhnh nghnghềề

3.2 3.2 NhNhữữngng quanquan điđiểểmm cơcơ bbảảnn

trung chuy chuyểểnn hưhướớngng cơcơ chchếế ququảảnn lýlý chchíínhnh ssááchch ttààii

sang ““phânphân trung”” sang

doanh nghi nghiệệpp

3434

-- TTậậpp trung chchíínhnh--titiềềnn ttệệ kikiểểuu ““đđộộngng viênviên ttậậpp trung quyquyềềnn ttựự chchủủ”” -- PhânPhân bibiệệtt rõrõ chchứứcc năngnăng, , nhinhiệệmm vvụụ ccủủaa ttààii chchíínhnh nhnhàà nưnướớcc vvàà ttààii chchíínhnh doanh -- PhânPhân bibiệệtt rõrõ chchứứcc năngnăng, , nhinhiệệmm vvụụ ccủủaa ttààii chchíínhnh nhnhàà nưnướớcc vvàà ngânngân hhààngng -- ThThựựcc hihiệệnn cơcơ chchếế ttààii chchíínhnh mmởở llàànhnh mmạạnhnh

3.2 3.2 NhNhữữngng quan quan điđiểểmm cơcơ bbảảnn ((titiếếpp))

trong nưnướớcc vvàà hhììnhnh

nghiên ccứứuu kinhkinh nghi nghiệệmm xâyxây ddựựngng

3535

-- PhPhảảii gigiảảii phphóóngng tritriệệtt đđểể mmọọii ngunguồồnn vvốốnn trong ththàànhnh ththịị trưtrườờngng vvốốnn -- PhânPhân phphốốii vvàà ssửử ddụụngng ccáácc ngunguồồnn ttààii chchíínhnh đđểể ttạạoo rara cơcơ ccấấuu kinhkinh ttếế hhợợpp lýlý vvàà hihiệệuu ququảả -- XâyXây ddựựngng vvàà ththựựcc hihiệệnn chchíínhnh ssááchch ttààii chchíínhnh ccầầnn đđặặtt trong trong mmốốii quanquan hhệệ vvớớii ccáácc chchíínhnh ssááchch khkháácc -- PhPhảảii chchúú trtrọọngng khkhảảoo ssáátt, , nghiên vvàà ththựựcc hihiệệnn chchíínhnh ssááchch ttààii chchíínhnh ccủủaa ccáácc ququốốcc giagia khkháácc -- CCủủngng ccốố vvàà nângnâng caocao ttíínhnh phpháápp llệệnhnh ccủủaa hohoạạtt đđộộngng ttààii chchíínhnh

dung cơcơ bbảảnn ccủủaa chchíínhnh ssááchch ttààii chchíínhnh ququốốcc giagia

3.3 3.3 NNộộii dung 3.3.1 ChChíínhnh ssááchch vvềề vvốốnn 3.3.1

-- VVốốnn llàà điđiềềuu kikiệệnn tiêntiên quyquyếếtt đđểể duyduy trtrìì vvàà phpháátt tritriểểnn ssảảnn xuxuấấtt, , llàà cơcơ ssởở đđểể phânphân phphốốii llợợii nhunhuậậnn vvàà đđáánhnh gigiáá hihiệệuu ququảả kinhkinh ttếế

3636

-- ChChíínhnh ssááchch ttạạoo vvàà ssửử ddụụngng vvốốnn phphảảii đưđượợcc xâyxây ddựựngng vvàà ththựựcc hihiệệnn theotheo qui qui luluậậtt ttấấtt yyếếuu ccủủaa kinhkinh ttếế ththịị trưtrườờngng

3.3.1 ChChíínhnh ssááchch vvềề vvốốnn ((titiếếpp)) 3.3.1

doanh nghi

3737

-- VVốốnn llàà điđiềềuu kikiệệnn tiêntiên quyquyếếtt đđểể duyduy trtrìì vvàà phpháátt tritriểểnn ssảảnn xuxuấấtt, , llàà cơcơ ssởở đđểể phânphân phphốốii llợợii nhunhuậậnn vvàà đđáánhnh gigiáá hihiệệuu ququảả kinhkinh ttếế -- ChChíínhnh ssááchch ttạạoo vvàà ssửử ddụụngng vvốốnn phphảảii đưđượợcc xâyxây ddựựngng vvàà ththựựcc hihiệệnn theotheo qui qui luluậậtt ttấấtt yyếếuu ccủủaa kinhkinh ttếế ththịị trưtrườờngng -- CCáácc ngunguồồnn llựựcc ccóó ththểể huyhuy đđộộngng: : vvốốnn đđầầuu tưtư kinhkinh ttếế ccủủaa nghiệệpp, , vvốốnn bbằằngng titiềềnn nhnhàà nưnướớcc, , vvốốnn ttựự ccóó ccủủaa ccáácc doanh vvàà titiềềnn nhnhàànn rrỗỗii ccủủaa dândân cưcư, , vvốốnn ccủủaa DN DN vvàà ttổổ chchứứcc TC TC ququốốcc ttếế

3.3.1 ChChíínhnh ssááchch vvềề vvốốnn ((titiếếpp)) 3.3.1

doanh nghi nghiệệpp phphảảii đđóóngng vaivai tròtrò chchủủ đđạạoo trong trong viviệệcc

