Báo cáo khoa học: "nghiên cứu ứng dụng phế thải xây dựng của Hà nội làm móng và mặt đường ôtô"

Chia sẻ: Nguyễn Phương Hà Linh Nguyễn Phương Hà Linh | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:10

Thêm vào BST

Báo xấu

108
lượt xem 36
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài báo tập trung nghiên cứu, giải quyết có tính chất định h-ớng những giải pháp chủ yếu để xử lý chất thải xây dựng tại Hà nội dùng làm móng và mặt đ-ờng ôtô. Những giải pháp chủ yếu là dùng chất liên kết vô cơ (vôi và xi măng) để gia cố chất phế thải đã qua xử lý sơ bộ, hoặc dùng phế thải xây dựng có chọn lọc để làm nền móng công trình nền đ-ờng ôtô, bãi đỗ. Các kết quả nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm của tác giả đã thu đ-ợc những...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo khoa học: "nghiên cứu ứng dụng phế thải xây dựng của Hà nội làm móng và mặt đường ôtô"

nghiªn cøu øng dông phÕ th¶i x©y dùng cña Hμ néi lμm mãng vμ mÆt ®−êng «t« pgs. ts. ph¹m huy khang Bé m«n §−êng bé - §H GTVT Tãm t¾t: Bμi b¸o tËp trung nghiªn cøu, gi¶i quyÕt cã tÝnh chÊt ®Þnh h−íng nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó xö lý chÊt th¶i x©y dùng t¹i Hμ néi dïng lμm mãng vμ mÆt ®−êng «t«. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu lμ dïng chÊt liªn kÕt v« c¬ (v«i vμ xi m¨ng) ®Ó gia cè chÊt phÕ th¶i ®· qua xö lý s¬ bé, hoÆc dïng phÕ th¶i x©y dùng cã chän läc ®Ó lμm nÒn mãng c«ng tr×nh nÒn ®−êng «t«, b·i ®ç. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu lý thuyÕt vμ thùc nghiÖm cña t¸c gi¶ ®· thu ®−îc nh÷ng kÕt qu¶ b−íc ®Çu t¹i Hμ néi vμ më ra mét h−íng míi trong viÖc tËn dông phÕ th¶i x©y dùng - mét vÊn ®Ò kh«ng chØ cã ý nghÜa kinh tÕ mμ cßn cã ý nghÜa x· héi, gi¶i quyÕt vÊn ®Ò m«i tr−êng, mét thø kh«ng thÓ tÝnh ®−îc b»ng tiÒn. Summary: The article focus on researching directedly solution to treat contruction waste in Ha Noi to make road - base and pavement. Main solutions use binders (lime and cement) to enforce primarily treated waste contruction or seclected contruction waste to make foundation of road, parking areas. The reaserches in theory and in practice of the auther have had initial results in Ha Noi and open a new direction in utilizing contruction waste - an issue which has not only economic and social significance but also enviroment problem which cannot be measured by money. I. §Æt vÊn ®Ò PhÕ th¶i nãi chung vµ phÕ th¶i x©y dùng nãi riªng ®ang trë thµnh mét g¸nh nÆng cho c¸c khu d©n c−, ®Æc biÖt lµ víi c¸c thµnh phè lín nh− Hµ néi, Thµnh phè Hå ChÝ Minh. Kh«ng chØ gi¸ thµnh ®Ó xö lý phÕ th¶i ®ang lµ mét g¸nh nÆng cho c¸c thµnh phè ®ã mµ ®iÒu cÇn quan t©m h¬n chÝnh lµ ¶nh h−ëng bÊt lîi cña m«i tr−êng ®Õn cuéc sèng con ng−êi. HÇu hÕt hiÖn nay ng−êi ta ch−a cã c¸c gi¶i ph¸p tÝch cùc nµo kh¸c ®Ó tËn dông lo¹i phÕ th¶i nµy mµ chñ yÕu lµ t×m c¸ch lo¹i bá thËm chÝ dïng ®Õn c¸c biÖn ph¸p cùc ®oan. Trong ®Ò tµi nµy sÏ tr×nh bµy ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p xö lý c¸c lo¹i phÕ th¶i x©y dùng dïng lµm mãng vµ mÆt ®−êng «t«. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®−îc ®Ò cËp ®Õn lµ nghiªn cøu sö dông c¸c ph−¬ng ph¸p c¬ häc kÕt hîp víi c¸c ph−¬ng ph¸p ho¸ lý kh¸c nhau víi c¸c chÊt liªn kÕt v« c¬ vµ h÷u c¬ nh»m gia cè vËt liÖu phÕ th¶i thµnh lo¹i vËt liÖu cã c−êng ®é nhÊt ®Þnh, dïng lµm mãng vµ mÆt ®−êng «t«. II. Néi dung 1. T×nh h×nh chung vÒ phÕ th¶i x©y dùng ë Hµ néi T¹i c¸c thµnh phè lín nãi chung vµ thµnh phè Hµ Néi nãi riªng, qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ ®ang diÔn ra ngµy mét nhanh ®ång thêi víi khèi l−îng phÕ th¶i t¨ng lªn theo tõng ngµy, tõng giê.
