Bài giảng Thực phẩm chức năng: Chương 10 Phát triển sản phẩm thực phẩm chức năng tại Việt Nam, cung cấp cho người học những kiến thức như: Nguồn nguyên liệu; Các hướng nghiên cứu, tiếp cận để sản xuất TPCN; Quy trình nghiên cứu & phát triển sản phẩm mới. Mời các bạn cùng tham khảo!
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Bài giảng Thực phẩm chức năng: Chương 10 - ThS. Nguyễn Phú Đức
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
CHƯƠNG 10
PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.1. Nguồn nguyên liệu
10.2. Các hướng nghiên cứu, tiếp cận để sản xuất TPCN
10.3. Quy trình nghiên cứu & phát triển sản phẩm mới
Bai Giang TPCN 141
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.1. Nguồn nguyên liệu
• Về khí hậu , Việt nam thuộc vùng nhiệt đới gió mùa, nắng lắm
mưa nhiều, lượng mưa trung bình năm trên 1.500 mm, thuận
lợi cho cây cỏ phát triển quanh năm.
• Theo thống kê, tại VN, đến nay đã có 3.948 loài thực vật bậc
cao và bậc thấp ( kể cả nấm) và 408 loài động vật và 75 loài
khoáng chất được dùng làm thuốc là nhóm tài nguyên phong
phú và quý giá nhất trong toàn bộ hệ thống động thực vật ở
Việt Nam.
• Hiện nay việc khai thác, nuôi trồng nguồn nguyên liệu trong
nước đang có xu hướng suy giảm, thiếu một chính sách chiến
lược. Nhu cầu sử dụng chủ yếu là nhập khẩu, trong đó nhập
lậu rất phổ biến
Bai Giang TPCN 142
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
• Nguồn nguyên liệu sử dụng để sản xuất TPCN, chủ yếu đến từ
03 dạng:
10.1.1.Nguyên liệu tự nhiên
Nguyên liệu tự nhiên ở Việt Nam rất phong phú, đa dạng, bao
gồm các loài cây cỏ, động vật, khoáng chất, côn trùng và thuỷ
sản.
Các cây cỏ tự nhiên có thể làm nguyên liệu sản xuất TPCN có
ở rải rác khắp các vùng, từ đồng bằng đến miền núi.
Tuy nhiên, chủng loại rất phân tán và trữ lượng ít ỏi, ví dụ
như: cỏ xước, rau sam, rau má, bông mã đề, nhân trần, thảo
quyết minh..
Bai Giang TPCN 143
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
Có 136 loài cây thuốc hiếm gặp có nguy cơ tuyệt chủng, cần
có kế hoạch bảo vệ và khôi phục phát triển.
Vùng biển Việt Nam rất phong phú về các loài động vật, thực
vật (rong, tảo) để sản xuất TPCN. Rong biển Việt nam có
khoảng 794 loài, biển miền Bắc khoảng 310 loài, biển miền
Nam có khoảng 484 loài.
Có thể chia ra 5 vùng có khả năng khai thác dược liệu tự nhiên
để sản xuất TPCN sau đây:
Vùng núi phía Bắc
Vùng bắc Trung bộ
Vùng nam Trung bộ
Bai Giang TPCN 144
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
Vùng Tây nguyên
Vùng Biển & Đảo
10.1.2. Nguyên liệu được quy hoạch quản lý và nuôi trồng
• Trên cơ sở các vùng tự nhiên, người ta quy hoạch thành các
vùng có quản lý , thành lập các trung tâm nuôi trồng thêm và
di thực các giống mới đến
• Chức năng của các trung tâm là:
Tuyển chọn và phục tráng các giống thực vật, động vật trong
& ngoài nước
Di thực các giống thực vật từ nước ngoài vào Việt Nam.
Bai Giang TPCN 145
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
• Áp dụng thực hành nông nghiệp tốt ( GAP) để nuôi trồng dược
liệu.
• Sản xuất các mặt hàng dạng bột, dược liệu khô, extract ( cao),
tinh dầu ..để sử dụng làm nguyên liệu cho ngành dược & sản
xuất TPCN
• Một số vùng quy hoạch, trung tâm nuôi trồng điển hình:
Tại Sapa: nuôi trồng Đương quy, Xuyên khung..
Tại Lâm Đồng: quy hoạch nuôi trồng nhiều loại dược liệu, trong đó nổi
bật nhất là Artiso.
