Biểu hiện protein p53 trong bướu nguyên bào men

Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> BIỂU HIỆN PROTEIN P53 TRONG BƯỚU NGUYÊN BÀO MEN<br /> Đỗ Thị Thảo*, Đoàn Thị Phương Thảo**, Nguyễn Thị Hồng***<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mở đầu: Protein p53 thường biểu hiện quá mức trong các bướu có nguồn gốc biểu mô, như trong ung thư<br /> tế bào gai niêm mạc miệng ở người Việt Nam thường gặp với tỉ lệ cao. Tuy nhiên, biểu hiện protein p53 trong<br /> bướu nguyên bào men (BNBM) vẫn còn chưa rõ.<br /> Mục tiêu: Xác định tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 trong BNBM, và phân tích sự liên quan giữa biểu<br /> hiện protein p53 với các dạng lâm sàng, X quang, giải phẫu bệnh của BNBM.<br /> Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu cắt ngang mô tả và phân tích 33 ca BNBM ở xương hàm dưới<br /> được điều trị tại Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung Ương năm 2008 và 2009, và khảo sát biểu hiện protein p53<br /> bằng nhuộm hóa mô miễn dịch.<br /> Kết quả: Tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 trong BNBM là 57,6%; đa số ở mức độ yếu và trung bình.<br /> Biểu hiện quá mức protein p53 thường gặp ở người trên 20 tuổi (64%), ở nam (70%) nhiều hơn nữ (52,2%),<br /> trong bướu dạng đặc (63,2%) cao hơn bướu dạng nang (50%), trong bướu thấu quang dạng nhiều hốc (57,6%)<br /> hơn dạng một hốc (40%). Bướu dạng túi tuyến thường biểu hiện protein p53 dương tính yếu; ngược lại bướu<br /> dạng đám rối thường biểu hiện p53 dương tính trung bình và mạnh. Tuy nhiên, phân tích thống kê không thấy<br /> sự khác biệt có ý nghĩa về biểu hiện protein p53 giữa các dạng lâm sàng, X quang và giải phẫu bệnh của 33 ca<br /> BNBM này (p>0,05).<br /> Kết luận: Có sự bất thường về protein p53 trong BNBM, và biểu hiện quá mức protein p53 trong các loại<br /> BNBM lành tính tương tự nhau.<br /> Từ khóa: Biểu hiện quá mức protein p53, bướu nguyên bào men, dạng đặc, dạng nang, một hốc, nhiều hốc,<br /> dạng túi tuyến và dạng đám rối.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> EXPRESSION OF P53 PROTEIN IN AMELOBLASTOMA<br /> Do Thi Thao, Doan Thi Phuong Thao, Nguyen Thi Hong<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 2 - 2012: 156 - 161<br /> Background: Overexpression of p53 protein has frequently been demonstrated in human epithelial<br /> neoplasms. In oral squamous cell carcinoma in Vietnamese patients, the high prevalence of p53 overexpression<br /> was reported. In ameloblastoma, however, the significance of p53 overexpression is still unclear.<br /> Objectives: To determine the prevalence of p53 protein overexpression in ameloblastoma, and to analyse the<br /> relationship between p53 expression and clinical, radiographic and histologic subtypes of ameloblastoma.<br /> Materials and methods: A cross-sectional study was conducted on 33 ameloblastoma cases treated in the<br /> Ho Chi Minh city National Hospital of Odonto-Stomatology in 2008 and 2009. Immunohistochemical staining<br /> for p53 protein was performed.