Báo cáo khoa học: "Nắm bắt cách mạng tri thức, cách mạng thông tin, nhanh chóng hiện đại hoá giao thông vận tải nước ta"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Nguyễn Phương Hà Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

68
lượt xem 14
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

những thập kỷ cuối thế kỷ XX đến nay cuộc cách mạng khoa học - công nghệ hiện đại đã có những b-ớc phát triển nhảy vọt, đang tác động rất sâu sắc, mạnh mẽ đến mọi mặt đời sống xã hội loài ng-ời. Loài ng-ời đang chuyển từ xã hội công nghiệp sang xã hội thông tin, từ nền kinh tế dựa vào tài nguyên và máy móc sang nền kinh tế dựa chủ yếu vào tri thức. Đây là b-ớc ngoặt lịch sử trọng đại trong quá trình phát triển lực l-ợng sản xuất xã hội, có thể...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "Nắm bắt cách mạng tri thức, cách mạng thông tin, nhanh chóng hiện đại hoá giao thông vận tải nước ta"

N¾m b¾t c¸ch m¹ng tri thøc, c¸ch m¹ng th«ng tin, nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ giao th«ng vËn t¶i n−íc ta GS. VS. ®Æng h÷u b¶n cña x· héi loµi ng−êi còng kh«ng t¸ch khái õ nh÷ng thËp kû cuèi thÕ kû XX ®Õn nay T xu thÕ ®ã. cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· cã nh÷ng b−íc ph¸t triÓn HiÖn nay nÒn kinh tÕ míi - kinh tÕ dùa vμo tri nh¶y vät, ®ang t¸c ®éng rÊt s©u s¾c, m¹nh mÏ thøc (gäi t¾t lµ kinh tÕ tri thøc) ®ang h×nh thµnh ë ®Õn mäi mÆt ®êi sèng x· héi loµi ng−êi. c¸c n−íc ph¸t triÓn; ®ã còng lµ nÒn kinh tÕ toµn Loµi ng−êi ®ang chuyÓn tõ x· héi c«ng cÇu nèi m¹ng. nghiÖp sang x· héi th«ng tin, tõ nÒn kinh tÕ dùa Hai chØ sè quan träng nhÊt ®¸nh gi¸ møc ®é vµo tµi nguyªn vµ m¸y mãc sang nÒn kinh tÕ dùa ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc lµ tû lÖ gi¸ trÞ kinh tÕ tri chñ yÕu vµo tri thøc. §©y lµ b−íc ngoÆt lÞch sö thøc trong GDP vµ tû lÖ lao ®éng tri thøc trong träng ®¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc l−îng s¶n tæng lùc l−îng lao ®éng. HiÖn nay tÝnh chung cho xuÊt x· héi, cã thÓ so s¸nh víi b−íc ngoÆt c¸c n−íc thuéc khèi OECD hai tû lÖ trªn t−¬ng chuyÓn tõ x· héi n«ng nghiÖp sang x· héi c«ng øng lµ 51% vµ 37%. Ng−êi ta cho r»ng kho¶ng nghiÖp ®· diÔn ra c¸ch ®©y h¬n hai thÕ kû do t¸c vµi ba thËp kû tíi c¸c n−íc nµy sÏ trë thµnh c¸c ®éng cña cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lÇn thø nÒn kinh tÕ tri thøc. nhÊt. §Æc tr−ng næi bËc nhÊt cña c¸ch m¹ng khoa Ngµy nay tri thøc ®· trë thµnh yÕu tè quyÕt häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ sù bïng næ c«ng ®Þnh nhÊt cña s¶n xuÊt, tri thøc quan träng h¬n nghÖ cao, nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ nhiÒu so víi vèn, lao ®éng vµ tµi nguyªn. Søc sinh häc, c«ng nghÖ nan«. Khoa häc ph¸t triÓn m¹nh cña mét quèc gia phô thuéc tr−íc hÕt vµo theo h−íng võa chuyªn s©u, võa liªn ngµnh, kÕt n¨ng lùc trÝ tuÖ, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o vµ vËn dông hîp víi nhau. Ba lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin, tri thøc khoa häc. M¸y mãc do con ng−êi lµm ra c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ nan« cã xu kh«ng chØ thay thÕ lao ®éng ch©n tay mµ cßn h−íng héi tô nhau thµnh infonautic - c«ng nghÖ gióp cho con ng−êi trong lao ®éng trÝ ãc, xö lý míi cña thÕ kû XXI. th«ng tin, n©ng cao vèn tri thøc, kh¶ n¨ng s¸ng Khoa häc ®· trë thµnh lùc l−îng