Báo cáo khoa học: "Mô hình công nghiệp hoá h-ớng về xuất khẩu đối với tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

89
lượt xem 19
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tóm tắt: Báo cáo phân tích một cách tổng quan về mô hình công nghiệp hoá h-ớng về xuất khẩu và thực trạng tiến trình thực hiện công nghiệp hoá ở n-ớc ta. Trên cơ sở đó, báo cáo đ-a ra một số giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện mô hình công nghiệp hoá h-ớng về xuất khẩu.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Mô hình công nghiệp hoá h-ớng về xuất khẩu đối với tiến trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay"

M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt khÈu ®èi víi tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta hiÖn nay ThS. Bïi thÞ v©n Bé m«n Kinh tÕ chÝnh trÞ Khoa M¸c – Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh Tr−êng §¹i häc GTVT Tãm t¾t: B¸o c¸o ph©n tÝch mét c¸ch tæng quan vÒ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt khÈu vμ thùc tr¹ng tiÕn tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ ë n−íc ta. Trªn c¬ së ®ã, b¸o c¸o ®−a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m b¶o ®¶m thùc hiÖn m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt khÈu. Summary: The writer analyzes an overview of the export industrialization model and the actual situation of the industrialization process in Viet Nam. In the report some solutions to promote the export industrialization model are proposed. KT-ML nam ®· tõng b−íc chuyÓn tõ kiÓu c«ng nghiÖp hãa "h−íng néi" sang m« h×nh h−íng vÒ xuÊt i. ®Æt vÊn ®Ò khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu vµ ®· ®¹t Kho¶ng ba thÕ kû qua, lÞch sö cña c¸c ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn, n−íc ph¸t triÓn ®· chøng minh r»ng c«ng trong t×nh h×nh míi khi kh«ng bao l©u n÷a nghiÖp ho¸ lµ tÊt yÕu, lµ con ®−êng ng¾n vµ chóng ta gia nhËp Tæ chøc th−¬ng m¹i thÕ giíi nhanh nhÊt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét (WTO) ®ßi hái tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i ®Êt n−íc. ThÕ giíi ®· cã nhiÒu lý thuyÕt vµ m« thùc hiÖn theo h−íng h−íng vÒ xuÊt khÈu. V× h×nh c«ng nghiÖp ho¸ kh¸c nhau nh−: m« h×nh vËy b¸o c¸o ®· ph©n tÝch mét c¸ch tæng quan c«ng nghiÖp ho¸ kiÓu cæ ®iÓn, kiÓu c¬ chÕ kÕ vÒ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt hoÆch ho¸ tËp trung, c«ng nghiÖp ho¸ thay khÈu vµ tõ thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n−íc ta ®−a thÕ nhËp khÈu, c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh xuÊt khÈu. Sù ph¸t triÓn "thÇn kú" vÒ kinh tÕ c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta theo cña mét sè n−íc c«ng nghiÖp míi ë Ch©u ¸ m« h×nh nµy. nh− Hµn quèc, Singapo,... ®· cho thÊy tÝnh −u viÖt cña m« h×nh c«ng nghiÖp hãa h−íng vÒ ii. néi dung xuÊt khÈu so víi c¸c m« h×nh kh¸c trong bèi C«ng nghiÖp ho¸ hiÓu theo nghÜa chung c¶nh toµn cÇu hãa. lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ mét nÒn kinh tÕ n«ng Trong gÇn hai m−¬i n¨m ®æi míi, ViÖt nghiÖp l¹c hËu sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp
ph¸t triÓn. Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa môc nh÷ng mÆt hµng −u tiªn, gi¶m hoÆc miÔn häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i trõ thuÕ nhËp khÈu t− liÖu s¶n xuÊt phôc vô g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸ nh»m cho phÐp qu¸ cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu hoÆc trùc tiÕp trî tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng chØ cÊp cho c¸c lo¹i hµng xuÊt khÈu. §ång thêi tuÇn tù tr¶i qua c¸c b−íc c¬ giíi ho¸, tù ®éng Nhµ n−íc gi¸n tiÕp can thiÖp b»ng c¸c c«ng ho¸, tin häc ho¸ mµ sö dông kÕt hîp c«ng cô ®iÒu tiÕt vÒ tµi chÝnh, tiÒn tÖ t¹o m«i tr−êng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, thuËn lîi cho xuÊt khÈu. Mét vÊn ®Ò rÊt quan tranh thñ ®i nhanh vµo hiÖn ®¹i ë nh÷ng kh©u träng n÷a ®Ó m« h×nh nµy thµnh c«ng ®ã lµ cã thÓ vµ mang tÝnh quyÕt ®Þnh. chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i. ChÝnh s¸ch tû gi¸ sao cho kh«ng ®¸nh gi¸ qu¸ cao ®ång néi tÖ, M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt chÝnh s¸ch tû gi¸ "mÒm cã kiÓm so¸t" lµ khÈu hay cßn gäi lµ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ nguyªn lý trung t©m b¶o ®¶m m« h×nh h−íng "h−íng ngo¹i" dùa trªn lý thuyÕt ph¸t triÓn c¬ vÒ xuÊt khÈu thµnh c«ng. cÊu ngµnh kh«ng c©n ®èi hay c¸c "cùc t¨ng tr−ëng". M« h×nh nµy h×nh thµnh trong bèi CÇn l−u ý ph©n biÖt hai lo¹i m« h×nh c¶nh cuèi nh÷ng n¨m 60 vµ ®Çu nh÷ng n¨m h−íng vÒ xuÊt khÈu: 70 cña thÕ kû XX khi m« h×nh c«ng nghiÖp Thø nhÊt, m« h×nh nç lùc xuÊt khÈu ho¸ thay thÕ nhËp khÈu biÓu hiÖn kh«ng hiÖu nguyªn liÖu mµ chñ yÕu lµ s¶n phÈm th«, s¬ qu¶, ®ång thêi do cã sù thay ®æi vÒ quan hÖ chÕ. §iÓn h×nh cña viÖc thùc hiÖn m« h×nh nµy quèc tÕ, xu h−íng toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn, hÖ lµ c¸c n−íc cã nguån dÇu löa. thèng kü thuËt, c«ng nghÖ, vèn ®−îc chuÈn bÞ Thø hai, m« h×nh xuÊt khÈu s¶n phÈm víi quy m« lín trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. c«ng nghiÖp, s¶n phÈm chÕ biÕn ngµy cµng KT-ML M« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ xuÊt dùa trªn kü thuËt, c«ng nghÖ cao. §©y míi khÈu lùa chän mét c¬ cÊu kinh tÕ kh«ng c©n thùc sù lµ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ h−íng vÒ ®èi ®Ó h×nh thµnh c¸c cùc t¨ng tr−ëng dùa xuÊt khÈu. §iÓn h×nh cña viÖc thùc hiÖn thµnh trªn nh÷ng lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ c«ng m« h×nh nµy lµ c¸c n−íc c«ng nghiÖp ngo¹i th−¬ng. Kh¸c víi m« h×nh c«ng nghiÖp míi ë ch©u ¸ nh−: Hµn quèc, Singapo, §µi ho¸ thay thÕ nhËp khÈu, m« h×nh nµy ®Æt loan, HångK«ng. träng t©m ph¸t triÓn vµo nh÷ng lÜnh vùc cã lîi N−íc ta, tr−íc n¨m 1986, xuÊt ph¸t tõ thÕ so s¸nh trªn tr−êng quèc tÕ, s¶n xuÊt quan niÖm x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, nh÷ng s¶n phÈm thÞ tr−êng thÕ giíi cÇn, x©y tù chñ lµ tù s¶n xuÊt ®Ó phôc vô nhu cÇu tiªu dùng c¬ cÊu kinh tÕ vµ c«ng nghiÖp kh«ng dïng trong n−íc nªn ®Þnh h−íng c«ng nghiÖp c©n ®èi. C¬ chÕ thùc hiÖn m« h×nh nµy kÕt ho¸ lµ "h−íng néi". KÕt qu¶ cña m« h×nh c«ng hîp c¶ thÞ tr−êng vµ ®iÒu tiÕt nhµ n−íc. Nhµ nghiÖp ho¸ kÕ hoÆch ho¸ tËp trung cho thÊy n−íc ®−a ra hÖ thèng chÝnh s¸ch chñ yÕu nghÞch lý: ý t−ëng cña c«ng nghiÖp ho¸ nh»m khuyÕn khÝch t¨ng c−êng xuÊt khÈu, nghiªng vÒ x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ c©n ®èi b¶o ®¶m cho ng−êi s¶n xuÊt cã lîi h¬n nÕu nh−ng trªn toµn bé nÒn kinh tÕ l¹i bÞ mÊt c©n b¸n s¶n phÈm ra n−íc ngoµi. ®èi nghiªm träng vµ khñng ho¶ng ®· x¶y ra Mét sè biÖn ph¸p chñ yÕu mµ nhµ n−íc vµo gi÷a nh÷ng n¨m 80. sö dông ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp Tõ n¨m 1986, chóng ta ®· cã b−íc ho¸ theo h−íng xuÊt khÈu lµ: ®−a ra danh
