Báo cáo "Vài nét về trào lưu “Chủ nghĩa Mác mới” ở phương Tây "

Chia sẻ: Bút Màu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

Thêm vào BST

Báo xấu

101
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Vài nét về trào lưu “Chủ nghĩa Mác mới” ở phương Tây Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia thường kỳ các triển lãm, hội chợ quốc tế tại Đức như Anuga Colonge, Tendence, Koblenz, Resale Frankfurt, EXPO Hannover. Thông qua các hội chợ, triển lãm này các doanh nghiệp Việt Nam đã thiết lập được nhiều quan hệ bạn hàng, ký được nhiều hợp đồng với các nhà nhập khẩu Đức cũng như với các doanh nhân nước ngoài khác....

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo "Vài nét về trào lưu “Chủ nghĩa Mác mới” ở phương Tây "

VAI NET VE TRAO LlTU "CHT N O H I A MAC MCH" d PHlTONG TAV TS. Nguyen Chi Hieu Vien Triet hpc Hpc vien Chinh tri - Hdnh chinh Quoc gia Ho Chi Minh Co the ndi, tir khi chii nghia Mac ndi hoc thuylt my hoe va van hda hge, xa hdi chung va chii nghTa xa hdi ndi rieng ra ddi hoe, tam ly hge, tdn giao hoc, tuong lai hoc. cho tdi nay, do tam quan trgng eiia nhiing Vdi tu each mdt thuat ngir xa hdi, danh tir van de lich sir xa hdi loai ngudi dugc dat ra "chii nghTa Mae mdi" bat dau dugc sir dung trong dd va do dia vi lich sir, anh hudng vao dau nhirng nam 20 eiia the ky XX: vi du ngay mdt gia tang tuong irng ciia chiing, nen nhu trong tac pham "The World of Labour" cae tu tudng gia d phuang Tay ludn ed gang (London, 1913), G.D.Cole da tien hanh phan bay td thai do eiia minh ddi vdi hoc thuyet loai cac quan diem macxit mdi. Cd the phan Mac. Khd ed the trinh bay duge ti mi quan ky qua trinh tien hda eiia ehu nghTa Mac mdi diem eiia tat ca mgi hge gia phuang Tay ve qua cac giai doan nhu sau: Chii nghTa Mac van de nay trong mot bai viet, do vay, chiing mdi so ky eudi the ky XIX - dau the ky XX; tdi se dimg lai d viee trinh bay khai quat Chii nghTa Mac phuong Tay (chii nghTa Mae quan diem ciia cac hge gia phuong Tay ve mdi) nhiing nam 1920 - 1980 thi ky XX; chii nghTa Mae va ehii nghTa xa hdi dua tren Chii nghTa hau Mac d nhiing nam cudi the ky CO sd nhiing ddi mdi ma hg mudn dua vao XX. ehiing va qua dd la nhiing chinh ly ma theo Chii nghTa Mae mdi ehi cd y nghTa trong hg la can thiet de hoan thien chii nghTa Mae su ddi lap vdi "chii nghTa Mac cu". Dinh va ehu nghTa xa hdi. hudng dn dinh nhit eiia nd la sir phi tin dilu Ndi each khac, ndi dung ciia bai viet se hda: dau tien la ddi vdi ehii nghTa Mac quan de cap tdi tdng the nhiing quan diem triet phuong thdi dai Qudc tl II, sau dd la ddi vdi hoe xa hoi va kinh te hoc ddi mdi d eudi the nhung tac phim eiia Angghen va cudi ciing ky XIX - thi ky XX trong long truyen thdng la hudng den di san ly luan ciia ban than bat ngudn tir Mac, ttr dem minh ddi lap vdi Mae. Chinh di san nay duge chu nghTa Mac ehii nghTa Mae ehinh thdng. Chung ta ed the mdi dua vao van canh vin dl eua trilt hoc va goi tat ea nhiing quan diem nay bang mgt ten khoa hoe thi ky XX. Su ndi day cua chu goi ehung la "chii nghTa Mae mdi". Nd bao nghTa Mae mdi chdng lai tin dilu (ca- n) gdm cac hoc thuyet chinh tri va phap ly, cac eiia chii nghTa Mae hoan toan dap ung dinh
