Báo cáo khoa học: "Kỹ thuật thu tín hiệu DVB-T trong môi tr-ờng di động và một số ứng dụng trong điều khiển"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

62
lượt xem 8
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Bài báo giới thiệu cấu trúc tín hiệu DVB-T, đ-a ra ph-ơng án tối -u nhằm thu và phân tích tín hiệu DVB-T trong môi tr-ờng di động mà không yêu cầu thay đổi cấu trúc của hệ thống. Thu tín hiệu DVB trong môi tr-ờng di động là việc cần quan tâm tới do sự phát triển rất nhanh của khoa học kỹ thuật và nhu cầu xã hội. Nh-ng về bản chất việc thu di động tín hiệu DVB là việc không đ-ợc các nhà thiết kế hệ thống đặt ra nh- một tiêu chuẩn chính...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Kỹ thuật thu tín hiệu DVB-T trong môi tr-ờng di động và một số ứng dụng trong điều khiển"

Kü thuËt thu tÝn hiÖu DVB-T trong m«i tr−êng di ®éng vµ mét sè øng dông trong ®iÒu khiÓn NCS NguyÔn Quang tuÊn Tr−êng §¹i häc Giao th«ng T©y Nam Trung Quèc Tãm t¾t: Bμi b¸o giíi thiÖu cÊu tróc tÝn hiÖu DVB-T, ®−a ra ph−¬ng ¸n tèi −u nh»m thu vμ ph©n tÝch tÝn hiÖu DVB-T trong m«i tr−êng di ®éng mμ kh«ng yªu cÇu thay ®æi cÊu tróc cña hÖ thèng. Thu tÝn hiÖu DVB trong m«i tr−êng di ®éng lμ viÖc cÇn quan t©m tíi do sù ph¸t triÓn rÊt nhanh cña khoa häc kü thuËt vμ nhu cÇu x· héi. Nh−ng vÒ b¶n chÊt viÖc thu di ®éng tÝn hiÖu DVB lμ viÖc kh«ng ®−îc c¸c nhμ thiÕt kÕ hÖ thèng ®Æt ra nh− mét tiªu chuÈn chÝnh thøc. Th«ng qua kh¶ n¨ng thu, xö lÝ tÝn hiÖu DVB trong m«i tr−êng di ®éng ®· më ra kh¶ n¨ng øng dông tÝn hiÖu nμy trong mét sè lÜnh vùc kh¸c ngoμi môc tiªu chinh cña hÖ thèng, nh− øng dông trong viÖc ®Þnh vÞ ®èi t−îng, ®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ tù ®éng, robot ho¹t ®éng ®éc lËp... Summary: The article introduces DVB-T signal structure and proposes an optimal method for receiving and analysing DVB-T signals in mobile environment without changing the structure of the digital television system. It's essential to pay attention to DVB signal reception in mobile environment because of the rapid development in engineering and society's needs. Basically, mobile DVB signal reception is not put forward as an official standard by system designers. However, DVB signal reception and analysis in mobile environment has opened up a possibility of applying this signal CT 2 in other fields rather than the main purpose of DVB system, such as object navigation, automatic appliance controller, independently operating robots, etc. 1. Giíi thiÖu chung Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c hÖ thèng truyÒn h×nh sè chÊt l−îng cao cho phÐp thu c¸c ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh vµ c¸c dÞch vô sè liÖu tèc ®é cao ®· vµ ®ang ®−îc nghiªn cøu ngµy cµng hoµn thiÖn, sè l−îng c¸c quèc gia ®−a tiªu chuÈn DTV vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn hÖ thèng truyÒn h×nh ngµy mét nhiÒu, ®Æc biÖt lµ c¸c n−íc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn. HÖ thèng DTV ®−îc øng dông phæ biÕn nhÊt hiÖn nay lµ hai hÖ thèng, ATSC (Advanced Television Systems committee) ®−îc dïng chñ yÕu tai B¾c Mü, Canada. ChØ riªng trong lôc ®Þa B¾c Mü tíi ®Çu n¨m 2006 ®· cã kho¶ng 1600 ®µi ph¸t truyÒn h×nh sè. HÖ thèng phæ biÕn thø hai lµ hÖ thèng DVB-T (Digital Video Broadcasting – Terrestrial) ®−îc dïng chñ yÕu t¹i ch©u ¢u, c¸c n−íc thuéc ch©u ¸, Phi vµ Nam Mü. Tíi ®Çu n¨m 2006 chØ tÝnh riªng n−íc Anh ®· cã h¬n 5 triÖu m¸y thu DVB-T ®−îc dïng (Set-top box), t¹i §øc sè l−îng m¸y thu kho¶ng 3 triÖu chiÕc, t¹i VN còng ®· chuÈn bi kÕt thóc qu¸ tr×nh thö nghiÖm vµ ®−a vµo khai th¸c chÝnh thøc. Nãi chung c¶ hai hÖ thèng chØ kh¸c nhau trªn ph−¬ng diÖn ®iÒu chÕ tÝn hiÖu do ®ã cã c¸c −u khuyÕt ®iÓm kh¸c nhau, nh−ng nguyªn lý hÖ thèng vµ hiÖu qu¶ øng dông vÒ c¬ b¶n kh«ng kh¸c nhau nhiÒu. Víi cÊu tróc m· ho¸ dùa trªn c¸c gãi MPEG-2, th«ng qua c¸c b−íc xö lý chÌn m· söa lçi vµ ®iÒu chÕ theo ph−¬ng ph¸p m· ho¸ ®a tÇn trùc giao COFDM (Code Orthogonal Frequency