<br /> <br /> * Khoa Răng Hàm Mặt, Đại học Y Dược Cần Thơ<br /> ** Khoa Y Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> *** Khoa Răng Hàm Mặt - Đại học Y Dược Tp. Hồ Chí Minh<br /> Tác giả liên lạc: ThS Đỗ Thị Thảo ĐT: 0919258731<br /> Email: bs_thao77@yahoo.com.vn<br /> <br /> 156<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Results: p53 overexpression was detected in 57.6% of ameloblastomas, mostly at the weak and moderate<br /> levels. The expression of p53 was more common in patients above 20 years old (64%), in males (70%) than in<br /> females (52.2%), in solid ameloblastomas (63.2%) than in cystic ones (50%), in multilocular radiolucency<br /> (57.6%) than in unilocular appearance (40%). The follicular pattern often showed a weak immunostaining, while<br /> the plexiform pattern was mainly moderately and strongly stained. Nevertheless, statistical analysis did not detect<br /> significant differences (p>0.05) among clinical, radiographic and histologic subtypes of these 33 ameloblastomas.<br /> Conclusion: Dysfunction of p53 protein might be implicated in tumorigenesis of ameloblastoma, and the<br /> overexpression of this marker seems to be similar in different subtypes of ameloblastoma.<br /> Keywords: p53 protein overexpression, ameloblastoma, solid, (uni)cystic, unilocular, multilocular, follicular<br /> and plexiform types.<br /> <br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> Bướu nguyên bào men (BNBM) là một loại<br /> bướu thường gặp nhất trong các loại bướu có<br /> nguồn gốc từ răng, mặc dù lành tính nhưng dễ<br /> tái phát sau phẫu thuật(8). Bướu thường xảy ra ở<br /> tuổi trẻ, điều trị triệt để chủ yếu là phẫu thuật<br /> cắt đoạn xương hàm nên thường để lại nhiều di<br /> chứng về thẩm mỹ và chức năng, trong khi thực<br /> tế cho thấy không phải tất cả BNBM đều có diễn<br /> tiến giống nhau. Vì vậy, cần phải tìm ra yếu tố<br /> dự đoán được diễn tiến sinh học của bướu để<br /> chọn lựa điều trị thích hợp.<br /> Hiện nay, quyết định điều trị tùy thuộc chủ<br /> yếu vào dạng lâm sàng của BNBM: đối với<br /> bướu dạng đặc (hay đa nang) phải cắt đoạn<br /> xương hàm do có tỉ lệ tái phát cao (55-90%) nếu<br /> chỉ lấy bướu, đối với bướu dạng nang (hay đơn<br /> nang) ít tái phát hơn (10-40%) nên thường chỉ<br /> cần lấy bướu là đủ(8). Các dạng X quang và mô<br /> bệnh học ít có giá trị quyết định điều trị và tiên<br /> lượng(8).<br /> Trong những thập niên qua, sinh học phân<br /> tử đã góp phần làm sáng tỏ bệnh sinh, diễn tiến<br /> bệnh và ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị<br /> nhiều loại ung thư và bướu lành. Quá trình sinh<br /> bướu là một tiến trình do sự tích lũy các biến đổi<br /> di truyền không hoàn nguyên. Đặc biệt, trong<br /> các ung thư ở người, đột biến gen p53 thường<br /> gặp nhất, chiếm hơn 50%(6). Gen đè nén bướu<br /> p53 nằm trên nhiễm sắc thể 17; sản xuất protein<br /> p53 giữ nhiều chức năng quan trọng trong tế<br /> bào, bao gồm kiểm soát chu trình tế bào, sửa<br /> chữa DNA, thúc đẩy tế bào chết theo lập trình(6).