Các quy đ nh c a TRIMs ủ ị
ị ệ ị ề liên quan đ n th ụ ủ ươ ầ ư c thành viên ụ ể ng m i mà c th là ệ ế Hi p đ nh TRIMs quy đ nh các quy n và nghĩa v c a các n ướ ạ ệ ử ụ ng m i hàng hoá. trong vi c s d ng các bi n pháp đ u t th ươ ạ
2.1 Ph m vi áp d ng Hi p đ nh này ch áp d ng đ i v i các bi n pháp đ u t ụ ỉ ạ ị ụ ệ ầ ư ệ ươ ệ ạ ộ ắ ạ ị ị ạ ệ ố ộ ớ ạ ề ề ụ GATT 1947 (xem H p 22). ng) c a GATT 1994 g n nh t ộ ầ ự ủ ư ươ
: Ðãi ng qu c gia và h n ch v s l ng (Hi p đ nh TRIMs, Ði u 2) ộ ố ế ề ố ượ ệ ị ề ạ
ượ ế
ng đ n các quy n và nghĩa v theo quy ụ ề c phép s d ng các c thành viên nào đ ử ụ ượ ng m i hàng hoá (TRIMs) n u các bi n pháp này ệ ế ế ươ ặ ủ ề
ố i Ði u III.4 c a Hi p đ nh GATT 1994 và nghĩa v lo i b các h n ch ưở ướ ạ i Ði u III ho c Ði u XI c a GATT 1994. ề ụ ộ ụ ạ ỏ ủ ạ t kê các bi n pháp TRIMs trái v i nghĩa v đãi ng qu c gia theo ớ ế c quy ị i Ði u XI.1 c a Hi p đ nh GATT 1994 đ ệ ạ ạ ượ ủ ị ề i Ph l c kèm theo Hi p đ nh này. ạ ng chung theo quy đ nh t ị ụ ụ ệ ệ ị ệ
ế có liên quan đ n ố ớ ng m i hàng hoá. GATT 1994 c m áp d ng các bi n pháp đ u t th vi ph m các ụ ạ ầ ư ấ nguyên t c đãi ng qu c gia và h n ch s l ng. Tuy nhiên, ph m vi này không ạ ế ố ượ ố c xác đ nh rõ ràng. T i Vòng đàm phán Uruguay, Hi p đ nh TRIMs cũng quy đ nh đ ị ượ c m áp d ng TRIMs trái v i Ði u III.4 (Ðãi ng qu c gia) hay Ði u XI.1 (H n ch ế ấ s l ng t ố ượ H P 22Ộ l. Trên nguyên t c không đ c làm nh h ắ ả đ nh c a Hi p đ nh GATT 1994, không n ệ ị ị ủ bi n pháp đ u t liên quan đ n th ầ ư ệ trái v i các quy đ nh t ớ ị 2. B n minh ho li ạ ệ ả quy đ nh t ề ị v s l ề ố ượ đ nh t ạ ị
Có 5 bi n pháp đ u t ố ề ệ ầ ư ụ ể ị ấ ậ ụ ẩ ố ử ớ ấ ậ ợ ơ c, n u làm nh th s vi ph m nguyên t c đãi ng qu c gia. Ví d nh ắ ạ ế ệ ướ l ằ ậ ị ậ ẩ ẩ ư c s d ng các h n ch s l ầ ế ố ượ ậ ằ ố ớ ẫ ế ạ ị ấ ẩ ế ẩ ế ế ạ ậ
ấ c th b c m áp d ng: Ði u III.4 c m các qu c gia i h n đ i v i hàng đ t ra các bi n pháp đ i x v i hàng hoá nh p kh u kém thu n l ố ớ ặ ụ ư hoá trong n ố ộ ư ế ẽ ề n i đ a hoá; và 2) Yêu c u cân b ng m u d ch. Ði u các bi n pháp: 1) Yêu c u t ầ ầ ỷ ệ ộ ị ệ ng đ i v i hàng nh p kh u và XI.1 quy đ nh không đ ạ ượ ử ụ ị xu t kh u nh các bi n pháp. 3) Yêu c u cân b ng m u d ch d n đ n h n ch nh p ậ ệ ầ kh u; 4) H n ch giao d ch ngo i h i d n đ n h n ch nh p kh u; và 5) Yêu c u ị ạ ố ẫ tiêu th n i đ a d n đ n h n ch xu t kh u. ẩ ế ấ ế ạ ụ ể ơ ỉ ị ụ ọ ộ ệ ả ắ ộ ị ệ ơ ị ệ ư ợ ấ ưở ế ả ệ i hay theo quy đ nh hành chính và các bi n pháp mà n u tuân th nó s ế ộ ố ư ự ế ị h n các nghĩa v ị ở ạ ng m t s u tiên nh tr c p hay gi m thu . Trên th c t ỏ ơ ụ ớ ặ ỉ ế ạ ụ ộ ị ẫ Ngoài ra, c th h n GATT 1947, Hi p đ nh TRIMs còn cung c p m t danh ệ ộ ề sách minh h a ch rõ các bi n pháp c m áp d ng (xem H p 23); quan ni m v ấ ệ TRIMs trong Hi p đ nh r ng h n, bao hàm c các bi n pháp mang tính b t bu c theo ộ ẽ lu t pháp s t ủ ậ , Hi p đ nh đ c h ệ ượ ụ TRIMs không có ý đ nh đ t ra các nghĩa v m i mà ch làm sáng t đã nêu trong GATT 1947.
Danh sách minh h a các bi n pháp TRIMs trái v i nghĩa v đãi ng ụ ọ ớ ệ ộ H P 23: qu c gia Ộ ố
ộ ớ ệ ụ ị ồ ề ủ ượ ướ ạ i c thi hành theo các ạ c ho c các quy t đ nh hành chính đ nh m đ t TRIMs trái v i nghĩa v đãi ng qu c gia theo quy đ nh t ệ ế ị ể ặ ằ ủ ế
ặ ẩ ồ ả ử ụ ộ ị ồ ạ ạ ấ ộ ị ủ ị ả ẩ ị
ng và ẩ ủ ệ ộ c mà doanh nghi p đó dùng đ xu t kh u. 1. Các bi n pháp đ u t ầ ư ố Đi u IIX.4 c a Hi p đ nh GATT 1994 bao g m các bi n pháp đ ị ệ quy đ nh c a pháp lu t trong n ị ậ i th và đòi h i: đ c l ỏ ượ ợ a. Các doanh nghi p ph i mua ho c ph i s d ng các s n ph m có ngu n g c ố ả ệ ả ạ các ngu n n i đ a, b t k ch ng lo i h n ng ch, c cung c p t ấ ừ ấ ể ủ h n ng ch và giá tr s n xu t n i đ a c a các s n ả ỷ ệ ạ ư ế b. H n ch đ i và hàng hoá nh p kh u c a m t doanh nghi p theo s l ậ giá tr hàng hoá s n xu t trong n ướ n i đ a, ho c đ ặ ượ ộ ị giá tr s n ph m hay t l ẩ ạ ị ả ph m đó đ c quy đ nh nh th nào; ượ ế ố ạ ị ố ượ ẩ ể ấ ệ ả ấ
ớ ệ ế ề ố ượ ụ ạ ỏ ạ ồ ạ ệ ủ ướ ng chung TRIMs trái v i nghĩa v lo i b h n ch v s l ượ c i Ði u XI.1 c a hi p đ nh GATT 1994 bao g m các bi n pháp đ ệ c ho c các quy t đ nh hành chính ế ị ặ ằ
ạ ượ ợ ệ ẩ ố ớ ạ ả c nói chung hay theo s l c l ậ ể ử ụ ố ượ ướ ấ ị ủ ả ộ ị ệ ẩ
2. Các bi n pháp đ u t ầ ư theo quy đ nh t ề ị ị thi hành theo các quy đ nh c a pháp lu t trong n ủ ị ậ i th và đ h n ch : nh m đ t đ ế ể ạ ế a. Vi c nh p kh u c a m t doanh nghi p đ i v i các lo i s n ph m có liên quan ộ ệ ẩ ủ ng h n ho c đ s d ng cho s n xu t trong n ạ ặ ả ể ả ng ch và giá tr c a s n ph m n i đ a liên quan mà doanh nghi p đó dùng đ s n ạ xu t;ấ ệ ố ớ ạ ả ẩ ậ ộ ế ệ ạ ả ấ ổ b. Vi c nh p kh u c a m t doanh nghi p đ i v i các lo i s n ph m có liên quan ệ ạ c b ng cách h n ch vi c trao đ i ngo i ướ ằ liên quan mà doanh nghi p đó ng ngo i t ạ ệ ệ ẩ ủ ho c đ s d ng cho s n xu t trong n ặ ể ử ụ t c a doanh nghi p đó theo s l ệ ủ ố ượ ệ đ ượ
ả c. Vi c bán ho c xu t kh u đ i v i các s n ph m c a m t doanh nghi p b t k ẩ ấ ể ấ h n ng ch và giá tr s n xu t ệ ị ả ộ ạ ấ ạ c quy đ nh nh th nào. c phép nh p vào; ho c ặ ậ ẩ ặ ệ ch ng lo i, h n ng ch, giá tr s n ph m hay t ạ ạ ủ n i đ a c a các s n ph m đó đ ẩ ộ ị ủ ố ớ ị ả ượ ả ị ủ ẩ l ỷ ệ ạ ư ế
ị ệ ả ệ ỉ ủ ả ị c ph i ch nh lý các bi n pháp trái v i ớ ướ ạ ng h p ngo i ộ ố ườ ị ợ ỉ
3. Theo Hi p đ nh TRIMs c a WTO, các n hi p đ nh này trong m t kho ng th i gian n đ nh và ch có m t s tr ấ ờ ộ ệ .ệ l
ườ ế ủ ệ ị 1994 đ ị c áp d ng đ i v i các quy đ nh c a Hi p đ nh này. ng h p ngo i l ạ ệ ợ t, các tr ợ ườ ố ớ ụ ng h p ngo i l ị theo quy đ nh c a Hi p đ nh GATT ệ ạ ệ ủ ị
2.2. Các tr Khi c n thi ầ ượ Trong vòng 90 ngày k t ệ ự ệ ị ộ ồ ạ ượ ẽ ầ ư ng m i hàng hoá t c áp d ng không phù h p v i các đi u kho n c a hi p đ nh TRIMs. Các ề ả ớ ả ượ c ộ ố khi Hi p đ nh WTO có hi u l c, các thành viên s ể ừ t c các bi n pháp đ u t ph i thông báo cho H i đ ng Th ệ ấ ả ươ ả đang đ ủ ị ệ ợ ụ bi n pháp đó dù áp d ng chung hay cho riêng m t s lĩnh v c c th đ u ph i đ ự ụ ể ề ụ ệ thông báo v các đ c tính c b n c a nó. ề ặ
ạ ỏ ẽ ỗ ơ ả ủ ả ố M i thành viên s ph i lo i b các bi n pháp nói trên trong vòng hai năm đ i ệ v i các thành viên phát tri n, 5 năm đ i v i các thành viên đang phát tri n, và 7 năm ớ ố ớ ể ể
ị ệ ể ể ừ ạ ể ươ ộ ồ ệ ự ể ế ể ề ạ ể ị ệ ế ự ả ủ ẽ ạ ươ
ộ ế ể ượ ử ổ ngày Hi p đ nh WTO có hi u l c. Theo đ i v i các thành viên kém phát tri n k t ố ớ ng m i hàng hoá có th kéo dài giai đo n chuy n đ i đ i yêu c u, H i đ ng Th ổ ố ạ ầ ộ v i thành yên kém phát tri n, k c thành viên đang phát tri n, n u thành viên đó b c ể ả ể ớ các khó khăn trong vi c th c hi n các đi u kho n c a Hi p đ nh này. Trong khi l ệ ự ệ ộ ng m i hàng hoá s tính đ n s phát tri n riêng, xem xét yêu c u, H i đ ng Th ầ ươ ộ ồ ng m i và tài chính c a thành viên liên quan. nhu c u th ủ ầ Trong th i gian chuy n ti p, m t thành viên s không đ ờ ấ ứ ệ ẽ ờ ạ ụ ệ ệ ự ệ ệ ự ẽ ể ờ ị
ể ậ ị ổ ệ Đ không gây khó khăn cho các doanh nghi p đã thành l p là đ i t ố ượ ệ ả ự ố ớ ữ ậ ẩ ể ả ả ữ ề ả ệ ạ ậ ụ
ằ ệ ạ ờ ạ ụ ả ờ ạ ể ả ụ ẽ ế ả ờ ạ c s a đ i th i h n c a b t c bi n pháp nào đã thông báo khác v i th i h n đang áp d ng vào ngày ớ ủ c đ a ra trong vòng 180 ngày tr Hi p đ nh WTO có hi u l c. Các bi n pháp đ ướ c ượ ư c h ng th i gian chuy n đ i nêu trên. khi Hi p đ nh WTO có hi u l c s không đ ượ ưở ng c a ủ ệ các bi n pháp nói trên, các thành viên có th áp d ng các bi n pháp này trong th i ờ ệ ụ ể m i nh ng lĩnh v c mà s n ph m s n xu t gian chuy n đ i đ i v i các khâu đ u t ấ ổ ố ớ ầ ư ớ ẩ ả ế t ra gi ng s n ph m c a doanh nghi p đã thành l p và đ i v i các lĩnh v c c n thi ự ầ ệ ủ ố m i và các đ b o đ m các đi u ki n c nh tranh công b ng gi a các kho n đ u t ầ ư ớ ể ả ầ ư doanh nghi p đã thành l p. Tuy nhiên, m i bi n pháp áp d ng cho các kho n đ u t ả ọ ệ ng m i hàng hoá. Th i h n áp d ng TRIMs m i s ph i thông báo cho h i đ ng th ộ ồ ụ ươ ả ớ ẽ m i b ng th i h n áp d ng cho các doanh nghi p đã thành đ i v i các kho n đ u t ầ ư ớ ằ ệ ờ ạ ố ớ l p đ đ m b o hi u qu c nh tranh và th i h n áp d ng TRIMs s cùng k t thúc ậ ả ạ ệ m t lúc. ộ
ạ ề ệ ẽ ỗ ẩ ư ấ ề ể ả ạ ể ề ủ ụ ị ị ấ V vi c minh b ch hoá, m i thành viên s thông báo cho Ban th ký các n ph m mà trong đó có th tìm th y các quy đ nh v TRIMs, k c các n ph m do ị ấ ẩ ư ủ ng, khu v c áp d ng trong ph m vi đ a d c a chính ph và chính quy n đ a ph ự ươ mình.