Tại Quảng Nam, Gia Lai, Phú Yên: nhiều vùng nuôi trồng dược liệu,
nổi bật ở Quảng Nam là sâm Ngọc Linh.
Trung tâm nghiên cứu Bảo tồn và phát triển dược liệu Đồng Tháp Mười
Bai Giang TPCN 146
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
Chủng loại dược liệu nuôi trồng tại Việt Nam:
• Artiso, Ba kích, Bạc hà, Bạch chỉ, Bạch truật, Bồ bồ, Bụp
dấm, Cúc hoa, Diệp hạ châu, Dương cam cúc, Địa liền, Đỗ
trọng, Đương quy, Độc hoạt, Đinh lăng, Gừng, Gấc, Hương
nhu trắng, Hương nhu tía, Hoè, Hoắc hương, Hoàng bá, Hồi,
Huyền sâm, Hy thiêm, Hoài sơn, ích mẫu, Kim tiền thảo, Lão
quan thảo, Lô hội, Mã đề, Nhàu, Nhân trần, Ngưu tất, Nga
truật, Ô đầu, Quế, Râu mèo, Sả, Sâm báo, Sâm ngọc linh, Sâm
đại hành, Sa nhân, Sinh địa, Thanh cao hoa vàng, Thảo quả,
Trạch tả, Trinh nữ hoàng cung, Tục đoạn, Xạ can, ý dĩ.
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.1.3. Nguyên liệu nhập khẩu:
• Hiện nay nguyên liệu để sản xuất TPCN được
nhập khẩu từ nhiều nước.
• Nguyên liệu nhập cho sản xuất của ngành
dược chiếm hơn 50% tổng số nhu cầu sử dụng.
• Nhiều loại nguyên liệu được nhập lậu qua biên
giới, đặc biệt là qua cửa khẩu Chi Ma (Lạng
Sơn)
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
• Các nguyên liệu nhập chủ yếu là: Sâm Triều Tiên,
Sâm Mỹ, Tam thất, Cao lá Ngân hạnh, Cao dây thìa
canh, Silymarin, Curcumin, các vitamin và tiền
vitamin, các khoáng chất vi lượng, các loại prebiotics,
đường năng lượng thấp, các hoạt chất sinh học.
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.2. Các hướng nghiên cứu, tiếp cận để sản xuất TPCN
Có 4 hướng tiếp cận, nghiên cứu chính để sản xuất:
10.2.1. Nghiên cứu lý luận và kế thừa nền y học cổ truyền
phương Đông ( gọi tắt là Đông y)
• Phát triển trên cơ sở kế thừa những tinh hoa của nền y
dược học cổ truyền và dưới sự soi sáng của khoa học hiện
đại.
• Nghiên cứu kế thừa các bài thuốc, cây con thuốc trong
dân gian để đúc kết và vận dụng vào thực tế
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
• Các công trình-tác phẩm nổi tiếng về đông y tại Việt
Nam:
Tuệ Tĩnh ( thế kỷ 15) đã xuất bản bộ “ Nam dược thần
hiệu” chia ra 23 loại thuốc như loại cỏ hoang, loại ngũ cốc,
loại động vật… và cùng chia ra theo bệnh và chứng bệnh.
Hải Thượng Lãn Ông (1725-1779) với bộ sách “Hải
thượng y tôn tâm lĩnh”, áp dụng sáng tạo Trung y vào Việt
Nam.
Giáo sư Đỗ Tất Lợi: “Những cây thuốc và vị thuốc Việt
Nam” xuất bản lần đầu năm 1965
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.2.2. Nghiên cứu các hoạt chất từ cây cỏ.
• Ở Việt Nam, đã có nhiều công trình nghiên cứu rất thành
công và đã đưa vào sản xuất các hoạt chất chức năng:
Nghiên cứu ß-caroten, lycopen, vitamin E trong quả
gấc.
Nghiên cứu curcumin từ củ nghệ.
Nghiên cứu saponin triterpea từ cây đinh lăng.
Nghiên cứu hoạt chất của cây trinh nữ hoàng cung.
Nghiên cứu sylymarin trong cây cúc gai.
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
Nghiên cứu saponin từ rau má.
Nghiên cứu phytoestrogen của đậu nành, sắn dây.
Nghiên cứu lutein trong hoa cúc vạn thọ.
Nghiên cứu các saponin của sâm Việt Nam.
Nghiên cứu polyphenol từ lá trà (chè) xanh.