Division Multiplexing), tÝn hiÖu DVB-T cã nhiÒu −u ®iÓm næi tréi so víi tÝn hiÖu truyÒn h×nh t−¬ng tù. §ã lµ kh¶ n¨ng chèng nhiÔu, tù söa lçi ph¸t sinh trªn ®−êng truyÒn cao; cã kh¶ n¨ng lo¹i trõ hiÖu øng ®a ®−êng vµ chèng ®−îc hiÖn t−îng thu tÝn hiÖu thø cÊp; cung cÊp h×nh ¶nh, ©m thanh chÊt l−îng cao, ®¸p øng tiªu chuÈn HDTV ®ång thêi cßn cã thÓ cung cÊp c¸c luång th«ng tin tèc ®é cao cho c¸c môc ®Ých kh¸c. VÊn ®Ò cÇn quan t©m ®èi víi c¸c n−íc øng dông c¸c hÖ thèng DTV hiÖn nay chØ lµ chän c¸c bé tiªu chuÈn DTV nh− thÕ nµo ®Ó phï hîp víi ®Æc thï ®Þa lÝ, kinh tÕ còng nh− d©n téc cña tõng n−íc. XuÊt ph¸t tõ tÝnh chän läc cao khi thu, gi¶i m· tÝn hiÖu DVB-T, do quan ®iÓm khi thiÕt kÕ hÖ thèng cña c¸c nhµ thiÕt kÕ ®· kh«ng ®Æt yªu cÇu thu di ®éng thµnh tiªu chuÈn chÝnh cña hÖ thèng dÉn tíi viÖc thu trong m«i tr−êng di ®éng hoÆc m¸y x¸ch tay trë nªn khã kh¨n. Do nhu cÇu sö dông ph¸t triÓn nªn ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu, thö nghiÖm dùa trªn cÊu tróc cña tÝn hiÖu DTV víi c¸c ph−¬ng ph¸p vµ c¸c ®Ò xuÊt kü thuËt kh¸c nhau, nh−ng nãi chung c¸c ®Ò xuÊt vÉn cßn cã c¸c h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Bµi b¸o ®i vµo h−íng x©y dùng ph−¬ng ¸n sö dông antena ®a hîp (diversity antena) kÕt hîp bé chän cæng logic nh»m lùa chän mÉu tÝn hiÖu DTV thÝch hîp nhÊt t¹i vi trÝ thu cïng mét sè kÕt qu¶ thö nghiÖm tai §øc, Singapore. C¸c thö nghiÖm ®· chøng minh kh¶ n¨ng thu tèt tÝn hiÖu DTV trong c¶ tr−êng hîp bÞ che khuÊt, c−êng ®é tr−êng yÕu, gi¶m thiÓu hiÖu øng Doppler, lo¹i trõ tÝn hiÖu ph¶n x¹ do c¸c bøc t−êng hoÆc do c¸c kÕt cÊu bª t«ng cèt thÐp vèn rÊt nhiÒu trong c¸c thµnh phè. Thùc hiÖn tèt viÖc thu di ®éng tÝn hiÖu DTV, cô thÓ lµ tÝn hiÖu DVB-T ®· më ra kh¶ n¨ng øng dông tÝn hiÖu DVB-T trong mét sè lÜnh vùc nh− ®iÒu hµnh, ®Þnh vÞ hÖ thèng xe Bus, taxi, c¸c thiÕt bÞ c¸ nh©n, thùc hiÖn ®iÒu khiÓn c¸c thiÕt bÞ tù ®éng, Robot lµm viÖc trong m«i tr−êng ®éc CT 2 lËp... T¹i phÇn cuèi bµi b¸o còng giíi thiÖu mét m« h×nh hÖ thèng ®Þnh vÞ vµ truyÒn sè liÖu dïng tÝn hiÖu DVB-T, ®éc gi¶ quan t©m cã thÓ t×m ®äc kü h¬n trong bµi “CÊu tróc tÝn hiÖu DVB-T vµ kh¶ n¨ng øng dông trong kÜ thuËt ®Þnh vÞ“ T¹p chÝ Khoa häc Giao th«ng VËn t¶i, sè 14 th¸ng 5/2006 - Tr−êng §¹i häc Giao th«ng vËn t¶i. 2. tÝn hiÖu DVB-T Chóng ta ®· biÕt tÝn hiÖu truyÒn h×nh sè DVB-T ®−îc h×nh thµnh trªn c¬ së gia c«ng, ®iÒu chÕ c¸c luång tÝn hiÖu gåm c¸c gãi d÷ liÖu MPEG-2 gäi lµ c¸c TS (Transport Streams). C¸c luång TS bao gåm c¸c gãi TS c¬ së liªn tôc, mçi gãi c¬ së cã ®é dµi 188 Bytes, trong ®ã cã 4 Bytes ®Çu tiªn gäi lµ c¸c mµo ®Çu ®−îc dïng ®Ó ®ång bé, nhËn d¹ng gãi, ®©y lµ ®Æc tÝnh quan träng ®Ó lîi dông tÝn hiÖu DVB-T cho c¸c môc ®Ých kh¸c víi môc ®Ých chÝnh cña hÖ thèng truyÒn h×nh sè. §Ó hÖ thèng ho¸ vÊn ®Ò, chóng ta nh¾c l¹i s¬ bé m« h×nh gia c«ng tÝn hiÖu DVB-T trªn quan ®iÓm nªu bËt nh÷ng ®Æc tr−ng cña lo¹i tÝn hiÖu nµy. C¸c luång TS ®−îc gia c«ng vµ ®iÒu chÕ trong DVB-T theo l−îc ®å nh− h×nh 1. Quan s¸t s¬ ®å khèi cã thÓ thÊy qu¸ tr×nh ®iÒu chÕ ®−îc chia lµm hai phÇn chÝnh, phÇn ®Çu gåm c¸c khèi riªng lÎ cã mÆt trong tÊt c¶ c¸c hÖ thèng DVB, phÇn thø hai tõ khèi chÌn néi bé trë ®i chØ cã ë hÖ thèng DVB-T. VÒ c¬ b¶n qu¸ tr×nh gia c«ng cã 3 nhiÖm vô chÝnh: Rêi r¹c n¨ng l−îng vµ ®ång bé, ®iÒu chÕ vµ chèng lçi, m· ho¸ chia ®a tÇn trùc giao.