ầ ệ ề ấ ị ỗ ấ ể ệ ứ ố ớ ề ế ơ ộ ể ệ ủ ệ ị thông tin, n u s ti này có th c n tr t l
ể ả ổ ớ ợ ể t l ế ự ế ộ ộ ặ ụ ể ươ ủ ệ M i thành viên c n th hi n thi n chí đ i v i các đ ngh cung c p thông tin và cung c p các c h i đ tra c u v b t c v n đ nào do các thành viên khác đ t ặ ề ấ ứ ấ ạ ra liên quan đ n Hi p đ nh này. Phù h p v i Ði u X c a GATT 1994 vi c minh b ch ề ớ ợ ở hoá, không thành viên nào ph i ti ả ế ộ i ích xã h i, ho c có th làm t n h i vi c thi hành lu t hay nói cách khác trái v i l ạ ệ ậ ệ ng m i h p pháp c a các doanh nghi p c th , dù đó là doanh nghi p i ích th l ợ qu c doanh hay t ố
ộ ậ ượ ượ ề ạ ợ nhân. ư ề ỷ ủ ị M t U ban v TRIMs đ ủ ị c thành l p và m i thành viên đ u đ ọ ộ ộ ầ ấ ọ ộ ồ ẽ ự ụ ỷ ề ề ấ ứ ấ ị ế ệ ệ ỷ ủ Ủ ệ ộ ồ ệ ẽ ế ả ị c tham gia. ị ủ U ban có Ch t ch, Phó Ch t ch và h p ít nh t m t năm m t l n theo đ ngh c a ề ỷ ạ b t c thành viên nào. U ban s th c hi n các nghĩa v do H I đ ng Th ng m i ươ ệ ấ ứ hàng hoá giao và cho phép các thành viên tham ki n v b t c v n đ nào liên quan ẽ ướ đ n ho t đ ng c a y ban và vi c th c hi n Hi p đ nh này. U ban cũng s h ng ạ ộ ự ế d n th c hi n Hi p đ nh này và s báo cáo k t qu hàng năng lên H i đ ng Th ươ ng ẫ ệ ự m i hàng hoá. ạ
ấ ệ ự ệ ị ề ạ ẽ ệ ệ Nhi u nh t là sau 5 năm k t ể ừ ng m i hàng hoá s xem xét l ạ ế ộ ầ ổ ị ị ộ ồ ngày Hi p đ nh WTO có hi u l c, H i đ ng i ho t đ ng c a Hi p đ nh này và s đ trình các ủ ị ạ ộ ộ ng n u th y c n thi t. Trong quá trình xem xét này, H i ấ ầ ế ng m i hàng hoá s cân nh c li u Hi p đ nh có c n b sung các quy đ nh ệ ệ ắ ẽ và chính sách c nh tranh hay không. Th ẽ ươ s a đ i lên H i ngh b tr ị ộ ưở ử ổ đ ng Th ươ ồ v chính sách đ u t ề ạ ầ ư ạ
HI P Đ NH TRIMS VÀ CÁC V N Đ Đ T RA CHO VN Ị Ệ Ề Ặ
ọ ộ Là m t tr ng 16 Hi p đ nh đa ph ề ủ ươ ử ụ ươ ế ở ệ ị ị ề ề ỉ ủ ề ệ t. ế
Ấ ng c a WTO, Hi p đ nhTRIMs quy ệ ị ệ ị ng m i b c m s d ng đ i đ nh v các bi n pháp đ u t liên quan đ n th ố ầ ư ạ ị ấ ệ ị ứ ủ t Nam đã tr thành thành viên chính th c c a c thành viên. Vi v i các n ệ ướ ớ WTO, vi c th c hi n các hi p đ nh c a WTO nói chung và Hi p đ nh TRIMs ệ ệ ủ ự ệ ằ nói riêng là nghĩa v b t bu c. Do đó, v n đ đi u ch nh các chính sách nh m ấ ộ ụ ắ t Nam, các ngành và doanh nghi p là Vi tăng tính thích nghi c a n n kinh t ế ệ r t c n thi ấ ầ Hi p đ nh TRIMs ệ ị Hi p đ nh TRIMs đã đ ượ c coi là b ượ ệ ể ứ ả ệ ể ỉ ề ạ ị ể ạ ộ c ký k t vào cu i vòng đàm phán Urugoay và chính ố ướ c ờ ủ ị c phát tri n và đang phát tri n v vi c ề ệ ươ ng nh m h n ch tr ng i cho th ế ở ằ ạ ạ ế ị ệ ngày 01/01/1995. S ra đ i c a hi p đ nh này đ th c có hi u l c t ự ệ ự ừ tho hi p b n đ u c a quan đi m các n ướ ủ ầ đ a ra quy đ nh đi u ch nh ho t đ ng đ u t ầ ư ư m i qu c t ạ
ủ ệ ệ ẩ và th ở ộ ể ưở ạ ươ c tham gia, đ c bi ằ đ tăng tr ố ế ể ướ ị ng m i qu c t ệ ể ặ t là các n ị ệ . ố ế M c tiêu chính c a hi p đ nh là nh m thúc đ y vi c m r ng, phát tri n t ể ự do ng và phát tri n kinh t c a t ế ủ ấ ả t c do c đang phát tri n, trên c s đ m b o t ơ ở ả ả ự ạ ng m i, ế ầ ụ ể ề ươ c thành viên đang phát tri n, nh t là các ấ ướ ủ ể ể ả ụ hoá đ u t ầ ư các n ướ c nh tranh. Ngoài ra, hi p đ nh cũng có tính đ n các nhu c u c th v th ạ phát tri n và kh năng tài chính c a các n n ướ Hi p đ nh này ch áp d ng đ i v i các bi n pháp đ u t ố ớ ế c thành viên kém phát tri n. ể ụ ệ ị ỉ ệ ị liên quan đ n th ầ ư ụ ộ ắ ạ ệ ế ị ạ ạ ố ị ượ ệ ộ ng m i c m áp d ng đ i v i các n ụ ơ ươ ố ớ ạ ấ ướ ế
ị ấ ệ ị ng ươ ầ m i hàng hoál. Trong GATT 1994 cũng đã quy đ nh c m áp d ng các bi n pháp đ u ấ ạ ng, vi ph m nguyên t c đãi ng qu c gia và nghĩa v lo i b các h n ch đ nh l t ụ ạ ỏ ượ ư c xác đ nh rõ ràng. Trong Hi p đ nh TRIMsm các quy đ nh nh ng ph m vi không đ ư ị ị ệ ầ ư ạ các bi n pháp đ u t tr nên rõ ràng h n b ng vi c đ a ra m t danh sách minh ho ệ ư ằ ở liên quan đ n th c thành viên WTO (xem b ng). ả Các bi n pháp b c m áp d ng theo Hi p đ nh TRIMs ụ ệ
Bi n pháp N i dung ệ ộ
ướ ị ồ ẩ c, dù yêu c u đó đ ỷ ệ ộ n i l 1.Yêu c u t ầ đ a hoá ề (vi ph m đi u ạ III.4, GATT 1994
ẩ ả c ngoài mua ho c s d ng các s n ử ụ ặ m t ngu n cung c ho c t ặ ừ ộ c xác đ nh theo s n ả ượ ị ng ho c giá tr s n ph m ẩ ị ả ặ ị ả ng ho c giá tr s n ặ ố ượ
c ngoài ch đ ầ ng m i ượ ẩ ẩ ả c mua ho c s d ng ặ ử ụ ộ ổ i h n trong m t t ng ẩ n i đ a mà ộ ị ớ ạ ị ả Doanh nghi p n ệ ph m có xu t x trong n ướ ấ ứ c p trong n ầ ướ ấ ph m nh t đ nh, theo s l ố ượ ấ ị trên kh i l l hay theo m t t ộ ỷ ệ l ng s n xu t c a doanh nghi p ệ ấ ủ ả ượ *Doanh nghi p n 2.Yêu c u cân b ng ằ ướ ệ ỉ ượ các s n ph m nh p kh u đ ạ (vi ph mạ th c gi ậ ươ ng ho c giá tr s n ph m s tính theo kh i l đi u III.4 và XI.1, GATT ặ ố ượ ố ề doanh nghi p này xu t kh u 1994) ẩ ấ ệ
ậ ệ ạ ướ ị ặ ẩ ả ả ế ệ ế ế ậ ạ ộ ứ ớ
c ngoài xu t kh u ằ ạ ố ế ạ ố ủ ế ế ề ạ ấ ệ ướ ẩ d ệ ả ạ 4.H n ch v xu t ấ ề kh u ẩ (vi ph m đi u XI.1, GATT 1994) ặ ẩ ho c bán ặ ẩ i hình th c s n ph m ứ ả ộ ng ho c giá tr s n ph m hay theo m t ẩ ng s n xu t trong ướ ị ả ng h ăc giá tr s n l ị ả ượ ấ ả ẩ c ngoài nh p kh u s n ph m H n ch doanh nghi p n giao 3.H n ch v ế ạ ế ề đ s d ng trong ho c có liên quan đ n s n xu t c a ấ ủ (vi d ch ngo i h i ố ể ử ụ ạ ử ụ mình b ng vi c h n ch kh năng ti p c n và s d ng ph m đi u XI.1, GATT ả ề ạ ngo i h i đ n m t m c nh t đ nh so v i các ngu n thu 1994) ồ ấ ị ngo i h i c a doanh nghi p này H n ch doanh nghi p n ạ đ xu t kh u các s n ph m ẩ ấ ể c th , hay s l ụ ề ố ượ l v s l t ọ ỷ ệ ề ố ượ c c a doanh nghi p n ệ ướ ủ
ầ ủ ệ ẽ ộ ồ ệ ạ ụ ượ ụ khi hi p đ nh có hi u ệ Theo yêu c u c a hi p đ nh, trong vòng 90 ngày k t ị ị ể ừ t ng m i hàng hoá t c thành viên s ph i thông báo cho H i đ ng Th ấ ươ ả ệ c áp d ng không phù h p v i quy đ nh c a hi p đang đ ủ ị ớ ợ ồ c áp d ng chung hay riêng m t s lĩnh v c c th . Đ ng ộ ố ượ ự ụ ể ệ ấ ị l c, các n ướ ự c các bi n pháp đ u t ầ ư ệ ả đ nh này, cho dù chúng đ ị th i, sau m t th i gian nh t đ nh ph i lo i b toàn b các bi n pháp này. ả ộ ờ ạ ỏ ờ ộ
ủ ố ớ ể ề ướ ả ầ ệ ị ạ ỏ Đ m m hoá các quy đ nh c a mình đ i v i các n ị ố ớ ệ ể ể ệ ự ệ ị ố ớ ể ừ ng m i hàng hoá có th kéo dài giai do n quá đ đ ươ ể ạ ầ ộ ồ ố ớ ế các khó khăn trong vi c th c hi n các đi u kho n c a hi p đ nh này. ể ả ủ ạ ữ ị ự ệ ệ ề ể c đang và kém phát tri n, hi p đ nh yêu c u ph i lo i b các bi n pháp nói trên trong vòng 2 năm đ i v i các thành viên phát tri n, 5 năm đ i v i các thành viên đang phát tri n và 7 năm đ i v i ố ớ ngày Hi p đ nh WTO có hi u l c (1/1/1975). Khi các thành viên kém phát tri n k t ể ộ ể đ c yêu c u, H i đ ng Th ượ lo i b TRIMs đ i v i các thành viên đang và kém phát tri n, n u nh ng thành viên ạ ỏ đó b c l ệ ộ ộ t Nam và v n đ đ t ra ệ ị ự ệ ạ ệ ấ ề ặ Tình hình th c hi n Hi p đ nh TRIMs t i Vi liên quan đ n th ệ ươ ế ườ Th c t ự ế ượ
ấ c áp d ng t ụ ể ạ c a mình, v n đ thu hút đ u t ế ủ ặ ầ cho th y, TRIMs (các bi n pháp đ u t ầ ư c mà trong chi n l ữ ướ c ngoài đ tr c ti p n ượ ầ ư ự ướ phát tri n c này là n n kinh t ể ở ế ề ng qu c t c đang phát tri n, nh ng n i các n ướ ấ ế ề ơ ả ủ ấ ạ ậ ng m i) ạ ế ượ c c quan trình ố ế ướ ả ị ườ ạ ng đ th phát tri n kinh t ể tâm hàng đ u. Đ c đi m c b n c a các n ể đ th p, công ngh s n xu t l c h u và kh năng c nh tranh trên th tr ệ ả ộ ấ kém.