'Uai net ayi ti'drx^ litu diu ngJtia JILda nitfi ... 13 hudng mang tinh nguyen tic ciia ban than trao luu tu tudng xa hdi Idn nhat la chii nghTa Mae, la ngudi ed thai do hit sue hoai nghi Mae hgp phap vdi cac dai bieu nhu: ddi vdi y dinh riit tir hoe thuylt eiia dng mot P.B.Struve, S.N.Bulgakov, N.A.Berdyaev, sieu khoa hoe, "luge dd phd quat" ma cd the S.L.Frank, M.I.Tugan-Baranovsky, v.v... Tai khudn ea vii tru, lich sir va hoat ddng tu Ao - Hung da xuat hien trudng phai ehii tudng tu do ve do. Mae ndi vdi P.Lapharge: nghTa Mae Ao, cac dai dien eiia nd la "Toi chi biet rdng toi khong phdi Id nguai A.Adler va F.Adler, O.Bauer, R.Gilferding, macxit". K.Renner, sau dd la R.Rozdolsky. Tai Vdn dae trung cho tu duy ly luan ciia Kembridge (Anh), vao dau the ky XX da ed Mac, su doan tuyet khdng nhirng vdi triet mot cau lac bd "Tdng dd" bi mat (G.Sigvieh, hoc truyen thdng ma ea vdi khoa hoe cd dien B.Russell, J.I.Moore, Litton Strechi, ("Tie bdn " - tae pham ehii yeu eiia Mac hoan I.M.Foster, J.M.Keyns, v.v...) va cac tae toan khdng phai ngau nhien lai cd phu de la pham eiia Mae da dugc thao luan tai cac budi "Phe phdn khoa kinh te chinh tri"), vao cudi sinh hoat ciia eau lac bg; Nha van ndi tieng the ky XIX - dau the ky XX, mot sd nha tu ngudi Tay Ban Nha, M. de Unamuno da trd tudng d chau Au, khdng nam trong sd nhiing thanh nha macxit vao khoang thdi gian nay; ngudi macxit chinh thdng, da y thire dugc Nha sir hoc va xa hdi hoe ngudi Dire tinh chat hau ed dien trong cac quan diem M.Weber da cd mot ddng gdp quan trong phuong phap luan ciia Mac mot each ro rang eho viec lam sang td su dac thii ciia phuong hon cae dai dien ciia chii nghTa Mac chinh phap ciia Mac va da edng bd nhirng bai viet thdng. vao thdi ky nay, tai chau Au va Bac ve Mae ciia dng va eiia eae nha macxit tren My da bimg nd sir quan tam den Mac: "Luu tru" eiia minh. Ndi each khae, gidi tri Th.Veblen giang day chii nghTa Mac va dan thirc chau Au da bi ldi cudn va chiu anh chii xa hdi d Chicago; B.Russell giang ve hudng manh me bdi hien tugng chii nghTa Mac d Dai hoc Kinh te va Khoa hoc chinh tri Mac mdi rat phd bien lue bay gid. London; A.Varner (d Berlin) va E.Durheim Trong cude tranh luan qudc te trudc Thi (d Paris) cimg ban thao ve chii nghTa Mac; chien thu' Nhat, cac dai dien kiet xuit nhit Tai Italia, B.Croehe va J.Jentile viet cae tac eiia ehii nghTa Mae mdi da chuin xac hda pham ve Mae, W.Pareto xuat ban eae doan dugc sir dac thii ve mat tri thirc luan eiia chii trich "Tic ban" ciia Mac da dugc chinh ly, nghTa duy vat lich sir Mac, kiln tao lai F.Tennis xuat ban cudn sach ve Mae va trao phuang phap luan cua dng thdng qua he ddi thu til' vdi Angghen; R.Stammler xuit thuat ngii' ciia Idgic hoc va ly luan nhan thirc ban hgp tuyen "Kinh te vd phdp lugt xet tic tien nghiem (Kant mdi va mot phin la hien goc do quan niem duy vgt ve lich sic"; Tai tugng hpe). Su ly giai ciia M.Weber vl di nude Nga cudi the ky XIX, mot trong cac san ly luan eiia Mae da trd thanh xuit phat