<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Đối với BNBM, đã có một số bằng chứng<br /> cho thấy sự bất thường của gen và protein p53<br /> trong bướu này. Năm 1999, El-Sissy và cs phát<br /> hiện protein p53 biểu hiện quá mức trong 18 ca<br /> BNBM với tỉ lệ 61%, đặc biệt tỉ lệ cao (75%) và<br /> dương tính mạnh ở BNBM ác tính(3). Năm 2006,<br /> Al-Salihi và cs phát hiện đột biến gen p53 trong<br /> BNBM, và đề nghị sử dụng liệu pháp đích<br /> kháng p53 để giảm bớt kích thước trước khi<br /> phẫu thuật đối với BNBM quá lớn, và để điều trị<br /> những bướu không thể cắt được do vị trí gần<br /> những cấu trúc giải phẫu quan trọng(1). Với<br /> mong muốn được góp phần trong việc chẩn<br /> đoán, điều trị và tiên lượng các loại BNBM,<br /> chúng tôi thực hiện nghiên cứu này nhằm các<br /> mục tiêu sau:<br /> - Xác định tỉ lệ biểu hiện quá mức protein<br /> p53 trong BNBM.<br /> - Phân tích sự liên quan giữa biểu hiện<br /> protein p53 với các dạng lâm sàng, X quang và<br /> giải phẫu bệnh của BNBM.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Mẫu nghiên cứu<br /> 33 trường hợp BNBM ở xương hàm dưới<br /> được điều trị tại Bệnh Viện Răng Hàm Mặt<br /> Trung Ương từ tháng 8/2008 đến tháng 2/2009.<br /> <br /> Thiết kế nghiên cứu<br /> Cắt ngang.<br /> <br /> Các biến nghiên cứu và các bước thực hiện:<br /> Tuổi, giới tính của bệnh nhân.<br /> Các dạng X quang của bướu trên phim toàn<br /> cảnh: gồm thấu quang dạng một hốc và dạng<br /> <br /> 157<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> nhiều hốc.<br /> <br /> Đánh giá biểu hiện hóa mô miễn dịch<br /> <br /> Các dạng lâm sàng của bướu: gồm dạng đặc<br /> và dạng nang, dựa trên quan sát dạng đại thể<br /> của bướu trong lúc mổ và kiểm chứng giải phẫu<br /> bệnh.<br /> <br /> Tế bào bướu biểu hiện p53 dương tính khi<br /> nhân tế bào nhuộm màu nâu, bất kể cường độ<br /> màu đậm nhạt. Mức độ biểu hiện protein p53<br /> của bướu được đánh giá dựa trên tỉ lệ % số tế<br /> bào bướu nhuộm dương tính trong tổng số tế<br /> bào bướu, tỉ lệ này được tính bằng cách đếm số<br /> tế bào bướu nhuộm dương tính và số tế bào<br /> bướu nhuộm âm tính trong 3 vi trường x 200<br /> dưới kính hiển vi quang học. Bướu biểu hiện<br /> quá mức p53 khi có hơn 5% số tế bào bướu<br /> nhuộm p53 dương tính, với các mức độ dương<br /> tính yếu (+): 6-25%, trung bình (++): 26-50%, và<br /> mạnh (+++): 51-100%.<br /> <br /> Các dạng giải phẫu bệnh: gồm hai dạng<br /> chính là dạng túi tuyến và dạng đám rối, chẩn<br /> đoán dựa trên khảo sát vi thể mô bệnh phẩm<br /> mổ.<br /> Biểu hiện protein p53.<br /> <br /> Qui trình nhuộm hóa mô miễn dịch<br /> Theo phương pháp miễn dịch men gián tiếp<br /> LSAB (labelled streptavidin-biotin) sử dụng kit<br /> LSAB-HRP và kháng thể đơn dòng DO-7 kháng<br /> p53 của nhà sản xuất Dakocytomation (Đan<br /> Mạch). Kháng thể DO-7 phản ứng với êpitốp có<br /> vị trí từ axít amin 35 đến axít amin 45 tại đầu<br /> cùng N- của protein p53 nguyên thủy và protein<br /> p53 đột biến.