Xu t phát t ậ ấ ạ ữ ủ ừ ự ứ ầ ể ủ ấ ướ ạ ộ ả ườ ồ ộ ị ủ ả ờ ể ả ườ ế ủ ặ ng m i và đ u t
ụ c a các n ầ ư ồ ế ệ ừ ư ồ c. nh n th c c n ph i tránh nh ng h n ch do ho t đ ng c a các ế ả ạ c, b o v và tăng c MNCs gây ra, vì s phát tri n c a đ t n ng kh năng c nh ệ tranh c a các Công ty n i đ a, đ ng th i đ đ m b o cân b ng cán cân thanh toán, ằ ả ủ ụ Chính ph các n ng áp d ng TRIMs. Đó là nh ng công c c đang phát tri n th ướ ữ ể c này, m c dù chúng có quan tr ng và c n thi t đ i v i n n kinh t ướ ọ ầ ế ố ớ ề . Khi gia nh p WTO, nh ng nh h qu c t ng tiêu c c đ n th ự ế ố ế ưở ả ữ ạ ươ ậ ả c ph i c ph i cam k t lo i b TRIMs, đi u này đ ng nghĩa v i vi c các n các n ướ ớ ề ạ ỏ ả ướ tìm các bi n pháp v a tuân th các quy đ nh c a WTO, nh ng đ ng th i v n t o c ờ ẫ ạ ơ ủ ị ủ h i phát tri n cho các ngành công nghi p trong n ộ ệ ể ướ ệ
ơ ả ụ ụ Vi thu hút đ ộ tr c ti p n c đ u t ệ ượ ừ t Nam đã có m t quá trình áp d ng TRIMs v i các m c tiêu c b n là v a c ngoài, v a đ y m nh phát tri n s n xu t trong ừ ẩ ầ ư ự ể ả ớ ạ ướ ế ấ
ầ ệ c. Các bi n pháp Vi ệ ớ ầ l ướ ể ệ l ầ ỷ ệ ấ ề ụ ả ộ ầ ự ườ ệ ự ậ ộ ị ẩ ế ế ự ồ ng mía cũng thu c đ i t ể ằ ộ ướ ự ệ ẻ ẵ ộ ị ử ụ ệ ồ ệ ườ ụ s t c khuy n khích ho c u đãi. nguy n th c hi n chính sách n i đ a hoá, k c trong tr ế ự ặ ư ượ
ề ỷ ệ l t Nam đã s d ng trong th i gian qua là yêu c u v t n ử ụ ờ ướ , yêu c u ph i g n v i phát tri n ngu n nguyên n i đ a hoá, yêu c u cân đ i ngo i t ạ ệ ồ ả ắ ộ ị ố ầ c t p xu t kh u b t bu c. Trong đó, bi n pháp đ ượ ậ li u trong n c và yêu c u t ấ ẩ ắ ộ ệ ấ trong các ngành s n xu t, n i đ a hoá ề t trung áp d ng nhi u nh t là yêu c u v ả ỷ ệ ộ ị ầ ụ ấ l p ráp ôtô và ph tùng ôtô; s n xu t, l p ráp xe máy và ph tùng xe máy; s n xu t, ụ ấ ắ ả ả ắ , c khí-đi n. Ngoài ra, l p ráp s n ph m hoàn ch nh và ph tùng thu c ngành đi n t ệ ệ ử ơ ộ ụ ắ ỉ các d án ch bi n g , s a, d u th c v t, đ ng các ố ượ ỗ ữ ệ ng trình n i đ a hoá nh m phát tri n ngu n nguyên li u ngành ph i th c hi n ch ả ươ c. Song, do tính đ c thù nên ph n l n các d án thu c ngành này đ trong n c xây ượ ướ ầ ớ ặ c. Do v y, các v i m c đích s d ng ngu n nguyên li u r , s n có trong n d ng ự ậ ớ ợ ng h p nhà đ u t ể ả ầ ư ẽ ự không đ ố ớ ụ ế ượ ể c và chính sách phát tri n ngành công nghi p ôtô Vi và dành nhi u u đãi cho ngành này. Tuy nhiên, đ n nay Vi - Đ i v i ngành s n xu t, l p ráp ôtô và ph tùng ôtô ấ ắ ả Th i gian qua, chi n l ọ ầ ư ề ư ệ ế ể ự ự ộ ị ơ ả ẫ ư ụ ợ Vi ở ệ ệ ệ ậ ỉ ậ ữ ủ ế ắ ẩ ử ư ơ t ệ ờ ệ Nam đã kêu g i đ u t t Nam v n ch a th th c s n i đ a hoá ôtô. Nguyên nhân c b n là do các ngành công t Nam nghi p ph tr cho các ngành công nghi p nói chung và cho ôtô nói riêng còn manh mún, thô s , thi u tính k thu t chuyên sâu, th c t nh ng năm qua cho ỹ ự ế ơ ế 2-10% và ch t ph trung ch y u vào các công c t ch đ t đ th y t n i đ a hoá ỉ ạ ượ ừ ế ị t b đo n s n xu t đ n gi n nh hàn l p khung, thân xe, s n, t y r a, l p ráp thi ắ ả ấ ơ ki m tra kèm theo. l ấ ỷ ệ ộ ị ạ ả ể
- Đ i v i ngành s n xu t, l p ráp xe máy và ph tùng xe máy ả ụ ươ ệ ả ấ ắ ụ ể ấ ắ ộ ị ộ ượ c ti n đ và t c quy đ nh ngày trong Gi y phép đ u t ứ ệ ộ ố ỷ ệ ộ ị ị ượ ộ ị ệ
ư c s d ng là nh ng chi ti ữ ộ ị ượ ử ụ ấ ế ọ ả ậ ộ ố ớ i Vi Ch ng trình n i đ a hoá ngành công nghi p s n xu t, l p ráp xe máy t t ệ ạ Nam th i gian qua là m t ví d đi n hình v s thành công và phát tri n ban đ u. T ỷ ầ ể ờ ề ự c a doanh nghi p đ u t l n i đ a hoá đ ầ ư ầ ư ủ ệ ộ ị ấ c ngoài đã đáp ng đ n l n i đ a hoá nh quy đ nh. M t s Công ư ướ ế ty đ t t l n i đ a hoá cao nh Honda Vi t Nam (64-66%), VMEP (43-77%)… và ạ ỷ ệ ộ ị ư c coi là th p nh Công ty Vina – Siam 40,8%, Lifan l m t s Công ty có t đ ộ ố ấ ỷ ệ ượ ệ t, linh ki n 41,2%... Song, ph n l n s n ph m n i đ a đ ẩ ầ ớ ả s n xu t v i k thu t công ngh đ n gi n, r t ít b ph n chính, quan tr ng, đòi h i ỏ ệ ơ ả k thu t cao thu c c m đ ng c . ơ ỹ ậ ộ ụ ộ
ơ ả ụ ệ ử và c khí-đi n ệ ấ ớ ỹ ậ ố ớ ề - Đ i v i ngành s n xu t, l p ráp các s n ph m và ph tùng đi n t ậ ả ả c n i đ a hoá đ ẩ ụ ộ ị ạ ậ ệ ầ ướ ả ướ ạ ươ ệ ụ ố ớ n ầ ư ướ ớ ộ ị ệ ả ệ ấ ủ ế ậ ượ ứ ệ ầ t là các ngành s n xu t, l p ráp đòi h i công ngh cao. ỹ ấ ắ ấ ệ ệ ả
ả ẩ ấ ắ c ta còn l c h u, các ngành s n xu t, n ấ Trong đi u ki n k thu t s n xu t ấ ở ướ ỹ ệ và c khí-đi n c n đ ể l p ráp các s n ph m và ph tùng đi n t ượ ơ ệ ử ắ ự c. Th i gian qua, vi c th c c t o ra các ngành công nghi p c b n trong n t ng b ờ ệ ơ ả ừ ng trình n i đ a hoá đ i v i các ngành công nghi p này ch a đ t m c tiêu hi n ch ư ạ ệ ệ ỉ ạ đ ra. Sáu doanh nghi p đ u t c ngoài l n nh t trong ngành này m i ch đ t ề ớ m c n i đ a hoá kho ng 30%. Nguyên nhân ch y u là do các doanh nghi p trong ộ ị ứ c yêu c u k thu t trong vi c cung c p các linh ki n c ch a th c s đáp ng đ n ệ ự ự ư ướ và ph tùng, đ c bi ụ ỏ ặ M c dù không thành công nh mong đ i, nh ng vi c th c h n TRIMs t ư ư ệ ợ Nam đã đ t đ c m t s k t qu nh tăng thu hút v n đ u t ư ộ ố ế ả ố ự ệ n ầ ư ướ i Vi ạ c ngoài; b o h ả t ệ ộ ặ ạ ượ
ả ạ ế ướ ị ườ ẩ ầ ư ướ c các ngành công nghi p trong n ệ c và qu c t ố ế ụ ợ ị ậ ể ố ế ợ ướ ; khuy n khích đ u t ể ế ậ ng trong n ệ ơ ấ ệ ở h p lý; ti p c n và nh n chuy n giao công ngh , k ậ c ngoài… Tuy nhiên, vi c Vi ướ ặ ủ ứ ủ ệ ứ ớ trong và ngoài n ụ ệ ẳ ộ ệ ế ơ ệ ề ề ợ ặ ệ ệ ỹ ả ả ể ứ ữ ệ ắ ế ượ ể c, t o ra s n ph m có kh năng c nh tranh đ ạ ả ượ c ngoài vào nh ng n trên th tr ữ ngành công nghi p then ch t; phát tri n các ngành công nghi p ph tr ; góp ph n ầ ệ ệ ỹ chuy n d ch c c u kinh t ể ệ thu t và kinh nghi m qu n lý c a các đ i tác n t ố ả Nam tr thành thành viên chính th c c a WTO đã đ t ra nh ng thách th c l n, trong ữ ướ đó vi c áp d ng m t “sân ch i” bình đ ng cho các nhà đ u t c. ầ ư ơ c cũng g p không ít khó khăn khi ph i c nh tranh Song, các doanh nghi p trong n ả ạ ướ ặ i th h n v nhi u m t nh v n, công v i các doanh nghi p đ u t c ngoài có l n ư ố ầ ư ướ ớ ngh , k thu t, kinh nghi m qu n lý… Cho nên, các doanh nghi p Vi ầ t Nam c n ệ ả ệ ậ ạ ph i có m t chi n l c kinh doanh đúng đ n, hi u qu đ đ ng v ng trong c nh ộ tranh và phát tri n. Bên c nh đó, s h tr h p lý v m t chính sách c a nhà n ướ c ự ỗ ợ ợ ề ặ kinh doanh là r t c n thi nh m c i thi n môi tr ạ ng đ u t t và quan tr ng. ầ ư ấ ầ ủ ọ ườ ệ ế ằ ả
ự ạ ự ệ t Nam, t ế n ầ ủ ệ ớ ế ệ ả ế ậ ệ t Nam v n ệ ủ ệ ạ ề ả ư ệ ả ậ ạ ệ ồ ế ớ ấ ị ườ ng, khu v c và th gi ự ng khi hàng rào b o h d n bãi b . ỏ ạ ị ườ ả ộ ầ
ụ ệ Yêu c u c a vi c th c hi n TRIMs là t o d ng m t s l i th nh t đ nh cho ấ ị ệ ộ ố ợ c h i kinh doanh đ n các đi u ki n s n xu t kinh các doanh nghi p Vi ừ ơ ộ ấ ề ệ c ngoài. Tuy nhiên, cho đ n nay, Vi doanh khác so v i các doanh nghi p đ u t ệ t ầ ư ướ ệ ự ạ Nam đã xoá b các bi n pháp trên theo cam k t gia nh p WTO thì năng l c c nh ế ỏ tình tr ng đáng lo ng i. Bên c nh m t tranh c a các doanh nghi p Vi ộ ạ ẫ ở t Nam v n s ít doanh nghi p có kh năng c nh tranh cao, nhi u doanh nghi p Vi ẫ ệ ố ị i, đ ng th i luôn ch u ch a có kh năng thâm nh p các th tr ờ s c ép m t th tr ứ Do v y, đ đ t đ c m c tiêu đ a Vi t Nam c b n tr thành m t n ở ư ể ạ ượ ng hi n đ i vào năm 2020, ngoài nh ng y u t ế ố ạ ệ ướ ệ ộ ướ khách quan, c ch ạ ơ ả ữ ế ị t Nam ph i v a m c a n n kinh t ọ ả ừ ở ử ề ế ố ơ ệ trong n ả ừ ệ ướ ỗ ợ ớ ệ ả ắ ợ ươ ự ệ ế ả ệ ườ ạ c công ậ ơ ế nghi p theo h chính sách đóng vai trò quan tr ng, mang ý nghĩa quy t đ nh trong giai đo n hi n nay. ệ , ph i v a có c ch thúc Mu n phát tri n, Vi ể ế ề đ y n n kinh t c và có chính sách h tr doanh nghi p phù h p trong đi u ợ ế ề ẩ ố ế ki n cho phép. Các chính sách ph i phù h p v i các nguyên t c và thông l , ệ đ m b o th c hi n các cam k t song ph ng, các hi p đ nh c a WTO, ng và đa ph ị ả ậ thu n c môi tr trong đó có Hi p đ nh TRIMs. Bên c nh đó, ph i t o đ ị l c. ướ ợ ư qu c t ủ ng đ u t ầ ư i, u tiên m t cách h p lý cho phát tri n m t s lĩnh v c, ngành ngh trong n ề ể ươ ả ạ ượ ự ộ ố ệ ộ ợ
