VỆ SINH CHUỒNG TRẠI VÀ XỬ LÝ CHẤT THẢI
MỤC TIÊU
.
Sau khi học xong bài này học viên có khả năng:
1. Đánh giá được chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh. 2. Áp dụng được phương pháp xử lý chất thải, chất thải chăn nuôi, xử lý rác thải, nước thải sinh hoạt. 3. Nhận thức được tầm quan trọng của việc vệ sinh chuồng trại chăn nuôi và xử lý rác thải đối với môi trường và sức khỏe con người.
.
NỘI DUNG
1. Thực trạng vệ sinh chuồng trại và xử lý chất
thải hiện nay
Là vấn đề cần quan tâm trong vệ sinh môi
trường ở nông thôn Việt Nam.
Người nông dân chỉ quan tâm: Vật nuôi An
toàn, mau lớn, ít chú ý đến vệ sinh.
Nuôi con gì?
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
.
Rác thải ở nông thôn: Tiện đâu vứt đấy, không
có quy trình xử lý nghiêm túc.
Hậu quả: Ảnh hưởng sức khỏe, môi trường.
Cán bộ y tế cần hướng dẫn người dân vệ sinh
chuồng trại vật nuôi và xử lý rác thải thật tốt.
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
.
Thời gian qua: Chăn nuôi nhỏ lẻ, ở các hộ nông dân với 2 - 3 con trâu bò, 5 - 10 con lợn và 20 - 30 con gia cầm/hộ.
Gần đây, chăn nuôi phát triển theo xu hướng
trang trại, tập trung sản xuất hàng hóa.
(Có thực hiện thủ tục môi trường)
Company Logo
www.themegallery.com
.
CTCN gây ô nhiễm lớn cho môi trường
65% lượng N2O toàn cầu, 9% lượng CO2, 37% lượng CH4
Tỷ lệ hộ cam kết BVMT: 0,6%.
Chăn nuôi tập trung: Phần lớn có hệ thống xử
lý chất thải nhưng hiệu quả kém.
Company Logo
www.themegallery.com
Xử lý phân gia súc bằng biogar không bảo đảm gây chết 3 người ở Cà Mau
Company Logo
www.themegallery.com
.
3 biện pháp chủ yếu là:
Thải trực tiếp ra kênh mương, ao, hồ; Ủ làm phân bón Công nghệ biogas.
Ngoài ra: Dùng sinh vật thủy sinh (cây muỗi
nước, bèo lục bình…), hồ sinh học nhưng ít.
Phần lớn CTCN làm phân bón. Tuy nhiên
việc xử lý khác nhau theo quy mô chăn nuôi.
Company Logo
www.themegallery.com
.
Trang trại và gia trại: Việc xử lý chất thải
được coi trọng hơn (Có ĐTM/Đề án BVMT)
Chăn nuôi nhỏ lẻ gắn với sản xuất nông
nghiệp: Bón cây trực tiếp.
.
Tiêu chuẩn chuồng trại hợp vệ sinh?
.
2. Vệ sinh chuồng trại chăn nuôi 2.1. Tiêu chuẩn chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh
- Chuồng trại nằm tách biệt với nhà ở.
- Chất thải được quản lý, xử lý hợp vệ sinh.
- Không gây ô nhiễm nước và môi trường.
.
Tỷ lệ hộ gia đình có chuồng trại gia súc hợp vệ sinh (%) = Số hộ chăn nuôi gia súc có chuồng trại hợp vệ sinh/tổng số hộ chăn nuôi gia súc.
Nếu hộ GĐ có 2 chuồng gia súc trở lên, trong đó có 01 chuồng không hợp VS thì hộ đó xác định là hộ chăn nuôi không có chuồng trại HVS.
Xây chuồng trại hợp vệ sinh như thế nào?
2.2. Xây dựng chuồng trại chăn nuôi hợp vệ sinh
.
Xa nhà ở, nên xa khu vực dân cư (trên 10m).
Xa đường giao thông chính
Tránh những hoạt động của con người
Tiện lợi cho thu gom, xử lý chất thải.
Cao, dễ thoát nước, nền chuồng cách mặt nước
ngầm tối thiểu 2m, tránh các nguồn ô nhiễm.