HÇu hÕt hiÖn nay ng−êi ta ch−a cã gi¶i ph¸p tÝch cùc nµo kh¸c ®Ó tËn dông lo¹i phÕ th¶i nµy mµ chñ yÕu lµ t×m c¸ch lo¹i bá thËm chÝ dïng ®Õn c¸c biÖn ph¸p mang tÝnh cùc ®oan. Theo sè liÖu thèng kª tõ C«ng ty m«i tr−êng ®« thÞ, trªn ®Þa bµn thµnh phè Hµ Néi s¸u th¸ng cuèi n¨m 2001 c«ng ty ®· thu dän gÇn 40.000 tÊn phÕ th¶i x©y dùng c¸c lo¹i. Sè phÕ th¶i nµy ®−îc chuyÓn vÒ b·i ®æ phÕ th¶i x©y dùng L©m Du thuéc huyÖn Gia L©m mét huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi. Theo thèng kª, diÖn tÝch b·i ®æ phÕ th¶i L©m Du réng c¶ hµng chôc hÐcta chØ trong thêi gian vµi n¨m trë l¹i ®©y ®· gÇn nh− bÞ san b»ng. Tr−íc b·i L©m Du cã thÓ kÓ ®Õn mét sè b·i ®æ phÕ th¶i x©y dùng kh¸c nh− Nam S¬n hay MÕ Tr×, c¸c b·i nµy ®Òu kh«ng cßn kh¶ n¨ng chøa ®ùng thªm phÕ th¶i n÷a. Trªn thùc tÕ l−îng phÕ th¶i x©y dùng cßn lín h¬n rÊt nhiÒu do nh©n d©n tù ý ®æ ra c¸c n¬i c«ng céng nh− hå n−íc, ven c¸c con s«ng... ViÖc nªu lªn sè liÖu ®ã nh»m môc ®Ých cho chóng ta thÊy ®· ®Õn lóc cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò m«i tr−êng vµ t¸c ®éng cña nã tíi con ng−êi. - Quy ho¹ch qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ë Thμnh phè Hμ néi ViÖc tÝnh to¸n vµ dù b¸o khèi l−îng r¸c th¶i ph¸t sinh hiÖn t¹i vµ trong t−¬ng lai cã ý nghÜa rÊt quan träng trong quy ho¹ch qu¶n lý chÊt th¶i r¾n. Khèi l−îng r¸c th¶i t¨ng phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè nh−: tû lÖ t¨ng d©n sè, møc t¨ng tr−ëng kinh tÕ, tr×nh ®é khoa häc kü thuËt vµ d©n trÝ ®« thÞ. Dùa vµo sè liÖu qu¶n lý cña C«ng ty còng nh− kÕt qu¶ kh¶o s¸t, nghiªn cøu thùc tr¹ng chÊt th¶i r¾n ph¸t sinh cña Thµnh phè, ®ång thêi kÕt hîp víi ph−¬ng thøc dù b¸o, ta cã b¶ng sau: B¶ng 3.1 Dù b¸o khèi l−îng chÊt th¶i ®« thÞ Thμnh phè Hμ néi 3 §¬n vÞ: m / ngμy ChØ tiªu 2002 2005 2010 2015 2020 Khèi l−îng r¸c sinh ho¹t 1.528 1.771 2.246 2.848 3.611 Khèi l−îng r¸c th¶i c«ng nghiÖp 100 133 214 345 556 Khèi l−îng r¸c BÖnh viÖn 15 16 21 26 33 Khèi l−îng phÕ th¶i x©y dùng 700 834 1.116 1.493 1.998 Tæng céng 2.343 2.754 3.597 4.712 6.198 - ChiÕn l−îc qu¶n lý chÊt th¶i t¹i Hμ néi + Môc tiªu chung: ChiÕn l−îc qu¶n lý chÊt th¶i r¾n lµ mét bé phËn trong chiÕn l−îc b¶o vÖ m«i tr−êng vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña thñ ®« Hµ néi ®Õn n¨m 2020, v× vËy qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ph¶i ®−îc coi lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m cÇn −u tiªn trong c¸c dÞch vô c«ng céng ë Hµ néi. C«ng t¸c qu¶n lý chÊt th¶i ®« thÞ ph¶i ®−îc ho¹ch ®Þnh trong quy ho¹ch ph¸t triÓn cña Thµnh phè vµ ph¶i ®−îc thùc hiÖn ®ång bé trong tÊt c¶ c¸c kh©u tõ c«ng nghÖ: ph©n lo¹i, thu gom, vËn chuyÓn, xö lý vµ ch«n lÊp ®Õn tæ chøc qu¶n lý, C¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, ho¹t ®éng tuyªn truyÒn n©ng cao d©n trÝ.