i pháp th c hi n Hi p đ nh TRIMs t Nam trong quá trình tham gia ự ệ ệ ị Vi ở ệ
Gi ả WTO
ậ ệ ệ ề ấ ụ ữ ệ ế
c “h ấ trong n ướ ộ ượ ầ ư ự ề t Nam đã chính th c gia nh p WTO và ph i ả ướ c c áp d ng. Vi c h tr các doanh nghi p c n ti n hành m t cách đó ở ườ ng c ngoài và c đ u t ộ ả ộ ầ ng kinh doanh, mà môi tr i” h n t ơ ừ ợ n ầ ư ướ ệ ạ c ngoài đ u đ ẽ ề ạ trong n c. ầ ư ướ
ậ ạ ậ ộ các gi Trong đi u ki n hi n nay, khi Vi ứ ệ i pháp mang tính b o h s n xu t trong n th c hi n Hi p đ nh TRIMs, nh ng gi ả ả ị ệ ệ ự s không th đ ệ ể ượ ỗ ợ ẽ gián ti p. V th c ch t, đây là vi c t o d ng m t môi tr ườ ề ự ế ng l c và n các nhà đ u t ưở ướ mang tính c nh tranh h n. Đi u này s thu hút đ đ u t ượ ơ ầ ư thúc đ y đ u t ẩ Mô hình cho th y theo l ấ i pháp liên quan đ n b o h (gi ế ả ả i th i đi m gia nh p WTO, ờ ả i pháp áp d ng TRIMs) s nhanh chóng gi m. trình gia nh p WTO, t ộ ể ẽ ụ ả
ả ệ ự ạ ự ở ị ệ ả ẽ ằ ờ ộ ệ ả ầ ớ ớ ố ớ ướ ệ khi chính th c gia nh p WTO) đ i v i các n ng là 5 năm (k t ậ ể ừ t Nam, n u không đ ế ứ ứ c gia h n thêm. ạ ườ ủ ườ ể ư ệ ượ i pháp th c hi n Hi p đ nh TRIMs ( đây là t o d ng môi Cùng th i đi m đó, các gi ể ờ , kinh doanh) s tăng lên. Kho ng th i gian quá đ nh m giúp Chính tr ng đ u t ầ ư ph và các doanh nghi p d n thích ng v i đi u ki n m i. Kho ng th i gian này ờ ề c đang phát th tri n nh Vi i pháp liên quan đ n đ u vào c a các ngành công nghi p ả ệ ủ ế ầ
ầ ể ứ ấ ế ả ề ơ ở ạ ầ ể Nhóm gi Th nh t, xây d ng c s h t ng đáp ng yêu c u phát tri n các ngành kinh t ứ ơ ở ạ ầ ế . Đ có th phát tri n c s h t ng, Vi ọ ưở ể ơ ở ạ ầ ạ ộ ố ấ ớ ệ ể ơ ở ạ ầ ồ ể ầ ư ể ộ ố ơ ở ạ ầ c, tăng các ngu n v n t ể ủ ố ạ ố ừ ướ ầ ươ
c dùng cho phát tri n c s h t ng, c n tuân th ướ ằ ấ ồ ố ầ ế ấ ng h t ng c s . ơ ở ạ ầ ự ng quan tr ng đ n chi phí và Đi u ki n phát tri n c s h t ng có nh h ệ ầ t Nam c n r i ro c a các ho t đ ng đ u t ủ ủ ng v n r t l n. Mu n huy đ ng đ v n cho phát tri n c s h t ng c n có m t l ầ ộ ượ quy ho ch phát tri n c s h t ng, đa d ng hoá các ngu n v n trong đó c n c ố ầ ạ ố ư ố ướ c các thành ph n khác nh v n n g ng gi m v n nhà n ồ ố ả ắ ng th c BOT, nhân (PPI – Private Participation Infrastrycture) theo ph ngoài, v n t ố ư ứ ủ BT…. Đ i v i ngu n v n nhà n ể ơ ở ạ ầ ố ớ ầ nghiêm ng t quy ch đ u th u nh m tránh th t thoát, lãng phí v n đ u t và nâng ặ ầ ư ố cao ch t l ấ ượ ng thu ằ ệ ệ ể ứ ườ
tr c ti p n cho th y, phát tri n các khu công nghi p và công ngh cao t ấ ầ ư ự ế ướ ự ế ệ ệ ỏ c ngoài. Đ u t n Th hai, phát tri n các khu công nghi p, khu công ngh cao nh m tăng c hút v n đ u t ố Th c t ả ượ ầ ư ậ ỹ th tr ụ ở ị ườ ơ ở ạ ầ ượ ộ ị ệ ệ c quy ho ch và có nh ng chính sách thu hút đ u t ữ ra r t có ấ trong các khu v c này, các nhà đ u ầ ự ậ c đáp ng c s h t ng k thu t chuyên d ng, d ch v thu n ụ ụ ị có quy ng n i đ a. Khi đ u t ủ ọ ầ ư ệ t ủ ầ h p lý c v xây ả ề đó làm ừ ầ ư ợ ệ ầ ư ệ c ngoài ể hi u qu trong thu hút đ u t ệ ầ ư ướ không nh ng đ t ứ ữ ư i… mà s n ph m c a h còn đ l c tiêu th ẩ ả ợ mô tăng lên thì yêu c u phát tri n các khu công nghi p, khu công ngh cao c a Vi ể Nam c n đ d ng c s h t ng l n đ u t ự gi m giá thành s n ph m, tăng hi u qu s n xu t kinh doanh. ả vào khu công nghi p, khu công ngh cao t ệ ầ ượ ơ ở ạ ầ ả ạ ẫ ẩ ả ả ấ
t Nam c n có chi n l c khuy n khích chuy n giao công ngh , đ u t ế ệ ứ ế ượ ệ ầ ư ể Th ba, Vi nghiên c u và ng d ng nh m nâng cao năng l c công ngh qu c gia ứ ự ầ ụ ệ ế ứ ề ệ ả ổ ằ Trong đi u ki n tích lu n i b n n kinh t ướ ệ ớ ấ ệ ố còn th p, kh năng tài chính c a ủ ấ ệ ở v n đ i m i công ngh ớ ầ ư ố đ u ệ ừ ầ ỹ ế ế t y u cho quá trình phát tri n, nh t là vi c ti p ỹ ộ ộ ề c còn h n h p, vi c đ u t ệ ẹ ạ ng đ n k thu t và công ngh t ậ ệ ướ ệ ể ấ ở c phát tri n. các n các doanh nghi p trong n quy mô l n r t khó th c hi n. Do đó, vi c h ự c ngoài tr thành yêu c u t t n ư ướ c n công ngh ngu n t ồ ừ ậ ầ ấ ế ướ ệ ể
ị ệ ứ ể ệ ế ậ ầ ể ả ị ấ ng kinh t ệ ệ ưở ạ ẩ ả ệ ế ế ủ ụ ợ ể c b o v các l ệ ẽ ẵ ọ ượ ả ợ i mà h đ Qua nghiên c u Hi p đ nh TRIMs, có th nh n th y vi c khuy n khích ho c ặ ệ ể t Nam c n ph i tri t đ ầ ầ ấ t Nam t o ra nhu c u r t ạ t cho các nhà ơ ộ ố c ngoài s s n sàng chuy n giao các công ngh n u vi c ệ ề i ích chính đáng. Đi u ậ ọ ượ c ấ yêu c u chuy n giao công ngh không b c m. Do đó, Vi ệ c a Vi khai thác khía c nh này. T c đ tăng tr ố ộ l n v các s n h n, trung gian ho c s n ph m ph tr . Đây là c h i t ặ ả ề ớ đ u t n ầ ư i nhu n cho h và đ chuy n giao đem l ể này đòi h i c n ph i có các quy đ nh h p lý, rõ ràng v quy n l ợ ạ . Các nhà đ u t ầ ư ướ i l ạ ợ ả ề ợ ỏ ầ ề ị
ở ữ ệ ề ng, đ ng th i, chính sách b o h quy n s h u trí tu ph i đ ộ ng d b ph n ng b i các nhà đ u t h ả ờ ưở nghiêm ng t, vì các yêu c u này th ườ c th c thi ự ả ượ . ầ ư ễ ị ả ứ ồ ặ ầ ở
Th t ng đào t o ngu n nhân l c ự ạ ấ ượ quan tr ng góp ph n t o nên s h p d n c a môi tr ẫ ủ ự ấ t cho vi c chuy n giao công ngh và c i ti n k ườ ả ế ọ ầ ư ể ệ ế ệ , nâng cao ch t l ứ ư Đây là y u t ế ố cũng nh là đi u ki n c n thi ề ạ ậ ỹ ư ề ệ ậ ộ ề ấ ộ ứ ệ ặ ấ ả ồ ng đ u ầ ầ ạ ỹ t ệ ư thu t. Vi c đào t o đ i ngũ công nhân k thu t lành ngh và đ i ngũ k s có trình ỹ đ cao, có kh năng ng d ng và c i ti n công ngh cao là v n đ c p bách đ t ra ả ế ụ ộ đ i v i s nghi p đ i m i giáo d c – đào t o hi n nay. ố ớ ự ụ ệ ệ ạ ớ ổ
ạ ể ứ ả ệ ưở ấ ớ ế ậ ự ể ể t Nam c n có quy ho ch phát tri n ngành, vùng căn c ệ ế ầ ơ ộ ể ả ầ ể ừ ắ ể ạ ợ ớ ụ ệ ắ ầ ư ệ ặ ư ờ xã h i nói chung. Th năm, quy ho ch và phát tri n vùng nguyên li u ệ ng r t l n đ n quá trình v n hành và Quy ho ch vùng nguyên li u có nh h ạ ứ . Do đó, Vi các d án đ u t ạ ầ ư vào các đi m m nh, đi m y u, c h i, thách th c c a ngành, vùng đó. Trong quy ứ ủ ạ ầ ho ch c n xác đ nh rõ quy mô các vùng nguyên li u đ t i pháp đ u ệ ị t t đ tình tr ng “quy ư ho ch treo”, “đ n bù treo”, đ c bi t là kh c ph c tình tr ng quy ho ch mang tính ạ ề nói riêng, phát ch quan, dàn tr i…. nh th i gian qua, làm kém hi u qua đ u t ả tri n kinh t ộ đó đ ra các gi ạ ề phát tri n các vùng nguyên li u phù h p. S m kh c ph c tri ụ ệ ể ệ ạ ạ ủ ể ế
i pháp liên quan đ n phát tri n các ngành công nghi p ph tr ả ế ệ ể ụ ợ
ể ự ướ ệ ự ị ạ ị ế ướ ạ ụ ợ ệ ụ ệ ả t Nam c n có chính sách khuy n khích, đ nh h ấ ấ ứ ấ xây d ng quy ho ch phát tri n cho các ngành, trong đó đ nh h ẳ ể ấ ắ ầ ể cao su t ả nhiên. ấ ả ấ ự ừ ế ẩ
ề ể ệ ứ ụ ợ ề ậ ệ ệ ư ấ nhà n ệ ướ ạ ề ầ ỗ ợ ằ ạ ự ể ẩ ệ c v i n ớ ướ ướ ệ ộ ế