14 NGHIEN CCfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (125). 1 diem eho hoat ddng tri tue eiia thi he nhirng truyin thdng macxit da bit diu hinh thanh ngudi theo chii nghTa Mae mdi sau chiln khuynh hudng kien djnh quan diem sieu tranh, trudc het la Lukaes (hge trd eua macxit vl chii nghTa Mac, theo do chii nghTa Weber). Mae, vdi tu each ly luan, ddng vai trd sieu ly luan eua ban than minh. Sieu chu nghTa Mac Gidng nhu chii nghTa Mae chinh thong da lieh sir hda triet dl triet hge, hoan toan thdi ky Qudc te II, mang tinh qudc te xet ve loai bd truyin thdng phan chia nd ra thanh thuc chat ciia minh va dugc cae nha ly luan d ban thi luan, Idgie hge, ly luan nhan thiic va nhieu nudc chau Au nghien ciiu, thi chii nghTa Mae mdi ciing khdng biet den ranh dao dire hge, dat len hang dau phep bien gidi qudc gia. Bdi canh nay da thay ddi triet ehimg vdi tu each triet hoc lieh sii va ly luan de trong thdi ky The ehien I va dac biet la ve y thiic (Theo Lukaes, phep bien ehiing sau viec thanh lap Qudc te Cdng san, md ra chinh la ly luan ve lich sir). cude van ddng "bolsevich hda" cae dang Vdi logic ndi tai eiia quan diem eua edng san phuong Tay va phd bien "chii nghTa minh, Lukaes da bat budc phai doan tuyet ve Lenin tam thudng" (bi bdp meo) vdi tu each nguyen tac vdi chu nghTa Mac ehinh thdng he tu tudng giai phdng duy nhat trong ehiing. thdi ky Qudc te II, ke ca vdi quan diem ciia Mdt giai doan mdi ciia ehii nghTa Mae Angghen'. Chii nghTa Mac mdi nhit quan mdi (cai ggi la "chii nghTa Mac phuong tuan theo cuong ITnh phuong phap luan nay Tay") da bat dau tir nam 1923, khi ma cimg trong sudt 80 nam. mot liie da xuat hien hai cudn sach ndi tieng: Sau khi cdng bd "Lich sie vd y thiec giai "Lieh sic vd y thiec giai cdp " cua Lukaes va cap", dac biet la thien quan trgng "Vgt hoa "Chii nghia Mde vd triet hoe " eiia K.Korsch, vd y thue vo sdn ", Lukaes da ed cae hge tro trong dd cac tac gia da dua ra yeu eau ap (B.Phogarashi, Radvani, Revay) va eae mdn dung chii nghTa Mae vao ban than chu nghTa de d chau Au. Mdt trong nhung hoat ddng Mac (ehu nghTa duy vat lich sir vao ehu chung cua nhirng ngudi theo chii nghTa Mac nghTa duy vat lich sir, phep bien chiing mdi do Lukaes dung diu la viee thanh lap macxit vao phep bien chiing macxit). Su ly "Vien han lam mua He" d Turingie vao giai nhu vay ve chii nghTa Mac da duge eae nhirng nam 20 ciia thi ky XX. Ben canh nha ly luan eiia chu nghTa Mae mdi duy tri Lukaes, tham gia va sinh hoat khoa hge d trong sudt the ky XX (Nha sir lieu hge ve day cdn ed hang loat nha tu tudng ndi tieng, "chii nghTa Mae phuang Tay" ngudi Anh nhu Korsch, Veil, R.Zorge, K.Wittfogen, P.Anderson da trinh bay quan diem nay Phogarashi, F.PoUok, v.v... trong eae bai giang "Tren eon duang eiia chit nghia duy vgt lieh sic" who nira dau nhiing nam 80). Nhu vay, trong long eiia G.Lukaes, Lieh su vd y thirc giai cdp, Nghien ai phep bien chiing mdexit. Berlin, 1970, tr. 63.