s¶n xuÊt t¹o, nh©n lªn gÊp béi søc m¹nh lao ®éng trÝ ãc trùc tiÕp, cã nghÜa lµ khoa häc ®· trùc tiÕp cho ra con ng−êi; chÝnh ®ã lµ nguån gèc cña nh÷ng biÕn s¶n phÈm, kh«ng cßn ranh giíi gi÷a nghiªn cøu ®æi m¹nh mÏ, s©u s¾c ngµy nay. khoa häc, ph¸t triÓn c«ng nghÖ, s¶n xuÊt vµ tiªu Sù biÕn ®éng ®ã kh«ng chØ diÔn ra trªn lÜnh thô s¶n phÈm. HiÖn nay trong c¸c ngµnh c«ng vùc khoa häc - c«ng nghÖ, kinh tÕ mµ cßn trªn tÊt nghiÖp c«ng nghÖ cao hÇu nh− kh«ng ph©n biÖt c¶ c¸c lÜnh vùc v¨n ho¸, gi¸o dôc, chÝnh trÞ, x· phßng thÝ nghiÖm víi c«ng x−ëng s¶n xuÊt. Ng−êi héi, c¸ch giao tiÕp, c¸ch lµm viÖc, lèi sèng…; lµm nghiªn cøu khoa häc trùc tiÕp lµm ra s¶n kh«ng mét lÜnh vùc nµo kh«ng chÞu ¶nh h−ëng to phÈm, cßn ng−êi s¶n xuÊt còng lµ ng−êi lµm lín, s©u s¾c cña c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghiªn cøu khoa häc. Xu thÕ ph¸t triÓn lùc l−îng nghÖ, c¸ch m¹ng th«ng tin, c¸ch m¹ng tri thøc; s¶n xuÊt x· héi diÔn ra ®óng nh− C. Mac ®· dù giao th«ng vËn t¶i - mét lÜnh vùc ho¹t ®éng c¬
®o¸n: “Theo ®μ ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, thÓ nãi trong x· héi c«ng nghiÖp viÖc lµm nãi viÖc t¹o ra cña c¶i trë nªn Ýt phô thuéc vμo thêi chung lµ æn ®Þnh, sù thay ®æi lµ h·n h÷u, cßn gian lao ®éng vμ sè l−îng lao ®éng ®· chi phÝ, trong x· héi tri thøc viÖc thay ®æi nghÒ nghiÖp, mμ phô thuéc vμo viÖc øng dông khoa häc vμo viÖc lµm trë thµnh phæ biÕn, mÆt kh¸c lao ®éng s¶n xuÊt; “Thiªn nhiªn kh«ng t¹o ra m¸y mãc… dùa vµo trÝ lùc trë thµnh chñ yÕu. Vµ trong mét TÊt c¶ ®ã lμ s¶n phÈm lao ®éng cña con ng−êi, t−¬ng lai xa h¬n, trong x· héi sÏ kh«ng cßn ph©n ®Òu lμ søc m¹nh ®· vËt ho¸ cña tri thøc. Sù ph¸t c«ng lao ®éng, mµ tÊt c¶ mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt triÓn cña t− b¶n cè ®Þnh lμ chØ sè cho thÊy tri thøc sÏ do m¸y mãc ®¶m nhËn, trõ chøc n¨ng ®iÒu x· héi phæ biÕn ®· chuyÓn ho¸ ®Õn møc ®é nμo khiÓn, xö lý th«ng tin, s¸ng t¹o c¸i míi lµ do con thμnh lùc l−îng s¶n xuÊt trùc tiÕp”. ng−êi ®¶m nhiÖm. S¶n xuÊt c«ng nghÖ trë thµnh lo¹i h×nh s¶n Ng−êi lao ®éng kh«ng thÓ dùa vµo mét kü xuÊt quan träng nhÊt. C¸c doanh nghiÖp khoa n¨ng ®−îc ®µo t¹o ë nhµ tr−êng ®Ó råi lµm viÖc häc (kinh doanh khoa häc c«ng nghÖ) ph¸t triÓn suèt ®êi, mµ ph¶i dùa vµo sù häc tËp suèt ®êi ®Ó rÊt nhanh. C¸c khu c«ng nghÖ cao - c¸c v−ên cã kü n¨ng thÝch øng víi sù ph¸t triÓn vµ sù thay −¬m c«ng nghÖ, lµ ®éng lùc then chèt thóc ®Èy ®æi nghÒ nghiÖp. Gi¸o dôc th−êng xuyªn, ph¸t sù ph¸t triÓn nhanh kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp triÓn kü n¨ng nghÒ nghiÖp liªn tôc ®· trë thµnh ®ua nhau ®Çu t− m¹o hiÓm ®Ó chiÕm lÜnh c«ng nguyªn t¾c trong gi¸o dôc ®µo t¹o. M« h×nh gi¸o nghÖ míi. dôc cæ ®iÓn: ®µo t¹o xong ra lµm viÖc suèt ®êi ®ang chuyÓn dÇn sang m« h×nh ®an xen ®µo t¹o C¸i ch−a biÕt lµ c¸i cã gi¸ trÞ nhÊt. T×m ra c¸i vµ lµm viÖc: nhµ tr−êng chØ ®µo t¹o kh¶ n¨ng ban ch−a biÕt tøc s¸ng t¹o ra c¸i míi, lo¹i trõ c¸i ®· ®Çu cÇn thiÕt ®Ó sau ®ã ng−êi lao ®éng võa lµm biÕt. Chu kú mét c«ng nghÖ, mét s¶n phÈm tõ lóc viÖc, võa häc tËp, häc tËp suèt ®êi. ra ®êi, ph¸t triÓn, cho ®Õn khi trë nªn lçi thêi bÞ thay thÕ ngµy cµng rót ng¾n. NÕu tr−íc ®©y cã §éng lùc chñ yÕu nhÊt, trùc tiÕp nhÊt thóc nhiÒu c«ng nghÖ tån t¹i nhiÒu thËp kû, thËm chÝ ®Èy ph¸t triÓn x· héi loµi ng−êi, thóc ®Èy h×nh hµng tr¨m n¨m, th× ngµy nay chØ cßn mÊy n¨m, thµnh kinh tÕ tri