H×nh 1. S¬ ®å khèi qu¸ tr×nh gia c«ng, ®iÒu chÕ tÝn hiÖu DVB-T 2.1. Qu¸ tr×nh rêi r¹c n¨ng l−îng vµ ®ång bé T¹i ®©y c¸c d÷ liÖu cña giao diÖn b¨ng c¬ së (c¸c TS cña tÝn hiÖu MFEG-2) sÏ phèi hîp víi mét luång bit ®−îc t¹o ra tõ bé ph¸t nhiÔu gi¶ ngÉu nhiªn th«ng qua thanh ghi dÞch håi quy (Feedback Shift Register). Môc ®Ých cña thuËt to¸n nh»m ®¹t ®−îc mËt ®é phæ c«ng suÊt t−¬ng ®èi b»ng ph¼ng, chØ c¸c byte ®ång bé cña c¸c gãi TS ®−îc gi÷ nguyªn d¹ng nh»m môc ®Ých ®ång bé. Bé ph¸t xung gi¶ ngÉu nhiªn ®−îc t¸i t¹o nhê mét mÉu bit x¸c ®Þnh tr−íc víi mçi 8 gãi TS. Bé gi¶i m· biÕt thêi ®iÓm b¾t ®Çu cña d·y do ph−¬ng ph¸p ®¶o xung ®ång bé. 2.2. B¶o vÖ lçi vµ ®iÒu chÕ: CT 2 ViÖc b¶o vÖ lçi ®Çu ra ®−îc tùc hiÖn th«ng qua thao t¸c m· ho¸ ra (Outer Encoder), t¹i ®©y gãi TS ®−îc kÕt hîp víi mét m· kiÓu h−íng byte t¹o ra mét khèi byte cã kh¶ n¨ng chèng lçi ngay t¹i goi TS. M· khèi söa lçi dïng trong DVB-T lµ m· Reed- Solomon cã ®é dµi ®Çy ®ñ (255 239) cã nghÜa cø 239 byte th«ng tin th× cã thÓ söa lçi cho 16 byte. Nh−ng gãi TS chØ cã ®é dµi 188 byte nªn trong m· khèi RS sÏ cã 51 byte ®Çu tiªn nhËn gi¸ trÞ “0” vµ kh«ng truyÒn ®i, lóc nµy m· RS ng¾n (204 188) ®−îc t¹o nªn. Ph−¬ng ph¸p söa lçi nµy cho phÐp söa sè l−îng bit lçi lín h¬n nhiÒu c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng th−êng. TiÕp theo lµ thao t¸c chÌn khèi ®Çu ra (Outer Interleaver) viÖc chÌn kh«ng nh»m môc ®Ých t¨ng kh¶ n¨ng söa lçi mµ chØ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho thao t¸c söa lçi, ph©n biÖt râ rµng c¸c khèi mµ th«i. Khèi chÌn ®−îc ®äc vµo bé nhí ma trËn tuyÕn tÝnh theo hµng vµ lÊy ra theo cét, vËy chÌn khèi sÏ tèn dung l−îng bé nhí, nh−ng thuËn lîi trong viÖc t¨ng ®é nhËy, dÔ ®ång bé vµ chèng l¹i c¸c nhiÔu lo¹n cã chu kú. Trong hÖ DVB-T dïng c¸ch chÌn xo¾n víi ®é s©u chÌn I = 12 vµ trÔ c¬ së M = 17. Bé chÌn xo¾n bao gåm (I-1) thanh ghi dÞch víi ®é dµi M, 2M, ..., (I-1)M t¸ch biÖt theo thø tù. KÓ tõ thêi ®iÓm nµy c¸c byte kÕ cËn bÞ t¸ch ra tèi thiÓu 204 byte vµ tæng trÔ lµ M(I-1)I cho tÊt c¶ c¸c biÓu t−îng. Trong hÖ DVB-T dïng bé m· ho¸ xo¾n víi tØ lÖ 1/2, cã nghÜa cø mét bit riªng lÎ ë ®Çu vµo th× ®Çu ra xuÊt hiÖn 2 bit, c¸c luång d÷ liÖu ®−îc ®−a qua mét bé ghi dÞch theo kiÓu “ bit by bit” vµ ®Çu ra cã hai luång thu ®−îc do c¸ch kÕt hîp kh¸c nhau trong thanh ghi. Mét phÇn lín phÇn thõa do tû lÖ m· ho¸ 1/2 t¹o nªn sÏ bÞ lo¹i trõ do thñ thuËt ®¸nh thñng. NÕu cø bit thø 3 lµ bÞ g¹t bá th× ta goi tØ lÖ m· lµ 3/4 thay cho 1/2. Trong DVB cã c¸c tØ lÖ m· ho¸ nh− sau: 1/2; 2/3; 3/4; 5/6; 7/8.
B−íc tiÕp theo trong xö lý ®iÒu chÕ DVB-T lµ chÌn néi bé (Inner Interleaver) nh»m chèng nh÷ng lçi néi bé cã thÓ ph¸t sinh trªn ®−êng truyÒn do hiÖu øng déi cña kªnh theo tÇn sè, thùc chÊt cña chÌn néi bé lµ lµ bé chÌn bit víi 126 bit ®−îc ®−a vµo kÕt hîp víi khèi d÷ liÖu ®· ®−îc m· ho¸ phÝa tr−íc. TiÕp theo lµ khèi quan träng ®Æc tr−ng cho DVB-T dã lµ khèi ®iÒu chÕ ®a tÇn trùc giao OFDM, më ®Çu lµ khèi chÌn biÓu t−îng. Sau bé chÌn biÓu t−îng lµ mét bé chÌn c¸c d·y gi¶ ngÉu nhiªn lµm thay ®æi tÝnh chÊt cña c¸c d·y biÓu t−îng nµy. KÕt qu¶ mçi biÓu t−îng sÏ ®−îc mang mét tÇn sè kh¸c nhau. Th«ng qua xö lý chÌn biÓu t−îng sÏ mÆt n¹ ho¸ c¸c biÓu t−îng. Mçi sãng mang riªng cña tÝn hiÖu OFDM sÏ ®−îc ®iÒu chÕ t¸ch biÖt, cã thÓ chän mét trong ba ph−¬ng ph¸p: QPSK, 16-QAM, 64-QAM. ViÖc chØ ®Þnh dïng 2; 4 hay 6 d·y bit liªn tôc theo mét sãng mang thùc hiÖn th«ng qua m· Gray. Mét ®Æc ®iÓm n÷a cña hÖ DVB lµ cã thÓ ®iÒu chÕ theo kiÓu tuÇn tù, cã nghÜa hai luång tÝn hiÖu hoµn toµn ®éc lËp cã thÓ ®−îc ph¸t cïng lóc trªn mét kªnh tÝn hiÖu, nh−ng cã ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ kh¸c nhau, vÝ dô QPSK cho luång cã ®é −u tiªn caovµ 16-QAM cho luång cã ®é −u tiªn thÊp. Do ®ã kh¶ n¨ng chèng lçi ph¸t kh¸c nhau mét chót, luång −u tiªn cao dïng cho luång d÷ liÖu tèc ®é thÊp, tØ lÖ C/N cung thÊp h¬n, luång −u tiªn thÊp dïng cho luång d÷ liÖu tèc ®é cao vµ cã tØ sè C/N cao h¬n, ®Ó øng dông tÝn hiÖu DVB-T cho môc ®Ých ®iÒu khiÓn th× ®©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó göi c¸c b¶n tin ®iÒu khiÓn trong kªnh tÝn hiÖu truyÒn h×nh. 2.3. M∙ ho¸ ®a tÇn trùc giao (COFDM) ViÖc truyÒn ph¸t tÝn hiÖu mÆt ®Êt th−êng hay bÞ suy yÕu tÝn hiÖu do yÕu tè ®Þa h×nh vµ c¸c cÊu tróc x©y dùng lµm ph¸t sinh ra mét lo¹t c¸c hiÖu øng phô ®Æc biÖt lµ hiÖu øng ®a ®−êng. Khi x©y dùng hÖ thèng DVB-T tuy viÖc thu di ®éng kh«ng ®−îc ®Æt ra nh−ng hÖ thèng còng cã thÓ CT 2 ho¹t ®éng khi ®èi t−îng thu thay ®æi trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh. ViÖc chän ph−¬ng thøc ®iÒu chÕ COFDM lµ thÝch hîp nhÊt trong m«i tr−êng cã nhiÔu giao thoa ®ång kªnh vµ hiÖu øng ®a ®−êng. Ngoµi ra ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ COFDM cßn ®¸p øng cao hiÖu qu¶ sö dông tÇn sè khi thøc hiÖn mang ®¬n tÇn SFN (Single Frequence Network). §iÓm ®Æc biÖt trong DVB-T lµ c¸c biÓu t−îng OFDM bao gåm 1705 sãng mang víi chÕ ®é ph¸t 2K vµ 6817 sãng mang víi chÕ ®é 8K. B¾t ®Çu mçi biÓu t−îng COFDM lµ mét gi·n c¸ch b¶o vÖ víi môc ®Ých chèng chång lÉn biÓu t−îng vµ ph¶n x¹. Gi·n c¸ch b¶o vÖ cã thÓ nhËn mét trong 4 gi¸ trÞ tÝnh theo dé dµi cña chu kú liªn tôc cña biÓu t−îng thùc tÕ: 1/4; 1/8; 1/16; 1/32. Trong DVB-T, c¸c biÓu t−îng OFDM ®−îc nhãm thµnh c¸c trang ph¸t, mçi trang gåm 68 biÓu t−îng liªn tiÕp, 4 trang liªn tiÕp häp thµnh mét siªu trang. H×nh 2 minh ho¹ cÊu tróc trang víi 68 biÓu t−îng. §©y lµ hai tÝn hiÖu tham chiÕu cho kªnh ph¸t, ®−îc ph¸t v¬i tÝ lÖ 1/0.75 so víi biªn ®é c¸c sãng mang nh»m chèng lçi ®−êng truyÒn. TPS pilot (Transmission Parameter Signalling) lµ chñ sãng b¸o hiÖu tham sè ph¸t, nh»m b¸o cho m¸y thu biÕt c¸c tham sè gi¶i m· hiÖn t¹i. TPS ®iÒu chÕ theo kiÓu dÞch kho¸ pha nhÞ ph©n (DBPSK), mçi trang cã mét khèi TPS 68 bit bao gåm 1 bit gi¸ trÞ më ®Çu, 16 bit ®ång bé, 37 bit th«ng tin vµ 14 bit dù tr÷ cã thÓ dïng vµo môc ®Ých chèng lçi. Khèi TPS ®−îc ph¸t trªn 17 sãng mang ë chÕ ®é 2K vµ 68 sãng mang ë chÕ ®é 8K.
H×nh 2. CÊu tróc mét trang OFDM Scattered pilot: Chñ sãng ph©n t¸n; Continual pilot: Chñ sãng liªn tôc. 3. C¸c yªu cÇu khi triÓn khai thu ph¸t DVB-T C¸c tiªu chuÈn dïng ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña DVB-T lµ: tèc ®é d÷ liÖu cho phÐp; tØ lÖ CT 2 C/N yªu cÇu vµ c−êng ®é tr−êng tèi thiÓu cho c¸c chÕ ®é thu kh¸c nhau. Thùc tÕ cã 4 kiÓu thu tÝn hiÖu lµ: thu cè ®Þnh, thu cÇm tay ngoµi trêi, thu cÇm tay trong nhµ vµ thu di ®éng. Trong ph¹m vi bµi viÕt chóng ta chØ quan t©m tíi viÖc thu di ®éng vµ thu cÇm tay trong nhµ. §iÓm kh¸c nhau chÝnh cña c¸c kiÓu thu lµ ®é cao anten (10 m vµ 1.5 m) lµm thiÖt mÊt 12 dB - 18 dB ®é lîi an ten, suy gi¶m ®é lîi do kiÓu anten kho¶ng 7 - 12 dB, suy hao do c¸c kÕt cÊu x©y dùng cì 8 dB. C¨n cø theo ®Æc tr−ng cña tõng kiÓu thu, héi nghÞ th«ng tin v« tuyÕn vïng do ITU tæ chøc th¸ng 5/2006 ®· thèng nhÊt trong nghi nhí CCR ’06 ®ã lµ c−êng ®é tr−êng cho viÖc thu cè ®inh lµ 50 - 54 dB μV/m; thu cÇm tay ngoµi trêi, di ®éng lµ 73 - 79 dB μV/m vµ cÇm tay trong nhµ 85 - 91 dB μV/m trong b¨ng UHF; trong b¨ng VHF lÇn l−ît lµ 46 dB μV/m; 65 dB μV/m; 75 dB μV/m. 4. Thùc hiªn thu di ®éng 4.1. Giíi thiÖu m¹ng Trong vµi n¨m gÇn ®©y viÖc nghiªn cøu thu di ®éng tÝn hiÖu DVB-T ®É ®−îc ®Ò cËp ë mét sè quèc gia nh− Anh, §øc, Trung quèc, Singapore... vµo n¨m 2001 ®· cã kÕt qu¶ ®Çu tiªn cho thÊy cã thÓ thùc hiÖn thu b»ng m¸y cÇm tay trong nhµ, n¨m 2003 ®· cã kÕt qu¶ thùc nghiÖm thu hoµn h¶o tÝn hiÖu DVB-T cho m¸y di ®éng ®Æt trªn xe, c¸c nghiªn cøu ®Òu ®−a ra mét kÕt luËn chung lµ viÖc thu cÇm tay vµ di ®éng thùc hiªn hoµn h¶o víi mét m¹ng DVB-T ®¬n tÇn sè SFN (Single Frequence Networrk). Chóng lµm cho c−êng ®é tr−êng ®−îc ph©n bæ ®Òu h¬n gi÷a
c¸c ®µi ph¸t, tÊt nhiªn còng cã tr−êng hîp trong vïng phñ sãng cña mét SFN nµy l¹i thu ®−îc tÝn hiÖu cña ®µi ph¸t kh¸c do hiÖu øng mµn ch¾n, nh−ng ®iÒu nµy còng kh«ng lµm ¶nh h−ëng nhiÒu tíi chÊt l−îng dÞch vô. 4.2. Kü thuËt anten ®a hîp cho m¸y thu di ®éng XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu tèi −u ho¸ viÖc thu di ®éng tÝn hiÖu DVB-T ®· cã nhiÒu nghiªn cøu ®−îc tiÕn hµnh trong ®ã ®¸ng l−u ý lµ ph−¬ng ¸n giao thoa liªn sãng mang qua s¬ ®å m· ho¸ khö ®a thøc (ICI self-cancellation) nh−ng ph−¬ng ¸n nµy cÇn can thiÖp vµo cÊu tróc hÖ thèng xö lý tÝn hiÖu ph¸t. Ph−¬ng ¸n thø hai kh«ng cÇn can thiÖp vµo cÊu tróc hÖ thèng nh−ng còng cho hiÖu qu¶ cao, chèng hiÖu øng Phading tèt ®ã lµ dïng anten ®a hîp (Diversity antenna). ý t−ëng cña ph−¬ng ¸n lµ nÕu cã hai hay nhiÒu h¬n anten thu tÝn hiÖu ®ång thêi t¹m gäi lµ c¸c nh¸nh ®a hîp ®−îc ®Æt thÝch ®¸ng th× tÝn hiÖu gi¶ do hiÖu øng Phading t¹i hai nh¸nh sÏ kh«ng t−¬ng quan víi nhau. VËy m¸y thu chØ cho phÐp nh÷ng tÝn hiÖu hoµn toµn t−¬ng quan th«ng qua. D−íi ®©y chóng ta sÏ t×m hiÓu kü h¬n vÒ ho¹t ®éng cña kü thuËt anten ®a hîp th«ng qua hai ph−¬ng ¸n cô thÓ. 1) Ph−¬ng ph¸p lùa chän phï hîp SC (Selection Combining) Trong m¹ch SC, tÝn hiÖu ®· so s¸nh tõ nh¸nh anten L nµo ®ã cña anten ®−îc ®−a vµo m¹ch logic ®a hîp. Nh¸nh nµo cã tØ lÖ C/N CT 2 cao h¬n sÏ ®−îc lùa chän vµ ®−a vµo bé gi¶i m·. Nguyªn lý lùa chän phï hîp ®−îc minh ho¹ ë h×nh 3. Thµnh phÇn quan träng nhÊt lµ m¹ch logic H×nh 3. Nguyªn lý ho¹t ®éng m¹ch lùa chän phï hîp ®a hîp, cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu c¸ch, trªn c¬ së tÝn hiÖu DVB-T lu«n mang theo c¸c sãng mang phô OFDM b¨ng hÑp, cã biªn ®é lín h¬n c¸c sãng mang biÓu t−îng, sãng mang nµo cã tØ sè C/N lín nhÊt tõ mét trong 3 nh¸nh anten sÏ ®−îc m¹ch logic lùa chän. Cã thÓ dïng møc t¹p ©m trong nh¸nh ®Ó nhËn d¹ng c«ng suÊt tÝn hiÖu(th«ng qua qu¸ tr×nh xö lý chän läc). Lùa chän phï hîp còng cã thÓ thùc hiÖn theo kiÓu chän luång bit cña c¸c biÓu t−îng kh«ng bÞ chÌn th«ng qua c«ng suÊt tÝn hiÖu ®Ó chän tÝn hiÖu cña mét nh¸nh. Luång TPS cã c«ng suÊt lín nhÊt sÏ cho tØ sè C/N lín nhÊt. Ph−¬ng ph¸p nµy dÔ dµng ¸p dông víi c«ng nghÖ chip-set hiªn nay mµ kh«ng cÇn c¸c biÖn ph¸p më réng ®èi víi m¸y thu. C¸c TS ®−îc ®iÒu khiÓn bëi mét m¹ch logic ®a hîp, c¸c gãi MFEG-2 kh«ng ®óng ®−îc thay b»ng c¸c gãi ®óng, cung cÊp bëi mét trong c¸c nh¸nh anten kh¸c. 2) Ph−¬ng ph¸p kÕt hîp tØ lÖ lín nhÊt MRC (Maximum Ratio Combining): Víi ph−¬ng ph¸p nµy, tÝn hiÖu cña L nh¸nh ®a hîp tr−íc tiªn ®−îc ®ång bé vÒ pha, x¸c ®Þnh träng sè b¶n th©n theo tØ lÖ C/N tøc thêi trong c¸c nh¸nh riªng.