<br /> Mẫu mô được cắt lát mỏng, dán lên phiến<br /> kính có tráng silane, khử paraffin, bộc lộ kháng<br /> nguyên bằng cách đun nóng trong dung dịch<br /> đệm Tris-EDTA (pH 9) trong 20 phút. Tiếp theo,<br /> rửa trong dung dịch TBS (pH 7,6), ức chế<br /> peroxidase nội sinh bằng cách cho vào dung<br /> dịch hydrogen peroxide 3% trong 10 phút. Sau<br /> đó, cho ủ với Protein Block của kit LSAB, ủ với<br /> 100 µl kháng thể thứ nhất (DO-7) trong 2 giờ,<br /> rửa trong TBS, ủ với kháng thể thứ hai có gắn<br /> biotin của kit LSAB trong 10 phút, rửa trong<br /> TBS, và ủ với phức hợp Streptavidin-Peroxidase<br /> của kit LSAB trong 10 phút, rửa trong TBS. Cho<br /> tiếp xúc với chất sinh màu Diaminobenzidine<br /> (DAB), rửa trong TBS và nước cất. Cuối cùng<br /> nhuộm chồng màu bằng hematoxylin, rửa nước<br /> cất và cồn, làm trong sáng mô và dán lamelle.<br /> Mỗi đợt nhuộm luôn có một tiêu bản chứng<br /> dương (lát cắt mô carcinôm tuyến ở đại tràng đã<br /> biết có biểu hiện p53 dương tính) và một tiêu<br /> bản chứng âm (thay kháng thể thứ nhất bằng<br /> dung dịch TBS) được nhuộm kèm theo.<br /> <br /> 158<br /> <br /> Xử lý dữ liệu<br /> Nhập và xử lý dữ liệu bằng phần mềm SPSS<br /> 12.0. Phân tích sự liên quan bằng test Chi bình<br /> phương và test chính xác Fisher. Liên quan có ý<br /> nghĩa khi p < 0,05.<br /> <br /> KẾT QUẢ<br /> Protein p53 biểu hiện quá mức ở 19 ca trong<br /> tổng số 33 ca BNBM, chiếm tỉ lệ 57,6%; bao gồm<br /> 9 ca (27,3%) dương tính yếu, 7 ca (21,2%) dương<br /> tính trung bình và 3 ca (9,1%) dương tính mạnh.<br /> Biểu hiện quá mức protein p53 phổ biến ở<br /> người trên 20 tuổi (64%) hơn người trẻ dưới 20<br /> tuổi (37,5%), ở nam (70%) nhiều hơn nữ (52,2%),<br /> trong bướu thấu quang dạng nhiều hốc (57,6%)<br /> hơn dạng một hốc (40%). Tuy nhiên, những<br /> khác nhau này không có ý nghĩa thống kê (p<br /> >0,05) (Bảng 1).<br /> Bảng 1. Liên quan biểu hiện protein p53 với lâm<br /> sàng, X quang của BNBM.<br /> BNBM<br /> Tuổi<br /> <br /> ≤ 20<br /> > 21<br /> Giới<br /> Nam<br /> Nữ<br /> Dạng X quang<br /> Một hốc<br /> Nhiều hốc<br /> Tổng<br /> <br /> Tổng Số Biểu hiện protein p53<br /> ca (%)<br /> Âm tính Dương tính<br /> 8 (24,2)<br /> 25 (75,8)<br /> 10 (30,3)<br /> 23 (69,7)<br /> <br /> 5 (62,5)<br /> 9 (36,0)<br /> 3 (30,0)<br /> 11 (47,8)<br /> <br /> 3 (37,5)<br /> 16 (64,0)<br /> 7 (70,0)<br /> 12 (52,2)<br /> <br /> 5 (17,8)<br /> 3 (60,0)<br /> 28 (82,2) 11 (42,4)<br /> 33 (100,0) 14 (42,4)<br /> <br /> 2 (40,0)<br /> 19 (57,6)<br /> 19 (57,6)<br /> <br /> p<br /> 0,396<br /> 0,455<br /> 0,628<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> Biểu hiện protein p53 trong bướu dạng<br /> đặc và bướu dạng nang khác nhau không có ý<br /> nghĩa (p>0,05), mặc dù biểu hiện phổ biến<br /> trong bướu dạng đặc (63,2%) hơn bướu dạng<br /> nang (50%), và dương tính yếu thường gặp<br /> trong bướu dạng đặc (31,6%) hơn bướu dạng<br /> nang (21,4%) (Bảng 2).<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> BNBM dạng nang gồm các dạng chính là trong<br /> ống (14,3%) và trong vách (85,7%), không gặp<br /> dạng ống; trong những dạng này các tế bào<br /> bướu xếp thành dạng túi tuyến (57,2%) hoặc<br /> dạng đám rối (42,8%). Tổng cộng, dạng túi<br /> tuyến (60,6%) phổ biến hơn dạng đám rối<br /> (39,4%).<br /> <br /> Bảng 2. Biểu hiện protein p53 trong BNBM dạng<br /> đặc và dạng nang.