thøc lµ c«ng nghÖ th«ng tin. thËm chÝ mÊy th¸ng. V× vËy doanh nghiÖp th−êng C«ng nghÖ th«ng tin lµ tËp hîp c¸c ph−¬ng xuyªn ®æi míi c«ng nghÖ. S¸ng t¹o trë thµnh ph¸p khoa häc, c¸c ph−¬ng tiÖn kü thuËt dïng ®Ó ®éng lùc quan träng nhÊt cña sù ph¸t triÓn, yÕu thu thËp th«ng tin, xö lý, l−u gi÷, khai th¸c c¸c tè quyÕt ®Þnh nhÊt søc m¹nh c¹nh tranh. C«ng th«ng tin nh− lµ tµi nguyªn quan träng nhÊt cña nghÖ míi, s¶n phÈm ra ®êi ®Î ra doanh nghiÖp c¸c ho¹t ®éng cña con ng−êi. C«ng nghÖ th«ng míi. ë Mü hµng n¨m cã trªn 50.000 s¶n phÈm tin lµ ®éng lùc quan träng nhÊt cho t¨ng tr−ëng míi ra ®êi; tõ ®Çu thËp kû 90 ®Õn nay ®· cã h¬n kinh tÕ, n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng. C«ng 355.000 gazelle - lo¹i doanh nghiÖp míi dùa vµo nghÖ th«ng tin cã kh¶ n¨ng biÕn th«ng tin thµnh c«ng nghÖ míi, ngay tõ khi ra ®êi s¶n phÈm ®· tri thøc vµ qu¶ng b¸ nhanh tri thøc cho mäi ng−êi, tung ra trªn kh¾p thÞ tr−êng thÕ giíi, tû lÖ t¨ng mµ tri thøc lµ yÕu tè quan träng nhÊt cho sù ph¸t tr−ëng hµng n¨m ®¹t trªn 20%; trong ®ã hµng triÓn. C¸c lÜnh vùc khoa häc trong thËp kû 90 ph¸t n¨m cã ®Õn h¬n mét nöa c¸c doanh nghiÖp cã triÓn nh¶y vät lµ nhê sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ s½n ph¶i thay ®æi c¬ b¶n vÒ c«ng nghÖ. th«ng tin, ®Æc biÖt lµ nhê c¸c m¸y tÝnh cùc m¹nh C«ng nghÖ, s¶n phÈm kh«ng ngõng ®æi míi vµ siªu xa lé th«ng tin. ViÖc gi¶i m· bé gen ng−êi nªn ngµnh nghÒ, viÖc lµm lu«n thay ®æi; viÖc lµm tr−íc ®©y dù kiÕn n¨m 2006 sÏ thùc hiÖn ®−îc, cò mÊt ®i, viÖc lµm míi xuÊt hiÖn, sè chç lµm viÖc thÕ nh−ng n¨m 2000 ®· hoµn thµnh ®−îc lµ nhê míi nhiÒu h¬n sè chç lµm viÖc cò ®· mÊt ®i; tæng cã m¸y tÝnh h¬n 12 ngµn phÐp tÝnh mét gi©y. sè chç lµm viÖc kh«ng ngõng t¨ng lªn. ë c¸c Trong lÞch sö nh©n lo¹i ch−a cã c«ng nghÖ n−íc ph¸t triÓn hµng n¨m cã tíi h¬n 1/3 lùc l−îng nµo ®i nhanh vµo ®êi sèng con ng−êi nhanh nh− l−îng lao ®éng chÞu sù biÕn ®éng vÒ viÖc lµm. Cã c«ng nghÖ th«ng tin; nã kh«ng chØ cã mÆt ë c¬
quan, c«ng x−ëng, tr−êng häc mµ cßn ë kh¾p mäi C«ng nghÖ th«ng tin lµm t¨ng lªn gÊp béi gia ®×nh, ë tËn th«n lµng, ngâ hÎm; kh«ng cã lÜnh søc m¹nh lao ®éng trÝ ãc con ng−êi, n©ng cao vùc ho¹t ®éng nµo kh«ng cÇn ®Õn c«ng nghÖ n¨ng lùc s¸ng t¹o cña con ng−êi, lµ ng−êi b¹n th«ng tin mµ ph¸t triÓn ®−îc. Internet b¾t ®Çu ®ång hµnh cña con ng−êi trong qu¸ tr×nh ph¸t th−¬ng m¹i ho¸ n¨m 1993, chØ kho¶ng 1 triÖu triÓn ®Õn “v−¬ng quèc tù do”. ng−êi dïng, ®Õn nay ®· cã trªn 500 triÖu ng−êi N−íc ta ph¶i n¾m b¾t, lμm chñ tri thøc dïng (h¬n 8% d©n sè thÕ giíi). khoa häc, c«ng nghÖ míi, tõng b−íc ph¸t X· héi m¹ng ®ang h×nh thµnh, nÒn kinh tÕ triÓn kinh tÕ tri thøc, rót ng¾n qu¸ tr×nh CNH, sè ho¸ (kinh tÕ th«ng tin) ®ang ph¸t triÓn lµ ®Æc H§H. tr−ng chñ yÕu nhÊt cña sù chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ §¹i héi IX cña §¶ng ®· kh¼ng ®Þnh “con c«ng nghiÖp sang kinh tÕ tri thøc, tøc lµ tõ kinh tÕ ®−êng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n−íc ta dùa vµo lùc l−îng vËt chÊt sang dùa vµo trÝ lùc cÇn vμ cã thÓ rót ng¾n thêi gian, võa cã nh÷ng con ng−êi. Nã lµm thay ®æi tËn gèc c¸ch s¶n b−íc tuÇn tù, võa cã b−íc nh¶y vät. Ph¸t triÓn xuÊt, tiªu thô, c¸ch sèng, c¸ch lµm viÖc, c¸ch tæ nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt n−íc, tËn dông mäi kh¶ chøc qu¶n lý, vµ tÊt nhiªn kh«ng lo¹i trõ lÜnh vùc