Nghiên cứu hoạt chất của quả mướp đắng, cây
xuân hoa, giảo cổ lam, dây thìa canh, diệp hạ
châu...
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.2.3. Nghiên cứu công nghệ chế biến, sản xuất TPCN:
• Áp dụng công nghệ gene để biến đổi gene nhằm làm tăng hàm
lượng hoạt chất chức năng của các loại thực vật
• Nghiên cứu các quy trình sản xuất thích hợp để làm tăng lượng
hoặc làm tăng hoạt tính của hoạt chất chức năng,
Ví dụ: đun sôi kỹ cà chua sẽ thu được lycopene nhiều hơn
• Sử dụng dây chuyền sản xuất thuốc chuyển sang sản xuất
TPCN.
• Nghiên cứu các công nghệ mới như công nghệ na-nô, công
nghệ sinh học để sản xuất TPCN.
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
10.2.4. Nghiên cứu tính hiệu quả và an toàn:
• Các nghiên cứu được thực hiện trong phòng thí nghiệm
trên động vật và cả trên lâm sàng.
• Các nghiên cứu này giúp cho:
Công tác quản lý, cấp phép TPCN ngày một chặt chẽ và
khoa học hơn,
Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Tăng độ tin cậy của người tiêu dùng
Thúc đẩy ngành công nghiệp TPCN
Bai Giang TPCN 01
- CHƯƠNG 10: PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM TPCN TẠI VIỆT NAM
• Hiện nay, nhiều cơ sở nghiên cứu TPCN được hình thành
như: Học viện Quân y, viện y học cổ truyền dân tộc Quân
đội ..
• Hiệp hội TPCN Việt Nam đã thành lập viện nghiên cứu
TPCN.
Bai Giang TPCN 01
- Thông tin thêm về TPCN
What is a dietary supplement?
Congress defined the term "dietary supplement" in the Dietary Supplement
Health and Education Act (DSHEA) of 1994. A dietary supplement is a
product taken by mouth that contains a "dietary ingredient" intended to
supplement the diet. The "dietary ingredients" in these products may include:
vitamins, minerals, herbs or other botanicals, amino acids, and substances such
as enzymes, organ tissues, glandulars, and metabolites. Dietary supplements
can also be extracts or concentrates, and may be found in many forms such as
tablets, capsules, softgels, gelcaps, liquids, or powders. They can also be in
other forms, such as a bar, but if they are, information on their label must not
represent the product as a conventional food or a sole item of a meal or diet.
Whatever their form may be, DSHEA places dietary supplements in a special
category under the general umbrella of "foods," not drugs, and requires that
every supplement be labeled a dietary supplement.
Bai Giang TPCN 01
- Thông tin thêm về TPCN
What is a "new dietary ingredient" in a dietary supplement?
The Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA) of 1994 defined
both of the terms "dietary ingredient" and "new dietary ingredient" as
components of dietary supplements. In order for an ingredient of a dietary
supplement to be a "dietary ingredient," it must be one or any combination of
the following substances:
• a vitamin,
• a mineral,
• an herb or other botanical,
• an amino acid,
• a dietary substance for use by man to supplement the diet by increasing the
total dietary intake (e.g., enzymes or tissues from organs or glands), or
• a concentrate, metabolite, constituent or extract.
Bai Giang TPCN 01
- Thông tin thêm về TPCN
What is a "new dietary ingredient" in a dietary supplement? (continued)
A "new dietary ingredient" is one that meets the above definition for a "dietary
ingredient" and was not sold in the U.S. in a dietary supplement before
October 15, 1994.
Bai Giang TPCN 01
- Thông tin thêm về TPCN
Should I check with my doctor or healthcare provider before using a
supplement?
• This is a good idea, especially for certain population groups. Dietary
supplements may not be risk-free under certain circumstances. If you are
pregnant, nursing a baby, or have a chronic medical condition, such as,
diabetes, hypertension or heart disease, be sure to consult your doctor or
pharmacist before purchasing or taking any supplement. While vitamin and
mineral supplements are widely used and generally considered safe for
children, you may wish to check with your doctor or pharmacist before
giving these or any other dietary supplements to your child. If you plan to
use a dietary supplement in place of drugs or in combination with any drug,
tell your health care provider first. Many supplements contain active
ingredients that have strong biological effects and their safety is not always
assured in all users. If you have certain health conditions and take these
products, you may be placing yourself at risk.
Bai Giang TPCN 01
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
