29(3): 50-52 T¹p chÝ Sinh häc 9-2007<br />
<br />
<br />
<br />
Bæ sung Loµi Calamus nambariensis Becc.<br />
(Hä Cau - Arecaceae Schultz-Sch.) cho hÖ thùc vËt ViÖt nam<br />
<br />
TrÇn Ph−¬ng Anh, NguyÔn Kh¾c Kh«i<br />
<br />
ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt<br />
<br />
Chi M©y - Calamus L. (Arecaceae Schultz.- 53. - C. nambariensis var. yingjangensis S. J.<br />
Sch.) ë trªn thÕ giíi cã 370 loµi, ph©n bè rÊt Pei & S. Y. Chen, 1989. Acta Phytotax. Sin. 27<br />
réng tõ vïng nhiÖt ®íi cña ch©u Phi, Ên §é, (2): 140; id. 1991. Fl. Reip. Pop. Sin. 13 (1): 99.<br />
Trung Quèc ®Õn ¤-xtr©y-li-a. ë ViÖt Nam, hiÖn - C. nambariensis var. alpinus S. J. Pei & S. Y.<br />
biÕt cã 21 loµi [1-3]. Trong qu¸ tr×nh nghiªn Chen, 1989. Acta Phytotax. Sin. 27 (2): 141; id.<br />
cøu, chóng t«i ®· ph¸t hiÖn vµ bæ sung loµi 1991. Fl. Reip. Pop. Sin. 13 (1): 100. - C.<br />
Calamus nambariensis Becc. cho hÖ thùc vËt nambariensis var. xishuangbannaensis S. J. Pei<br />
ViÖt Nam. MÉu vËt cña loµi thu ®−îc ë Khu b¶o & S. Y. Chen, 1989. Acta Phytotax. Sin. 27 (2):<br />
tån thiªn nhiªn Ch¹m Chu, tØnh Tuyªn Quang. 141; id. 1991. Fl. Reip. Pop. Sin. 13 (1): 100. –<br />
C. nambariensis var. menglongensis S. J. Pei &<br />
Trong c¸c n¨m 2000-2006, chóng t«i ®· tiÕn<br />
S. Y. Chen, 1989. Acta Phytotax. Sin. 27 (2):<br />
hµnh ®iÒu tra nghiªn cøu chi M©y t¹i c¸c ®Þa<br />
141; id. 1991. Fl. Reip. Pop. Sin. 13 (1): 99 - C.<br />
®iÓm kh¸c nhau nh− Cao B»ng, L¹ng S¬n,<br />
nambariensis var. furfuraceus S. J. Pei & S. Y.<br />
Tuyªn Quang, VÜnh Phóc, Phó Thä, Hµ TÜnh,<br />
Chen, 1989. Acta Phytotax. Sin. 27 (2): 142; id.<br />
Thõa Thiªn-HuÕ. Chóng t«i còng tiÕn hµnh<br />
1991. Fl. Reip. Pop. Sin. 13 (1): 100.<br />
nghiªn cøu mÉu vËt cña chi M©y t¹i c¸c b¶o<br />
tµng thùc vËt ë trong n−íc (ViÖn Sinh th¸i vµ C©y leo, cao ®Õn 20 m; ®−êng kÝnh cña th©n<br />
Tµi nguyªn sinh vËt (HN), ViÖn Sinh häc nhiÖt kh«ng bÑ 1-3 cm, cã bÑ 1,5-6 cm. L¸ dµi 1,5-2,5<br />
®íi (HM), tr−êng ®¹i häc Khoa häc tù nhiªn, m, cã sèng l¸ kÐo dµi thµnh roi dµi 1 m, xÎ thïy<br />
§¹i häc quèc gia Hµ Néi (HNU)… vµ ë n−íc l«ng chim; thïy l¸ xÕp thµnh nhãm, ®«i khi xÕp<br />
ngoµi nh− viÖn Thùc vËt C«n Minh, Trung Quèc ®Òu ë phÝa cuèng; bÑ l¸ mµu xanh, cã gai mµu<br />
(KUN), V−ên Thùc vËt Missouri Hoa Kú xanh nh¹t, ®Ønh mµu ®á, c¸c gai dµi ng¾n xÕp<br />
(MO)…. MÉu vËt chñ yÕu ®−îc thu t¹i c¸c tØnh xen kÏ nhau, gai dµi nhÊt kh«ng qua 4 cm; gèi<br />
cña ViÖt Nam. râ; th×a l×a kh«ng l«ng hay gai; cuèng l¸ dµi 8-<br />
Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu cña chóng t«i lµ 20 cm; thïy l¸ h×nh m¸c, cã kÝch th−íc 40-55 ×<br />
ph−¬ng ph¸p so s¸nh h×nh th¸i. C¸c ®Æc ®iÓm 2,5-7 cm; g©n mÆt trªn kh«ng cã hay cã gai<br />
h×nh th¸i ®−îc quan s¸t b»ng kÝnh lóp. TiÕn hµnh th−a; mÐp cã l«ng cøng. Côm hoa dµi 0,65-1,3<br />
m« t¶, ghi chÐp c¸c ®Æc ®iÓm. C¸c ®Æc ®iÓm ®−îc m, kh«ng cã d¹ng roi, th¼ng (h¬i rñ nÕu qu¸<br />
so s¸nh víi c¸c mÉu vËt kh¸c vµ c¸c tµi liÖu cã dµi); côm hoa ®ùc ph©n nh¸nh 3 lÇn; côm hoa<br />
liªn quan ë trong vµ ngoµi n−íc, tõ ®ã ®Þnh lo¹i, c¸i ph©n nh¸nh 2 lÇn; nh¸nh con cña côm hoa<br />
x¸c ®Þnh tªn khoa häc, m« t¶ loµi, x¸c ®Þnh c¸c ®ùc dµi 1 cm, mang 8 hoa. Qu¶ h×nh bÇu dôc<br />