Vai net ae ti'di% lUu "ehu nqhiu JtAe niAi^... 15 Sir phe phan ddng thdi cdn hudng tdi Nhung kien giai eiia Lukaes ve ban the viec chdng lai cac han ehl va cac biin thai luan ciia triet hge Mac ndi ehung duge dng trong tu duy sau Mac. Lukaes ludn phe phan trinh bay chu yeu trong tae pham thude giai tinh chat chu quan eua chu nghia Stalin: Ly doan hau ky vdi tieu de: "Ve bdn the ludn luan da bi nit lai thanh sach luge, cac quylt cua ton tgi xa hoi" . Tac pham ed tinh chat sach da chira dung sir tuyet ddi hoa giao tdng ket cudi ddi nay eua Lukaes da duge dieu. Ong phe phan viec ngudi ta da bdp danh gia rat cao. Nd chiing td rang Lukaes meo tu tudng bien ehiing ciia Mae khi ehi da thoat ra khdi thii ehu nghTa Mae cap tien, nghien ciiu tach rdi tung phuong thuc tdn tai ta khuynh trudc kia va cho dii cdn ed nhirng va rut ra, tuyet ddi hoa cae quan he ed tinh va dap ve ehinh tri, nhung ve hge thuat, dng ehat khai niem de rdi sau do lai "van dung" van budc tren con dudng cua ehu nghTa Mae mdi lien he cd dugc ay vao cae loai tdn tai ehan chinh mdt each chan thanh vdi nhilu khad tran trd tim tdi. Trong dilu van tiln dua Lukaes ve noi an nghi cudi cimg, gidi trilt Trong dieu kien hinh thanh chuin tic hge Lien Xd da tdn vinh dng la "hge gia va macxit mdi d Nga - chu nghTa Lenin, sang nha tu tudng kiet xuat... cd nhiing cdng hien kien ve sieu chii nghia Mae ciia Lukaes va xuat sac cho sir phat trien van hoa cua thi nhirng ngudi ddng chi eua dng da dugc ITnh gidi". Nam 1983, trong D I cuong Hungari hoi nhu mpt dieu xuyen tac va can bi da pha ky niem 100 ndm ngdy sinh G. Lukaes, Uy ve mat tu tudng. Tai Dai hdi lin thii 5 eua ban Cdng tae chinh sach Van hoa eiia Trung Qudc te Cdng san, quan diem eiia Lukaes va uong Dang Cdng nhan Xa hdi ehii nghTa Korsch bi tuyen bd la quan diim "chdng Hungari da suy tdn "G. Lukaes la vT nhan macxit", eon hp thi bj quy tdi la "ehu nghTa eiia thi ky XX, dai bilu kiet xuit eiia tu xet lai ve mat ly luan". Chii nghTa Mac dich tudng Mac - Lenin""*. thuc d nhirng nam 20 dugc tuyen bd la ehii nghTa Lenin nhu nd dugc Stalin va Bukharin Giai doan tien hda tilp theo eiia chu ly giai. Tat ea nhiing dieu do cang lam sau nghTa Mac mdi la sir hinh thanh trudng phai sac hon dudng phan dinh giiia ehii nghTa Frankfurt tai Vien nghien ciiu Xa hdi d Lenin tam thudng va chii nghTa Mae mdi. Frankfurt (duge Karl Grunberg thanh lap Ngudi ta thudng coi dudng phan dinh iy la nam 1923, do nha san xuat banh my giau cd dudng phan dinh giira ehii nghTa Mac Weil tai trg) va tap chi "Nghien ciiu xa hdi". phuang Ddng va ehii nghTa Mae phuang La ngudi dimg dau vien nghien cuu nay vao Tay. " Georg Lukaes, Ve bdn thi ludn cua tdn tgi xa hoi, tap 1 va 2, do Frank Benseler chu bien. Dam stadt - Neuwied, 1984. - Xem them: Nguyen Chi Hieu, Bdn the ludn mdcxit • Xem: Phuong Liru, Tu tuang van hod nghe thuat * qua kidn giai cua Georg Lukdcs, Tap chi Phat triin ciia chit nghTa Mde phuong Toy, Nxb. Thg gioi Ha .. 1 .- /A\ onno t.- 1