xây d ng các trung tâm đào t o kinh doanh và công ngh cũng nh các trung ư ệ ạ ự ỗ ợ ỹ ệ ừ ậ
,ứ ư đ i v i các doanh nghi p trong n ự ệ ả ẩ ầ ạ ả ự ủ (ng ự th ầ ư ươ ế ẩ ng hi u, khu ch tr ệ ằ ả ộ ệ ộ ữ ả c ngoài cùng lo i. ầ ệ ướ ạ ầ ớ
i pháp liên quan đ n qu n lý vĩ mô và chi n l c c a doanh nghi p. ế ượ ủ ệ ế ả ả
Nhóm gi ng s phát Th nh t, ự ả tri n ngành công nghi p ph tr . Ch ng h n, khi xây d ng quy ho ch cho ngành s n ạ xu t, l p ráp ôtô, xe máy, Vi ng phát tri n các doanh nghi p s n xu t ph tùng, linh ki n; các nhà máy s n xu t phôi thép, ệ thép t m, thép lá; nhà máy s n xu t các ch ph m t c t o đi u ki n cho công nghi p ph tr phát tri n b ng cách t o Th hai, ạ ể các đi u ki n v đ u vào nh đ t đai và nguyên v t li u, h tr đào t o phát tri n ngu n nhân l c, cung c p thông tin công ngh , tham gia tri n lãm s n ph m; không ả ồ ấ t đ i x doanh nghi p trong n phân bi c ngoài, doanh nghi p thu c các ệ ệ ố ử thành ph n kinh t khác nhau. ầ Th ba,ứ tâm h tr k thu t cho các doanh nghi p v a và nh . ỏ ủ ạ c, c n t o d ng các s n ph m ch đ o, Th t ố ớ ướ n i tr i. Bên c nh đó, c n t o d ng hình nh s n ph m c a mình nh m thu hút các ầ ạ ạ ả ổ ộ ộ ng s n ph m. M t i mua) nh xây d ng nhà đ u t ư ườ ẩ ươ i pháp quan tr ng n a là c n nâng cao trình đ công ngh , trình đ qu n lý cho gi ả ọ ngang t m v i các doanh nghi p n Nhóm gi Th nh t, tăng c ng h n n a tính min b ch và chi n l c c a doanh nghi p ệ ế ượ ủ ơ ữ ứ ấ ườ ạ
ườ ậ ế ạ ậ Đ tăng c ộ ươ ệ ầ t c các doanh nghi p trong n ả trình cam k t gia nh p WTO, Vi ấ ả ướ ủ t Nam c n công b các ch ướ ệ ế ố c và n ạ ự ệ ậ ủ ầ ả ng gi m thi u, ti n t theo h ướ ể ả ỏ ớ ị ệ ng tính minh b ch và kh năng d đoán c a pháp lu t, ngoài vi c ự ể ng trình công khai l c ngoài, nh m lu t pháp có liên quan cho t ằ ậ ế to đi u ki n cho các doanh nghi p ch đ ng trong l p k ho ch xây d ng chi n ệ ủ ộ ạ ề c s n xu t kinh doanh c a mình. Bên c nh đó, c n c i cách các chính sách liên l ấ ượ ả ạ quan đ n đ u t i xoá b các rào c n trái v i quy đ nh ả ế ớ ầ ư ế c a WTO. ủ
ứ ầ ư ự ự ế ệ ả ả thông thoáng đ n gi n ơ Th hai, xây d ng quy ch phê duy t và qu n lý d án đ u t và hi u quệ ả ị ệ ệ ự ỏ ầ ả ậ
ự ẩ ề ủ ả ơ ệ ộ ườ ầ ư c các c h i đ u t thu n l ả ơ ộ ầ ư ậ ợ ượ cho các nhà đ u t ị ổ c t đó gi m đ ượ ố ả ừ , t n d ng đ ụ ầ ư ậ . ầ ư ờ ệ Quá trình th c hi n Hi p đ nh TRIMs khi gia nh p WTO đòi h i c n c i cách m nh m hành chính, nâng cao năng l c c a các c quan có th m quy n liên quan, ơ ự ủ ẽ ạ ng pháp lý n đ nh ràng bu c trách nhi m c a c c quan ch c t o d ng môi tr ứ ạ ồ i đa các rào c n hành chính và cũng đ ng năng và nhà đ u t … t th i làm gi m chi phí đ u t i, nâng cao ả hi u qu đ u t ả ầ ư t các đi u ki n c n thi ị ố ề ầ ẩ ứ ệ ướ ầ ướ ế ể t đ c c n chu n b t ế c ngoài nói riêng và quá trình h i nh p kinh t ệ ộ ậ ố Th ba, các doanh nghi p trong n đáp ng yêu c u c a các đ i tác n ứ ầ ủ qu c t ố ế nói chung. H i nh p là con đ ộ ậ ẳ ằ ườ ậ ư ẩ ể ộ ng phát tri n t ệ ủ ỗ ợ ế ể ấ ế ả ủ ỉ
ệ i đ doanh nghi p t ớ ế ị qu c t ố ế ậ c đ u t ế ượ ầ ư ầ c h t, c n chú tr ng t . Tr ể ủ ướ ế ố ế ế ầ ắ nói chung c a n n kinh t ầ ư ổ ự ế ị ạ ẩ ệ ầ đó phát huy đ ủ ề đ i m i máy móc, thi ớ t b công ngh l c h u, t o nên b ệ ạ ậ ủ ự ạ n ầ ư ướ c l ượ ợ ế ạ t y u nh ng không d dàng, b ng ph ng. ễ t v m i m t. Các chính Đ h i nh p thành công, các doanh nghi p ph i chu n b t ị ố ề ọ ặ sách bi n pháp h tr (n u có) c a Chính ph ch đóng vai trò là ch t “xúc tác”, t o ạ ấ ệ ệ ch c s n xu t kinh doanh m t cách có hi u đi u ki n thu n l ấ ộ ệ ổ ứ ả ậ ợ ể ệ ề ố qu . B n thân m i doanh nghi p m i th c s là ng i đóng vai trò quy t đ nh đ i ỗ ườ ự ự ả ả . Doanh v i s thành b i c a chính mình trong quá trình h i nh p kinh t ạ ủ ớ ự ộ ế phát tri n c a mình phù h p v i nghi p c n xác đ nh đúng đ n chi n l ớ ợ ị ệ ớ ti n trình h i nh p qu c t i ế ọ ậ ộ t b công ngh s n vi c phát tri n ngu n nhân l c, đ u t ệ ả ồ ể ệ ế ị ề ấ xu t, thay th k p th i các thi c đ t phá v ch t ướ ộ ờ ế ị ấ ng và giá c s n ph m, nânng cao năng l c c nh tranh c a doanh nghi p, đáp l ệ ượ c ngoài trong vi c cung c p các ng t ấ ệ ố ứ y u t ể ồ i th c nh tranh và có th t n ả ế ố ầ i b n v ng trong đi u ki n h i nh p. t ề ạ ề ữ ả ả t yêu c u c a các doanh nghi p đ u t ủ đ u vào cho s n xu t t ấ ừ ộ ệ ậ
H i nh p kinh t ậ ộ ậ ể qu c t ố ế ệ ế c a Vi ế ủ và gia nh p WTO là m t b ể ả ạ ớ ệ ạ ọ ậ ẩ ạ n ầ ư ướ ế ặ ọ ả ộ ệ c ngoài, đ c bi ồ ủ đòi h i Vi ỏ ữ ệ
ự ớ ị ị ậ ị t Nam c n xoá b TRIMs trái v i quy đ nh c a WTO, t ng b ướ ộ ế ả ạ ệ c th c hi n t ệ ự ợ ầ ư ươ ự ệ ệ ạ . t y u trong quá c t ộ ướ ấ ế t Nam. V i trình đ phát tri n kinh t trình phát tri n kinh t ỹ th p, tích lu ế ấ ớ ộ n i b y u, kh năng ngân sách h n h p, công ngh l c h u, ch m đ i m i, lao ổ ậ ẹ ộ ộ ế ồ t Nam c n ph i chú tr ng đ y m nh thu hút ngu n đ ng th công là chính…., Vi ả ầ ủ ộ tr c ti p nh m phát huy m i kh năng t là đ u t v n đ u t ằ ầ ư ự ệ ố ậ n i l c, tranh th ngu n ngo i l c đ phát tri n. Bên c nh đó, quá trình h i nh p ạ ể ể ạ ự ộ ự ộ t Nam ph i tuân th nh ng quy đ nh chung ràng bu c kinh t ủ ả ế c trong đó có Hi p đ nh TRIMs. Do đó, đ h i nh p đ t hi u qu cao, gi a các n ể ộ ữ ệ do Vi ừ ủ ỏ ệ hoá đ u t ng m i. Vi c làm này ph i th c hi n theo m t ti n trình h p lý, ả tránh gây nh ng bi n đ ng l n đ n n n kinh t ế qu c t ố ế ướ ầ và th ữ ế ộ ế ề ớ
Nh ng biên phap đâu t liên quan đên th ng mai trong khuôn khô WTO ̀ ư ữ ươ ̣ ́ ́ ̣ ̉
ề n ế ế ồ ả ề ồ ậ ồ ố ệ ề ả ế ấ ệ ưở ươ ể ữ ứ ầ ố ế ạ ạ ộ c, b o v và ả ệ ể ủ ấ ướ ế ớ ộ ị ả ả ạ ằ ườ ờ ể ả ủ ụ ế ứ ữ ệ ế ố ớ ề ế ủ ướ ướ ể ả ị ả ạ ề ng v h n ch ho c c m s d ng TRIMs do các n ử ụ ề ạ
ướ ề ớ ượ ư ạ ươ ổ ủ ế ớ ề ạ ộ ủ ạ ồ ố t các ngu n v n Nh ng bi n pháp do chính ph ti n hành nh m thu hút và đi u ti ằ ủ ế ệ ữ đ u t c ngoài trên lãnh th c a m t qu c gia bao g m khuy n khích v tài ổ ủ ề ố ộ ầ ư ướ , ạ ệ chính, ngu n v n vay, gi m thu , u đãi v thu xu t nh p kh u, ngu n ngo i t ế ư ẩ ng đ n m u d ch nh ng đi u ki n v s n xu t, chuy n giao công ngh ... có nh h ả ị ậ ể ề ữ ấ có liên quan đ n th qu c t c g i là nh ng bi n pháp đ u t ng m i (TRIMs). đ ệ ố ế ượ ọ ế ầ ư Xu t phát t ế nh n th c c n ph i duy trì quy n ki m soát tr c ti p ho t đ ng kinh t ự ế ề ả ừ ậ ấ c a các công ty xuyên qu c gia (TNCs), vì s phát tri n c a đ t n ự ủ ồ i, đ ng ng th gi ng kh năng c nh tranh các công ty n i đ a trên th tr tăng c ị ườ c đang phát tri n th i đ đ m b o cân b ng cán cân thanh toán, chính ph các n ể ướ đã đ a ra nh ng bi n pháp k trên. Đó là nh ng công c h t s c quan tr ng và c n ầ ư ữ ể ọ t đ i v i n n kinh t c này. c a các n thi c công c đang phát tri n, th m chí c các n Vì v y, không ng c nhiên khi các n ậ ậ ạ ướ ể ệ nghi p m i cũng kiên quy t ch ng l i đ ngh th o lu n m t cách t ng th Hi p ớ ổ ộ ậ ố ế ệ ể ư c phát tri n đ a đ nh đa ph ế ặ ấ ươ ị c đ a vào th o thu n ra t ậ i vòng đàm phán Uruguay. TRIMs là m t v n đ m i đ ả ạ ộ ấ trong khuôn kh c a Hi p đ nh chung v Thu quan và Th ng m i (GATT và sau ị ệ ề ế ỹ c h t là do chính quy n M lo i (WTO), tr ng m i Th gi đó, trong T ch c Th ướ ế ạ ươ c đang phát tri n s ki m soát và h n ch ph m vi ho t đ ng c a các ng i các n ế ạ ạ ể ẽ ể nhà đ u t ổ ứ ướ ầ ư ỹ M .
1. Quá trình đàm phán:
ng trái ng ướ ng c nhau v TRIMs. Xu h ươ ưở ượ có nh h ả c xem xét trong t ng tr ườ ằ ị ả ấ ả ằ c bãi b ho c ph i đ ỏ ặ ệ ị ệ ị ướ t c các bi n pháp đ u t ầ ư ệ ừ ả ượ ặ ế ẽ ượ ề ạ ầ ng m i c n i th ng t ớ ng h p c th . Xu h ứ ng th ướ ợ ụ ể ng ho c không phù h p v i các đi u kho n ả ợ ề ớ ưở c thông qua ng m i đ ạ ượ ươ ề ể c nâng lên thành m t Hi p đ nh đ ệ ộ ướ ấ ả ộ ệ ậ ủ c công nghi p phát tri n, trong đó có M , Nh t ng h vi c thi ề ợ ị ỉ ị t c các n ệ đa ph ặ ướ ươ ạ c ? ể ệ ở ố ớ ưở ệ t đ n th ị ộ ộ ậ ạ ị ộ ị ủ ố ế ữ ề ỏ ạ ự ớ ệ ấ ậ ặ ậ ả c nh n đ u t ậ ằ ả ụ ể ơ ữ ạ ỏ ư ầ c lo i b , m t s khác c n đ ộ ố ả ượ ề ị ủ ả ả i lo i b toàn b ộ ệ Trong quá trình đàm phán luôn có hai xu h th nh t cho r ng t ứ ấ đ ượ hai cho r ng li u TRIMs có b nh h đang hi n hành c a Hi p đ nh Chung v Thu quan và Th ệ ủ năm 1994 (GATT-94) hay không ? Hay là s đ áp d ng cho t ụ Các n ộ t l p m t ỹ ướ ế ậ ng, b i Hi p đ nh này ch quy đ nh quy n l Hi p đ nh đ u t i cho các nhà ươ ầ ư ị ệ t là đ i v i các công ty xuyên qu c gia. Các n c ngoài đ c bi đ u t n c nói trên ố ệ ầ ư ướ ng m i qu c t ậ ầ ng không t cho r ng TRIMs có nh ng nh h vì v y c n ữ ả ố ế ằ ắ ph i có m t b lu t, ho c m t Hi p đ nh nh m qui đ nh rõ ràng nh ng nguyên t c ộ ặ ằ ả đ ki m soát và h n ch ph m vi tác đ ng c a TRIMs. Trong các đ ngh c a M , ỹ ủ ế ạ ể ể ữ t kê hàng lo t các đòi h i mà nh ng c này đã li Nh t B n, EU, Thu Sĩ, các n ỵ ệ ướ ng tiêu c c t i vi c xu t nh p kh u. áp đ t, theo h , có nh h n ướ ẩ ưở ả ọ ầ ư ươ có liên quan đ n th ng i các bi n pháp đ u t M cho r ng GATT 94 đã đ c p t ế ầ ư ệ ề ậ ớ ỹ m i, nh ng c n ph i c th hoá h n n a nh ng nguyên t c đã có, và m t s TRIMs ộ ố ắ ữ ạ ậ c ki m tra, đánh giá c th nh ng h u c n ph i đ ụ ể ữ ể ầ ượ ầ t ph i thành l p m t u ban theo qu do chúng gây ra. Theo đ ngh c a M c n thi ộ ỷ ậ ế ỹ ầ dõi vi c th c hi n TRIMs và đ nh ra th i h n c th đ ti n t ờ ạ ụ ể ể ế ớ ạ ỏ ị ự c đang phát tri n. TRIMs, có tính đ n l i ích c a các n ủ ệ ế ợ ướ ể
i nh n m nh t ị ộ ạ ấ ằ ủ ữ ắ ủ ươ ớ i ph ớ ợ ữ ạ i n ấ ạ ướ
ề ấ ng n i đ a, chuy n giao công l ạ trong toàn b thành ph m, nh ng qui đ nh v xu t kh u, cân b ng cán cân ể ộ ị ệ ệ ữ ỉ ậ ng tr c ti p đ i v i th ươ ự ế ề ớ ủ ầ ư ự ế t liên quan đ n th ậ ề ữ ấ ạ ạ ự ế t rõ nh ng v n đ chung c a đ u t ệ ề ế ị ọ ộ ướ c này phân bi ệ ư ỹ ề c n đ ầ ư ầ ượ ế ộ ữ ề ạ ệ ẩ ạ ấ ạ i nhu n v n ậ ế ậ ữ ạ ơ ả ề ướ c xem xét t ằ i C quan gi c B c Âu còn cho r ng hai TRIMs c n ph i lo i b là nh ng đòi h i v t ầ ấ ướ i ích c a các n ủ ạ ỏ ẩ c đang phát tri n. c đang phát tri n ch mu n th o lu n nh ng bi n pháp có ả ữ ệ ộ ướ ỉ ng m i, vì m t s TRIMs khác đ i v i h ể ậ ộ ố ố ạ ụ ợ ể ng tr c ti p đáng k đ i v i th ướ ế ể c và ch ng l ự ế t đ phân h đ t n ế ấ ướ ể ố
ể ố ớ ồ i s bành tr ạ ự ự ố ử ư ộ ữ ầ c phát tri n, h đ ể ề ả ủ ề ắ ụ ệ ề ả ộ ng m i nh ng r t c n thi ự ế ỉ i nh ng h n ch mà TNCs th ạ ằ ộ t đ ch ng l ế ể ố ụ ấ ầ ườ ư ữ ế ạ ạ
ạ ượ ị ố ắ c m t Hi p đ nh v TRIMs, Ch t ch nhóm đàm phán đã c g ng ủ ị ướ ằ ư ả
t c các n ề ng gi a các n ữ ườ ể ệ ự ướ ộ ự ư ả m t m c đ nào đó, th hi n s tho hi p c a các bên, nh ng đã c, vì d th o này không tho mãn ổ c các v n đ liên quan đ n ph m vi áp d ng c a Hi p đ nh. Tháng 12/1991 T ng ủ ụ ố ủ ầ ế ự ả ư ấ c b ng cách đ a ra m t d ả ệ ủ ự ả ệ ị ự ng m i và đã đ ộ c các n ầ ư ượ ạ ướ ụ ệ ạ ị ặ ờ ạ ả ượ ự ề ặ ữ c đang phát tri n là 5 năm, các n ể c tho thu n : đ i v i các n ế ế ố ớ ậ c có n n kinh t ề ướ ả ể ng pháp xác đ nh tác đ ng c a TRIMs nh m phân Nh t B n l ậ ả ạ lo i các TRIMs không phù h p v i nh ng nguyên t c c a GATT (lo i A). Theo Nh t ậ ạ c nh n các ph ki n s n xu t t B n, lo i "A" bao g m nh ng đòi h i v t ậ ụ ệ ả ỏ ề ỷ ệ ồ ả đ u t ẩ ằ ẩ ị ữ ộ ầ ư thanh toán, kh i l ng s n ph m bán trong th tr ả ố ượ ị ườ ẩ c lo i b . ngh ... c n ph i đ ả ượ ạ ỏ ầ Đ ngh c a các n ả c EU và B c Âu ch t p trung vào nh ng bi n pháp có nh ướ ắ ị ủ ề ả ủ ng m i và liên quan tr c ti p v i các đi u kho n c a h ố ớ ưở tr c ti p và GATT(1) . Các n ữ ướ ng m i, vì v y không ng h vi c thành nh ng v n đ cá bi ộ ệ ủ ươ ấ l p m t u ban nh M đ ngh . H cho r ng tác đ ng tr c ti p và gián ti p c a các ế ủ ộ ự ế ằ ộ ỷ ậ c xem xét và đánh giá m t cách chính xác, khách quan. bi n pháp đ u t ệ c trên, ch y u liên quan Nh ng tác đ ng gián ti p do TRIMs gây ra, theo các n ủ ế ữ ệ , nh p kh u, nh ng đòi h i v chuy n giao công ngh , đ n các lo i gi y phép đ u t ể ỏ ề ầ ư ế ộ . TRIMs có tác đ ng c và nh ng h n ch khác v ngo i t chuy n l ế ể ợ i quy t các tranh ch p c a WTO. Các tr c ti p c n đ ấ ủ ả ự ế ầ ượ l ỏ ề ỷ ệ n ữ ướ ắ ề ấ c trong toàn b thành ph m và nh ng qui đ nh v xu t ph ki n s n xu t trong n ị ữ ụ ệ ả kh u, nh ng có tính đ n l ế ợ ẩ ư V ph n mình, các n ề ầ ướ nh h ố ớ ọ ươ ưở ả c ngoài phù h p v i m c đích phát n ng các ngu n đ u t là c n thi ầ ư ướ ầ ớ ng, đ c quy n, c nh tranh c a các tri n kinh t ề ủ ạ ộ ướ ọ ề TNCs. M t khác, do mu n có s đ i x u đãi t phía các n ướ ừ ố ặ c này trong các cu c đàm phán c n ph i tính đ n nh ng đi u kho n u ả ư ngh các n ả ế ướ ị c ghi trong GATT. Malaysia g n TRIMs v i các đi u kho n c a ph n IV, đãi đã đ ầ ớ ượ GATT-94, đ c bi ề t là các đi u XXXVI m c b, đi u XXXVI kho n 5, 9 và đi u ặ ề ế XXXVII kho n 3 m c c. Â'n Đ cho r ng ch có 2 TRIMs tác đ ng tr c ti p đ n ả th ng áp ươ d ng. ụ Nh m s m đ t đ ộ ớ ằ ệ t v l p tr làm gi m b t s khác bi ệ ề ậ ớ ự th o Hi p đ nh, ứ ộ ở ộ ị ệ ả g p ph i s ph n đ i c a g n nh t ư ấ ả ả ự ả ặ đ ạ ề ấ ượ giám đ c GATT đã đ a ra d th o văn ki n cu i cùng, th c ch t là n i dung Hi p ệ ố ệ ố đ nh v các Bi n pháp Đ u t c thông liên quan đ n Th ươ ề ế ệ ị ộ i Marrkesh tháng 4/1994. Hi p đ nh này m t m t không cho phép áp d ng m t qua t ộ ị s các TRIMs nh ng m t khác cũng qui đ nh rõ th i h n chuy n ti p cho các n ướ c ư ố c phát thành viên th c hi n nh ng đi u kho n đã đ ướ ệ kém phát tri n là 2 năm, các n ướ tri n là 7 năm. ể ể
2. N i dung chính c a Hi p đ nh v TRIMs: ệ ị ủ ộ ề
Hi p đ nh v TRIMs g m ph n m đ u, 9 đi u và m t ph l c kèm theo qui đ nh ở ầ ụ ụ ệ ề ề ầ ồ ộ ị ị
c ti p nh n không phù h p v i các đi u III và XI ề ợ ớ
c gi ng đ m c t ng v i kh i l ớ ươ ố ượ ng ớ ạ ở ứ ươ