n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt giao th«ng vËn t¶i chóng ta. ChÝnh phñ ®iÖn tö, lμ c«ng nghÖ th«ng tin vμ c«ng nghÖ sinh häc, th−¬ng m¹i ®iÖn tö, lµm viÖc tõ xa, ch÷a bÖnh tõ tranh thñ øng dông ngμy cμng nhiÒu h¬n, ë møc xa, häc tËp tõ xa, thùc tÕ ¶o, c¸c m¸y mãc th«ng cao h¬n vμ phæ biÕn h¬n nh÷ng thμnh tùu míi vÒ minh, c¸c thiÕt bÞ tù ®éng ho¸, trÝ tuÖ nh©n t¹o… khoa häc, c«ng nghÖ, tõng b−íc ph¸t triÓn kinh ®ang ph¸t triÓn nhanh vµ sö dông réng r·i ë kh¾p tÕ tri thøc”. n¬i trªn thÕ giíi. N−íc ta ph¶i n¾m b¾t thêi c¬, khÈn tr−¬ng Sù ph¸t triÓn kú diÖu cña c«ng nghÖ th«ng chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ tri tin ®ang lµm thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n c¸c qu¸ thøc. C«ng nghiÖp ho¸ ë n−íc ta ph¶i thùc hiÖn tr×nh s¶n xuÊt, c¸ch tæ chøc qu¶n lý, ®ang t¹o ®ång thêi hai qu¸ tr×nh chuyÓn tiÕp, hai nhiÖm tiÒn ®Ò cho sù h×nh thµnh nÒn s¶n xuÊt hoµn toµn vô c¬ b¶n: chuyÓn tõ kinh tÕ n«ng nghiÖp tù ®éng ho¸, kh«ng cã ng−êi s¶n xuÊt trùc tiÕp: sang kinh tÕ c«ng nghiÖp vμ tõ kinh tÕ c«ng nh÷ng m¸y tÝnh tý hon ®−îc cµi ®Æt trong mäi nghiÖp sang kinh tÕ tri thøc. Hai nhiÖm vô Êy m¸y mãc, dông cô, vËt thÓ trong c¬ quan, nhµ ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi, lång ghÐp vµo nhau, hç m¸y, trang tr¹i… nèi nhau b»ng m¹ng kh«ng d©y trî nhau, bæ sung cho nhau. §Ó lµm ®−îc nhiÖm thùc hiÖn chøc n¨ng kiÓm so¸t, ®iÒu khiÓn mäi vô ®ã ph¶i sö dông c¸c tri thøc vµ c«ng nghÖ míi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; con ng−êi kh«ng cßn ®øng cña thêi ®¹i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nh− C. Mac ®· nãi: th«n, ®ång thêi ra søc ph¸t triÓn nhanh c¸c “Thay v× lµm t¸c nh©n chñ yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô dùa vµo tri thøc, xuÊt, ng−êi c«ng nh©n l¹i ®øng bªn c¹nh qu¸ vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ, chuyÓn dÞch c¬ cÊu tr×nh Êy”. Dù b¸o nöa thÕ kû sau thÕ kû XXI x· héi kinh tÕ theo h−íng t¨ng nhanh c¸c ngµnh kinh tÕ tù ®éng ho¸ sÏ h×nh thµnh. tri thøc. Kh«ng thÓ chê c«ng nghiÖp ho¸ hoµn C«ng nghÖ th«ng tin së dÜ ®i rÊt nhanh vµo thµnh c¬ b¶n råi míi chuyÓn sang kinh tÕ tri thøc cuéc sèng kh«ng ph¶i chØ v× hiÖu dông to lín, nh− c¸c n−íc ®· ph¶i tr¶i qua. toµn diÖn cña nã, mµ cßn do c«ng nghÖ th«ng tin cã ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c c«ng nghÖ kh¸c (do sù NÒn kinh tÕ n−íc ta ph¶i ph¸t triÓn theo hai ph¸t triÓn c«ng nghÖ vi ®iÖn tö vµ c«ng nghÖ sè): tèc ®é, võa tuÇn tù, võa nh¶y vät: mét mÆt ph¶i lo cø 18 th¸ng tèc ®é xö lý t¨ng gÊp ®«i, mçi n¨m ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, n©ng cao n¨ng lùc s¶n gi¶m gi¸ 30% (quy luËt Moore); céng vµo ®ã lÜnh xuÊt nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp c¬ b¶n, lo nh÷ng vùc viÔn th«ng còng ph¸t triÓn nhanh kh«ng kÐm: nhu cÇu c¬ b¶n vµ bøc xóc cña ng−êi d©n, t¹o mçi n¨m n¨ng lùc ®−êng truyÒn t¨ng gÊp ®«i, gi¸ viÖc lµm, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo; mÆt kh¸c ph¶i ph¸t gi¶m 25% (quy luËt Gilder). triÓn nhanh nh÷ng ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc
dông c¬ së hiÖn cã ph¶i ®i ®«i víi sö dông tri thøc vµ c«ng nghÖ cao, nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin ®Ó míi; ®Õn lóc kh«ng ®−a l¹i hiÖu qu¶ n÷a th× ph¶i hiÖn ®¹i ho¸ vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh chuyÓn sang lµm viÖc kh¸c hoÆc bá ®i. Kh«ng cña nÒn kinh tÕ, t¹o ngµnh nghÒ míi, viÖc lµm chÊp nhËn dïng “c«ng nghÖ trung gian”, thùc míi, ®¹t tèc ®é t¨ng tr−ëng cao, chuyÓn dÞch chÊt ®ã lµ nh÷ng c«ng nghÖ ®· lçi thêi. nhanh c¬ cÊu kinh tÕ, héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nhanh chãng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ th«ng tin, h×nh thµnh m¹ng xa lé Sù thμnh c«ng cña c«ng nghiÖp ho¸ rót th«ng tin quèc gia, øng dông c«ng nghÖ th«ng tin ng¾n dùa vμo tri thøc phô thuéc chñ yÕu vμo réng r·i trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, ph¸t triÓn c«ng c¸c yÕu tè sau ®©y: nghiÖp th«ng tin, nhÊt lµ c«ng nghiÖp phÇn mÒm, Chñ ®éng héi nhËp quèc tÕ kÕt hîp t¨ng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn nhanh tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc, c−êng n¨ng lùc néi sinh cña d©n téc. YÕu tè dÞch chuyÓn nhanh c¬ cÊu kinh tÕ. C«ng nghÖ quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi víi n¨ng lùc néi sinh cña mét th«ng tin lμ ch×a kho¸ ®Ó ®i vμo kinh tÕ tri thøc. d©n téc lµ v¨n ho¸, gi¸o dôc, khoa häc, còng ChØ thÞ 58 cña Bé ChÝnh trÞ ngµy 17/10/2000 ®· tøc lμ søc m¹nh tinh thÇn vμ trÝ tuÖ cña d©n chØ râ, c«ng nghÖ th«ng tin lµ ®éng lùc gi¶i phãng téc. Trªn nÒn t¶ng cña Chñ nghÜa M¸c - Lªnin søc m¹nh tinh thÇn, vËt chÊt vμ trÝ tuÖ cña toμn vμ t− t−ëng Hå ChÝ Minh, tiÕp tôc ®Èy m¹nh d©n téc, lμ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy ®æi míi c«ng cuéc ®æi míi. §Æc biÖt lµ ph¶i ®æi míi t− c¸c lÜnh vùc, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l−îng, duy kinh tÕ theo kÞp sù ph¸t triÓn cña thêi ®¹i. hiÖu qu¶, tÝnh c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, t¹o Ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i lÊy hiÖu qu¶ lµm ®Çu; s¶n ®iÒu kiÖn ®Ó héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi… xuÊt nh÷ng g× cã hiÖu qu¶ cao nhÊt do cã lîi thÕ Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n so s¸nh ®Ó ®æi lÊy nh÷ng g× m×nh cÇn, kh«ng ph¶i trÝ, ®μo t¹o nh©n tμi lμ nh©n tè quyÕt ®Þnh nhÊt ®èi s¶n xuÊt víi bÊt cø gi¸ nµo ®Ó ®¶m b¶o nhu cÇu. víi ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Kinh tÕ tri thøc ®ßi Ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ c¸c yÕu tè tµi nguyªn, con hái mäi ng−êi häc tËp th−êng xuyªn, häc suèt ng−êi vµ tri thøc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó chän ®êi, cã ®ñ n¨ng lùc s¸ng t¹o, ®æi míi vµ ph¸t nh÷ng ngµnh, nh÷ng s¶n phÈm cã nhiÒu lîi thÕ, triÓn. Trong nh÷ng n¨m tíi ph¶i m¹nh d¹n ®Çu t− ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. Thêi ®¹i ngµy nay ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ph¶i tiÕn hµnh mét cuéc c«ng nghÖ kh«ng ngõng ®æi míi, vßng ®êi c«ng c¶i c¸ch gi¸o dôc, c¶i c¸ch vÒ môc tiªu, hÖ nghÖ rÊt ng¾n, nãi chung kh«ng nªn ®Çu t− vµo thèng gi¸o dôc, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p gi¸o nh÷ng lÜnh vùc ®ßi hái vèn lín, thêi gian x©y dùng dôc nh»m x©y dùng nh÷ng thÕ hÖ ng−êi ViÖt Nam kÐo dµi, mµ ph¶i chän quy m« nhá, hoµn vèn cã b¶n lÜnh, cã lý t−ëng, cã kh¶ n¨ng s¸ng t¹o, nhanh, linh ho¹t dÔ chuyÓn ®æi. C«ng nghiÖp ho¸ lµm chñ ®−îc tri thøc hiÖn ®¹i, quyÕt t©m ®−a lµ sö dông tri thøc vµ khoa häc c«ng nghÖ míi n−íc ta lªn tr×nh ®é ph¸t triÓn míi s¸nh kÞp c¸c nhÊt ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ, chuyÓn