B−íc thø hai lµ céng c¸c tÝn hiÖu ®ång pha vµ träng sè víi nhau, do c¸ch lµm nµy vÒ lý thuyÕt mµ nãi ®· lµm gi¶m hiÖu øng phading h¬n bÊt kú kü thuËt ®a hîp tuyÕn tÝnh nµo kh¸c. Nh−ng thùc hiÖn ®ång bé pha vµ x¸c ®Þnh träng sè phøc t¹p h¬n ph−¬ng ¸n lùa chän phï hîp, víi kh¶ n¨ng tÝch hîp chipset hiÖn nay thi viÖc nµy còng kh«ng khã kh¨n thùc hiÖn. Cã nhiÒu ph−¬ng ¸n ®Ó gi¶i quyÕt nh−ng hiÖu qu¶ nhÊt lµ dùa trªn møc sãng mang phô, thùc hiÖn ®ång bé pha vµ x¸c ®Þnh trong sè b»ng c¸ch nh©n tÝn hiÖu nµy víi to¸n tö liªn hîp phøc cña nã. Trªn h×nh 4 minh ho¹ nguyªn lý ho¹t ®éng cña ph−¬ng ph¸p nµy. T¸c dông cña anten ®a hîp ®· ®−îc nghiªn cøu tØ mØ th«ng qua ph−¬ng ph¸p m« pháng vµ thö nghiÖm thùc tÕ. Thèng kª c¸c thö nghiªm cho thÊy bé rtham sè thÝch hîp nhÊt cho viªc thu di ®éng sö dông kü thuËt anten ®a hîp lµ: ChÕ ®é ®iÒu chÕ 8K, ph−¬ng ph¸p ®iÒu chÕ 16-QAM, tû lÖ m· 2/3 vµ gi·n c¸ch b¶o vÖ Δ = 1/4. Bé tham sè nµy do ng−êi §øc x¸c ®Þnh vµ ®Ò nghÞ, cã thÓ gäi lµ bé tham sè “§øc”. Luång tÝn hiÖu sau khi ®−îc H×nh 4. S¬ ®å nguyªn lý ph−¬ng ¸n MRC x¸c ®Þnh vµ céng sÏ ®−a vµo mach xö lý tÝn hiÖu nh− c¸c m¸y thu cè ®Þnh, lóc nµy tØ sè C/N ®· t¨ng ®¸ng kÓ, lo¹i trõ hiÖu øng CT 2 phading, ngoµi ra cßn h¹n chÕ ®¸ng kÓ hiÖu øng Doppler ph¸t sinh bëi sù dÞch tÇn sè tÝn hiÖu do m¸y thu liªn tôc chuyÓn ®éng víi tèc ®é cao. Cô thÓ h¬n chóng ta cã thÓ quan s¸t trªn h×nh 5. H×nh 5. Quan hÖ gi÷a tÇn sè dÞch chuyÓn Doppler, tØ sè C/N yªu cÇu vμ c¸c d¹ng thu §−êng 1 biÓu thÞ quan hÖ ng−ìng thu víi anten ®¬n vμ dïng m¸y thu cè ®Þnh. §−êng 2 t−¬ng øng víi m¸y thu dïng anten ®a hîp víi thÕ hÖ chipset ®Çu tiªn. §−êng 3 t−¬ng øng víi m¸y thu dïng anten ®a hîp víi thÕ hÖ chipset thø hai.
Trªn h×nh 5, trôc hoµnh ®¹i diÖn cho tÇn sè dÞch chuyÓn Doppler lín nhÊt(Hz), trôc tung ®¹i diÖn cho tØ sè C/N yªu cÇu (dB) ViÖc x¸c ®Þnh tÇn sè Doppler lín nhÊt cho phÐp fD, ®o víi tèc ®é xe v, tØ lÖ víi tèc ®é ¸nh s¸ng c, do ®ã tÇn sè Doppler lín nhÊt lµ hµm cña tÇn sè sãng mang f0 thÓ hiÖn qua c«ng thøc: v fD = f0 (Hz) c VËy víi tÇn sè Doppler 80 Hz t−¬ng øng víi tèc ®é xe 101 km/h ë kªnh 69 vµ 182 km/h ë kªnh 21. Còng theo h×nh 5 chóng ta thÊy khi thu cè ®Þnh víi mét anten cÇn tØ sè C/N 22 dB ®Ó cã h×nh ¶nh tèt, nh−ng khi dïng anten ®a hîp theo ph−¬ng ph¸p MRC chØ yªu cÇu C/N 15 dB ®· thu ®−îc tèt. Quan träng h¬n lµ cã thÓ më réng giíi h¹n tèc ®é h¬n n÷a, còng trªn h×nh 5 cho thÊy víi tÇn sè dÞch chuyÓn Doppler lªn 130 Hz mµ khi dïng anten ®a hîp còng chØ yªu cÇu C/N 20 dB (®−êng 3), do ®ã t¹i kªnh 69 cã thÓ thu tèt khi tèc ®é xe lªn tíi 164 km/h. ViÖc thö nghiªm thu trong nhµ víi anten ®a hîp còng ®· ®−îc c¸c nhµ khoa häc cña tr−êng ®¹i häc Nanyang (Singapore) tiÕn hµnh vµo cuèi n¨m 2004 t¹i tÇng 2 vµ tÇng 6 cña toµ nhµ Techno Plaza còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù, xem b¶ng 1. B¶ng 1. KÕt qu¶ thö nghiÖm tai tr−êng ®¹i häc kü thuËt Nanyang CT 2 3) C¸c yªu cÇu víi m¸y thu di ®éng ViÖc dß kªnh trong m¸y thu cè ®Þnh kh¸ ®¬n gi¶n, chØ cÇn mét bé quÐt tÇn sè ®¬n lµ cã thÓ thùc hiÖn quÐt tÊt c¶ c¸c kªnh. NÕu møc c−êng ®é tõ tr−êng dñ lín, m¸y thu sÏ thùc hiÖn ®ång bé tÝn hiÖu thu vµ ®äc d·y TPS, néi dung cña d·y TPS ®ù¬c dïng trong viÖc gi¶i m· vµ gi¶i ®iÒu chÕ. Víi m¸y thu di ®éng, qu¸ tr×nh dß kªnh phøc t¹p h¬n nhiÒu. M¸y thu ph¶i thùc hiÖn thay ®æi tÇn sè tù ®éng khi c−êng ®é tr−êng gi¶m tíi ng−ìng ë mÐp vïng phñ sãng, do vËy dÔ x¶y ra hiÖn t−îng gi¸n ®o¹n dÞch vô trong qu¸ tr×nh chuyÓn giao vïng phñ sãng. §Ó tr¸nh hiÖn t−îng nµy cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch chia nhá vïng phñ sãng thµnh c¸c « nhá, mçi « phô tr¸ch mét khu vùc cô thÓ theo cÊu tróc ®Þa lý vµ ®−îc ph©n bæ mét tÇn sè ph¸t. Mçi « ®−îc nhËn d¹ng b»ng mét gi¸ trÞ g¸n trong TPS gäi lµ cell_id cã ®é dµi 16 bit. Khi gi¶i m· d÷ liÖu TPS, c¸c m¸y