các ph ki n đ i ch trong thành ph m (t ỗ n i ỷ ệ ộ ệ t l ẩ c phân bi ượ ả ỏ ấ c s n xu t t ấ ạ ủ ậ ớ c và hàng nh p kh u. ướ . Kh i l ạ ệ ng đ dùng mà công ty ố ượ ng ngo i t ạ ẩ ố ượ ng ngo i t ạ ệ ế ử ụ m c t ế ở ứ ươ ặ l ớ c thông qua xu t kh u ho c các ngu n khác. ả c s n xu t trên th ấ ượ ả ẩ ẩ ị
ườ ố ớ ủ ể ị ệ l ự ế ố ủ ươ ạ c phát tri n, Hi p đ nh này ch gi ệ ạ ỏ ữ ị ng m i: không lo i b t ặ ng tiêu c c đ n th ệ ả ạ ỏ ỷ ệ ữ
l ỷ ệ ộ ị ề ướ c đang phát tri n qui đ nh t ụ ị ố ớ ắ ị ng trong ụ ệ ả ướ i đ a ph ấ ạ ị ướ ắ ứ ứ ế ế ậ ượ ữ ả ệ ự ả ướ ế ơ c a n nh ng bi n pháp đ u t ầ ư ủ ướ ế ữ ậ ệ kho n 1 c a GATT. Nh ng bi n pháp đó là : ệ ữ ủ ả ng nh p kh u ch đ a. Kh i l i h n ỉ ượ ẩ ậ ố ượ hàng xu t kh u c a công ty. ẩ ủ ấ b. Qui đ nh v t l ụ ệ ượ ả ề ỷ ệ ị đ a hoá s n ph m), đòi h i này trái v i đi u III c a GATT là không đ ề ẩ ả ị đ i x gi a hàng s n xu t trong n ẩ ố ử ữ c. Nh ng h n ch liên quan đ n s d ng ngu n ngo i t ạ ệ ồ ế ữ đ nh p kh u ch h n ch ng v i kh i l ươ ể ậ ỉ ạ có đ ồ ấ ẩ ượ xu t kh u đ i v i các s n ph m đ d. Nh ng yêu c u v t ố ớ ầ ề ỷ ệ ấ ữ tr ng n i đ a. ộ ị ỉ ớ ạ Đ i v i nh ng nhà kinh doanh c a các n i h n ướ ữ trong nh ng TRIMs nói trên, mà không qui đ nh ph i lo i b nh ng bi n pháp khác ữ đóng góp v n c a các có nh h ưở ả công ty n i đ a trong xí nghi p liên doanh, ho c nh ng đòi h i v chuy n giao công ể ỏ ề ộ ị ngh ... ệ ẳ n i đ a hoá s n ph m, ch ng Hi n nay nhi u n ả ẩ ể ệ c : năm h n nh Brasile áp d ng qui đ nh trên đ i v i ngành l p ráp ô tô trong n ư ạ đ u tiên, nhà máy l p ráp ph i s d ng 20% ph ki n s n xu t t ươ ả ử ụ ầ c ngoài không 1 chi c ô tô, năm th hai 40%, năm th ba 60%, n u các công ty n ế c nh ng đi u ki n trên thì ph i ch u m c thu nh p kh u r t cao (2) . đáp ng đ ẩ ấ ứ ị ề ứ c trong đó có Nh t B n, Hàn Quy t đ nh này gây nên s ph n đ i c a nhi u n ậ ả ề ướ ố ủ ế ị i quy t tranh ch p c a WTO xem c này đã yêu c u C quan gi Qu c và EU. Các n ấ ủ ả ầ ố xét và đ a ra phán quy t cu i cùng. ế ư ố
3. Hi p đ nh Đ u t đa ph ệ ị ầ ư ươ ng:
ạ ệ ề ề ế ủ ướ ị ố ụ ậ ữ ị ớ ộ ề ệ ạ ọ ế do chuy n v n và l ố ẳ ộ ậ ướ ệ ộ ầ ằ c thông qua trong khuôn kh WTO. Nh ng các n ướ ổ ổ ủ ả ậ ố ớ t ph i có MAI. Các n ầ ị ị ư ả ề ụ ủ ủ ề ệ ọ ỏ c phát tri n có th đàm phán v i nhau v t ề ấ ả ữ ể ọ ư ớ hoá v n đ đ u t . Indonesia cho ủ ọ ố ự ồ ề ầ ư ế ươ ủ ấ c đang phát tri n. Duy nh t ch có m t n Nh ng h n ch c a Hi p đ nh v TRIMs gây nhi u tr ng i cho các nhà đ u t , đ c ầ ư ặ ữ ở ạ t là các công ty xuyên qu c gia (TNCs). Do v y các n bi c công nghi p phát tri n ể ệ ệ ầ ư đã đ a ra m t đ ngh m i nh m kh c ph c nh ng h n ch đó: Hi p đ nh đ u t ắ ạ ằ ư ị ệ ế n ng (MAI). Theo h , Hi p đ nh này cho phép các nhà đ u t Đa ph c ngoài ị ầ ư ướ ươ c (tr m t s c a các n đ ừ ộ ố không h n ch vào h u h t các ngành kinh t c đ u t ế ủ ướ ầ ế ượ ầ ư c t i nhu n ra bên ngành liên quan đ n an ninh qu c gia), đ ể ố ượ ự ậ ợ ế c ch nhà. c đ i x bình đ ng nh các công ty c a n ngoài và ph i đ ủ ủ ướ ư ả ượ ố ử c công nghi p phát tri n, đ i di n cho Trong các cu c th o lu n, m t bên là các n ạ ể ệ ả các công ty xuyên qu c gia, cho r ng quá trình toàn c u hoá s đ c thúc đ y nhanh ố ẩ ẽ ượ c đang phát h n n u nh MAI đ ư ượ ơ ế tri n đã ph n đ i vi c th o lu n MAI trong khuôn kh c a WTO v i lý do là đã có ể ệ Hi p đ nh v TRIMs, nên không c n thi ả ế ệ là công c c a TNCs vì nó ch qui đ nh quy n l ề ợ ỉ nhi m c a TNCs, là ý đ tr l ự ồ ở ạ r ng h không th ch p nh n MAI, còn Â'n Đ bày t ộ ậ ằ n ướ th đa ph ể n ướ c này cho r ng MAI ằ ướ i mà không nói đ n nghĩa v và trách ụ ế i chính sách th c dân hoá v kinh t ế quan đi m c a h là các t c nh ng gì h mu n, nh ng không n u không có s đ ng ý c a các ủ c đang phát tri n là Madagasca ng ể ấ ể ể ng hoá hay qu c t ố ế ấ ộ ướ ể ể ỉ
ộ ể ả ả ầ ướ ế ờ ng m i và Phát tri n c a Liên c đang phát tri n nh Â'n Đ , Bangladesh, Zambia, Indonesia, Aic p, ậ c khi th o ả ư ị ề ố ươ ế ị ộ ị ố ớ ướ ể ủ ỉ ả i, t ị ươ ự ị c thành viên ph i có trách nhi m th c hi n. Trong tr ả ệ ườ ế ị ệ ế t c các Hi p đ nh đa ph ệ ạ ấ ả ướ ơ ả ự ủ ự ế ị ộ ng h p m t ợ i quy t các ế c thành viên nào đó không th c hi n các quy t đ nh c a C quan gi ệ c thành viên khác s đ ặ ấ ướ ụ ủ ẽ ượ ả c th o lu n, sau đó thông qua và tr thành Hi p đ nh đa ị ở ố ả ượ i, các n ể ậ c l ượ ạ
ị ấ ừ c quy n áp ề c đang phát ướ ệ c phát tri n (EU, Nh t B n, ậ ả ướ i h n trong khuôn kh UNCTAD, mà h chính th c đ ọ ổ ng trình ngh s c a H i ngh c p B tr ộ ưở ạ c s c ép c a các n ướ ủ ứ ề ng các i Singapore, ể c phát tri n, ị ướ c đang phát tri n đã ph i đ ng ý t m th i thành l p Nhóm công tác (Working ng trong khuôn kh WTO. Ng ỉ ớ ạ ố ị ự ủ ộ ươ 9 đ n 13 tháng 12/1996 t c ti n hành t ượ ế ế c đang phát tri n ph n đ i. Tr ố ả ể ạ ả ồ ướ ứ ờ ậ ể ứ ề ả ệ ủ ả ướ ấ c, dù các n c. Các n ệ ư ố ố ể ấ ề ờ i h u h t các n ế ớ i và đó là c s giúp các n ơ ở ắ ề ứ ướ ủ ọ ưở ự ể ạ ươ ữ ế ệ ặ ữ ủ đã cho th y, đúng nh d đoán c a ớ ự ư ự ả ự ế c. Sau H i ngh c p B tr ng tháng ạ ổ ủ c phát tri n, h đã l n d n t ng b ấ ị ườ ầ ừ ấ ị ấ ộ ưở ứ ướ ọ ộ ế ề ầ ướ ế ằ ố ủ và th ươ ứ ạ ả ướ ộ ộ i cu c h p tháng ộ ọ ế ạ ạ ng tr c c a Indonesia, bà Halida Milni, thay ị ườ c ASEAN thành viên WTO tuyên b "c n ph i có m t s c g ng đ ộ ự ố ắ ướ ể ả ặ h đ ngh trên. ị ộ ề Đa s các n ư ố Ghana lên ti ng ph n đ i và cho r ng c n ph i có th i gian xem xét tr ằ ố lu n, nh ng ch trong khuôn kh H i ngh v Th ạ ổ ộ ỉ ậ t c các quy t đ nh c a UNCTAD ch mang tính h p qu c (UNCTAD). Vì th c t , t ợ ủ ự ế ấ ả ệ ch t khuy n ngh đ i v i các thành viên, không có tính ch t b t bu c ph i th c hi n. ấ ắ ấ Trái l ng và các quy t đ nh c a WTO có giá tr pháp ủ lý, mà các n n ướ tranh ch p ho c nghĩa v c a mình, các n d ng các bi n pháp tr đũa trong buôn bán. Chính vì lý do này mà các n ệ ụ tri n không mu n MAI đ ể ph ổ ươ Canada...) không mu n ch gi ngh đ a ván đ này vào Ch ề ị ư n c thành viên WTO, đ ướ nh ng b các n ư các n ướ group-WG) nghiên c u v MAI. Th c ch t đây là s tho hi p c a c hai nhóm n ứ c phát tri n đã ý th c ự ự ể ướ c đang phát tri n mu n hay không, vi c đ a MAI vào trong khuôn đ ướ ượ kh c a WTO ch là v n đ th i gian. B i hi n nay các công ty xuyên qu c gia đang ổ ủ ở ệ ỉ tích c c ho t đ ng t ướ c c trên th gi ạ ộ ạ ầ ế ự ng c a h . TNCs có s c m nh v tài chính, n m gi phát tri n kh ng đ nh s tin t ị ẳ nh ng công ngh hi n đ i, ph t nhanh chóng ng pháp qu n lý tiên ti n và đ c bi ệ ệ ng. Th c t thích ng v i s thay đ i c a th tr các n ướ ể ỹ 12/1996, Nhóm công tác v MAI đã ti n hành kỳ h p đ u tiên vào tháng 6/1997, M , ọ c EU, c tình tìm m i cách làm thay đ i ch c năng c a WG, nh m bi n quá các n ổ ọ ứ trình nghiên c u và th o lu n m i liên quan gi a đ u t ng m i trong khuôn ữ ầ ư ậ ố kh MAI thành n i dung c a m t cu c đàm phán gi a các n c. M t l n n a các ộ ầ ữ ữ ộ ủ ộ ổ c Â'n Đ , Pakistan, các n n ậ c ASEAN, Tanzania, Ghana, Uganda, Ai C p, ướ ướ Argentina... đã kiên quy t ch ng l ố ng đoàn Đ i di n Th 6/1997, Phó Tr ệ ạ ưở m t các n tránh t o ra môi tr i ý đ nh trên. Cũng chính t ự ủ ố ầ ng c a m t cu c đàm phán"(3). ộ ườ ủ ạ ộ