ĐĐểể huyhuy đđộộngng đưđượợcc mmọọii ngunguồồnn vvốốnn ccủủaa xãxã hhộộii:: -- CCáácc doanh ttạạoo vvốốnn đđểể phpháátt tritriểểnn ssảảnn xuxuấấtt kinhkinh doanh doanh -- ThThúúcc đđẩẩyy ququáá trtrììnhnh ccổổ phphầầnn hohoáá ccáácc doanh doanh nghi nghiệệpp nhnhàà

nưnướớcc

3838

-- PhPháátt tritriểểnn ththịị trưtrườờngng ttààii chchíínhnh -- Thu Thu hhúútt vvốốnn đđầầuu tưtư nưnướớcc ngongoààii

3.3.2 ChChíínhnh ssááchch ttààii chchíínhnh đđốốii vvớớii doanh 3.3.2 doanh nghinghiệệpp

nghiệệpp nhnhàà nưnướớcc thuthuầầnn tuýtuý kinhkinh doanh

doanh ttựự huyhuy trong xãxã hhộộii hohoặặcc ttíínn ddụụngng ngânngân hhààngng đđểể

-- CCáácc doanh doanh nghi đđộộngng ngunguồồnn vvốốnn trong đđảảmm bbảảoo bbììnhnh đđẳẳngng vvớớii ccáácc ththàànhnh phphầầnn kinhkinh ttếế khkháácc

Doanh nghi nghiệệpp không không phânphân bibiệệtt qui qui mômô vvàà ththàànhnh phphầầnn kinhkinh

-- Doanh ttếế đđềềuu ccóó khkhảả năngnăng vayvay vvốốnn ttíínn ddụụngng ưuưu đãiđãi

-- CCóó cơcơ chchếế phânphân bibiệệtt vvềề quyquyềềnn llợợii, , nghnghĩĩaa vvụụ vvàà điđiềềuu kikiệệnn hohoạạtt đđộộngng kinhkinh doanh doanh gigiữữaa ccáácc loloạạii hhììnhnh doanh doanh nghi nghiệệpp

3939

-- TiTiếếnn hhàànhnh ccổổ phphầầnn hohoáá doanh doanh nghi nghiệệpp

3.3.3 ChChíínhnh ssááchch đđốốii vvớớii ngânngân ssááchch nhnhàà nưnướớcc 3.3.3

-- ĐĐểể kikiểểmm sosoáátt llạạmm phpháátt, , ccầầnn chchấấmm ddứứtt viviệệcc chocho vayvay trtrựựcc titiếếpp ttừừ ngânngân hhààngng trung trung ươngương đđốốii vvớớii ngânngân ssááchch NNNN

trong gigiớớii hhạạnn

-- ThiThiếếuu hhụụtt ngânngân ssááchch ccầầnn đưđượợcc kikiểểmm sosoáátt trong nhnhấấtt đđịịnhnh, , gigiảảmm ddầầnn vvàà titiếếnn ttớớii câncân bbằằngng thuthu chichi

4040

-- ĐĐổổii mmớớii hhệệ ththốốngng thuthuếế

3.3.4 ChChíínhnh ssááchch vvềề ttààii chchíínhnh đđốốii ngongoạạii 3.3.4

trong viviệệcc thamtham giagia ccáácc hohoạạtt đđộộngng kinhkinh ttếế

tranh ththủủ viviệệnn trtrợợ

4141

-- CCầầnn huyhuy đđộộngng ttốốii đađa ngunguồồnn vvốốnn nưnướớcc ngongoààii chocho đđầầuu tưtư phpháátt tritriểểnn -- TTạạoo rara vvàà ttậậnn thuthu ccáácc ngunguồồnn thuthu ngongoạạii ttệệ -- NhNhàà nưnướớcc phphảảii ququảảnn lýlý ngongoạạii ttệệ, , nhnhấấtt llàà ngongoạạii ttệệ mmạạnhnh -- XoXoáá bbỏỏ đđộộcc quyquyềềnn trong đđốốii ngongoạạii -- MMởở rrộộngng quanquan hhệệ ttààii chchíínhnh vvớớii ccáácc nưnướớcc đđểể tranh -- SSửử ddụụngng hihiệệuu ququảả mmọọii khokhoảảnn viviệệnn trtrợợ -- TTạạoo môimôi trưtrườờngng phpháápp lýlý vvàà xãxã hhộộii hhấấpp ddẫẫnn nhnhàà đđầầuu tưtư nưnướớcc ngongoààii

3.3.5 ChChíínhnh ssááchch vvềề titiềềnn ttệệ vvàà ttíínn ddụụngng 3.3.5

(cid:1)(cid:1) MMụụcc tiêutiêu: : KiKiểểmm sosoáátt llạạmm phpháátt, , ổổnn đđịịnhnh ssứứcc muamua đđồồngng titiềềnn, , ttạạoo điđiềềuu kikiệệnn huyhuy đđộộngng vvốốnn phpháátt tritriểểnn kinhkinh ttếế, , phpháátt tritriểểnn hhệệ ththốốngng ngânngân hhààngng

cung ứứngng

4242

(cid:1)(cid:1) BiBiệệnn phpháápp: : + + KiKiểểmm sosoáátt lưlượợngng titiềềnn cung + + ChChíínhnh ssááchch ttíínn ddụụngng