Trước đây điều trị gãy mâm chày do chấn thương thường được phẫu thuật kết hợp xương bên trong. Biến chứng nhiễm trùng sau mổ và hạn chế chức năng khớp gối đã gợi ý một phương pháp điều trị mới. Ứng dụng nắn chỉnh kín và cố định ngoài để điều trị gãy mâm chày đã rút ngắn thời gian liền xương ,hạn chế tỉ lệ nhiễm trùng sau mổ và phục hồi tốt chức năng khớp gối. Chúng tôi ghi nhận kết quả qua 80 trường hợp điều trị gãy mâm chày. Thời gian
liền xương trung bình 16...
Nội dung Text: Báo cáo y học: "Điều trị gãy mâm chày bằng nắn chỉnh kính cố định ngoài cải biên"
Điều trị gãy mâm chày bằng nắn chỉnh kính cố
định ngoài cải biên
Nguyễn Đình Phú*
Phạm Đăng Ninh**
TãM T¾T
Trước đây điều trị gãy mâm chày do chấn thương
thường được phẫu thuật kết hợp xương bên trong.
Biến chứng nhiễm trùng sau mổ và hạn chế chức
năng khớp gối đã gợi ý một phương pháp điều trị
mới.
Ứng dụng nắn chỉnh kín và cố định ngoài để điều
trị gãy mâm chày đã rút ngắn thời gian liền xương
,hạn chế tỉ lệ nhiễm trùng sau mổ và phục hồi tốt
chức năng khớp gối. Chúng tôi ghi nhận kết quả
qua 80 trường hợp điều trị gãy mâm chày. Thời gian
liền xương trung bình 16 tuần, tầm vận động khớp
gối > 90% trường hợp gấp gối > 1200, không có
khớp giả và co rút gân gót.
* Từ khóa: Gãy mâm chày; Cố định ngoài; Nắn
chỉnh kín.
TREATING FOR THE TIBIAL PLATEAU
FRACTURES BY CLOSED REDUCTION
WITH MODIFIER EXTERNAL FIXATION
Nguyen Dinh Phu
Pham Dang Ninh
Summary
In the past, tibial plateau fractures due to trauma
were treated with internal fixation procedure.
Complications of the treatment included
inflammation after surgery and limited knee motion.
After that appropriated treatment was started.
Application closed reduction method and external
fixation for the tibial plateau fractures decreased the
average time of union a fracture, reduced rate of
wound infection and improved knee motion well
done.
Outcome measurement: over a two years period,
80 patients were treated with modifier external
fixation , all fractures united at an average of 16
weeks and more than 90% of cases achieved flexion
of the knee joint about more than 1200, no mal-
union, no collapse of the Achille tendon
* Key words: Tibial plateau fracture; Closed
reduction; Modifier external fixation.
®Æt vÊn ®Ò
Vỡ mâm chày là một (theo Schatzker) là gãy
xương với tổn xương mà đường gãy
gãy
thương giải phẫu phức toác dài xuống dưới phía
tạp, khó điều trị và thân xương, kết xương
để lại các di chứng như bên trong bằng
cứng khớp, lệch
trục... Đặc biệt những
gãy phức tạp như gãy
mâm chày loại V, VI
* BÖnh viÖn 115
** BÖnh viÖn 103
Ph¶n bÖnh khoa häc: PGS. TS. NguyÔn TiÕn
b×nh
nẹp vít có nhiều nguy cơ không mở ổ gãy và cố
bị biến chứng hạn chế định bằng khung cố định
vận động khớp. Nếu ngoài thì mức độ an toàn
sẽ cao hơn rất nhiều, 1. Đối tượng nghiên
bệnh nhân (BN) sẽ tập cứu.
được sớm, tránh được 80 BN độ tuổi từ 29
biến chứng hạn chế vận đến 56, trung bình 41,5
động khớp gối. tuổi. Gồm 42 nam và 38
Báo cáo của chúng tôi nữ. Gãy kín mâm chày
đánh giá kết quả bước đều do nguyên nhân chấn
đầu điều trị 80 trường thương, tổn
24 BN
hợp gãy mâm chày được thương mâm chày phải
điều trị bằng phương và 56 BN tổn thương
pháp nắn chỉnh kín và mâm chày trái. Tất cả các
kết xương bằng khung cố trường hợp được cấp cứu
định ngoài (CĐN) tự chế. và điều trị tại Bệnh viện
Nhân dân 115 TP.Hồ Chí
Minh.