<br /> <br /> Trong 19 ca BNBM dạng đặc, các tế bào biểu<br /> hiện p53 dương tính thường phân bố ở ngoại vi<br /> <br /> BNBM Tổng Số<br /> ca (%)<br /> <br /> Biểu hiện protein p53<br /> p<br /> Âm<br /> Dương tính<br /> tính (-) (+)<br /> (++) (+++)<br /> Dạng 14 (42,4) 7 (50,0) 3 (21,4)<br /> 3<br /> 1<br /> 0,865<br /> nang<br /> (21,4) (7,2)<br /> Dạng đặc 19 (57,6) 7 (36,8) 6 (31,6)<br /> 4<br /> 2<br /> (21,1) (10,5)<br /> Tổng<br /> 33<br /> 14 9 (27,3)<br /> 7<br /> 3<br /> (100,0) (42,4)<br /> (21,2) (9,1)<br /> <br /> của đám tế bào bướu và đôi khi ở trung tâm<br /> đám tế bào bướu (Hình 1). Trong 14 ca BNBM<br /> dạng nang, p53 dương tính thường gặp trong<br /> các tế bào biểu mô lót bao nang. Mô bướu thâm<br /> nhập thành nang (dạng trong vách) hay nhô<br /> trong lòng nang (dạng trong ống) cũng có tế bào<br /> nhuộm p53 dương tính (Hình 2).<br /> <br /> BNBM dạng đặc có hai dạng chính là dạng<br /> túi tuyến (63,2%) và dạng đám rối (36,8%).<br /> <br /> x40<br /> <br /> x100<br /> <br /> x200<br /> <br /> Hình 1. Biểu hiện quá mức protein p53 trong BNBM đặc dạng đám rối.<br /> <br /> x40<br /> <br /> x100<br /> <br /> x200<br /> <br /> Hình 2. Biểu hiện quá mức protein p53 trong BNBM dạng nang, trong vách, túi tuyến.<br /> Biểu hiện protein p53 trong BNBM dạng<br /> <br /> trong khi dạng túi tuyến thường biểu hiện p53<br /> <br /> đám rối và dạng túi tuyến khác nhau không có ý<br /> <br /> yếu (35%) (Bảng 3).<br /> <br /> nghĩa (p > 0,05) mặc dù tỉ lệ biểu hiện quá mức<br /> <br /> Bảng 3. Biểu hiện protein p53 trong BNBM dạng túi<br /> tuyến và dạng đám rối.<br /> <br /> protein p53 trong bướu đám rối (61,5%) cao hơn<br /> trong dạng túi tuyến (55%), và bướu dạng đám<br /> rối thường biểu hiện p53 trung bình và mạnh<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br /> BNBM<br /> <br /> Tổng Số<br /> ca (%)<br /> <br /> Biểu hiện protein p53<br /> Âm<br /> tính (-)<br /> <br /> p<br /> <br /> Dương tính<br /> (+)<br /> (++) (+++)<br /> <br /> 159<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 2 * 2012<br /> <br /> Dạng túi 20 (60,6)<br /> 9<br /> 7<br /> 3 1 (5,0)<br /> tuyến<br /> (45,0) (35,0) (15,0)<br /> Dạng đám 13 (39,4)<br /> 5<br /> 2<br /> 4<br /> 2<br /> rối<br /> (38,5) (15,4) (30,8) (15,4)<br /> Tổng cộng<br /> 33<br /> 14<br /> 9<br /> 7 3 (9,1)<br /> (100,0) (42,4) (27,3) (21,2)<br /> <br /> 0,384<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 trong<br /> BNBM khá cao 57,6%, mặc dù hơi thấp hơn so<br /> với tỉ lệ 75,5% trong ung thư tế bào gai niêm<br /> mạc miệng(7). Như vậy, người Việt Nam thường<br /> có sự biến đổi của protein p53 không chỉ trong<br /> ung thư hốc miệng mà cả trong bướu biểu mô<br /> lành tính ở hốc miệng như BNBM. Kết quả này<br /> cung cấp thêm bằng chứng cho nhận định<br /> protein p53 thường biểu hiện quá mức trong các<br /> bướu ở người có nguồn gốc biểu mô. Theo y<br /> văn, tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 trong<br /> BNBM ở Nhật Bản là 45% (13/29 ca)(5), 76%<br /> (26/34 ca))(9), 80% (24/30 ca)(4), ở Ai Cập là 61%<br /> (11/18 ca)(3), ở Hà Lan là 67% (6/9 ca)(12).