Báo cáo: Thực trạng và một số kiến nghị để phát triển môn thể dục nghệ thuật tại Việt Nam

THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KIẾN NGHỊ ĐỂ PHÁT TRIỂN MÔN THỂ DỤC NGHỆ THUẬ TẠI VIỆT NAM Nguyễn Thị Lý Tóm tắt: Tổng kết kết quả thi đấu các môn Thể dục nghệ thuật giải học sinh sinh viên Đông Nam Á hai năm 2011 và 2012 nhằm đánh giá thực trạng phát triển môn thể dục nghệ thuật của Việt Nam và đề xuất một số kiến nghị góp phần phát triển môn Thể dục Nghệ thuật của Việt Nam trong những năm tiếp theo. TỪ KHÓA: thể dục nghệ thuật, thực trạng, phát triển Abstract: This study summarized performance achievements of Southeast Asian student games of Rhythmic Gymnastics in the years of 2011 and 2012 in order to assess the current status of its development in Vietnam and recommend ideas for future improvement of this sport. KEYWORDS: Rhythmic Gymnastics, current status, development I. ĐẶT VẤN ĐỀ Thể dục nghệ thuật (TDNT) – môn thể thao dành riêng cho phụ nữ, bao gồm những bài tập phát triển vóc dáng cân đối, hài hòa phù hợp với hình thái, tâm sinh lý của phụ nữ. Đặc biệt giáo dục tính thẩm mỹ học, nhận biết cái đẹp hình thức, âm nhạc, bài tập, vũ điệu với nhạc có thể sử dụng cho từ lứa tuổi thiếu nhi đến người lớn tuổi. Giống như các môn thể thao khác, TDNT cũng trải qua những bài tập sơ khai từ bước đi đầu tiên trong lịch sử phát triển của riêng mình. Nhà vật lý – giáo dục người Pháp Georges Demeny (1850-1917) đã chứng mình: ưu thế hệ của hệ thống bài tập căng duỗi cơ, kết hợp với vũ đạo, dụng cụ (chùy, bóng, khăn voan, cờ…) nâng cao khả năng phát triển các tố chất thể lực như: độ dẻo, khéo léo, dáng vóc mềm mại, uyển chuyển đặc trưng của nữ giới. Một trong những người có công rất lớn trong sự hình thành và phát triển môn TDNT phải nói đến nhà giáo dục người Pháp Francois Delsarte (1811-1971) ông đã đưa hệ thống bài tập kết hợp với nhạc đệm vào tập luyện. Ý tưởng của ông được vũ công nổi tiếng Isadora Duncan (1878-1927) kế thừa đã hình thành nên môn TDNT hiện đại. Cuối thế kỷ XIX đầu XX, thể dục nhip điệu thịnh hành rộng rãi, một trong những nhóm động tác: chuyển động nhịp điệu, bài tập luyện âm, và nhạc cảm. Ba nhóm động tác này giúp người tập hoàn thiện khả năng cảm thụ âm nhạc. Lúc đầu TDNT được giới nghệ sĩ<br /> <br /> 2<br /> <br /> và nhạc công sử dụng nhiều, sau đó mới đưa vào lĩnh vực giáo dục thể chất. Khi đó môn thể thao này chỉ là những bài tập có tính tập thể mang dáng dấp phong trào nâng cao sức khỏe cho nữ giới, phát triển mạnh ở một số nước như: Liên xô (cũ), Hungary, Tiệp Khắc, Tây