Báo cáo khoa học: "HƯớNG LựA CHọN CÔNG NGHệ LạNH CủA VIệT NAM TRONG THờI GIAN TRƯớC Mắt"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Nguyễn Phương Hà Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

75
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo trình bày h-ớng lựa chọn công nghệ lạnh của Việt nam nhằm từng b-ớc loại bỏ các môi chất lạnh CFC là tác nhân phá huỷ tầng ôzôn (ODS). Do trình độ phát triển của ngành lạnh Việt nam còn đang ở giai đoạn kỹ thuật ứng dụng, nên cần tiến hành "Kỹ thuật chuyển đổi" để loại trừ các môi chất lạnh CFC trong các hệ thống có quy mô nhỏ và vừa. Qua việc so sánh các giải pháp khác nhau trong điều kiện thực tế ở Việt nam, bài báo khẳng định: công nghệ hydrocarbon...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "HƯớNG LựA CHọN CÔNG NGHệ LạNH CủA VIệT NAM TRONG THờI GIAN TRƯớC Mắt"

H¦íNG LùA CHäN C¤NG NGHÖ L¹NH CñA VIÖT NAM TRONG THêI GIAN TR¦íC M¾t TS. TRÞNH V¡N QUANG Bé m«n Kü thuËt nhiÖt - §H GTVT Tãm t¾t: Bμi b¸o tr×nh bμy h−íng lùa chän c«ng nghÖ l¹nh cña ViÖt nam nh»m tõng b−íc lo¹i bá c¸c m«i chÊt l¹nh CFC lμ t¸c nh©n ph¸ huû tÇng «z«n (ODS). Do tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ngμnh l¹nh ViÖt nam cßn ®ang ë giai ®o¹n kü thuËt øng dông, nªn cÇn tiÕn hμnh "Kü thuËt chuyÓn ®æi" ®Ó lo¹i trõ c¸c m«i chÊt l¹nh CFC trong c¸c hÖ thèng cã quy m« nhá vμ võa. Qua viÖc so s¸nh c¸c gi¶i ph¸p kh¸c nhau trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë ViÖt nam, bμi b¸o kh¼ng ®Þnh: c«ng nghÖ hydrocarbon lμ gi¶i ph¸p phï hîp nhÊt ®èi víi c¸c thiÕt bÞ l¹nh cña n−íc ta trong thêi gian tr−íc m¾t. Summary: The paper represents the option of Vietnamese refrigeration technology for gradually eliminating ODS CFC refrigerants. Due to limited development level of Vietnam refrigeration branch, Drop - in Replacement Technique should be used to phase out CFC refrigerants in refrigeration systems of small and medium capacity. Through the comparision of technology variants in Vietnam actual conditions, the paper affirms hydrocarbon technology as the most appropriate solution for refrigeration systems in Vietnam in the coming time. I. §Æt vÊn ®Ò N¨m 1994, ViÖt nam tham gia C«ng −íc Vienne (1985) vµ NghÞ ®Þnh th− MontrÐal (1987) vÒ viÖc lo¹i bá c¸c chÊt ph¸ huû tÇng « z«n (ODS). Lµ n−íc ®ang ph¸t triÓn cã møc tiªu thô ODS hµng n¨m (chñ yÕu d−íi d¹ng c¸c m«i chÊt l¹nh CFC) thÊp h¬n 0,3 kg/ng−êi, ViÖt nam cam