<br /> Trong các tế bào bình thường, lượng<br /> protein p53 rất thấp do thời gian tồn tại ngắn<br /> (6-20 phút) nên không thể phát hiện được<br /> bằng hóa mô miễn dịch(3). Đột biến gen p53<br /> hay do sự tương tác với protein khác bị biến<br /> đổi (như protein MDM2) có thể làm cho<br /> protein p53 bền vững hơn, tích tụ nhiều trong<br /> nhân tế bào, do đó có thể phát hiện được qua<br /> nhuộm hóa mô miễn dịch(3,6).<br /> Trong ung thư niêm mạc miệng ở người Việt<br /> Nam, biểu hiện quá mức protein p53 thường do<br /> đột biến gen p53 (44,4%) hơn là do bất thường<br /> protein MDM2 (36,4%)(7). Tuy nhiên, đối với<br /> BNBM, các nghiên cứu trên thế giới cho thấy<br /> biểu hiện quá mức protein p53 chủ yếu do sự<br /> bất thường của protein MDM2. Đột biến gen p53<br /> dường như ít có vai trò trong bệnh sinh<br /> BNBM(8). Sandra và cs (2002) phát hiện 88%<br /> BNBM biểu hiện quá mức protein MDM2(9),<br /> Shibata và cs (2002) phát hiện chỉ có 3 ca đột<br /> biến gen p53 trong 12 ca BNBM(11). Kumamoto<br /> và cs (2004) tìm thấy sự tăng biểu hiện protein<br /> p53 và MDM2 trong 46 ca BNBM lành tính và 5<br /> ca BNBM ác tính, khác biệt có ý nghĩa so với 16<br /> <br /> 160<br /> <br /> biểu mô mầm răng bình thường, và không thấy<br /> ca nào có đột biến gen p53(5). Sharifi-Sistani N<br /> (2011)(10) tìm thấy BNBM biểu hiện quá mức p53<br /> là 77,8% và biểu hiện quá mức MDM2 là 74,8%.<br /> Trong các BNBM, biểu hiện p53 dương<br /> tính chủ yếu ở mức độ dương tính yếu<br /> (27,3%) và trung bình (21,2%), ít gặp dương<br /> tính mạnh (9,1%). Kết quả này tương tự như<br /> trong một khảo sát biểu hiện p53 trên 46 ca<br /> BNBM của Kumamoto (2004) ghi nhận 20%<br /> dương tính yếu và 43% trung bình, không có<br /> dương tính mạnh(5). Phải chăng bướu NBM là<br /> loại bướu lành tính nên thường biểu hiện p53<br /> dương tính yếu và trung bình; trong khi<br /> những bướu ác tính như ung thư niêm mạc<br /> miệng hay BNBM ác tính có tỉ lệ p53 dương<br /> tính mạnh cao hơn? Nghiên cứu của El-Sissy<br /> (1999) cho thấy 75% BNBM ác tính có mức độ<br /> dương tính mạnh(3). Ở người Việt Nam, tỉ lệ<br /> p53 dương tính mạnh trong ung thư niêm<br /> mạc miệng (28,2%)(7) cao hơn trong BNBM<br /> (9,1%).<br /> Tỉ lệ và mức độ biểu hiện p53 giữa bướu<br /> dạng đặc và bướu dạng nang không khác biệt<br /> nhau (p>0,05). Kết quả nhất quán với nghiên<br /> cứu của Hirayama (2004) cho thấy tỉ lệ trung<br /> bình của biểu hiện protein p53 trong BNBM<br /> dạng đặc là 9,2% (± 4,9) tương tự trong bướu<br /> dạng nang là 8,5% (± 11,1)(4). Từ những kết quả<br /> này, có thể thấy rằng bất thường protein p53 giữ<br /> vai trò quan trọng trong quá trình hình thành và<br /> phát triển của BNBM, cho dù là bướu có dạng<br /> đặc hay dạng nang.<br /> Tỉ lệ biểu hiện quá mức protein p53 trong<br /> bướu thấu quang dạng nhiều hốc (57,6%) cao<br /> hơn dạng một hốc (40%) nhưng không có ý<br /> nghĩa (p>0,05), tương tự kết quả nghiên cứu của<br /> Kumamoto(5). Tỉ lệ biểu hiện quá mức p53 trong<br /> bướu dạng đám rối (61,5%) cao hơn dạng túi<br /> tuyến (55%), nhưng cũng không có ý nghĩa<br /> (p>0,05). Barboza (2005) tìm thấy tỉ lệ trung bình<br /> biểu hiện quá mức protein p53 trong bướu dạng<br /> đám rối là 46% (± 15,9) cao hơn tỉ lệ 42,4% (±<br /> 14,1) trong bướu dạng túi tuyến nhưng cũng<br /> <br /> Chuyên Đề Răng Hàm Mặt<br /> <br />