16 NGHIEN CCfU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 [^25).0^^^ nhiing nam 30. M.Horkheimer dinh trudc he chiing eiia S.Freud. Nhirng tac pham quan chuan nghien ciiu cho trao luu nay ciia chii trpng nhit trong ITnh vuc nay thupc ve nghTa Mac mdi. Trong tieu pham ndi tieng E.Fromm, G.Marcuse, T.Adomo ("Ca nhan Ly thuyet truyen thong vd ly thuyet phe phdn quyin uy") va W.Reich. Cae dai dien eiia eua minh va Bo sung dugc viet nhan ed sir trudng phai Frankfurt da vilt cac tac pham xuat hien bai tranh luan eua G.Marcuse, ndi tiing vl lich sir trilt hpc (Mareuse, Horkheimer nhan manh "su khae biet giira Horkheimer, Habermas, A.Smidt), tam ly hai phuang thire nhan thire" cua Descartes hpe xa hdi, dao dire hpc (Adomo, duge luan chirng trong ''Lugn ve phuang Habermas), ly thuyet giao tiep (Habermas), phdp " va eua Mac dugc trinh bay trong ''Phe triet hpe ngdn ngii (W.Benyamin), ly phdn khoa kinh te chinh tri", tire ly thuyet thuyet am nhae, v.v... Nhung ITnh vuc tim phe phan duge dng hieu la ehii nghTa Mae toi triet hpc dieh thue ciia hp la triet hpc theo tinh than eua ban than Mae^. nghe thuat, tham my hpe va van hda hpc. Trong cae ITnh vuc nay, hp cd nhiing ddng Trudng phai Frankfurt do Horkheimer gdp rat dang chii y. dai dien da len tieng chdng lai chu nghTa quy gian kinh te cua cac nha ly luan macxit tuan Vao nhiing nam 20-30 the ky XX, ehii theo quy tae: Nhiem vu eiia nha nghien cim nghTa Mae mdi da tham nhap vao cac nudc khdng phai la quy gian nhung hien tugng Dia Trung hai. Mdt trong cac nha ly luan chu thugng tang kien true ve co eau kinh te eua dao eiia ehu nghTa Mae phuang Tay la thu xa hdi, ma la tach biet ehung tir ca cau bao linh ciia Dang Cdng san Italia, A.Gramsci. triim tat ca va quyet dinh tat ea ay (khi ed sir Ve ly luan, dng da dua vao Lenin va Korsch. thdng tri ciia quan he tien - hang). Quan Ong dem quan diem eiia minh ve ehinh tri, diem nay eiia Horkheimer da dugc A.Sohn- triet hpe, van hda, lieh sir, ve Machiavelli, Rethel nam bat vao dau nhirng nam 60 cua Mac, Lenin va Korsch ddi lap vdi "ehii nghTa the ky XX khi tuyen bd rang: "Phan tich Lenin tam thudng" eiia Stalin va cua Qudc te hinh thiic hang hda bao ham chiec chia khda Cdng san. Quan diem nay da ed anh hudng khdng nhiing de phe phan khoa kinh te chinh manh me den gidi tri thiic eanh ta d phuang tri ma eon de phe phan tu duy khai niem trim Tay, den ehinh tri hpc va xa hdi hpe van hda. tugng"^. Trong so nhiing each tan mdi ciia Sau Thi chiln II, G.Delle Volpe da sang lap trudng phai Frankfurt, cin phai ke tdi viee mdt trudng phai Mae mdi, cac hpe trd eua hgp nhit nhan hpc va_q-uan diem Mac ve he dng la eae dang vien edng san Coletti, tu tudng vdi phan tam hpc va tam ly hpe dai Merkeer, Petraner, Rossi, Chen-oni, ciing nhu Bobbio. Trudng phai nay tan ra vao nira -' Xem: M.Horkheimer, Ly thuyet phe phdn, sau nhirng nam 70. Frankfurt./M., 1968, tr. 155. * A.Sohn-Rethel. Lao dong tri 6c vd lao dong chdn ta\ London. 1978, tr. 33. nv
Vai net ae fi