kÕt thùc hiÖn lé tr×nh: tíi n¨m 2005 ph¶i gi¶m 50% c¸c CFC ®ang sö dông vµ tíi n¨m 2010 ph¶i lo¹i trõ hoµn toµn c¸c CFC ra khái tÊt c¶ c¸c hÖ thèng l¹nh. C¸c CFC hiÖn ®ang ®−îc sö dông chñ yÕu lµ c¸c m«i chÊt CFC11, CFC12, R500 vµ R502. Theo Ch−¬ng tr×nh Quèc gia cña ViÖt nam nh»m lo¹i trõ dÇn ODS, l−îng tiªu thô b×nh qu©n hµng n¨m (kg) vµ tû lÖ c¸c chÊt nµy nh− sau (b¶ng 1): B¶ng 1 Møc tiªu thô ODS C¸c lo¹i ODS CFC11 CFC12 R500 R502 Tæng LÜnh vùc §HKK «t«, gia ®×nh 10.460 300 10.760 Th−¬ng m¹i, §HKK trung t©m 2.240 15.650 17.890 C«ng nghiÖp, d©n dông 41.700 5.000 19.600 66.300 Tæng 2.240 67.810 5.000 19.900 94.950 Tû lÖ (%) 2,36 71,43 5,26 20,95 100 (§HKK: ®iÒu hoμ kh«ng khÝ) Cã thÓ thÊy CFC12 lµ m«i chÊt l¹nh ®−îc tiªu thô nhiÒu nhÊt. M«i chÊt nµy hiÖn ®ang ®−îc sö dông trong mét sè kh¸ lín c¸c hÖ thèng l¹nh bao gåm nhiÓu chñng lo¹i nh− tñ l¹nh gia ®×nh, m¸y l¹nh
th−¬ng m¹i, hÖ thèng l¹nh trung t©m... ®Æc biÖt trong lÜnh vùc ®iÒu hoµ kh«ng khÝ « t«, ®©y lµ ngµnh tiªu thô m«i chÊt l¹nh nhiÒu nhÊt do ph¶i bæ sung ®Þnh kú l−îng m«i chÊt míi (b¶ng 2). B¶ng 2 C¸c m«i chÊt l¹nh ph¶i ®−îc thay thÕ M«i chÊt C«ng thøc, tû lÖ NBP Ph¹m vi øng dông (00C) ph¶i thay thÕ thµnh phÇn Lµm l¹nh ¸p suÊt thÊp (0,4 bar ë 00C): §HKK ly t©m lµm m¸t CFC11 CCl3F 23,8 n−íc 350 ÷ 10.000 kW Lµm l¹nh -300C ÷150C, gåm gia dông, th−¬ng m¹i, c«ng CFC12 CCl2F2 - 29,8 nghiÖp, §HKK, §HKK « t« vËn t¶i l¹nh CFC12/HFC152a Lµm l¹nh nhiÖt ®é thÊp: th−¬ng m¹i, kho l¹nh c«ng nghiÖp, vËn R500 - 33,8 t¶i l¹nh, §HKK, vËn t¶i l¹nh (73,8%/26,2%) Lµm l¹nh nhiÖt ®é thÊp tíi -450C: th−¬ng m¹i kho l¹nh, c«ng HCFC22/CFC115 R502 - 46,6 nghiÖp, vËn t¶i l¹nh, §HKK, b¬m nhiÖt (44,8%/51,2%) NBP - ®iÓm s«i ë ¸p suÊt tiªu chuÈn (0C). Theo cam kÕt quèc tÕ, tíi n¨m 2005 ph¶i lo¹i bá ®i mét nöa sè thiÕt bÞ nµy. §iÒu ®ã râ rµng lµ kh«ng hîp lý trong hoµn c¶nh mét ®Êt n−íc cßn nhiÒu thiÕu thèn nh− ViÖt nam. VËy vÊn ®Ò cÊp thiÕt ë ®©y lµ cÇn ph¶i t×m c¸ch thay thÕ m«i chÊt CFC b»ng m«i chÊt l¹nh kh¸c kh«ng chøa ODS. II. C¸c m«i chÊt l¹nh cã thÓ ®−îc chän lùa ®Ó thay thÕ VÒ nguyªn t¾c, m«i chÊt l¹nh CFC cã thÓ ®−îc thay thÕ b»ng c¸c m«i chÊt l¹nh chuyÓn tiÕp hoÆc m«i chÊt l¹nh tù nhiªn. M«i chÊt l¹nh chuyÓn tiÕp lµ c¸c chÊt cã ODP nhá (gåm c¸c HCFC), c¸c chÊt cã ODP b»ng 0 (gåm c¸c HFC) vµ hçn hîp cña hai lo¹i trªn. M«i chÊt l¹nh tù nhiªn gåm c¸c chÊt kh«ng g©y h¹i víi m«i tr−êng nh− kh«ng khÝ, n−íc, NH3, hydrocarbon, CO2 … B¶ng 3 tr×nh