nÒn n−íc. Néi dung vµ ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o ph¶i kinh tÕ tõ t×nh tr¹ng n¨ng suÊt, chÊt l−îng, hiÖu thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n: chuyÓn träng t©m tõ qu¶ thÊp sang nÒn kinh tÕ n¨ng suÊt, chÊt l−îng, truyÒn thô kiÕn thøc sang båi d−ìng ph−¬ng ph¸p hiÖu qu¶ cao. V× vËy, c«ng nghiÖp ho¸ ®i liÒn víi gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, ph−¬ng ph¸p tù ®µo t¹o, ãc hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ ngµy nay ph¶i lµ s¸ng t¹o. c«ng nghiÖp ho¸ dùa vµo tri thøc. Kh©u then chèt nhÊt hiÖn nay lμ ®æi míi c¬ T¨ng c−êng n¨ng lùc khoa häc c«ng nghÖ chÕ vμ chÝnh s¸ch nh»m thùc sù gi¶i phãng mäi cña ViÖt Nam, b¾t kÞp vµ lµm chñ c«ng nghÖ hiÖn lùc l−îng s¶n xuÊt, mäi kh¶ n¨ng s¸ng t¹o. ®¹i. Kh«ng cã ®ñ tri thøc, kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc NhiÖm vô ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ néi sinh vÒ khoa häc c«ng nghÖ th× héi nhËp chØ trong giao th«ng vËn t¶i n−íc ta bÞ thua thiÖt, bÞ bãc lét, bÞ chÌn Ðp vµ sÏ trë thµnh b·i th¶i c«ng nghÖ cña c¸c n−íc kh¸c. §· ®Çu t− Giao th«ng vËn t¶i lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng rÊt míi th× dïng c«ng nghÖ míi, tiªn tiÕn nhÊt. TËn c¬ b¶n, rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc
ng−êi l¸i nhËn biÕt c¸c t×nh huèng, xö lý kÞp thêi d©n, ph¶i ®i tr−íc mét b−íc t¹o ®iÒu kiÖn cho tr¸nh c¸c tai n¹n); c¸c ph−¬ng tiÖn trªn ray cã kinh tÕ ph¸t triÓn. Giao th«ng vËn t¶i ph¶i lµ thÓ ch¹y víi vËn tèc trªn 500 - 700 km/giê ®ang ngµnh ®i ®Çu trong øng dông tri thøc khoa häc, c¹nh tranh víi m¸y bay… ®ã lµ s¶n phÈm c«ng c«ng nghÖ míi vµ ph¸t triÓn theo h−íng nh− mét nghÖ cao, ngµnh s¶n xuÊt c¸c ph−¬ng tiÖn giao ngµnh kinh tÕ tri thøc. th«ng trë thµnh ngµnh kinh tÕ tri thøc. Thêi gian qua ngµnh giao th«ng vËn t¶i n−íc - Víi c¸c lý thuyÕt vµ ph−¬ng ph¸p to¸n häc ta tiÕp thu vµ vËn dông cã kÕt qu¶ nhiÒu thµnh hiÖn ®¹i, víi sù trî gióp cña nh÷ng siªu m¸y tÝnh, tùu khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ph¸t triÓn n¨ng nh÷ng bµi to¸n phøc t¹p nhÊt vÒ quy ho¹ch ®· cã lùc nghiªn cøu s¸ng t¹o cña m×nh, tuy vËy vÉn thÓ gi¶i ®−îc, ®iÒu nµy cã ý nghÜa ®Æc biÖt quan cßn chËm vµ ch−a theo kÞp tr×nh ®é chung cña träng ®èi víi viÖc ho¹ch ®Þnh nh÷ng chiÕn l−îc, thÕ giíi. Trong thêi gian tíi cÇn t¨ng c−êng h¬n kÕ ho¹ch ph¸t triÓn giao th«ng vËn t¶i, còng nh− n÷a n¨ng lùc khoa häc cña ngµnh, t¨ng c−êng trong tæ chøc qu¶n lý m¹ng l−íi giao th«ng mét ®µo t¹o c¸n bé, tiÕp thu vµ vËn dông s¸ng t¹o c¸ch ®óng ®¾n, hiÖu qu¶ nhÊt. §©y lµ kh©u ®Çu c¸c tri thøc tiªn tiÕn cña thêi ®¹i ®Ó ph¸t triÓn tiªn cÇn ®Çu t− trÝ tuÖ ®Ó cã thÓ tiÕt kiÖm nhiÒu ngµnh giao th«ng vËn t¶i n−íc ta mét c¸ch cã nhÊt c¸c nguån lùc vËt chÊt vµ søc lao ®éng c¬ hiÖu qu¶, theo h−íng hiÖn ®¹i. b¾p. Trªn thÕ giíi c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng - Tù ®éng ho¸ kh¶o s¸t thiÕt kÕ c¸c c«ng nghÖ vËt liÖu míi, vµ nhiÒu c«ng nghÖ cao kh¸c tr×nh giao th«ng lµ mét kh©u rÊt quan träng trong ®· x©m nhËp s©u vµo lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i. tri thøc ho¸ ngµnh giao th«ng vËn t¶i. ViÖc sö Giao th«ng vËn t¶i lµ lÜnh vùc ®ang ph¸t triÓn dông autocad, c«ng nghÖ m« pháng (simulation), nhanh theo h−íng kinh tÕ tri thøc; c¸c thµnh tùu tù ®éng ho¸ chän tuyÕn, thiÕt kÕ ®−êng, thiÕt kÕ míi