18 NGHIEN CQU CHAU AU - EUROPEAN STUDIES REVIEW N°02 (1251 n hpc triet hpe dira tren viec tich hgp chii nghTa van de eon ngudi va ban chat con ngudi, bd Mac phuang Tay va chii nghTa hien sinh vd qua khdng nhiing ehii nghTa nhan ban than. "Bdn thdo kinh te - triet hoc ndm Phoiobae, ma ea ky vpng eiia ehii nghTa nhan 1844" eiia Mae da trd nen phd bien d Phap van ndi chung vdi tu each he tu tudng: "Chii nhd edng viee dieh thuat ciia Lefere va nghTa phan nhan van ve mat ly luan la xuat Houtherman, nd quy dinh ndi dung tae pham phat diim ciia trilt hpc Mac"^. Viec doan "Chii nghia duy vgt vd cdch mgng" (1947) tuyet vdi chii nghTa nhan van va nhan hpc cd dinh hudng macxit eiia Sartre. Trong tac macxit mdi ciia Althusser gan lien vdi viec pham "Phe phdn ly tinh bien chirng", Sartre phii dinh chii nghTa duy lieh sir macxit mdi tuyen bd chii nghTa Mae la "nhan hpc duy eiia Lukaes va Gramsci. nhat cd the, can phai ddng thdi trd thanh Thira nhan y nghTa lieh su quan trpng nhan hpc lieh sir va nhan hpc cau true", song ciia pham trii "tdng the" trong di san ly luan dng cimg trach cir nhii'ng ngudi macxit "ludi eiia Mae, thdng qua Heghen, Althusser da nhae" vi hp "hoan toan bd qua muc dich ciia quy nd ve "Tinh than ciia phap luat" ciia con ngudi"; Theo Sartre, sir menh chan Montesquier ma dng coi la ngudi kham pha chinh cua chii nghTa hien sinh la "hoan lai ra tdng the xa hpi. Song, nhin ehung quan eon ngudi cho ehii nghTa Mac" . diem dde dao eiia Althusser khdng phai bat Nhd hoat ddng ciia gidi tri thirc tap ngudn tir Montesquier, Heghen va Mae, ma trung xung quanh Sartre, cung nhu nhd tap bat ngudn tir Spinoza. Ong coi triet hpc chi "Les Temps Moderes" va nhii'ng ngudi Spinoza la "each mang ly luan chua tirng co truyen ba quan diem macxit, ma eae nha trong lieh sir triet hpc, la each mang triet hpc macxit mdi d Phap (R.Barth, K.Levy- ed the eiia mpi thdi dai"'". Althusser xem eo Strauss, M.Foueeau, J.Lacan, v.v.) da danh sd kinh te nhu la eau triie khdng quan sat gia cao triet hpc Mac. Song, viee thay the he thay, vd thiic, duge td chirc theo nguyen tac chuan tu duy macxit mdi trudc het la edng luang de, chi duge kien tao nhd cac phuang lao ciia L.Althusser va trudng phai ciia dng. tien ly luan. Trong cac tac pham "Bdo ve Mdc" va "Doc He tu tudng duge Althusser phan tich Tic bdn ", dng da tham gia vao chien dich phe theo phuong phap phan tam hpc eiia Freud phan do Levy-Strauss khdi xudng nham va Laean, xem xet nd nhu bieu hien cua eai chdng lai ehii nghTa nhan van va chii nghTa vd thirc can dugc giai ma. Theo Althusser, duy lich sir ciia Sartre. Trong tac pham "Bdo tit ca mpi xa hdi ngudi deu tach biet he tu ve Mdc ", Althusser khang dinh rang, tir nam tudng nhu la thanh td va bau khdng khi vd 1845, Mac da hoan toan doan tuyet vdi he ciing cin thiet eho cude sdng lich sir ciia ho. J.-P.Sartre, Phe phdn ly tinh bien chimg, Paris, 1960, ' L.Althusser, Bdo ve Mdc, Paris, 1965, tr. 238. tr. 59. '" L.Althusser, Doc Tu bdn, Paris, 1968, tr. 3.