Tường: Chắc, dễ vệ sinh tiêu độc khử trùng.
Nền chuồng và chỗ nằm của gia súc:
Khô ráo, bằng phẳng, Không quá cứng, không trơn, Chắc chắn, thuận tiện cho vệ sinh khử trùng Cao hơn rãnh nước thải bên ngoài tối thiểu 20cm.
.
Mái chuồng: Vật liệu nhẹ, bền, chắc, có trần.
Không có trần thì sao?
.
Cửa chuồng: Chắc chắn, đủ cho chúng qua lại
Cống rãnh thoát nước: Nền chuồng có độ dốc
nhất định hướng về phía cống thoát nước thải.
Chất thải được thu gom, tập trung dồn vào hố ủ
phân hoặc hầm biogas.
.
Hố ủ phân, hầm biogas: Xây gạch / xi măng.
Hố ủ phân / biogas cách chuồng nuôi ít nhất
50m, cách nguồn nước tối thiểu 10m.
Chuồng nuôi hợp vệ sinh
- Nhiệt độ thích hợp - Độ ẩm 60-75% - Thông thoáng - Chiếu sáng thích hợp - Ít khí độc trong không khí
Company Logo
www.themegallery.com
.
2.3. Xử lý chất thải chăn nuôi:
- Chất thải rắn: phân, xác, phủ tạng động vật…
- Chất thải lỏng: nước phân, nước tiểu, nước rửa
chuồng trại, hóa chất…
- Chất thải khí: CO2, NH3, SH2, H2S,….
Xử lý chất thải chăn nuôi nhằm mục đích gì?
.
Mục đích của xử lý chất thải chăn nuôi:
* Tiêu diệt mầm bệnh và trứng giun sán.
* Hạn chế thất thoát NPK ở trong phân.
* Giảm các chất hữu cơ ở dạng đang phân
hủy trong chất thải trước khi đưa ra môi trường.
* Tận dụng làm nhiên liệu chất đốt, phân bón.
Phương pháp xử lý chất thải chăn nuôi?
.
2.3.1. Phương pháp vật lý
- Lắng cặn: Nhằm mục đích thu phần chất rắn
sau khi đã lắng xuống đáy ao, hồ, bể.
- Đốt phân: Dễ gây ô nhiễm môi trường.
.
2.3.2. Phương pháp hóa học
Thường để xử lý CT của khu vực giết mổ,
Ít áp dụng cho xử lý phân, chất thải chăn nuôi.
.
2.3.3. Ủ phân
Cần thiết trước khi đem phân bón ruộng.
Diệt kén nhộng, côn trùng, bào tử của nấm, xạ
khuẩn, vi khuẩn và côn trùng gây bệnh.
Tăng phân huỷ chất hữu cơ thành vô cơ.
Company Logo
www.themegallery.com
Có những hình thức ủ phân nào?
Các phương pháp ủ phân
.
* Ủ nóng:
Phân xếp từng lớp ở nơi nền không thấm nước,
không nén. Ẩm 60-70%, có thể thêm 1% vôi, lân…
Tốt để tiêu diệt hạt cỏ dại, loại trừ mầm bệnh.
Nhược điểm là mất nhiều đạm.
.
* Ủ nguội:
Đưa phân vào hố ủ, xếp thành lớp, nén chặt. Trên mỗi lớp phân chuồng, rắc 2% phân lân. Sau đó ủ đất bột hoặc đất bùn khô đập nhỏ, Nén chặt.
.
* Ủ nóng trước, nguội sau:
Xếp phân thành lớp vào hố, không nén chặt ngay. Để vậy cho VSV hoạt động trong 5 - 6 ngày. Khi đạt 50 - 60oC thì nén chặt để chuyển đống
phân sang trạng thái yếm khí.
Làm tương tự với lớp phân tiếp theo
.
3.2.4. Hầm biogas
Biogas là sản phẩm của quá trình phân hủy
yếm khí chất thải động vật và các chất hữu cơ.
Là một hỗn hợp gồm CH4, CO2, N2 và H2S. Metan chiếm 60 - 70%, CO2 30 - 40%.