CÇn ph¸t huy tèi ®a c¸c nguån lùc cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng nhiÒu thµnh phÇn ®Ó tõng b−íc h×nh thµnh mét hÖ thèng qu¶n lý chÊt th¶i r¾n ®ång bé, khoa häc, hiÖu qu¶. Nh»m b¶o vÖ søc khoÎ vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cña Nh©n d©n, ®¸p øng c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña thñ ®«. + Môc tiªu m«i tr−êng: PhÊn ®Êu ®Õn 2010: - §¶m b¶o thu gom, xö lý 100% chÊt th¶i ph¸t sinh cña Thµnh phè - C«ng nghÖ xö lý: §¶m b¶o xö lý 60% l−îng chÊt th¶i b»ng ph−¬ng ph¸p ch«n lÊp hîp vÖ sinh, 20% ®−îc t¸i chÕ (trong ®ã chñ yÕu lµ nghiªn cøu t¸i sö dông c¸c chÊt th¶i x©y dùng), kho¶ng 5% chÊt th¶i sÏ ®−îc ®èt b»ng c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn cã h¹n chÕ khÝ dioxin (r¸c bÖnh viÖn, r¸c c«ng nghiÖp), vµ 15% sÏ ®−îc xö lý chÕ biÕn thµnh ph©n h÷u c¬ sinh häc. - Gi¶m thiÓu tèi ®a c¸c t¸c ®éng tiªu cùc g©y « nhiÔm ®Õn m«i tr−êng: nguån n−íc, ®Êt ®ai, kh«ng khÝ... + Môc tiªu x· héi: - N©ng cao mét b−íc nhËn thøc cña nh©n d©n ®Ó mäi ng−êi cïng tham gia b¶o vÖ m«i tr−êng, x· héi ho¸ c«ng t¸c vÖ sinh m«i tr−êng, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n tham gia víi nhµ n−íc c¸c c«ng viÖc vÖ sinh m«i tr−êng. - T¨ng c−êng c¸c gi¶i ph¸p t¸i sö dông chÊt th¶i ®Ó gi¶m tèi ®a diÖn tÝch ®Êt ®ai dµnh cho x©y dùng c¸c b·i ch«n lÊp, ®ång thêi t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi do c¸c dù ¸n t¸i sö dông chÊt th¶i ®em l¹i. + Môc tiªu vÒ tμi chÝnh - N©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý chÊt th¶i r¾n, sao cho mét ®ång vèn chi cho c«ng t¸c VSMT sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt. - Gi¶m mét phÇn chi tõ ng©n s¸ch, t×m kiÕm c¸c nguån lîi tõ chÊt th¶i th«ng qua t¸i chÕ. Ban hµnh c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®ßi hái c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn phÝ xö lý cho c¸c chÊt th¶i ph¸t sinh tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Tõng b−íc gi¶m dÇn sù phô thuéc cña C«ng ty M«i tr−êng ®« thÞ Hµ néi vµo ng©n s¸ch nhµ n−íc. 2. Kh¸i niÖm phÕ th¶i x©y dùng - Kh¸i niÖm vÒ phÕ th¶i x©y dùng PhÕ th¶i x©y dùng bao gåm c¸c lo¹i phÕ th¶i trong qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸, c«ng nghiÖp ho¸ sinh ra, do qu¸ tr×nh c¶i t¹o n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, x©y dùng nhµ cöa khu ®« thÞ sinh ra. PhÕ th¶i x©y dùng gåm c¸c lo¹i nh− sau: §Êt, ®¸, g¹ch vì, bª t«ng vì sinh ra do qu¸ tr×nh ph¸ dì c¸c c«ng tr×nh nhµ cöa cò, do qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c c«ng tr×nh míi cÇn ®µo bá hoÆc mét phÇn do c¸c yªu cÇu kü thuËt kh«ng ®¶m b¶o cÇn thay thÕ b»ng vËt liÖu míi. - Ph©n lo¹i phÕ th¶i x©y dùng Cã thÓ ph©n ra mét sè lo¹i ®iÓn h×nh nh− sau:
Lo¹i 1: §Êt c¸c lo¹i ®−îc lo¹i ra do qu¸ tr×nh ®µo mãng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh nh− nhµ cöa, c¸c c«ng tr×nh nÒn ®−êng «t«. Lý do lo¹i bá chñ yÕu lµ do ®Êt thõa hoÆc do ®Êt kh«ng ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu kü thuËt cÇn thiÕt víi c«ng tr×nh x©y dùng. Gi¶i ph¸p hiÖn nay th«ng th−êng lµ lo¹i bá, vËn chuyÓn ®æ ®i hoÆc lµ tËn dông lµm nÒn cho mét sè c«ng tr×nh cã chÊt l−îng thÊp. Lo¹i 2: Bª t«ng vì, g¹ch vì, v÷a, ®¸, ®Êt kÝch th−íc lín nhá kh¸c nhau. §©y lµ s¶n phÈm cña c¸c c«ng tr×nh bÞ ph¸ dì nh− nhµ cöa, c¸c c«ng tr×nh phôc vô do nhu cÇu x©y dùng míi, c¶i t¹o hoÆc gi¶i to¶. Víi lo¹i vËt liÖu nµy gi¶i ph¸p hiÖn nay chñ yÕu lµ lo¹i bá, hoÆc ®−îc tËn dông mét phÇn ®Ó lµm líp lãt mãng cho c¸c c«ng tr×nh, thËm chÝ ®−îc dïng ®Ó ®æ nÒn cho c¸c c«ng tr×nh cã yªu cÇu kü thuËt kh«ng cao. §Æc ®iÓm cña lo¹i vËt liÖu nµy lµ tÝnh kh«ng ®ång nhÊt, kÝch th−íc kh«ng ®Òu, rêi r¹c vµ khã gia c«ng nªn Ýt ®−îc sö dông. Lo¹i3: Lo¹i phÕ th¶i cña mÆt ®−êng «t« h×nh thµnh, do cÇn c¶i t¹o n©ng cÊp mÆt ®−êng (cÇn ®µo bá líp mÆt do kh«ng ®¶m b¶o kü thuËt hoÆc do kh«ng ®−îc phÐp t«n cao mÆt ®−êng nh−: ®−êng trong thµnh phè hoÆc ®−êng trªn cÇu...) Lo¹i vËt liÖu nµy bao gåm líp bª t«ng cò ®−îc cµo bãc, líp ®¸ d¨m cò cña mÆt ®−êng, ®¸ trén nhùa, th©m nhËp nhùa bÞ lo¹i bá. - §Æc ®iÓm chñ yÕu cña lo¹i vËt liÖu nµy lµ khèi l−îng lín, kÝch th−íc kh¸ ®ång ®Òu, dÔ gia c«ng, nh−ng chÊt l−îng th−êng lµ kÐm, cÇn cã biÖn ph¸p gia c«ng l¹i ®Ó tËn dông. §Ó cã thÓ tiÕn hµnh gia cè, ng−êi ta ph¶i tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p gia c«ng vµ chän läc s¬ bé vËt liÖu, sau ®ã tiÕn hµnh trén vµ gia cè. VÊn ®Ò ®Æt ra kh«ng chØ lµ gi¸ thµnh ®Ó xö lý phÕ th¶i ®ang lµ mét g¸nh nÆng cho c¸c thµnh phè ®ã mµ ®iÒu cÇn quan t©m h¬n chÝnh lµ ¶nh h−ëng bÊt lîi cña m«i tr−êng tíi cuéc sèng cña con ng−êi. Trong khu«n khæ ®Ò tµi nµy t¸c gi¶ chØ tr×nh bµy vÒ c«ng nghÖ gia c«ng c¸c lo¹i phÕ th¶i x©y dùng (lo¹i 1 vµ lo¹i 2) ®· giíi thiÖu ë trªn, tõ vËt liÖu cã kÝch th−íc to nhá kh¸c nhau thµnh s¶n phÈm cã kÝch cì ®ång ®Òu ®¸p øng ®−îc yªu cÇu cña vËt liÖu lµm mãng vµ mÆt ®−êng. 3. BiÖn ph¸p xö lý A. Gi¶i ph¸p hiÖn nay cña Hμ néi Do nhiÒu ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, ë n−íc ta vµ thñ ®« Hµ néi nãi riªng c«ng nghÖ xö lý phÕ th¶i nãi chung míi chØ ë b−íc ®Çu. Chóng ta ®· b¾t ®Çu chó träng ®Õn phÕ th¶i x©y dùng ®· h×nh thµnh hÖ thèng xö lý phÕ th¶i x©y dùng. + TËp kÕt vËt liÖu phÕ th¶i - Nguån cña vËt liÖu phÕ th¶i x©y dùng bao gåm.