®èi t-îng vµ ph-¬ng
2. Phương pháp
ph¸p nghiªn cøu
nghiên cứu.
Tiến hành thăm khám đinh Kirschner ô liu có
chấn đường kính 1,8 mm và
BN và vùng
thương. Chụp X quang đinh Schanz có đường
khớp gối và cẳng chân kính 4,5 mm.
trên hai bình diện thẳng Kỹ thuật: BN được vô
và nghiêng. Chẩn đoán cảm bằng gây tê tuỷ sống
xác định dựa trên phim X với marcain 0.5%, đặt
quang, đánh giá hình thái nằm trên bàn chỉnh hình.
ổ gãy, các biến dạng, di Xác định khe khớp gối
lệch của mảnh vỡ, hướng bằng hai đinh Kirschner
các đường gãy. Lựa chọn nhỏ. Dùng băng thun
hình thức cố định: khung băng ép chặt vùng khớp
CĐN phối hợp 2/3 vòng gối. Có thể dùng kìm lớn
tròn như khung Ilizarov AO để ép hai mâm chày
và khung thẳng như bộ và đinh Steinman để
cọc ép răng ngược chiều nâng mâm chày. Kiểm
của Nguyễn Văn Nhân tra dưới màn X quang
hay của Judet. Sử dụng
tăng sáng. Kết xương chi trong vài ba ngày
bằng vít xốp đối với các đầu. Sau đó có thể đứng
mảnh vỡ lớn bằng cách dậy đi lại với nạng, tập
bắt vít qua da, đặt khung gấp duỗi gối. Tỳ đè chủ
CĐN, căng ép các đinh động chân đau sau 8
Kirschner ô liu cho đến tuần.
khi đạt được độ vững
chắc. Ở phía mâm chày,
KẾT QUẢ VÀ BÀN
xuyên đinh Kirschner ô
LUẬN
liu ngang qua hai bên từ
ngoài vào trong và cố
80 BN bị chấn thương
định trên khung bán
gãy mâm chày, đa số là
nguyệt. Dưới thân xương
Schatzker V, VI, là loại
chày, xuyên đinh Schanz
gãy phức tạp nhất. Nếu
một bên từ phía trước
những trường hợp này
ngoài và cố định theo
chỉ định mổ để nắn chỉnh
trục dọc của xương.
hình thể giải phẫu và kết
BN nằm bất động, kê cao
hợp xương bên trong sẽ gãy, mức độ tổn thương
hết sức khó khăn và có giải phẫu bệnh nói lên
nhiều nguy cơ thất bại do được tính chất phức tạp
tổn thương thứ phát ở da, của gãy mâm chày so với
phần mềm. Việc chỉnh cách phân loại của Hohn.
lại ổ gãy cũng hết sức Kiểm tra kết quả 80
khó khăn vì nhiều mảnh trường hợp với thời gian
lớn nhỏ khác nhau và lành xương trung bình 16
đường gãy dài xuống tận tuần, nhanh nhất 12 tuần,
thân xương chày. chậm nhất 20 tuần, cho
Hiện nay có hai cách thấy kết quả nắn chỉnh
phân loại gãy mâm chày giải phẫu tương đối khả
(phân loại của Schatzker quan. Sau khi tháo CĐN
và của Hohn). Tuy nhiên, có thể tăng cường nẹp
chúng tôi dùng cách phân bột đùi bàn chân 7 ngày,
loại của Schatzker vì chú sau đó cho đi lại bình
ý nhiều đến hình thái ổ thường. Không có sụp
mâm chày thứ phát, khớp BN chỉ phải nằm viện
giả và co rút gân gót. nội trú trung bình 5 ngày.