bµy c¸c m«i chÊt cã thÓ ®−îc chän lùa. B¶ng 3 C¸c m«i chÊt cã thÓ chän lùa ®Ó thay thÕ CFC C¸c m«i chÊt HCFC C«ng thøc, C«ng thøc, NBP ODP GWP NBP ODP GWP M«i chÊt M«i chÊt thµnh phÇn thµnh phÇn CHClF2 - 40,8 0,055 1700 CHCl2CF3 27,9 0,020 93 HCFC 22 HCFC123 CHClFCF3 - 12,0 0,022 480 CH3CCl2F 32,2 0,110 630 HCFC 124 HCFC.141b CH3CClF2 - 9,8 0,065 2000 HCFC142b C¸c m«i chÊt HFC C«ng thøc, C«ng thøc, NBP ODP GWP NBP ODP GWP M«i chÊt M«i chÊt thµnh phÇn thµnh phÇn CHF3 - 82,1 0,00 6300 CHF2CF2CF3 - 17,0 0,00 HFC 23 HFC.227ca CH2F2 - 51,7 0,00 580 CH2FCF2CF3 - 1,4 0,00 HFC.32 HFC.236cb CH3F - 78,4 0,00 340 CF3CH2CF3 - 1,1 0,00 HFC.41 HFC.236fa CHF2CF3 - 48,1 0,00 3200 CHF2CF2CHF2 5,1 0,00 HFC.125 HFC.236ca CH2FCF3 - 26,1 0,00 1300 CHF2CHFCF3 6,6 0,00 HFC.134a HFC.236ea CHF2CHF2 - 23,0 0,00 1200 CHF2CH2CF3 15,3 0,00 HFC.134 HFC.245fa CH3CF3 - 47,4 0,00 4400 CH2FCF2CHF2 25,5 0,00 610 HFC.143a HFC.245ca
CH3CHF2 - 24,0 0,00 150 CH3CF2CF3 - 18,3 0,00 HFC.152a HFC.245cb CH3CH2F - 37,1 0,00 CH3CF2CHF2 - 0,8 0,00 HFC.161 HFC.254cb CF3CHFCF3 - 18,3 0,00 3300 HFC227ea Hçn hîp C«ng thøc, C«ng thøc, NBP ODP GW P NBP ODP GW P M«i chÊt M«i chÊt thµnh phÇn thµnh phÇn R125/143a R290/22/218 R.507r - 46,7 0,0 - 50,0 0,041 R403A (5/75/20) (50/50) R23/116 R290/22/218 - 10 - 49,5 0,030 R508 R403B (5/56/39) (39/61) 25/143a/134a R22/152a/124 - 46,5 0,0 - 33,1 0,037 R404A R401A (53/13/34) (44/52/4) R32/125/134a R22/152a/124 - 45,5 0,0 - 34,7 0,040 R407A R401B (61/11/28) (20/40/40) R32/125/134a R22/152a/124 - 45,5 0,0 - 28,4 0,030 R.407B R403C (33/15/52) (10/70/20) R32/125/134a R22/124/142b - 43,6 0,0 - 30.0 0,057 R407C R406A (55/4/41) (23/25/52) R32/125 R125/143a/22 - 50,5 0,0 - 43,5 0,026 R410A R408A (50/50) (7/46/47) R125/290/22 22/600a/142b - 49,2 0,021 - 34,2 0,022 480 R402A R409A (60/25/15) (60/2/38) R125/290/22 - 47,4 0,033 R402B (38/2/60) M«i chÊt tù nhiªn C«ng thøc, C«ng thøc, NBP ODP GWP M«i chÊt NBP ODP GWP M«i chÊt thµnh phÇn thµnh phÇn ≈0 H2O NH3 (ammonia) 100 0,00 0 - 33,3 0,00 R.718 R.717 CH3CH3 CH(CH3)3 - 88,8 0,00 3 - 11,7 000 3 HC170 HC.600a (isobutan) (ethane) CO2 SO2 - 78,4 0,00 1 - 10,0 0,00 R744 R.764 (carbon dioxide) (sulfur dioxide) CH3CH2CH3 CH3CH2CH2CH3 - 42,1 0,00 3 - 0,4 0,00 3 HC.290 HC.600 (propane) (butane) ODP: TiÒm n¨ng ph¸ huû « z«n; GWP: TiÒm n¨ng lμm nãng toμn cÇu. ODP cña CFC11 ®−îc chän lμ 1. GWP cña CO2 ®−îc chän lμ 1. B¶ng 4 C¸c m«i chÊt ®−îc dïng ®Ó thay thÕ CFC11 CFC12 R502 C¸c m«i chÊt l¹nh ®−îc - HCFC123 - HFC.134a - HFC.152a - Hçn hîp chän ®Ó thay thÕ hÖ - Hçn hîp - Hydrocarbon - HFC.134a thèng dïng CFC cßn - HCFC22 - Propan thêi gian ho¹t ®éng C¸c m«i chÊt ®−îc chän - HCFC22 - Ammonia - Ammonia - HFC.152a - HCFC22 2tÇng ®Ó sö dông trong hÖ - HFC.134a - Hydrocarbon - HFC.134a - Hydrocarbon - Ammonia 2 tÇng thèng míi - Hçn hîp
Ngoµi ra cßn rÊt nhiÒu chÊt ho¸ häc kh«ng thuéc c¸c nhãm trªn cã thÓ ®−îc dïng lµm m«i chÊt l¹nh nh−: CF4 (carbon tetrafluoride), CF3CF3 (perfluoethane), SF6 (sulfur hexafluoride)... Trong nh÷ng chÊt trªn, cã lo¹i ®· th«ng dông vµ ®· ®−îc th−¬ng m¹i ho¸, nh−ng còng cã nh÷ng lo¹i cßn ®ang ®−îc nghiªn cøu. Theo ®Ò xuÊt cña Uû ban chän lùa kü thuËt lμm l¹nh, §HKK vμ b¬m nhiÖt cña UNEP vµ kinh nghiÖm cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp, c¸c m«i chÊt cho trong b¶ng 4 ®−îc khuyÕn c¸o nªn dïng lµm m«i chÊt thay thÕ. III. C¸c khã kh¨n trë ng¹i T¹i c¸c n−íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, tiÕn tr×nh lo¹i trõ m«i chÊt l¹nh CFC ®−îc b¾t ®Çu tõ lÜnh vùc lµm l¹nh gia dông, cho ®Õn nay ®· ®−îc hoµn tÊt. Tuy nhiªn c¸c c«ng nghÖ míi trong lÜnh vùc nµy vÉn ch−a ®−îc tiªu chuÈn ho¸ mét c¸ch thèng nhÊt ngay trong c¸c n−íc ph¸t triÓn. C¸c n−íc ch©u ¢u ®· ®Ò ra nh÷ng quy t¾c nghiªm ngÆt nh»m chÊm døt sö dông c¸c hîp chÊt HCFC nh− HCFC 22, HCFC123... ®ång thêi tËp trung nghiªn cøu sö dông c¸c HFC vµ hçn hîp, NH3, c¸c hydrocarbon ®−îc ®iÒu chÕ theo c«ng nghÖ míi cã vßng tuÇn hoµn thø cÊp kh«ng chøa c¸c chÊt ®éc h¹i vµ ch¸y næ. N−íc Mü mét mÆt vÉn chñ tr−¬ng sö dông c¸c chÊt HCFC nh− HCFC123 v× cho r»ng chóng cã ODP nhá ®Õn møc kh«ng ®¸ng kÓ nªn kh«ng cÇn thiÕt ph¶i bÞ lo¹i trõ, mÆt kh¸c tiÕp tôc nghiªn cøu kü thuËt chÕ t¹o vµ hoµn thiÖn c«ng nghÖ ®Ó t¨ng COP cña thiÕt bÞ vµ gi¶m l−îng m«i chÊt rß rØ ra m«i tr−êng. Trong khi ®ã, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ch−a s½n sµng tiÕn hµnh chuyÓn ®æi CFC sang m«i chÊt l¹nh míi an toµn v× ch−a x¸c ®Þnh ®−îc h−íng chän lùa m«i chÊt thÝch hîp. §ã chÝnh lµ mét th¸ch thøc ®èi víi c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh lo¹i trõ CFC, c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt nam ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc c«ng nghÖ phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ khÝ hËu, vÒ ph−¬ng thøc lµm viÖc vµ c¸c ®iÒu kiÖn x· héi... ®Ó tõ ®ã chän lùa vµ dÔ dµng tiÕp nhËn