- Nguån do d©n tù x©y dùng nhµ cöa th¶i ra. - Nguån phª th¶i do c¸c c«ng së, c¬ quan c¶i t¹o x©y dùng. Nguån lo¹i nµy nghiªm tóc h¬n, th−êng ®−îc thuª C«ng ty MT§T ®Õn ®Ó thu dän. - Nguån phÕ th¶i do c«ng t¸c x©y dùng ®−êng s¸ t¹o nªn Lo¹i nµy còng ®−îc tËp trung vµ ®−îc vËn chuyÓn nghiªm tóc ®Õn n¬i quy ®Þnh b»ng chÝnh xe cña ®¬n vÞ thi c«ng hoÆc cña C«ng ty MT§T. - TËp trung phÕ th¶i x©y dùng. HiÖn t¹i Hµ néi chóng ta cã mét sè b·i dµnh chuyªn ®Ó tËp trung phÕ th¶i x©y dùng. H×nh 2. H×nh 1. Thu gom vμ vËn chuyÓn phÕ th¶i ë Hμ néi (h×nh 1, 2). H×nh 3. H×nh 4. + Xö lý phÕ th¶i. HiÖn nay Hµ néi ch−a cã c«ng nghÖ xö lý phÕ th¶i x©y dùng. T¹i B·i L©m Du, ng−êi ta míi sö dông kh«ng ®¸ng kÓ vËt liÖu phÕ th¶i ë c¸c d¹ng sau. - TËn dông mét Ýt vËt liÖu x©y dùng cßn dïng ®−îc ®Ó t¸i sö dông (kho¶ng vµi chôc m3 mçi n¨m).
H×nh 5. H×nh 6. B·i chøa vËt liÖu phÕ th¶i L©m Du - Hμ néi (h×nh 3, 4, 5, 6). S¬ ®å xö lý phÕ th¶i x©y dùng ë Hμ néi hiÖn nay Thu gom, tËp trung phÕ th¶i x©y dùng Thu gom t¹i n¬i th¶i XD tù ph¸t t¹o phÕ th¶i. C¸c ®iÓm phÕ tËp trungnhá. T¹o c¸c ®iÓm Cã tÝnh c−íc vËn Kh«ng tÝnh c−íc vËn chuyÓn chuyÓn VËn chuyÓn phÕ th¶i ®Õn b·i tËp trung cña thµnh phè (B·i L©m Du) Xö lý s¬ bé t¹i b·i (B·i L©m Du) TËn dông vËt liÖu TËn dông vËt liÖu cßn dïng ®−îc San lÊp cßn dïng ®−îc ®Ó chÕ t¹o b¸n thµnh phÈm nÒn c«ng tr×nh (g¹ch ®Ó t¸i sö dông) (®ãng g¹ch bi)
- TËn dông s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. Chñ yÕu lµ dïng xØ v«i + v«i ®Ó ®ãng bi x©y dùng nh÷ng ng«i nhµ d©n cÊp thÊp. - TËn dông phÕ th¶i x©y dùng ®Ó san lÊp hå ao. C¶ 3 c«ng viÖc nµy còng chØ mang tÝnh tù ph¸t ch−a cã chñ tr−¬ng vµ sù qu¶n lý chung. B. Gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ Gi¶i ph¸p 1 - Ph©n lo¹i lùa chän ®Ó t¸i sö dông l¹i mét sè vËt liÖu cßn tèt nh− g¹ch, ngãi. Qu¸ tr×nh nµy ®−îc tiÕn hµnh ngay khi b¾t ®Çu thu gom phÕ th¶i. VËt liÖu nµy ®−îc sö dông chñ yÕu cho c¸c c«ng tr×nh d©n dông nhá nh− nhµ cÊp 4, c¸c c«ng tr×nh t¹m, c«ng tr×nh phô trî. - TËn dông vËt liÖu s¹ch, ®ång nhÊt, gia c«ng chÕ biÕn, gia cè thªm v«i ®Ó s¶n xuÊt c¸c vËt liÖu x©y dùng thø cÊp nh− g¹ch ba banh d−íi d¹ng xØ. HiÖn t¹i ë b·i L©m du Gia l©m Hµ néi C«ng ty MT§T Hµ néi ®· tæ chøc gi¶i ph¸p nµy ngay t¹i b·i. HiÖn t¹i l−îng phÕ th¶i tËn dông theo d¹ng nµy chØ chiÕm kho¶ng 0.1% l−îng phÕ th¶i hiÖn cã. ViÖc sö dông nµy chñ yÕu do d©n tù tæ chøc vµ thùc hiÖn. Gi¶i ph¸p 2 - Dïng vËt liÖu phÕ th¶i ®Ó san, lÊp nÒn c¸c c«ng tr×nh x©y dùng vµ lµm s©n ®ç cho c¸c bÕn xe, kho x−ëng. VËt liÖu dïng lµ c¸c lo¹i vËt liÖu phÕ th¶i lo¹i 1 vµ lo¹i 2 hoÆc hçn hîp c¶ hai lo¹i trªn. S©n ®ç xe cña C«ng ty MT§T Hµ néi ®· ®−îc x©y dùng theo d¹ng nµy. Mét thùc tÕ ®Æt ra lµ hiÖn nµy d¹ng tËn dông lo¹i nµy còng chØ chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá kho¶ng 2 - 3% l−îng vËt liÖu lo¹i nµy. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do tÝnh thiÕu tËp trung cña vËt liÖu vµ do tiÕn ®é c¸c c«ng tr×nh ®ßi hái, ngoµi ra mét nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸c lµ do t©m lý nhµ ®Çu t− cßn kh¸ ng¹i vµ e dÌ lo¹i vËt liÖu nµy. - Dïng lµm líp lãt mãng cho c¸c c«ng tr×nh x©y dùng. HiÖn t¹i nhiÒu c«ng tr×nh x©y dùng lín t¹i Hµ néi ®· thiÕt kÕ líp lãt mãng b»ng g¹ch vì hoÆc BT g¹ch vì. Mét nghÞch lý ®Æt ra lµ lo¹i vËt liÖu nµy hiÖn t¹i l¹i rÊt khan hiÕm vµ gi¸ thµnh ®«i khi ®¾t h¬n c¶ bª t«ng th−êng. Nguyªn nh©n lµ do kh©u qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh viÖc sö dông vËt liÖu phÕ th¶i theo kiÓu: Thõa th× ®æ ®i, cÇn l¹i ®i mua hoÆc thõa th× kh«ng biÕt ®æ ®i ®©u, cßn cÇn th× kh«ng biÕt mua ë ®©u.
Gi¶i ph¸p 3 Gia c«ng vµ dïng c¸c chÊt liªn kÕt v« c¬ vµ h÷u c¬ (xi m¨ng, v«i, nhùa). Dïng lµm mãng cho c¸c ®−êng cÊp cao. Tuú gi¶i ph¸p lùa chän mµ vËt liÖu cã thÓ lµ lo¹i 1 hoÆc lo¹i 2. Th«ng th−êng c¸c lo¹i vËt liÖu Lo¹i 1 nªn dïng gia cè v«i hoÆc xi m¨ng. Lo¹i 2 nªn dïng gia cè v«i sÏ tiÕt kiÖm h¬n. §©y cã thÓ lµ mét h−íng ®i cã tÝnh kh¶ thi, tuy nhiªn qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ cßn gÆp nhiÒu vÊn ®Ò cÇn tranh c·i nh− m«i tr−êng, ®¶m b¶o giao th«ng vv… HiÖn t¹i t¹i Hµ néi, tuy ®· cã nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu, nh−ng viÖc ¸p dông nãi chung ch−a cã vµ ch−a ®−îc chó ý cña c¸c nhµ qu¶n lý. Gi¶i ph¸p 4 Gia c«ng chÕ biÕn l¹i dïng lµm mÆt ®−êng « t«. Lo¹i nµy th−êng dïng c¸c phÕ th¶i lo¹i 3, ®−îc nghiÒn vµ trén thªm mét tû lÖ thÝch hîp bitum vµ r¶i l¹i (riªng gi¶i ph¸p nµy ®· cã ®Ò tµi nghiªn cøu cña NGUT. PGS. TS NguyÔn Quang To¶n –Tr−êng §HGTVT vµ ®· ®−îc nghiÖm thu - ®¸nh gi¸ tèt vµ ®ang ®−îc triÓn khai c¸c b−íc tiÕp theo). 4. §Ò xuÊt mét sè kÕt cÊu mÆt ®−êng ®iÓn h×nh cã sö dông vËt liÖu phÕ th¶i x©y dùng KÕt cÊu mÆt ®−êng (dïng cho c¸c ®−êng phè chÝnh cã l−u l−îng xe lín) 1 1 - Líp BTN h¹t min dµy 5 - 7 cm(hoÆc BTN tËn 2 dông l¹i) 2 - Líp CP§D L1 dµy 12 - 20 cm 3 3 - Líp CP§D L2 dµy 15 - 20 cm 4 4 - Líp hçn hîp vËt liÖu phÕ th¶i gia cè xi m¨ng hoÆc v«i (tû lÖ tõ 4 - 10%) dµy tõ 20 - 40 cm. KÕt cÊu mÆt ®−êng (dïng cho c¸c ngâ phè hÑp). 1 1 - Líp BTN h¹t mÞn dµy 5 cm hoÆc l¸ng 2 nhùa. 3 2 - Líp CP§D L1 (hoÆc ®¸ d¨m tiªu chuÈn) dµy 12 - 20 cm 3 - Líp hçn hîp vËt liÖu phÕ th¶i gia cè xi m¨ng hoÆc v«i (tû lÖ tõ 4 - 10%) dµy tõ 20 - 30 cm.