Tầm độ khớp > 90%, gấp Lượng kháng sinh toàn
gối hơn 1200, 6 trường thân dùng không đáng
hợp khớp gối di động 5 - kể. Không có trường hợp
10 mm. Tái khám sau 8 nào bị nhiễm khuẩn nặng
tuần, không thấy BN ở chân đinh phải
than phiền đau. thay đổi đinh hoặc hình
Dựa theo thang điểm thức cố định. 8/80 trường
của Hội khớp Hoa Kỳ, hợp rỉ dịch chân đinh,
kết quả như sau: rất tốt: nhưng đều đáp ứng với
90-100 điểm; tốt: 80 - 89 điều trị kháng sinh và
điểm; trung bình: 70 - 79 hướng dẫn chế độ chăm
điểm; kém: < 70 điểm. sóc chân đinh.
Kết quả chung > 90% đạt Chúng tôi đồng ý với
kết quả tốt và rất tốt. quan điểm của nhiều tác
giả [2, 4, 5], với những
gãy mâm chày phức tạp, nẹp vít theo chúng tôi
chỉ định điều trị bảo tồn cũng không nên. Với
bằng kéo liên tục kết hợp khung CĐN, ổ gãy vừa
với bột hay phẫu thuật để được cố định vững chắc,
kết hợp xương còn đang chi thể lại được tập vận
tranh luận. Các tác giả động sớm là phương pháp
kinh điển cho rằng không có nhiều ưu điểm.
nên phẫu thuật vì không KẾT LUẬN
chỉ đơn thuần là thương
tổn gãy xương, những
gãy Schatzker độ V,VI
Phương pháp nắn chỉnh
thường kèm theo các tổn
kín kết hợp CĐN cải
thương khác của khớp gối
biên đơn giản, có thể
như sụn chêm, dây chằng.
điều trị tốt những gãy
Xử trí lần đầu với một ổ
phức tạp ở mâm chày
gãy mới phức tạp không
không cần phẫu thuật.
cho kết quả triệt để. Kết
Thời gian nằm viện
xương bên trong bằng
ngắn, chi phí điều trị Chợ Rẫy.1990, 10, tr.63-
thấp, có thể áp dụng ở 75.
tuyến cơ sở. 2. Huỳnh Bá Lĩnh. Điều
Không có sẹo mổ, thời trị gãy mâm chày
gian lành xương nhanh, Schatzker V, VI bằng
phục hồi sớm chức năng khung CĐN dạng vòng.
khớp gối, không phải mổ Chuyên đề y học CTCH
lại để lấy nẹp vít như mổ TP HCM, 2005.
kết hợp xương bên trong. 3. Nguyễn Văn Nhân.
Bộ dụng cụ kết hợp
xương nén ép và căng
TÀI LIỆU THAM
giãn. Bệnh viện TWQĐ
KHẢO
108. Tr. 2 - 25.
4. Phạm Đăng Ninh.
1. Ngô Bảo Khang. Cố
Điều trị gãy hở hai xương
định ngoài trong chấn
cẳng chân bằng cọc ép
thương chỉnh hình. Nội
răng ngược chiều. Luận
san lâm sàng Bệnh viện
án Tiến Sĩ Yhọc, 2000, 6. Dendrios G.K.,
tr. 22 - 25. Kontos S., Katsenis D.,
5. Bohler L. Gãy mâm Dalas A. Treatment of
chày. Kỹ thuật điều energy tibial plateau
trị gãy xương (Nguyễn fractures by the Ilizarov
Quang Long dịch) tập 3, circular Fixator. J. Bone
and Joint Surg. Br.78.
tr.142-161.
1996, pp.1305-1312.
5. Hoàng Đức Thái.
7. White A.P. Tibial
Điều trị gãy mâm chày
bằng kết hợp xương tối plateau fractures.
thiểu với cố định ngoài Campbell’s operrative
Ilizarov. Luận văn tốt orthopaedics. 1998,
nghiệp bác sỹ nộI trú các Vol.3, pp. 547-562.
bệnh viện. Đại học Y-
Dược TP Hồ Chí Minh,
2004, tr.16-27.
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