Vdi net o* trdo luu ehu nqJiitt JLde uuU .. 19 Vdn dugc cai vd thirc dinh trudc, he tu tudng Tdm lai, trong bdi canh giao luu, hdi khdng cd lich sii' gidng nhu cai vd thiic cua nhap qudc te ngay cang sau rdng, dac biet la Freud, nd la bat biin xet vl mat ciu triie va trong "thi gidi phang" cimg qua trinh toan chiic nang trong xa hdi va the hien khdng eau hda dien ra manh me ngay nay, de hieu han la hinh thai y thiie, ma chu yeu la he duge nhirng ngudi phuang Tay vdi the gidi thdng nhiing tac ddng nhan qua dde lap vdi y quan, phuong thuc tu duy va hanh ddng ciia thue. Do vay, xa hdi khdng ed giai cap van hp, chiing ta khdng the "be quan tda cang" giir lai ITnh vuc kinh nghiem vd thire tii'ng ve tu tudng, ma can phai nghien ciin mdt trai, he thdng nhiing sai lam va lira ddi nhu each sau sac va can ban eae tu tudng triet nhirng eai can thiet de dam bao sir thdng nhat hpc phuong Tay the ky XX den nay. Y nghTa sdng cdn ciia co eau xa hdi vd hinh va bat CO ban ciia viee nghien ciru eae trao lun tu kha tri ddi vdi ea nhan. Ciing vdi sir ra di ciia tudng phuang Tay hien dai ndi chung va cac nha triet hpe Idn theo chii nghTa Mac "ehii nghTa Mae mdi" ndi rieng khdng ehi phuang Tay, nd eung cham dirt tdn tai eiia the hien d viec nang cao hieu biet va nang minh vao nua sau nhiing nam 70 the ky XX. lire tu duy ly luan, ma cdn the hien d chd eho den nay ehiing van cdn cd nhii'ng anh hudng Giai doan tien hda eudi eung eiia ehii dang ke, van cdn tiep tuc de lai nhiing dau an nghTa Mac mdi la chii nghTa hau Mac qudc te trong cude sdng duong dai eiia eae qudc gia phat trien nhiing nam 80 - 90 d chau Au. phuong Tay. Nhirng nghien cim nay cdn gdp Nam trong bdi canh chii nghTa hau hien dai, phan vao viec hoaeh dieh ehinh sach ngoai chu nghTa hau Mae khdng coi trpng khac biet giao, hgp tae van hda vdi cae nude phuang giira ehii nghTa Mac phuong Tay va ehu Tay theo phuong cham "biet minh, bilt nghTa Mac phuong Ddng. Nd ma hda hoan ngudi", "cang nghien cuu ngudi thi lai cang toan he chuan macxit trong triet hpe duge hieu ta hon", biet "gan due, khoi trong", tiep quan niem la "tu do", cd quan he vdi ehinh thu mdt each cd phe phan nhung thanh \\xu tri khdng phai ve mat y thire he va dao diic, van hda tinh than eiia the gidi. ma ve mat ngdn ngir thuan tuy.