nhÊt vÒ c«ng nghÖ th«ng tin ®−îc sö dông c«ng tr×nh, cïng víi c¸c c«ng nghÖ viÔn th¸m, hÖ réng r·i trong quy ho¹ch, tæ chøc qu¶n lý, kiÓm thèng ®Þnh vÞ toµn cÇu (GPS), sö dông b¶n ®å sè so¸t, ®iÒu khiÓn c¸c qu¸ tr×nh giao th«ng vËn t¶i; ho¸ vµ hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý (GIS)… ®· lµm c¸c vËt liÖu míi, c«ng nghÖ míi, nhÊt lµ tù ®éng thay ®æi mét c¸ch c¬ b¶n qu¸ tr×nh chuÈn bÞ dù ho¸ ®ang ®−îc vËn dông ®Ó t¹o ra nh÷ng ph−¬ng ¸n ®Çu t−, chuyÓn tõ thñ c«ng lµ chÝnh sang dùa tiÖn vËn t¶i míi, vËn tèc cao, thuËn tiÖn h¬n, an vµo m¸y mãc vµ trÝ tuÖ, võa n©ng cao chÊt l−îng, toµn h¬n, th«ng minh h¬n; còng nh− c¸c nguyªn hiÖu qu¶, võa rót ng¾n thêi gian thi c«ng. C«ng lý míi, ph−¬ng ph¸p míi, c«ng nghÖ míi trong t¸c t− vÊn thiÕt kÕ x©y dùng ®ang trë thµnh mét x©y dùng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng vËn t¶i. Cã ngµnh kinh tÕ tri thøc. Trong gÇn m−êi n¨m qua ë thÓ nãi hiÖn nay ®ang diÔn ra mét cuéc c¸ch n−íc ta ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn rÊt to lín trªn m¹ng trong giao th«ng vËn t¶i - hÖ qu¶ tÊt yÕu lÜnh vùc nµy: chuyÓn tõ thñ c«ng sang c¬ giíi ho¸ cña c¸ch m¹ng tri thøc, c¸ch m¹ng th«ng tin. vµ tù ®éng ho¸. §éi qu©n kh¶o s¸t lao ®éng rÊt Nhê vËn dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc vÊt v¶ nÆng nhäc tr−íc ®©y ®ang ®−îc thay thÕ c«ng nghÖ míi nhÊt, ngµnh giao th«ng vËn t¶i b»ng nh÷ng ng−êi lao ®éng tri thøc. ®ang cã nh÷ng biÕn ®æi to lín theo h−íng mét - Víi sù ph¸t triÓn cña to¸n häc, c¬ häc, ngµnh kinh tÕ dùa vµo tri thøc, sau ®©y cã thÓ c¬ - lý - ho¸ häc, c¸c khoa häc vÒ vËt liÖu vµ nhÊt nªu lªn mét sè vÝ dô: lµ víi c«ng nghÖ th«ng tin, ®· xuÊt hiÖn nhiÒu nguyªn lý kÕt cÊu míi, ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n - XuÊt hiÖn nhiÒu ph−¬ng tiÖn giao th«ng míi c¸c c«ng tr×nh cã xÐt ®Çy ®ñ tÝnh n¨ng vËt míi trªn kh«ng, trªn bé, d−íi n−íc, sö dông rÊt liÖu, ®iÒu kiÖn lµm viÖc c¸c kÕt cÊu kh¸c nhau nhiÒu c«ng nghÖ cao, ®¹t tèc ®é rÊt cao, ®é an d−íi c¸c lo¹i t¶i träng kh¸c nhau, trong c¸c ®iÒu toµn cao, th«ng minh h¬n. NÕu kh«ng kÓ m¸y kiÖn tù nhiªn kh¸c nhau. §ang cã sù bïng næ bay l©u nay vÉn thuéc s¶n phÈm c«ng nghÖ cao c«ng nghÖ vÒ vËt liÖu vµ kÕt cÊu c«ng tr×nh giao th× b©y giê « t« ®ang trë thµnh nh÷ng « t« th«ng th«ng. minh, an toµn, kh«ng cÇn ng−êi l¸i (hoÆc gióp
- M¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ thi c«ng, nghÖ cña thÕ giíi. Kh«ng ®ñ n¨ng lùc khoa häc ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm, ®o ®¹c, kiÓm tra còng th× kh«ng thÓ tiÕp thu lµm chñ c«ng nghÖ nhËp tõ ®ang cã nhiÒu ®æi míi, theo h−íng øng dông ë ngoµi; h¬n n÷a do ®iÒu kiÖn ®Æc thï trong n−íc, møc cao c«ng nghÖ th«ng tin vµ kü thuËt tù ®éng cã nh÷ng c«ng nghÖ tõ n−íc ngoµi nÕu kh«ng cã ho¸. nghiªn cøu, c¶i tiÕn th× kh«ng phï hîp. §Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn viÖc øng dông c«ng C¸c ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc ph¶i nghÖ th«ng tin rÊt réng r·i trong mäi lÜnh vùc ho¹t tËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ cã tÝnh ®Æc ®éng giao th«ng vËn t¶i. ChÝnh c«ng nghÖ th«ng thï cña ViÖt Nam ®Ó cã thÓ tiÕp thu nhanh vµ lµm tin lµ yÕu tè trùc tiÕp nhÊt thóc ®Èy cuéc c¸ch chñ c¸c c«ng nghÖ nhËp. Ph¶i ph¸t triÓn vµ øng m¹ng trong giao th«ng vËn t¶i. C«ng nghÖ th«ng dông m¹nh mÏ c«ng nghÖ th«ng tin