chuyÓn c¨n b¶n vÒ m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸: vµ c¶ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi "...chóng ta chñ tr−¬ng x©y dùng mét nÒn kinh ®Òu cã h−íng tiªu dïng néi ®Þa nhiÒu h¬n, cã tÕ më, ®a ph−¬ng ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quan nghÜa lµ h−íng vÒ thay thÕ nhËp khÈu nhiÒu hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, h−íng m¹nh vÒ xuÊt h¬n lµ h−íng vÒ xuÊt khÈu. khÈu, ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng Ta biÕt chiÕn l−îc h−íng vÒ xuÊt khÈu mÆt hµng trong n−íc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ (1). ph¶i lµ s¶n phÈm chÕ biÕn cao, cßn s¶n VÒ nguyªn lý ph¸t triÓn còng nh− ®Þnh phÈm th« Ýt hç trî cho xu h−íng xuÊt khÈu. h−íng m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña ViÖt Song nh×n vµo c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu Nam lµ ®óng ®¾n, phï hîp víi xu thÕ ph¸t cña ViÖt nam n¨m 2004: triÓn cña thêi ®¹i. - Nhãm 1: Tû träng nhãm hµng c«ng Tuy nhiªn, thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ ViÖt nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp ®ãng gãp Nam sau gÇn 20 n¨m ®æi míi cho thÊy cho 39,9% vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu ®Õn nay c¬ cÊu kinh tÕ n−íc ta vÒ c¬ b¶n vÉn - Nhãm 2: Tû träng nhãm hµng n«ng l©m lµ c¬ cÊu kinh tÕ thay thÕ nhËp khÈu, sù ®iÒu thuû s¶n lµ 20,1% hµnh vÉn cßn chñ yÕu lµ thùc hiÖn theo chiÕn l−îc thay thÕ nhËp khÈu. Nhµ n−íc vÉn tiÕp - Nhãm 3: Tû träng nhãm nguyªn liÖu, tôc n©ng ®ì, t¹o nhiÒu thuËn lîi cho c¸c kho¸ng s¶n lµ 23% (4). doanh nghiÖp nhµ n−íc (Tiªu biÓu lµ c¸c tæng Song nh÷ng mÆt hµng ®ãng gãp phÇn lín c«ng ty nhµ n−íc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµo gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña nhãm hµng CN nhÑ c¸c mÆt hµng thay thÕ nhËp khÈu nh−: s¾t vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt thÐp, xi m¨ng, vËt liÖu x©y dùng...). Sù b¶o hé KT-ML hµng hµm l−îng gia c«ng cao nh−: DÖt, may, cña Nhµ n−íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ giÇy, dÐp, l¾p r¸p linh kiÖn m¸y tÝnh ... n−íc ch−a t¹o ra m«i tr−êng kinh doanh thËt b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c ë nhãm 2, nhãm 3 hÇu hÕt míi chØ lµ khu vùc kinh tÕ. §Þnh h−íng xuÊt khÈu cña xuÊt khÈu s¶n phÈm th« lµ chÝnh, Ýt liªn quan c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc hÇu nh− ch−a trë ®Õn viÖc c¶i tiÕn c¬ cÊu kü thuËt. thµnh mét quy ®Þnh b¾t buéc. Thùc tÕ, ®ãng gãp vµo kim ng¹ch xuÊt khÈu cña khu vùc DN §iÒu nµy ®Æt ra vÊn ®Ò trong thùc hiÖn 100% vèn trong n−íc so víi khu vùc DN cã m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë n−íc ta: Xu h−íng c¬ cÊu nghiªng vÒ N¨m 2001 2002 2003 2004 2001-2004 phÝa më réng thÞ Kim ng¹ch (TriÖu 15.027 16.706 20.176 26.003 77.409 USD) tr−êng néi ®Þa h¬n lµ T¨ng tr−ëng (%) 104 111 121 129 115,81 t¨ng xuÊt khÈu, xu DN 100% Vèn 8.228 8.834 10.015 11.742 38.319 trong n−íc h−íng nµy cßn biÓu T¨ng tr−ëng (%) 108 107 113 117,2 111,23 hiÖn c¶ ë khu vùc ®Çu DN 100% Vèn 6.799 7.872 10.161 14.261 39.093 t− trùc tiÕp n−íc §TNN T¨ng tr−ëng (%) 99.9 140,3 120,34 ngoµi( FDI). Vèn FDI vèn ®Çu t− n−íc ngoµi t¨ng chËm. hiÖn th©n d−íi nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu, s¶n phÈm lµm ra khã cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh ë thÞ PhÇn lín s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp
tr−êng n−íc ngoµi nh−ng l¹i b¸n ®−îc ë trong cho c¸c doanh nghiÖp. n−íc. CÉn cã sù ®iÒu chØnh kÞp thêi ®Ó cã møc NÕu ViÖt nam kh«ng thùc hiÖn cã hiÖu tû gi¸ hèi ®o¸i cña ®ång tiÒn ViÖt Nam mang qu¶ chiÕn l−îc héi nhËp thÝch hîp th× kh«ng tÝnh c¹nh tranh h¬n ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt nh÷ng kh«ng thóc ®Èy ®−îc xuÊt khÈu mµ cßn khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu. trë thµnh thÞ tr−êng tiªu thô cho c¸c c«ng ty n−íc ngoµi, dÉn ®Õn nguy c¬ c¬ cÊu kinh tÕ iii. KÕt luËn bÞ chi phèi bëi c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia, lµm cho tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ bÞ chËm Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸, quèc tÕ l¹i. Søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi diÔn ra m¹nh mÏ, n−íc ta cßn rÊt thÊp ë c¶ thÞ tr−êng trong n−íc ViÖt nam muèn ph¸t triÓn khi tham gia vµo vµ n−íc ngoµi. Chóng ta muèn n©ng cao søc "luËt ch¬i" cña c¸c tæ chøc nh− AFTA, WTO, c¹nh tranh ®Ó cã thÓ gia nhËp thÞ tr−êng thÕ hay trong quan hÖ song ph−¬ng buéc ph¶i giíi th× ph¶i lÊy thÞ tr−êng thÕ giíi lµm môc tiªu nhanh chãng n©ng cao søc c¹nh tranh cña cho s¶n xuÊt trong n−íc, ®iÒu chØnh c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. V× vËy, tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ kinh tÕ cho phï hîp. NghÜa lµ tiÕn tr×nh c«ng ë n−íc ta cÇn ®−îc ®Èy m¹nh theo m« h×nh nghiÖp ho¸ ph¶i ®−îc thóc ®Èy theo m« h×nh h−íng vÒ xuÊt khÈu. B»ng nh÷ng gi¶i ph¸p vµ h−ãng vÒ xuÊt khÈu. thÓ chÕ, Nhµ n−íc kÝch thÝch ph¸t triÓn nh÷ng kh©u, ngµnh mòi nhän theo chiÕn l−îc c¬ cÊu §Ó thùc hiÖn chiÕn l−îc c«ng nghiÖp ho¸ ®· ho¹ch ®Þnh, thóc ®Èy tiÕn tr×nh c¬ cÊu ph¸t h−íng vÒ xuÊt khÈu vµ héi nhËp quèc tÕ, Nhµ KT-ML triÓn theo ®óng m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®· n−íc cÇn x©y dùng ®ång bé hÖ thèng c¸c lùa chän. chÝnh s¸ch vÒ ®Çu t−, th−¬ng m¹i, thuÕ... Tr−íc hÕt cÇn tËp trung nguån lùc x¸c ®Þnh nh÷ng ngµnh hµng −u tiªn ph¸t triÓn, nh÷ng mÆt hµng h−íng vÒ xuÊt khÈu cã hiÖu Tµi liÖu tham kh¶o qu¶, nh÷ng mÆt hµng cã t−¬ng lai, nh÷ng mÆt [1]. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ngVI. Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, hµng thay thÕ nhËp khÈu cã hiÖu qu¶. Tõ ®ã H., 1987. Nhµ n−íc cã sù ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t− cho thÝch hîp. [2]. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng IX. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, H.,2001. X¸c ®Þnh chiÕn l−îc ph¸t triÓn dùa trªn xuÊt khÈu nh÷ng ngµnh hµng xuÊt khÈu cã [3]. C«ng nghiÖp ho¸ vµ chiÕn l−îc t¨ng tr−ëng dùa hµm l−îng lao ®éng cao trong thêi gian tr−íc trªn xuÊt khÈu. Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, H., m¾t ®ång thêi thùc hiÖn chiÕn l−îc ®i t¾t, ®ãn 1997. ®Çu, ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ dùa vµo [4]. Th«ng tin nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ chÝnh trÞ häc sè tri thøc vµ c«ng nghÖ míi nhÊt. Nhµ n−íc cÇn 1; 2; 3; 4/2005♦ t¨ng c−êng n¨ng lùc thùc hiÖn trong viÖc t×m kiÕm, gi÷ v÷ng, b¶o vÖ thÞ tr−êng xuÊt khÈu