III. KÕt luËn - ViÖc sö dông phÕ th¶i x©y dùng ®Ó lµm mãng ®−êng « t« lµ hoµn toµn cã c¨n cø khoa häc vµ thùc tiÔn. C¸c kÕt qu¶ ban ®Çu vÒ thö nghiÖm t¹i hiÖn tr−êng vµ thÝ nghiÖm trong phßng ®èi víi phÕ th¶i x©y dùng cã gia cè hoÆc kh«ng gia cè chÊt liªn kÕt v« c¬ ®· cã thÓ ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t, khoa häc, toµn diÖn vÒ mÆt kinh tÕ kü thuËt còng nh− ph¹m vi sö dông cña vËt liÖu phÕ th¶i x©y dùng trong x©y dùng mãng ®−êng « t« còng nh− c¸c c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c. - Qua nghiªn cøu vµ thùc tiÔn thÊy r»ng: Khã kh¨n lín nhÊt khi sö dông vËt liÖu phÕ th¶i chÝnh lµ sù ph©n t¸n vµ tÝnh kh«ng ®ång ®Òu cña vËt liÖu, do vËy phÕ th¶i x©y dùng chØ cã thÓ t¸i sö dông l¹i trong x©y dùng nÕu ®−îc gia c«ng xö lý c«ng nghiÖp tËp trung t¹i tr¹m th× cã thÓ trë thµnh mét lo¹i vËt liÖu x©y dùng míi dïng ®Ó thiÕt kÕ vµ thi c«ng c¸c líp mãng cña ®−êng « t« vµ mét sè kÕt cÊu nÒn mãng c¸c c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c. - Tû lÖ gia cè nªn tõ 6 - 8 % víi v«i hoÆc 6 - 10 % víi xi m¨ng lµ thÝch hîp. Tuy nhiªn viÖc lùa chän lo¹i vËt liÖu phÕ th¶i phï hîp lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt. - ChÊt PTXD hiÖn ®ang lµ g¸nh nÆng cho Thµnh phè. Hµng n¨m ph¶i chi kho¶ng 5 tû ®ång ®Ó thu gom, vËn chuyÓn, xö lý ch«n lÊp (ch−a kÓ kinh phÝ ®Çu t− cho GPMB vµ x©y dùng c¸c b·i ch«n lÊp lo¹i chÊt th¶i nµy) vµ kinh phÝ nµy mçi n¨m mét t¨ng. Tõ kÕt qu¶ nghiªn cøu ban ®Çu, ®· më ra mét c¬ héi cã thÓ t×m ra mét gi¶i ph¸p tèi −u vµ hiÖu qu¶ vÒ mäi mÆt b»ng c¸ch t¸i sö dông PTXD ®Ó s¶n xuÊt ra vËt liÖu x©y dùng gãp phÇn gi¶m chi cho ng©n s¸ch, t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm, h¹ gi¸ thµnh c¸c c«ng tr×nh cã sö dông lo¹i vËt liÖu nµy. §ång thêi viÖc t¸i chÕ sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ v« cïng to lín kh«ng ®o ®−îc b»ng tiÒn ®ã lµ hiÖu qu¶ thiÕt thùc vÒ b¶o vÖ m«i tr−êng. ViÖc tæ chøc gia c«ng xö lý PTXD rÊt ®¬n gi¶n, chi phÝ ®Çu t− ban ®Çu vµo thiÕt bÞ, nhµ x−ëng kh«ng cao, chi phÝ vËn hµnh vµ duy tr× tr¹m gia c«ng xö lý PTXD kh«ng tèn kÐm. NÕu lo¹i vËt liÖu nµy ®−îc c«ng nhËn ®ñ c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, vµ x©y dùng ®−îc quy tr×nh thi c«ng th× sÏ më ra thÞ tr−êng tiªu thô rÊt lín vµ ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i lîi nhuËn kh«ng nhá cho doanh nghiÖp nµo ®Çu t− vµo lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, trªn ®©y míi chØ lµ nh÷ng kÕt luËn mang tÝnh lý thuyÕt, ®Ó cã thÓ triÓn khai trong thùc tÕ viÖc tËn