c¸c c«ng nghÖ míi. Thùc tÕ cho thÊy viÖc thay thÕ c¸c CFC b»ng m«i chÊt l¹nh an toµn nh− ®· nªu ë trªn lµ mét qu¸ tr×nh kh«ng dÔ dµng vµ ®¬n gi¶n. NÕu dïng c¸c ®¬n chÊt HCFC hoÆc HFC ®Ó thay thÕ CFC trong c¸c hÖ thèng l¹nh ®ang ho¹t ®éng, sÏ n¶y sinh kh¸ nhiÒu khã kh¨n vÒ ph−¬ng diÖn kü thuËt, ®ßi hái ph¶i cã Kü thuËt thÝch øng. §ã lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi c¸c n−íc mµ ë ®ã, c«ng nghÖ l¹nh chØ míi ë tr×nh ®é kü thuËt øng dông nh− n−íc ta. NÕu dïng c¸c hçn hîp, yªu cÇu kü thuËt cµng cao h¬n do ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thµnh phÇn tû lÖ cña c¸c ®¬n chÊt trong hçn hîp tr−íc khi bæ sung m«i chÊt vµo hÖ thèng bÞ rß rØ. Ta xÐt tr−êng hîp cô thÓ dïng c¸c m«i chÊt l¹nh chuyÓn tiÕp lµ ®¬n chÊt HCFC22 vµ HFC134a thay vµo hÖ thèng CFC12 vµ HCFC123 thay vµo hÖ thèng CFC11. 1. Thay thÕ CFC12 b»ng HCFC22 HCFC22 lµm viÖc ë ¸p suÊt cao h¬n, cã n¨ng suÊt l¹nh thÓ tÝch cao h¬n CFC12 nªn ®é bÒn cña hÖ thèng cò ph¶i ®ñ lín, ph¶i thay m¸y nÐn vµ ®éng c¬ ®iÖn phï hîp. HCFC22 kh«ng hoµn toµn hoµ tan dÇu nªn ph¶i chän lo¹i dÇu phï hîp, ph¶i l¾p ®Æt bé t¸ch dÇu, thay bé läc. HCFC22 cã chÕ ®é tiÕt l−u kh¸c víi CFC12 nªn ph¶i thay van tiÕt l−u. 2. Thay thÕ CFC12 b»ng HFC134a HFC134a phï hîp víi hÇu hÕt kim lo¹i, hîp kim nghÜa lµ kh«ng g©y ra t¸c dông ho¸ häc víi c¸c kim lo¹i trong hÖ thèng l¹nh sö dông CFC12. Khi lµm l¹nh tíi nhiÖt ®é thÊp h¬n - 100C, n¨ng suÊt l¹nh cña hÖ thèng bÞ gi¶m, ph¶i thay ®æi chÕ ®é tiÕt l−u. Kh«ng thÓ dïng HFC134a cho c¸c hÖ thèng t¹o ®é l¹nh thÊp. HFC134a phï hîp víi môc ®Ých ®iÒu hoµ kh«ng khÝ. HFC134a Ýt hoµ tan dÇu nhên vµ chØ phï hîp víi dÇu tæng hîp polyolester. DÇu polyolester cã ®Æc tÝnh hót Èm m¹nh, cã thÓ hót Èm trong kh«ng khÝ. Khi bÞ nhiÔm Èm, dÇu polyolester ph¶n øng víi Èm t¹o ra carbon acid t¸c dông víi kim lo¹i trong hÖ thèng l¹nh, sinh ra líp cÆn cã thÓ g©y t¾c bé tiÕt l−u, lµm kÑt m¸y nÐn rÊt nguy hiÓm. Do vËy, ®Ó thö ®é kÝn vµ lµm vÖ sinh hÖ thèng ph¶i dïng Nit¬ kh« nÐn, kh«ng thÓ dïng kh«ng khÝ nÐn nh− trong hÖ thèng l¹nh sö dông CFC12. Khi thay thÕ HFC134a vµo hÖ thèng CFC12, cÇn ph¶i thay bé läc vµ bé chØ thÞ ®é Èm, thay c¸c chi tiÕt ®Öm kÝn, do¨ng (hÖ thèng hë) b»ng lo¹i vËt liÖu chÞu dÇu ester, ®iÒu chØnh chÕ ®é tiÕt l−u hoÆc thay thÕ bé tiÕt l−u phï hîp. Trong c¸c hÖ thèng lín dïng m¸y nÐn ly t©m, cÇn ph¶i thay ®æi tèc ®é m¸y nÐn hoÆc ®éng c¬ kÐo ®Ó b¶o ®¶m hÖ thèng ho¹t ®éng b×nh th−êng.