Company Logo
www.themegallery.com
Giai đoạn I
Giai đoạn II Giai đoạn III
Khối Vi khuẩn
Khối Vi Khuẩn
H2 ,CO2 Acid acetic
Khối Vi khuẩn
Chất hữu cơ, carbohydrates , chất béo , protein .
CH4, CO2
H2 , CO2 Acid acetic
Acid propionic , Acid butyric ,Các rượu khác và các thành phần khác
Vi khuẩn acetogenic
Vi khuẩn sinh khí Metan Company Logo
Tác dụng của vi khuẩn lên men và thủy phân www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
QCVN 62-MT:2016/BTNMT
Giá trị C
TT
Thông số
Đơn vị
A
B
pH
-
6-9
5,5-9
1
mg/l
40
100
2
BOD5
COD
mg/l
100
300
3
Tổng chất rắn lơ lửng
mg/l
50
150
4
Tổng Nitơ (theo N)
mg/l
50
150
5
Tổng Coliform
3000
5000
6
MPN hoặc CFU /100 ml
Company Logo
www.themegallery.com
3. Xử lý rác thải 3.1. Tầm quan trọng của xử lý rác
.
Rác thải không quản lý hợp lý gây ảnh hưởng
xấu tới môi trường và sức khoẻ con người.
Rác thải đô thị gây tắc cống dẫn tới lụt khi
mưa lớn và ảnh hưởng vệ sinh môi trường.
Phân, chuột, túi nilon, mầm bệnh, hóa chất
trong rác thải gây ảnh hưởng xấu.
Các hình thức xử lý rác?
3.2. Xử lý rác: 3.2.1. Đốt rác:
Rác trường học, chợ, bến tàu, bến xe…
- Ưu điểm: Tiện lợi, dễ làm, rẻ tiền, không
phải vận chuyển, không tốn diện tích.
- Nhược điểm: Ô nhiễm do Dioxin, hóa chất,
cháy nổ, giảm tầm nhìn do khói.
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
.
3.2.2. Chôn vùi rác:
Phải có đất rộng, chôn vùi vĩnh viễn.
- Ưu điểm: Dễ làm, đỡ tốn kém kinh tế.
- Nhược điểm: Tốn đất, dễ gây ô nhiễm các
nguồn nước ngầm và ô nhiễm đất.
Company Logo
www.themegallery.com
Company Logo
www.themegallery.com
.
3.2.3. Ủ rác:
- Địa điểm: Rộng, không ngập về mùa mưa, xa
dân cư, xa mạch nước ngầm ít nhất là 1.000 mét.
- Tiến hành: Đào hố đủ lớn tập trung rác, đổ
đầy rác, trát kín bằng một lớp bùn dày 20 cm.
Rác phải có độ ẩm 70%, rác là các chất hữu cơ
dễ phân huỷ.
.
- Ưu điểm: Dễ làm, khu nghèo, quy mô nhỏ.
- Nhược điểm:
+ Mất công vận chuyển thu gom rác. + Dễ gây ô nhiễm các mạch nước ngầm. + Tốn diện tích đất để ủ, thời gian lâu.
.
4. Xử lý nước thải
Các chất thải bỏ lỏng bao gồm:
Nước thải trong quá trình sinh hoạt Nước thải từ các chuồng gia súc Nước từ các hố xí tự hoại, bán tự hoại Nước mưa
.
4.1. Các hệ thống cống thu gom nước thải:
+ Hệ thống cống chung
+ Hệ thống cống riêng biệt
+ Hệ thống cống không hoàn toàn riêng biệt
.
4.2. Công nghệ làm sạch nước thải
Vật lý
Hóa học
Sinh học
Company Logo
www.themegallery.com
.
Câu hỏi lượng giá:
Câu 1: Thế nào là chuồng trại chăn nuôi hợp
vệ sinh?
Câu 2: Các phương pháp xử lý chất thải, chất thải chăn nuôi và xử lý rác thải, nước thải sinh hoạt? Câu 3: Lợi ích việc vệ sinh chuồng trại chăn nuôi và xử lý rác thải đối với môi trường và sức khỏe con người?