dông PTXD trong thi c«ng nÒn mãng c¸c c«ng tr×nh, cÇn ph¶i tiÕn hµnh thªm nhiÒu nghiªn cøu còng nh− thùc nghiÖm t¹i hiÖn tr−êng nh»m ®−a ra c¸c kÕt luËn cã tÝnh khoa häc cã ®ñ søc thuyÕt phôc ®−îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn, c¸c nhµ chuyªn m«n, c¸c c¬ quan qu¶n lý kü thuËt chuyªn nghµnh ñng hé vµ gióp søc cïng tæ chøc thùc hiÖn. §Ó thóc ®Èy cho viÖc nghiªn cøu còng nh− triÓn khai ¸p dông ®Ò tµi vµo thùc tÕ, t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau ®©y: - Khèi l−îng phÕ th¶i x©y dùng ph¸t sinh ngµy cµng nhiÒu theo tèc ®é ®« thÞ ho¸ cña Hµ néi. Khã kh¨n ngay tr−íc m¾t lµ nÕu kh«ng tËn dông c¸c phÕ th¶i x©y dùng th× b·i ®æ hiÖn nay cña Thµnh phè chØ 6 - 7 n¨m n÷a sÏ kh«ng cßn chç chøa. NÕu ph¶i t×m kiÕm vµ x©y dùng mét n¬i ®æ míi sÏ rÊt tèn kÐm v× ph¶i ®Òn bï GPMB, chi phÝ vËn chuyÓn còng t¨ng do vÞ trÝ míi sÏ ph¶i c¸ch xa Thµnh phè. Do vËy cÇn kiÕn nghÞ víi Thµnh phè, Së GTCC cã ngay kÕ ho¹ch nghiªn cøu ¸p dông ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc vµo thùc tÕ ®ång thêi triÓn khai lËp dù ¸n nghiªn cøu kh¶ thi x©y dùng thÝ ®iÓm 01 tr¹m gia c«ng, xö lý PTXD thµnh vËt liÖu x©y dùng t¹i khu vùc b·i L©m Du. §ång thêi cÇn tiÕn hµnh thö nghiÖm t¹i hiÖn tr−êng mét sè kÕt cÊu mãng ®−êng b»ng PTXD gia cè xi m¨ng nh»m ®¸nh gi¸ kü cµng h¬n c¸c yÕu tè kinh tÕ, kü thuËt, m«i tr−êng cña viÖc sö dông phÕ th¶i x©y dùng.
- Thµnh phè nªn t¹o ®iÒu kiÖn vÒ ®Êt ®ai, vÒ vèn ®Ó x©y dùng tr¹m gia c«ng PTXD thµnh vËt liÖu. §ång thêi nghiªn cøu ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch nh»m t¹o nh÷ng −u ®·i trong viÖc ®Çu t− cho gia c«ng xö lý phÕ th¶i x©y dùng còng nh− t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c«ng viÖc nµy. - Thµnh phè nªn cã nh÷ng v¨n b¶n cÇn thiÕt vµ kÕt hîp víi c¸c Bé Ngµnh liªn quan nghiªn cøu ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ viÖc t¸i sö dông vËt liÖu nµy vµ ph¶i ®−îc coi nh− mét TCN nh»m t¹o khung ph¸p lý cho c¸c nhµ thiÕt kÕ. - Mét vÊn ®Ò kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ cÇn thiÕt ph¶i cö c¸c c¸n bé, chuyªn gia nghiªn cøu, häc tËp c¸c c«ng nghÖ xö lý PTXD cña c¸c n−íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®Ó ¸p dông phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam. Tµi liÖu tham kh¶o [1] ¸o ®−êng b»ng ®Êt gia cè - T¸c gi¶ V. M. BENZRUK vµ A. X. ELENOVITS. Nhµ xuÊt b¶n KHKT. [2] Quy tr×nh sö dông ®Êt gia cè b»ng chÊt liªn kÕt v« c¬ trong x©y dùng ®−êng 22 - TCN - 81 - 84. [3] Mét sè ®Ò tµi NC kh¸c cña Bé m«n ®−êng bé - Tr−êng §HGTVT ♦