Ban Nha,… Trải qua chặng đường phát triển, TDNT trở thành môn thể thao mang tính chuyên nghiệp. Giải vô địch quốc gia đầu tiên tại Liên Xô cũ vào năm 1942. Đến năm 1961 Liên đoàn Thể dục Thế giới (FIG) đã soạn thảo và ban hành bộ luật thi đấu cho các giải tầm cỡ thế giới và châu lục. Giải vô địch thế giới với nội dung cá nhân đầu tiên diễn ra vào năm 1963 tại Hungary với sự tham gia của 28 vận động viên (VĐV) đến từ 10 nước châu Âu. Năm 1984, thể dục nghệ thuật trở thành môn thi đấu Olympic tại Moscow – Liên Xô cũ, và liên tục mở rộng và phát triển đến nay trở thành môn thi đấu không thể thiếu trong các giải châu lục và thế giới.. II. THỰC TRẠNG TRÌNH ĐỘ VĐV MÔN TDNT HIỆN NAY TẠI VIỆT NAM Vào những năm 1985 và 1989 môn TDNT chính thức có mặt tại Việt Nam với sự dẫn dắt của các chuyên gia Bulgary, một đất nước với những bài thi đấu mang đậm nét nghệ thuật mềm mại, đặc sắc với nền nhạc mang âm hưởng dân gian kết hợp với vũ đạo tuyệt vời. Lứa vận động viên đầu tiên ra đời tại Hà Nội. Nhận thấy đây là môn thể thao có vị trí quan trọng trong việc giành huy chương (thi đấu toàn năng, đơn môn,…) điều mà nước ta cần có để nâng cao thứ bậc của mình trên đấu trường khu vực và châu lục. Tại Hội nghị tổng kết ngành TDTT thành tích cao năm 1998-1999 ủy ban TDTT đã xác định TDNT là một trong những môn thể thao trọng điểm, phải ưu tiên phát triển. Năm 1990 để xây dựng lực lượng vận động viên đủ năng lực tham gia SEA Games 22 tại Việt Nam, bộ môn thể dục – Tổng cục Thể dục thể thao đã kết hợp với chuyên gia trong nước tuyển chọn và huấn luyện đội tuyển quốc gia đầu tiên của Việt Nam. Năm 2001 lần đầu tiên tham dự SEA Games 21 tại Malaysia (đấu trường lớn của khu vực) các vận động viên Việt Nam giành được 1 huy chương đồng ở nội dung đơn môn bài tập với dây. Để đánh giá thực trạng các vận động viên TDNT nước ta so với một số nước trong khu vực những năm gần đây, chúng tôi dựa trên thành tích thi dấu của các VĐV tham gia giải học sinh sinh viên Đông Nam Á năm 2011, đoàn Việt Nam có 03 VĐV tham dự: Kết quả các môn: Vòng, bóng, chùy, lụa được đánh giá theo phương thức tính điểm cho một số bài thi đấu như sau: Điểm độ khó (ký hiệu là D): 10 điểm Điểm nghệ thuật (ký hiệu là A): 10 điểm<br /> <br /> 3<br /> <br /> Điểm thực hiện (ký hiệu là E): 10 điểm Kết quả của tất cả các VĐV đạt được như bảng 1,2,3 và 4. Nhận xét chung: Dựa vào các kết quả thi đấu trên ta nhận thấy: 1. Điểm độ khó của các VĐV Việt Nam quá thấp so với các VĐV khác trong khu vực Đông Nam Á. 2. Điểm nghệ thuật tuy thấp nhưng khoảng các giữa các điểm không chênh lệch nhiều. 