Bài giảng Quản lý Nhà nước về tôn giáo

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ TÔN GIÁO

Soạn giảng: TS Phan Quốc Anh PGĐ Sở VHTT tỉnh Ninh Thuận

Đặc thù QLNN về tôn giáo

- Tôn giáo là gì? Là một cộng đồng người, có một niềm tin, có

giáo lý, giáo luật

Niềm tin tôn giáo mãnh liệt dẫn đến cực đoan: tử vì đạo. Nhiều người tình nguyện sang Irak chống Mỹ.

Công giáo: có sự phụ thuộc và hệ thống toàn

cầu, cao nhất là Vaticăng, có giáo phận rộng lớn

Tin lành: chủ yếu ở Bắc Âu, Bắc Mỹ, Canađa,

Hàn quốc, Singapo

Phật giáo… Hồi giáo… Cao đài…… Hòa hảo…….

Chức sắc: - Là những tín đồ được chọn lựa, - Được đào tạo cơ bản - Có ảnh hưởng lớn đến tín đổ - Đại diện cho tổ chức tôn giáo (Vì vậy nếu làm tốt công tác vận động chức

sắc sẽ làm tốt công tác tôn giáo)

- Hoạt động tôn giáo là gì? Là truyền bá, truyền đạo Thực hành lễ nghi, Quản giáo

QLNN về Tôn giáo là gì?

Là các cơ quan nhà nước thực hiện (từ lập pháp, hành pháp và tư pháp) chấp hành và quản lý thực hiện hoạt động tôn giáo: điều chỉnh hoạt động tín ngưỡng tôn giáo (thiên về hoạt động hành pháp)

Quản lý bằng Hiến pháp và pháp luật Việt

Nam

Thực trạng tôn giáo Việt Nam

• Đến 2007: - Việt Nam có 6 tôn giáo lớn: Công giáo, Phật giáo; Tin lành; Cao đài, Hồi giáo, Hòa hảo

- 16 tổ chức giáo hội được nhà nước công

nhận

- Có 20 triệu tín đồ = ¼ dân số - 60 nghìn chức sắc - 22 nghìn cơ sở thờ tự

• Ngoài ra còn có một số chưa được công nhận do thiếu điều kiện về giáo lý, giáo luật: 1 nghìn chức sắc; 500 cơ sở thờ tự; 1,5 triệu tín đồ (Đạo Bà Hai; Bàlamôn v.v…). • Có một số tổ chức khác vào Việt Nam hoạt

động trái phép

QUẢN LÝ TÔN GIÁO

• Cùng với sự đổi mới, phát triển, chúng ta có nhiều đổi mới về công tác quản lý tôn giáo: Ngày 16/10/1990 có NQ 24/BCT về công tác

tôn giáo

Chúng ta xác định hoạt động tôn giáo, tín

ngưỡng là nhu cầu của nhân dân.

Mục đích của công tác quản lý nhà nước về tôn giáo • Nhằm đảm bảo hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo theo đúng khuôn khổ pháp luật. Các cá nhân, tổ chức tôn giáo cũng phải hoạt động trong khuôn khổ pháp luật.

• Phát huy những yếu tố tích cực, hạn chế những tiêu cực trong các hoạt động tôn giáo, tín ngưỡng

Mặt tích cực

• Xây dựng mối đại đoàn kết dân tộc. • Giáo lý các tôn giáo đa phần răn dạy tín đồ

làm những điều thiện, từ bi, bác ái

• Đảm bảo quyền tự do tín ngưỡng cho nhân

dân

• Khôi phục những phong tục tập quán, lễ hội tốt đẹp để thông qua đó giáo dục văn hóa truyền thống

Mặt tích cực

• Đặc điểm tín đồ có đạo: đa phần là nông dân yêu nước, yêu dân tộc. “Trước khi là người công giáo, tôi là người Việt Nam”. Chí có một số ít, do bị cám dỗ, giật giây, quay lưng lại dân tộc.

• Trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, các tôn giáo đã có đóng góp rất nhiều cho sự thắng lợi của dân tộc Việt Nam

• Tôn giáo đóng góp rất lớn vào công tác từ thiện xã hội. Nhất là trong lĩnh vực y tế. • Họ sẵn sàng làm những việc khó khăn nhất như là chăm sóc bệnh nhân nhiễm các bệnh như phong, AIDS. Nhiều nữ tu tình nguyện làm chăm sóc viên, họ xin được chết cùng bệnh nhân, xin được chôn cùng bệnh nhân

• Họ sẵn sàng chăm sóc bệnh nhân AIDS giai đoạn cuối v.v…Nhiều tổ chức giáo hội tham gia tích cực vào công tác từ thiện, cứu trợ nhân đạo, phát huy được yếu tố truyền thống trong văn hóa Việt Nam

Mặt tiêu cực, hạn chế

• Tuy nhiên, có đôi lúc, đôi nơi chúng ta chưa làm tốt công tác quản lý tôn giáo, nhất là ở Tây Bắc và Tây nguyên, vùng giáp biên giới. Xuất hiện nhiều trường hợp truyền đạo trái pháp luật và trái với văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc.