®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi c¸c loµi gÇn gòi. réng, cã kÝch th−íc 2,5 × 2 cm; v¶y qu¶ mµu<br />
vµng nh¹t, cã r·nh s©u.<br />
Calamus nambariensis Becc.<br />
Loµi Calamus nambariensis Becc. gÇn víi<br />
- M©y nambarien<br />
loµi C. platyacanthus Warb. ex Becc. nh−ng<br />
Becc. 1908. Ann. Roy. Bot. Gard. 11 (1): kh¸c ë thuú cña l¸ xÕp ®Òu ë phÝa cuèng, gai bÑ<br />
433; T. D. Evans et al. 2002. Kew Bull. 57 (1): ng¾n h¬n 4 cm, qu¶ h×nh bÇu dôc réng.<br />
<br />
<br />
<br />
C«ng tr×nh ®−îc hç trî vÒ kinh phÝ cña Ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu c¬ b¶n.<br />
50<br />
Calamus nambariensis Becc.<br />
1. bÑ l¸; 2a. mét phÇn l¸ (ë d−íi); 2b. mét phÇn l¸ (ë trªn); 3. mét phÇn côm hoa; 4. qu¶<br />
(1, 2, 3. cña T. P. Anh, 2007, vÏ theo mÉu V. X. Ph−¬ng 6602, HN; 4. theo T. Evans, 2001)<br />
<br />
<br />
Loc. class.: India, Assam. 26(4A): 64-69. Hµ Néi.<br />
Typus: Mann G.s.n. (holotype FI-B, isotype 2. TrÇn Ph−¬ng Anh, NguyÔn Kh¾c Kh«i,<br />
K). 2005: T¹p chÝ Sinh häc, 27(4): 50-51. Hµ<br />
Sinh häc vµ sinh th¸i: Cã qu¶ vµo c¸c Néi.<br />
th¸ng 3-4. Mäc trong rõng th−êng xanh, ë ®é 3. TrÇn Ph−¬ng Anh, NguyÔn Kh¾c Kh«i,<br />
cao 1400-1800 m so víi mÆt n−íc biÓn. 2005: Nh÷ng vÊn ®Ò nghiªn cøu c¬ b¶n<br />
Ph©n bè: Tuyªn Quang (Ch¹m Chu). Cßn trong Khoa häc sù sèng: 45-46. B¸o c¸o<br />
cã ë Ên §é, Trung Quèc, Th¸i Lan, Lµo. khoa häc, Héi nghÞ Khoa häc Toµn quèc<br />
2005. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Néi.<br />
MÉu nghiªn cøu: Tuyªn Quang (Ch¹m<br />
Chu), V. X. Ph−¬ng 6602 (HN). 4. Evans T. D. et al., 2002: Kew Bull., 57: 1-<br />
84.<br />
Gi¸ trÞ sö dông: th©n m©y to, cã chÊt l−îng<br />
5. Evans T. D. et al., 2001: A field guide to<br />
rÊt tèt; cã thÓ dïng ®Ó ®an l¸t, lµm ®å mü nghÖ,<br />
the rattans of Laos PDR. Royal Botanic<br />
cã gi¸ trÞ th−¬ng m¹i cao ë Trung Quèc.<br />
Garden, Kew.<br />
Tµi liÖu tham kh¶o 6. Pei S. J. et al., 1991: Flora Reipublicae<br />
Popularis Sinicae, 13(1): 60-108. Science<br />
1. TrÇn Ph−¬ng Anh, 2004: T¹p chÝ Sinh häc, Press. (tiÕng Trung Quèc).<br />
51<br />
Calamus nambariensis Becc. (Arecaceae Schultz-Sch.) - a new<br />
species for the flora of Vietnam<br />
<br />
<br />
Tran Phuong Anh, Nguyen Khac Khoi<br />
<br />
<br />
<br />
Summary<br />
<br />
<br />
The genus Calamus L. (Arecaceae Schultz.-Sch.) has 370 species in the world, with wide distribution<br />
from the tropics of Africa, India, China to Australia. There are 21 species in Vietnam. During the study, we<br />
have found one species as new record (Calamus nambariensis Becc.) for the flora of Vietnam. This species<br />
can be recognized by: climbing, clustering, cirrus; knee present; sheath has mixture of long and short spines;<br />
leaflets grouped, regular at the base, boat-shape (40-55 × 2.5-7 cm); inflorescence no flagellum. This species<br />
closes to Calamus platyacanthus Warrb. ex Becc. but differs by: leaflet regular at the base; sheath spine<br />
shorter (shorter 4 cm); fruit oblong. This species is collected in the Chamchu natural reserve, Tuyenquang<br />
province.<br />
<br />
<br />
Ngµy nhËn bµi: 2-11-2006<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
52<br />
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