3. Thay CFC11 b»ng HCFC123 HCFC123 cã thÓ ®−îc dïng ®Ó thay thÕ CFC11 trong c¸c hÖ thèng l¹nh m¸y nÐn ly t©m kiÓu hë lµm m¸t n−íc, kh«ng ph¶i thay dÇu. HCFC123 hoµ tan m¹nh mét sè chÊt dÎo vµ cao su nªn ph¶i thay c¸c do¨ng ®Öm kÝn ®Ó tr¸nh rß rØ. §èi víi c¸c hÖ thèng nöa kÝn cã ®éng c¬ kh«ng guång giã ph¶i thay thÕ ®éng c¬. HCFC123 cã hiÖu qu¶ n¨ng l−îng thÊp h¬n CFC11, nªn ph¶i thay m¸y nÐn vµ ®éng c¬ lín h¬n. HCFC123 lµ mét chÊt ®éc, bëi vËy trong phßng m¸y ph¶i cã thiÕt bÞ kiÓm so¸t m«i chÊt, hÖ thèng qu¹t giã vµ b¸o ®éng. HÖ thèng dïng CFC11 vµ HCFC123 cã ¸p suÊt thÊp, do ®ã viÖc gi¶m ph¸t th¶i m«i chÊt khi lµm s¹ch kh«ng khÝ lµ ®iÒu quan träng vµ khã kh¨n. Tõ c¸c ph©n tÝch ë trªn, cã thÓ thÊy: viÖc thay thÕ m«i chÊt l¹nh CFC b»ng c¸c m«i chÊt l¹nh chuyÓn tiÕp cã ODP nhá hoÆc b»ng 0 lµ mét qu¸ tr×nh kh«ng ®¬n gi¶n. ChÝnh v× vËy ®· x¶y ra kh«ng Ýt tr−êng hîp ph¶n khoa häc: ë n−íc ta, t¹i mét sè c¬ së b¶o d−ìng hÖ thèng ®iÒu hoµ khÝ hËu trªn «t«, kü thuËt viªn ®· thay ng−îc HFC134a b»ng CFC12 cho thuËn tiÖn! §èi víi c¸c hÖ thèng l¹nh lín, viÖc thay thÕ cµng trë nªn phøc t¹p, ®ßi hái ph¶i cã sù trî gióp cña c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¸c chuyªn gia ®Ó thùc hiÖn Kü thuËt thÝch øng. §ã lµ vÊn ®Ó lín rÊt khã gi¶i quyÕt ®èi víi hÇu hÕt c¸c c¬ së sö dông hÖ thèng l¹nh ë n−íc ta. §Ó thay thÕ c¸c CFC b»ng c¸c m«i chÊt an toµn víi m«i tr−êng, cÇn ph¶i lùa chän c«ng nghÖ vµ kü thuËt phï hîp víi tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña c¸c c¬ së sö dông hÖ thèng l¹nh. IV. Chän c«ng nghÖ vμ kü thuËt phï hîp 1. Chän kü thuËt vμ quy m« hÖ thèng §Ó lo¹i trõ ODS theo ®óng lÞch tr×nh, chóng ta ph¶i chän c«ng nghÖ l¹nh phï hîp vµ thùc hiÖn c¸c quy tr×nh kü thuËt cho phÐp nh»m b¶o vÖ m«i tr−êng. §ã còng lµ ph−¬ng h−íng phï hîp víi hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cña ta. Quy tr×nh kü thuËt ®èi víi thiÕt bÞ dïng ODS gåm thay thÕ – chuyÓn ®æi vμ thÝch øng m«i chÊt míi. Quy tr×nh kü thuËt ®èi víi m«i chÊt ODS gåm thu gom, t¸i chÕ, phôc håi vμ tiªu huû. Thay thÕ - chuyÓn ®æi (Drop - in replacement) - gäi t¾t lµ ChuyÓn ®æi - lµ thñ tôc thay m«i chÊt CFC trong hÖ thèng l¹nh ®ang sö dông b»ng m«i chÊt kh«ng chøa Chlorine. Trong quy tr×nh ChuyÓn ®æi, kh«ng ®ßi hái ph¶i söa ®æi lín vÒ thiÕt bÞ, nh−ng