• Một số cán bộ cơ sở chưa nắm rõ chủ trương đường lối của Đảng ta về công tác tự do tôn giáo nên xử lý nhiều trường hợp không chính xác. Ví dụ: Chỉ có truyền đạo trái phép chứ không thể nói là theo đạo trái phép. Chưa nắm rõ tinh thần điều 92 Hiến pháp và pháp lệnh tôn giáo.

• Một số lãnh đạo cơ sở chưa sát dân, nhiều cán bộ người kinh không biết tiếng dân tộc để làm công tác dân vận.

• Do trình độ nhận thức còn thiếu nên khi có các nhà báo, các tổ chức nước ngoài đến cơ sở, cán bộ trả lời về chủ trương đường lối của Đảng không đúng.

• Ví dụ trả lời báo chí nước ngoài: Cấp trên nói ở đây không có tôn giáo, không tiếp tôn giáo.

• Một số địa phương cứng nhắc trong việc xử lý. Ví dụ viết sẵn giấy cam kết “bỏ đạo” và bắt dân ký hoặc điểm chỉ. Các nhà báo nước ngoài họ quay phim, đưa lên Internet nói xấu ta, phản ánh không trung thực quan điểm của Đảng và nhà nước ta về tôn giáo

• Từ đó dẫn đến những việc xảy ra không hay. Một số kẻ xấu lợi dụng trình độ dân trí của bà con còn thấp để kích động lôi kéo, tuyên truyền tư tưởng chống phá nhà nước, gây rối trật tự như ngày 3/2/2001 và ngày 10/4/2004 ở Tây Nguyên.

• Gẩn đây, Thích Quảng Độ được các thế lực thù địch chi viện đã dùng tiền lôi kéo bà con đi biểu tình, gây rối

• Và nhiều trường hợp khác.

Nội dung quản lý

• Tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục về hệ thống pháp luật Việt Nam về tôn giáo. • Phải nắm chắc số lượng và hiểu biết về tôn giáo. Địa phương nào có tôn giáo gì thì cán bộ quản lý ở đó phải có hiểu biết về tôn giáo đó.

Phương pháp quản lý

• Phương pháp quản lý hàng đầu là tuyên truyền giáo dục, thuyết phục bằng các cơ quan như mặt trận, các đoàn thể, văn hóa thông tin.

• Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về phong tục tập quán, văn hóa truyền thống của nhân dân

• Kết hợp phong trào TD ĐK XD ĐSVH với

việc gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc

• Đẩy mạnh sự phát triển kinh tế văn hóa xã

hội vùng đồng bào dân tộc thiều số

• Đẩy mạnh công tác giáo dục, nâng cao trình

độ dân trí

• Đẩy mạnh công tác giáo dục chính trị tư

tưởng

• Phải gần gũi, nắm vững đời sống tâm linh của người dân. Cán bộ văn hóa ở đâu phải hiểu đời sống tâm linh của nhân dân vùng đó. Phấn đấu cán bộ cơ sở phải học tiếng dân tộc thiều số địa bàn mình công tác để làm tốt công tác dân vận

Kiện toàn tổ chức

• Củng cố bộ máy quản lý tôn giáo. Nâng cao năng lực của cán bộ làm công tác tôn giáo. Ở cấp xã hiện nay không có cán bộ chuyên trách tôn giáo nên cán bộ VHTT phải tham mưu giúp cho lãnh đạo UB làm tốt công tác tôn giáo

Một số quy định hiện hành

• Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo, ngày 18/6/2004,

gồm 6 chương, 41 điều

• Nghị định 22 CP ngày 1/3/2005 hướng dẫn một số

điều thực hiện Pháp lệnh tín ngưỡng tôn giáo.

• Quy chế lễ hội của Bộ VHTT. • Pháp lệnh quy định thời hạn trả lời của cơ quan chức năng, nếu quá hạn không trả lời thì được quyền tổ chức thực hiện

• Bảo đảm tính tương thích với các điều ước

quốc tế (điều 38). Được quốc tế hoan nghênh

• Nhìn chung, luật của ta tốt, được quốc tế

hoan nghênh, nhưng việc tổ chức thực hiện chưa tốt, nhất là về công tác giáo dục phổ biến pháp luật.