thu sÏ ®äc ®−îc gi¸ trÞ cell_id vµ ph©n biÖt « cã tÝn hiÖu thu ®−îc. Tr−íc khi sù chuyÓn giao diÔn ra m¸y thu cÇn biÕt râ vÞ trÝ cña « ®ang nhËn tÝn hiÖu vµ chuÈn bÞ s½n danh s¸ch c¸c tÇn sè lùa chän cho dÞch vô thÊp nhÊt. Lý t−ëng nhÊt lµ th«ng tin vÞ trÝ ®−îc cÊp tõ hÖ GPS, trong tr−êng hîp tÝn hiÖu GPS kh«ng ®ñ tin cËy th× th«ng qua cell_id m¸y thu còng cã thÓ biÕt s¬ bé vÞ trÝ cña m×nh. Danh s¸ch c¸c tÇn sè lùa chän sÏ ®−îc biªn dÞch theo kiÓu h−íng dÞch vô v× dÞch vô ®ang sö dông cã thÓ kh«ng hiÖn diÖn trong TPS ®ang thu mµ trong c¸c TPS kh¸c. Nh− vËy m¸y thu sÏ sö dông kÝ hiÖu miªu t¶ danh s¸ch dÞch vô ®Ó nhËn d¹ng dÞch vô vµ kho¸ l¹i kh«ng chØ trong TPS ®ang thu mµ trong tÊt c¶ c¸c TPS kh¸c. TËp hîp c¸c tÇn sè lùa chän nhê thÕ sÏ gi¶m dÇn ®Õn khi x¸c ®Þnh ®−îc tÇn sè cña « sÏ chuyÓn giao. NÕu d÷ liÖu GPS ®ñ tin cËy th× chØ mét hoÆc hai tÇn sè l−u trong danh s¸ch tÇn sè lùa chän lµ ®ñ. NÕu chØ biÕt cell_id th× tÇn sè cña 6 « l©n cËn sÏ ®−îc l−u trong danh s¸ch. B»ng c¸ch nµy hiÖn t−îng ng¾t dÞch vô sÏ bÞ lo¹i trõ. Ngoµi ra thñ tôc chuyÓn giao cã thÓ thùc hiÖn hoµn h¶o h¬n b»ng c¸ch bè trÝ thªm khèi chän kªnh trong m¸y thu, nh− vËy mét khèi lµm nhiÖm vô duy tr× dÞch vô ®ang thu vµ mét khèi thùc hiÖn chuyÓn giao, nhê ®ã lo¹i trõ hoµn toµn viÖc dß sai vµ ng¾t dÞch vô trong qu¸ tr×nh chuyÓn giao. 5. øng dông thu di ®éng tÝn hiÖu DVB-T trong c¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn Nh− ®· ®Ò cËp ë phÇn ®Çu, do tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña tÝn hiÖu DVB-T lµ chuçi c¸c byte ®ång bé mang th«ng tin, ®−îc ®iÒu chÕ theo ph−¬ng ph¸p §μi ph¸t TH sè §μi ph¸t TH sè COFDM vµ tæ chøc thµnh c¸c trang vµ siªu trang cã c¸c chñ sãng mang th«ng tin ®i kÌm, tiªu biÓu lµ d·y bit CT 2 TPS vµ c¸c xung ®ång bé cña tõng M¸y thu TS. C¸c d·y xung ®ång bé lµ x¸c ®inh theo thêi gian vµ chu kú. Theo xu h−íng ph¸t triÓn tÊt yÕu cµng ngµy sÏ cã cµng nhiÒu ®µi ph¸t truyÒn h×nh sè §μi ph¸t TH sè Tr¹m hiÖu chuÈn ho¹t ®éng, do ®ã viÖc tæ chøc c¸c H×nh 6. M« h×nh hÖ thèng ®Þnh vÞ sö dông tÝn hiÖu DVB-T m¹ng ®¬n tÇn SFN ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng tËn dông tÇn sè lµ viÖc ph¶i thùc hiÖn cña c¸c hÖ thèng truyÒn h×nh sè. VËy tËn dông vai trß cña c¸c d·y xung ®ång bé vµ th«ng tin cña c¸c TPS trong tÝn hiÖu DVB-T ®Ó thùc hiÖn ®Þnh vÞ cho c¸c thiÕt bÞ tù ®éng, c¸c ®èi t−îng ®iÒu khiÓn nh− taxi, hÖ thèng xe bus kÕt hîp víi hÖ thèng gi¶i trÝ trªn xe sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. §Æc biÖt trong tr−êng hîp c¸c ®èi t−îng ho¹t ®éng trong m«i tr−êng tÝn hiÖu GPS kh«ng ®ñ ®é tin cËy, vÝ dô nh− c¸c robot, thiÕt bÞ tù ®éng ho¹t ®éng ®éc l©p ë m«i tr−êng ®« thÞ, trong nhµ... VÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt cßn l¹i lµ x¸c ®Þnh thêi gian thùc cña c¸c chuçi xung ®ång bé vµ tæ chøc hÖ thèng cung cÊp kh¶ n¨ng tù ®inh vÞ cho ®èi t−îng. Dùa trªn m« h×nh hÖ thèng theo h×nh 6 cã thÓ minh ho¹ ho¹t ®éng c¬ b¶n cña hÖ thèng nµy. MÊu chèt cña hÖ thèng lµ tr¹m hiÖu chuÈn cã nhiÖm vô thu tÝn hiÖu cña c¸c ®µi ph¸t sè, ph©n tÝch sai sè thêi gian cña c¸c ®µi (tr¹m hiÖu chuÈn yªu cÇu trang bÞ ®ång hå dao ®éng chuÈn Cesium) sau ®ã göi th«ng ®iÖp chuÈn thêi gian tíi c¸c ®èi t−îng. C¸c m¸y thu sÏ ®ång thêi nhËn tÝn hiÖu cña Ýt nhÊt 3 ®µi ph¸t vµ tr¹m hiÖu chuÈn, nh− vËy hoµn toµn ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó
giai hÖ ph−¬ng tr×nh ®Þnh vÞ víi c¸c th«ng sè theo kh«ng gian ba chiÒu vµ tham sè hiÖu chØnh thêi gian. HÖ ph−¬ng tr×nh ®Þnh vÞ cã d¹ng: R1 = ( x − k1 ) 2 + ( y − v1 ) 2 + ( z − c1 ) 2 + C.Δt1 R 2 = ( x − k 2 ) 2 + ( y − v 2 ) 2 + ( z − c 2 ) 2 + C.Δt 2 (4) R 3 = ( x − k 3 ) 2 + (y − v 3 ) 2 + ( z − c 3 ) 2 + C.Δt 3 trong ®ã: R1, R2, R3 - kho¶ng c¸ch tõ m¸y thu tíi ®µi ph¸t trong ®ã bao gåm c¶ sai sè do kh«ng ®ång bé ®ång hå, ®−îc x¸c ®Þnh b»ng kho¶ng thêi gian truyÒn tÝn hiÖu tõ ®µi ph¸t tíi m¸y thu b»ng phÐp ®o gi¶ cù ly; x, y, z - to¹ ®é cña m¸y thu; k, v, c - kinh ®é, vÜ ®é, ®é cao cña ®µi ph¸t (®· biÕt tr−íc); Δt - ®é lÖch thêi gian cña c¸c ®µi ph¸t víi ®ång hå chuÈn cña tr¹m hiÖu chØnh. Th«ng tin ®Þnh vÞ cïng víi c¸c th«ng ®iÖp ®−îc cµi trong d·y TPS ®−îc ®äc, cac m¸y thu sÏ thùc hiÖn thao t¸c cÇn thiÕt trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô, ®ång thêi trung t©m kiÓm so¸t ®−îc toµn bé hµnh tr×nh cña thiÕt bÞ. 6. KÕt luËn Th«ng qua ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cña tÝn hiÖu DVB-T vµ sö dông anten ®a hîp trong viÖc thu di ®éng tÝn hiÖu nµy, chóng ta thÊy viÖc thu di ®éng vµ trong nhµ lµ hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn, lo¹i bá hiÖu øng ®a ®−êng, hiÖu øng Doppler còng nh− hiÖn t−îng thu sãng thø cÊp do ph¶n x¹ tÝn hiÖu. Qua ®ã më réng kh¶ n¨ng khai th¸c thÕ m¹nh cña tÝn hiÖu DVB-T, kh«ng chØ thu c¸c ch−¬ng tr×nh truyÒn h×nh chÊt l−îng cao th«ng th−êng mµ cßn cã thÓ më réng trong lÜnh vùc ®iÒu khiÓn, ®Þnh vÞ... Tuy nhiªn víi mçi hÖ thèng më réng yªu cÇu c¸c ph−¬ng ¸n xö lý t×n hiÖu CT 2 còng nh− thiÕt bÞ cã c¸c yªu cÇu kü thuËt kh«ng gièng nhau... Nh−ng víi ®iÓm ®Æc tr−ng cã thÓ thùc hiÖn ®Þnh vÞ trong ®iÒu kiÖn ®èi t−îng bi che khuÊt nªn øng dông kh¶ n¨ng nµy cña tÝn hiÖu DVB-T kÕt hîp víi hÖ ®Þnh vÞ GPS sÏ cho mét hÖ ®Þnh vÞ hoµn h¶o h¬n, cho c¸c th«ng tin ®Þnh vÞ chÝnh x¸c ngay c¶ trong m«i tr−êng ®« thÞ vµ trong nhµ, n¬i mµ hÖ GPS kh«ng ph¶i lóc nµo còng cho th«ng ®Þnh vÞ tin cËy. Tµi liÖu tham kh¶o [1] N. Q. TuÊn, “CÊu tróc tÝn hiÖu DVB-T vµ kh¶ n¨ng øng dông trong kü thuËt ®Þnh vÞ”. T¹p chÝ khoa häc Giao th«ng vËn t¶i, sè 14 - 05/2006. [2] "Digital Video Broadcasting (DVB), Framing Structure, Channel Coding and Modulation for Digital Terrestrial Television" European Broadcasting Union, ETSI EN 300 744 v1.3.1, Jan.2001 [3] J. G. Proakis, "Digital Communications", 3rd Ed, McGraw-Hill, 1995 [4] A. J. van Dierendonk,"GPS Receivers" Global Positioning System: Theory and Applications, 1995 [5] T. G. Manickam, R.J. Vaccaro, and D.W. Tufts,” A least-squares algorithm for multipath time-delay estimation", IEEE Trans.Signal Processing, vol 42, Nov.1994 [6] L. Q. Yu, "GPS weixing daohang dingwei yuanli yu fangfa" kexue chu ban she.2003 [7] G. Yan, " Jiaotong kongzhi gongcheng gaiyao" xinan jiaotong daxue.2003 [8] Uwe ladebusch and Claudia A.Liss, ” A Broadcast Technology for stationary Portable and Mobile Use” Proceeding of IEEE, Vol 94, No 1, 01/2006 [9] R. Herlekar, Khaled Z. Matarneh, Hsiao-Chun Wu, “Performance Evaluation of an ICI Self-cancellation Coded Tranceiver for Mobile DVB-T Application” IEEE Transactions on Consumer Electronics, Vol 51, No 4, 11/2005 [10] J. T. Ong, S. V. B. Rao, G. Shanmugam, “ Indoor DVB-T Reception Using Antenna Diversity Technicque” 0-7803- 8671-X/04/$20.00, 2004 IEEE [11] D. G. Brennan, “Linear diversity combining technicques” Proc. IRE vol 47, No 6, 1075-1102, 06/1959