còng cã thÓ cã nh÷ng thay ®æi phô nh− thay dÇu, thay vËt liÖu lµm kÝn, thay chèng Èm, thay bé tiÕt l−u... tuú theo møc ®é phï hîp cña m«i chÊt míi ®èi víi hÖ thèng. ChuyÓn ®æi lµ quy tr×nh ®¬n gi¶n nhÊt. Kinh nghiÖm cña c¸c n−íc c«ng nghiÖp vµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn ®· chØ ra r»ng: thñ tôc ChuyÓn ®æi tr−íc tiªn nªn thùc hiÖn trªn c¸c hÖ thèng l¹nh cã quy m« nhá vμ võa. Nh− vËy râ rµng lµ: víi tr×nh ®é ë møc kü thuËt øng dông, tr−íc m¾t ViÖt nam nªn sö dông Kü thuËt ChuyÓn ®æi ®Ó thùc hiÖn viÖc lo¹i bá CFC trong c¸c hÖ thèng cã quy m« nhá vµ võa. 2. Chän c«ng nghÖ vμ m«i chÊt l¹nh C¨n cø vµo ®Ò xuÊt cña Uû ban chän lùa kü thuËt lμm l¹nh, §HKK vμ b¬m nhiÖt cña Ch−¬ng tr×nh Liªn HiÖp Quèc vÒ m«i tr−êng (UNEP), ta cã thÓ chän c¸c m«i chÊt HCFC123, HFC134a, hçn hîp, HCFC22, HFC152a, hydrocarbon ®Ó thay thÕ c¸c CFC bÞ lo¹i bá. Theo c¸c tiªu chÝ ®· nªu trong môc IV.a th× cã thÓ lËp b¶ng ®Ó chän nh− sau (b¶ng 5): B¶ng 5 Chän m«i chÊt theo Quy m« hÖ thèng vμ Tr×nh ®é Kü thuËt Quy m« hÖ thèng - Quy tr×nh kü thuËt cÇn ¸p dông M«i chÊt M«i chÊt chän lùa bÞ lo¹i bá Lín Trung b×nh Nhá HCFC123 CFC11 ThÝch øng ThÝch øng/ ChuyÓn ®æi CFC12 ThÝch øng ThÝch øng ChuyÓn ®æi HFC.134a R502 ThÝch øng ThÝch øng
TiÕp b¶ng 5 Quy m« hÖ thèng - Quy tr×nh kü thuËt cÇn ¸p dông M«i chÊt M«i chÊt chän lùa bÞ lo¹i bá Lín Trung b×nh Nhá HCFC22 CFC12 ThÝch øng ThÝch øng ThÝch øng CFC12 ThÝch øng ThÝch øng ThÝch øng Hçn hîp R502 ThÝch øng ThÝch øng CFC12 ChuyÓn ®æi ChuyÓn ®æi Hydrocarbon R502 ThÝch øng ThÝch øng Tõ trªn ta thÊy cã thÓ chän kü thuËt ChuyÓn ®æi nh− sau: - Dïng HCFC123 thay cho CFC11 ë hÖ thèng quy m« võa cã m¸y nÐn hë - Dïng HFC134a thay cho CFC12 ë hÖ thèng quy m« nhá - Dïng Hydrocarbon thay cho CFC12 ë hÖ thèng cã quy m« võa vµ nhá. Tuy nhiªn nÕu dïng HCFC123 thay CFC11 ë hÖ thèng quy m« võa vµ dïng HFC134a thay CFC12 ë hÖ thèng quy m« nhá, th× vÒ l©u dµi sÏ l¹i ph¶i chuyÓn ®æi lÇn thø hai sang m«i chÊt kh¸c v× HCFC123 vµ HFC134a chØ lµ c¸c m«i chÊt chuyÓn tiÕp, lóc ®ã l¹i ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng biÖn ph¸p kü thuËt phøc t¹p vµ tèn kÐm. VËy chØ cã hydrocarbon lµ ®¸p øng ®−îc môc tiªu ®· nªu. Thùc tÕ ®· chØ ra r»ng C«ng nghÖ hydrocarbon ®· ®−îc øng dông thµnh c«ng ë hÇu hÕt c¸c n−íc c«ng nghiÖp còng