trong tÊt c¶ tin kh«ng nh÷ng lµ ®éng lùc cho ®æi míi vµ ph¸t c¸c lÜnh vùc. T¨ng c−êng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ triÓn c¸c lÜnh vùc quy ho¹ch, thiÕt kÕ, thi c«ng ®µo t¹o l¹i c¸n bé khoa häc kü thuËt. c¸c ph−¬ng tiÖn vµ c«ng tr×nh giao th«ng, mµ cßn ChuyÓn giao c«ng nghÖ lµ kh©u rÊt quan thóc ®Èy ®æi míi toµn diÖn, c¬ b¶n trong viÖc tæ träng ®Ó n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ trong n−íc, chøc, qu¶n lý toµn bé hÖ thèng giao th«ng vËn cÇn ®−îc tæ chøc tèt, cã ph−¬ng ph¸p, ®¶m b¶o t¶i, lµm cho nã phôc vô h÷u hiÖu h¬n, cã chÊt hiÖu qu¶ cao. ChuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i ®¹t l−îng h¬n sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, gãp phÇn ®−îc môc tiªu lµ trong n−íc n¾m v÷ng, lµm chñ n©ng cao cuéc sèng nh©n d©n, theo nguyªn t¾c ®−îc c«ng nghÖ nhËn, biÕn thµnh c«ng nghÖ cña lîi Ých nhiÒu nhÊt, chi phÝ Ýt nhÊt. C«ng nghÖ m×nh (trang thiÕt bÞ cã thÓ cßn ph¶i mua). N¾m th«ng tin hiÖn nay ®ang gióp nhiÒu cho viÖc kÕ v÷ng mét c«ng nghÖ cã nghÜa lµ ph¶i n¾m ®−îc ho¹ch ho¸ duy tu b¶o d−ìng, c¶i t¹o, ph¸t triÓn nguyªn lý c«ng nghÖ, ph−¬ng ph¸p, tr×nh tù, quy ®−êng (hÖ thèng qu¶n lý ph¸t triÓn ®−êng - tr×nh thùc hiÖn c«ng nghÖ, c¸ch xö lý c¸c vÊn ®Ò HDM), trong tæ chøc giao th«ng, ®¶m b¶o an toµn ph¸t sinh, c¸c bÝ quyÕt c«ng nghÖ ®Ó ®¶m b¶o giao th«ng, gi¶m tai n¹n giao th«ng, gi¶m ïn t¾c chÊt l−îng yªu cÇu, cã ®ñ c¸c th«ng tin t− liÖu giao th«ng, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi phôc vô cÇn thiÕt, ph−¬ng ph¸p thu thËp xö lý c¸c th«ng ng−êi sö dông ®−êng, tõng b−íc h×nh thµnh hÖ tin ®ã, vµ cã mét ®éi ngò c¸n bé ®−îc ®µo t¹o ®Ó thèng giao th«ng th«ng minh. cã thÓ tæ chøc lµm c¸c c«ng viÖc ®ã. TiÕp thu nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ míi cña thÕ giíi vµo n−íc ta ph¶i cã chän §Ó viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ®¹t kÕt qu¶ läc vµ vËn dông phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ vµ hiÖu qu¶, cÇn tæ chøc tiÕn hµnh mét c¸ch cã cña n−íc nhµ, nh»m ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi nÒn nÕp, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ChuyÓn cao nhÊt. Ph¶i cã b−íc ®i thÝch hîp; cÇn ®i nhanh giao c«ng nghÖ cã thÓ thùc hiÖn ®éc lËp, hoÆc cã nh−ng thËn träng, chuÈn bÞ kü; võa cã nh¶y vät, thÓ ®i ®«i víi hîp t¸c ®Çu t−. Dï trong tr−êng hîp võa cã tuÇn tù; cÇn tÝnh to¸n, c©n nh¾c kü l−ìng nµo còng cÇn cã hîp ®ång chuyÓn giao c«ng ®i th¼ng vµo hiÖn ®¹i ë kh©u nµo, lÜnh vùc nµo, nghÖ, quy ®Þnh râ môc tiªu cÇn ®¹t, quyÒn lîi, vïng nµo; ph¸t triÓn tuÇn tù, tËn dông c«ng nghÖ nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm c¸c bªn. HiÖn nay ta nhËn cæ truyÒn (kÓ c¶ sö dông nh©n lùc) ë ®©u lµ tèi ®−îc nhiÒu c«ng nghÖ chuyÓn giao nh−ng hÇu −u; lµm sao cho sù ph¸t triÓn chung cña m¹ng nh− kh«ng cã hîp ®ång, do ®ã cã tr¸ch nhiÖm l−íi giao th«ng ®i nhanh lªn hiÖn ®¹i cã träng c¸c bªn kh«ng râ, kh«ng ®¸nh gi¸ ®−îc kÕt qu¶, ®iÓm, ®¶m b¶o lµ ®éng lùc thóc ®Èy vµ sù ®ång hiÖu qu¶ chuyÓn giao c«ng nghÖ. Liªn quan ®Õn bé, hµi hoµ víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi c¶ chuyÓn giao c«ng nghÖ ph¶i thùc hiÖn nghiªm n−íc vµ tõng vïng. chØnh, ®Çy ®ñ c¸c ph¸p luËt vÒ b¶o hé quyÒn së Ph¶i kÕt hîp tèt viÖc t¨ng n¨ng lùc néi sinh h÷u trÝ tuÖ ♦ vÒ khoa häc c«ng nghÖ víi tiÕp thu tri thøc, c«ng