3. Điểm thực hiện: mức độ chênh lệch tương đối lớn ở các bài tập thi đấu với lụa và chùy. 4. Điểm độ khó của các VĐV Việt Nam so với điểm trung bình cộng của các VĐV tham gia thi đấu cũng thấp hơn rất nhiều ở hầu hết các bài thi.<br /> <br /> BẢNG 1. ĐIỂM MÔN VÕNG CỦA CÁC VĐV THAM DỰ GIẢI TDNT HỌC SINH – SINH VIÊN ĐÔNG NAM Á NĂM 2011.<br /> ĐỘ KHÓ XẾP HẠNG 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 QUỐC GIA MAL MAL MAL SIN THAI SIN THAI VIET SIN VIET THAI VIET HỌ TÊN VĐV ĐIỂM 6.7 6.875 6.675 6.525 6.5 6.075 5.825 3.65 5.95 4.55 4.725 3.65 5.781 XẾP HẠNG 2 1 3 4 7 6 8 12 6 11 10 12 NGHỆ THUẬT ĐIỂM 8.166 8.3 8.066 7.633 8 7.866 7.966 7.366 7.533 7.633 7.5 7.366 7.811 XẾP HẠNG 2 1 3 8 4 6 5 11 9 8 10 11 THỰC HiỆN ĐIỂM 8.3 7.933 7.533 7.8 7.4 7.5 7.333 6.7 7.2 7.466 6.9 6.7 7.492 XẾP HẠNG 1 2 5 4 8 6 9 12 10 7 11 12 TỔNG ĐIỂM 23.166 23.108 22.274 21.958 21.9 21.441 21.124 17.716 20.683 19.649 19.125 17.716 ĐIỂM TRỪ LỖI KỸ THUẬT 0 0 0.2 0 0 0 0.05 0 0 0 0.05 0 ĐIỂM TỔNG KẾT 23.166 23.108 22.074 21.958 21.9 21.441 21.074 17.716 20.683 19.649 19.075 17.716<br /> <br /> WONG POH SAN FATIN ZAKIRAH JALANY BINTI ZAIN JALANY ALI WEI RAN SIM KWEE PENG ANN SIRIRAT LUEPRASERT PHAAN YI LIN ANYAVARIN SUPATEEREALERT TRUONG MAI NHAT LINH CHIA DAPHNE THERESA YUN SHAN LUONG THI NGOC AN TITIWORADA CHAITEERRAPATTARAPONG NGUYEN TUONG VY TRUNG BÌNH<br /> <br /> BẢNG 2. ĐIỂM MÔN BÓNG CỦA CÁC VĐV THAM GIA GIẢI TDNT HỌC SINH – SINH VIÊN ĐÔNG NAM Á NĂM 2011<br /> XẾP HẠNG QUỐC GIA ĐIỂM TRỪ ĐIỂM TỔNG LỖI TỔNG XẾP XẾP XẾP ĐIỂM ĐIỂM ĐIỂM ĐIỂM KỸ KẾT HẠNG HẠNG HẠNG THUẬT 6.675 6.825 6.4 6.45 6.4 6.025 5.125 5.325 5.025 4.925 4.35 4.06 5.631 2 1 4 3 4 5 7 6 8 9 10 11 7.966 8 7.8 7.366 7.5 8.166 8.133 7.866 7.833 7.5 7.4 7.166 7.725 4 3 7 10 8 1 2 5 6 8 9 11 7.766 7.433 7.733 7.8 7.6 6.833 7.7 7.766 7.9 7.833 7.333 7.366 7.589 4 8 5 3 7 11 6 4 1 2 10 9 22.407 22.258 21.933 21.616 21.5 21.024 20.958 20.957 20.758 20.258 19.083 18.582 0.05 0.05 0 0 0 0 0 0 0.05 0 0 0 22.357 22.208 21.933 21.616 21.5 21.024 20.958 20.957 20.708 20.258 19.083 18.582 ĐỘ KHÓ NGHỆ THUẬT THỰC HiỆN<br /> <br /> HỌ TÊN VĐV<br /> <br /> 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br /> <br /> MAL MAL MAL SIN THAI SIN THAI VIET SIN VIET THAI VIET<br /> <br /> ALI WEI RAN WONG POH SAN PHAAN YI LIN CHIA DAPHNE THERESA YUN SHAN SIM KWEE PENG ANN SIRIRAT LUEPRASERT ANYAVARIN SUPATEEREALERT FATIN ZAKIRAH JALANY BINTI ZAIN JALANY PANIARAT PRAWATYOTIN TRUONG MAI NHAT LINH NGUYEN TUONG VY LUONG THI NGOC AN TRUNG BÌNH<br /> <br />