nh− ë nhiÒu n−íc ®ang ph¸t triÓn trong lÜnh vùc lµm l¹nh cã quy m« võa vµ nhá. ë ViÖt nam, c«ng nghÖ l¹nh hydrocarbon ®· ®−îc h·ng ECOZON BV Hµ Lan giíi thiÖu, tæ chøc kho¸ tËp huÊn th¸ng 5 n¨m 1999 vµ ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm trªn c¸c §HKK xe con, cã kÕt qu¶ tèt. V. KÕt luËn 1. Trong giai ®o¹n tr−íc m¾t, ®Ó tiÕn tr×nh lo¹i trõ ODS trong 50% hÖ thèng l¹nh dïng CFC cña chóng ta ®−îc thùc hiÖn ®óng kú h¹n, cÇn øng dông ngay c«ng nghÖ hydrocarbon vµo c¸c hÖ thèng l¹nh CFC cì nhá vµ trung b×nh, bao gåm thiÕt bÞ l¹nh gia ®×nh, th−¬ng m¹i... ®Æc biÖt lµ trong §HKK « t«. 2. ViÖc øng dông c«ng nghÖ hydrocarbon tr−íc tiªn ph¶i ®−îc tiÕn hµnh t¹i tÊt c¶ c¸c c¬ së dÞch vô söa ch÷a thiÕt bÞ l¹nh, x−ëng b¶o d−ìng §HKK « t«. 3. C«ng nghª hydrocarbon, còng nh− c¸c c«ng nghÖ míi trong lÜnh vùc lµm l¹nh nh»m b¶o vÖ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña m«i tr−êng, cÇn ®−îc cËp nhËt vµ ®−a vµo ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ®¹i häc chuyªn ngµnh lµm l¹nh. 4. Nhµ n−íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch nh»m thóc ®Èy viÖc øng dông c«ng nghÖ hydrocarbon nh− nhËp khÈu c¸c m«i chÊt l¹nh hydrocarbon, x©y dùng c¸c ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, huÊn luyÖn c«ng nghÖ míi, qu¶n lý m«i chÊt l¹nh dÔ ch¸y, thu håi m«i chÊt CFC... Lµm ®−îc nh− vËy, Ch−¬ng tr×nh quèc gia cña ViÖt nam nh»m lo¹i trõ c¸c chÊt lµm suy gi¶m tÇng «z«n ch¾c ch¾n sÏ tõng b−íc thµnh c«ng. Tµi liÖu tham kh¶o [1]. "Technologies for Protecting the Ozone Layer". Catalogue: "Refrigeration, Air Conditioning and Heat Pumps". UNEP 1994 [2]. "1994 Report of the Refrigeration, Air Conditioning and Heat Pumps Technical Options Committee". UNEP 1995 Assessment. A.Developing country aspects. [3]. "Hydrocarbon Technology" II. Klaus Meyesen. Eschborn, 1996. [4]. "The twelve advantages of hydrocarbon techology". Klaus Meyen.Germany. Conference on hydrocarbon Fluids in Domestic and Commercial Refrigeration Appliances - India. Eco - Refrigeration 1996. [5]. "Commercial Refrigeration Appliances using Hydrocarbon Refrigerants". An Ecofrig 1997. [6]. "Hydrocarbons and other progressive answers refrigeration". Greenpeace 1995. [7]. "Natural working Fluids 98". IIR - Gustav Lorentzen Conferece. Oslo, Norway 1998