4. Vi t Nam v i TRIMs và MAI: ệ ớ
ể ẫ ậ ế ụ ả ủ ộ ề ử ổ thu n l ệ ườ ườ ng h n chúng ta l ả ơ ắ ủ ế ẩ ầ c đang phát tri n nói trên, trong khi v n ti p t c nh n nhi u ề i sao các n Nh v y, t ướ ư ậ ạ ng xuyên s a đ i nh ng đi u kho n c a các b c ngoài v n th n v n đ u t ữ ẫ ầ ư ướ ố i, và có nhi u kinh nghi m kinh ng đ u t nh m t o ra môi tr lu t đ u t ậ ợ ạ ầ ư ậ ầ ư ằ ề i kiên quy t ph n đ i đ a MAI vào trong doanh trên th ng tr ế ươ ạ ườ ố ư ế ứ ầ c câu h i trên là h t s c c n i đáp đ khuôn kh nh ng nguyên t c c a WTO ? Gi ỏ ượ ả ổ ữ thi t, vì chúng ta đang trong quá trình chu n b cho kỳ h p đ u tiên c a Nhóm công ủ ọ ị tác (Working party - WP). Nhóm này s xem xét đ n xin gia nh p WTO c a Vi ẽ ệ t ủ ậ ơ
ấ ướ ề ấ ộ ể và th ự i đ ả ượ ạ ổ ưở ư ươ ố ớ ự ả ệ ể ồ ả ể ố ề ả ả ề ầ ư ặ ự ầ ng, đa ph ộ ị ng đã đ ướ ệ ươ ư ươ ệ c thành viên... ấ ở ẽ ở ị ụ ề ượ ế ứ ạ ạ ề ớ c ký k t gi a các n ữ ế ứ ủ ơ c ti n hành so n th o t ả ừ ậ ươ ố ớ ạ 1994 và chính th c l u hành cho các n ứ ư ớ ạ ồ ề ộ ố ộ ị ề ế ữ ả ệ ấ ề ề ơ ả ắ ế ệ t ươ ng c ướ ng m i g m 264 đi u m i ch ỉ ủ c Qu c h i thông qua vào tháng 5/1997. Nh ng v c b n, n i dung c a ư ng m i v n còn cách bi ớ ươ ệ ệ ứ ế ư ấ ề ạ ẫ ề ộ ng m i có đ c p t ạ ươ ố ề ậ ớ ấ ề ệ ề ầ ượ ụ ể ư ế ấ ệ ự ị ườ ự ế ở ạ ấ ộ ư ề ậ th gi ế ế ớ
n ớ ộ ể ố ừ ệ ị , m c d u chúng ta đã nhi u l n s a đ i và b sung ổ ề ầ ử ổ ự ầ ư ặ ầ ng đ u t c ngoài v i m c đích t o ra m t môi tr h p d n h n đ ẫ ơ ầ ư ấ ườ ạ ụ ớ bên ngoài, nh ng còn có nh ng đi u kho n mâu thu n v i ả ề ữ ư ẩ xu t kh u, ụ ệ ề ị ợ ữ ặ ồ ị ụ ề ợ ẫ l ỷ ệ ấ ợ ồ ố ị ạ ệ ề ử ụ ặ ấ ị ồ ủ ủ s 02/TT - NH 7 (tháng 7/1997) h
ng d n c th v qu n lý ngo i h i đ i v i ạ ố ố ớ ẫ ụ ể ề ả c ngoài c ngoài ho t đ ng theo Lu t Đ u t ậ ạ ộ c ngoài, xí nghi p liên ch c và cá nhân ng i n ườ ướ ổ ứ t Nam, bao g m các doanh nghi p 100% v n n ệ ố ướ ệ ồ 1/1/1998 các doanh nghi p có v n đ u t ố t ươ ệ ừ các ngân hàng Th ẩ ả ệ ng m i Vi ạ ẩ ặ ấ đi u 33 trong Lu t đ u t ấ ị ủ ợ ng t ậ ự ư ớ ể ư ươ ữ ị ữ t Nam có th đ a ra nh ng quy đ nh t ả nh trên hay không trong ả ờ ư ữ ớ ủ ệ ừ ủ ự ệ t Nam trong các lĩnh v c th ươ ề ể ế ễ ị ị ắ ủ ị c đang phát có r t nhi u v n đ liên quan đ n MAI mà chính các n Nam. Th c t ế ự ế ề c m t cách rõ tri n tr c ti p tham gia nghiên c u và th o lu n cũng ch a lý gi ả ậ ự ế ứ ng m i, tác đ ng c a nó i gi a đ u t ràng, c th . Đó là s tác đ ng qua l ộ ữ ầ ư ủ ộ ạ ụ ể t m vĩ mô, đ i v i s phân ph i và thu ng và n đ nh kinh t đ i v i tăng tr ố ế ở ầ ị ố ớ nh p, kh năng c nh tranh, chuy n giao công ngh và các k năng qu n lý, s di ự ạ ỹ ậ c s trùng i đ th y đ chuy n v n và s c lao đ ng, đ ng th i c n ph i rà soát l ộ ạ ể ấ ượ ự ờ ầ ứ ạ có liên quan đ n th l p, ho c s xung đ t gi a các đi u kho n v đ u t ng m i ươ ế ữ ặ trong g n 30 Hi p đ nh c a WTO v i các đi u kho n khác trong các hi p đ nh song ị ệ ả ủ ph ượ Vi c tr thành thành viên chính th c c a WTO là r t khó khăn. Nh ng đ i v i Vi Nam s còn khó khăn và ph c t p h n, b i B vong l c v chính sách Ngo i th c a ta đã đ ủ thành viên WTO năm 1995, trong khi đó Lu t Th v a đ ừ ượ Lu t Th t r t xa v i nh ng nguyên t c và qui đ nh chung ậ ề ư c a các Hi p đ nh v WTO, thi u nhi u đi u kho n liên quan đ n các v n đ nh ị ủ các bi n pháp b o h , bi n pháp đ i kháng, m c thu u đãi (MFN)... Đi u 8 c a ủ ả ệ i v n đ c nh tranh lành m nh và ch ng bán phá giá Lu t Th ạ ề ạ ậ ố nh ng còn quá s sài xét theo nh ng n i dung c a Hi p đ nh v Th c hi n đi u VI, ủ ị ộ ữ ơ ư ệ ự c c th hoá b ng văn b n d GATT 94 và c n đ i lu t. Vì n u nh có s tranh ả ướ ằ ậ ệ t t là v n đ bán phá giá trên th tr ch p liên quan đ n c nh tranh và đ c bi ng Vi ề ấ ặ ế ạ ư Nam thì th c t i quy t các tranh ch p nói trên. Nh , đi u 8 ch a đ c s đ gi ế ư ủ ơ ở ể ả ề v y, chúng ta s g p nhi u tr ng i trong quá trình giao l u và h i nh p vào n n ề ẽ ặ ậ i. kinh t Ch riêng trong lĩnh v c đ u t ỉ Lu t đ u t ậ ầ ư ướ thu hút ngu n v n t nh ng qui đ nh trong Hi p đ nh v TRIMs. Ví d , vi c quy đ nh t ề ng n i đ a (đi u 8 trong H p đ ng H p tác Kinh ho c tiêu th hàng hoá trên th tr ộ ị ị ườ doanh và đi u 14 trong H p đ ng H p tác Liên doanh, trong Ngh đ nh s 12/CP ngày ợ ồ : Thông 18 tháng 2 năm 1997 c a Chính ph ) ; Ho c v n đ s d ng ngu n ngo i t t ướ ư ố n các t ầ ư ướ i Vi t ệ ạ ượ c ngoài không đ c n doanh, quy đ nh t ị ầ ư ướ cân đ i nhu c u ầ t Nam mà ph i t mua ngo i t ố ả ự ạ ệ ừ h p pháp khác. b ng cách xu t kh u s n ph m ho c các ngu n ngo i t ngo i t ạ ệ ợ ồ ạ ệ ằ c ngoài c a ta, n qui đ nh này xu t phát t Th c t ủ ậ ầ ư ướ ự ế ừ ề c đ t ra nh ng ch a phù h p v i nh ng qui đ nh c a TRIMs. V y, m t câu h i đ ỏ ượ ặ ư ư ộ ị là li u Vi ệ ệ i là quá trình đàm phán và ngay c sau khi tr thành thành viên chính th c ? Câu tr l ứ ở c lý do chính đáng phù h p v i nh ng đi u ề hoàn toàn có th , n u chúng ta đ a ra đ ợ ượ ệ t kho n u đãi, mi n tr trong các Hi p đ nh c a WTO. So sánh m t vài s khác bi ả ư ự ộ ị , ngân hàng ng m i, đ u t gi a nh ng qui đ nh c a Vi ữ ầ ư ạ ữ t ch mu n v i nh ng quy đ nh và nguyên t c c a các Hi p đ nh v WTO, ng ố i vi ữ ớ ỉ ế ườ ậ i hai v n đ sau đây: M t là, c n có s chu n b h t s c c n th n, nh n m nh t ị ế ứ ẩ ạ ấ ệ ầ ự ề ẩ ấ ớ ộ
khi so n th o và tr l i các câu h i c a các n ừ ướ ả ờ ỏ ủ ấ ụ ề ả ạ ề ượ ọ ớ ễ ề ừ ạ ậ ụ ướ ị i dài, không đúng tr ng tâm; Hai là, t n d ng t ờ ố ữ c thành viên, m c dù Vi ặ ớ ắ ệ ế ứ ở ộ ướ ứ ư ị ề ở ử c thành viên, mà không ph i là m t t ng và khuy n khích ch c buôn ạ ộ ệ ố ữ ọ ủ ộ ố ế ộ ổ ứ ả ể ả ướ ả ư , k c các c thành viên c a mình, nh ng ph i thông qua các bi n pháp thu quan. ế ả ấ ng m i... là nh m m c đích th c hi n các nguyên t c trên. Chúng ta c n tri ạ ụ ươ ự đó, v n đ m c a th tr ẽ ướ ừ ế ướ ố ế ệ ươ ộ ự ế ị ư ư
r t l n, tài nguyên t ấ ạ ố ế ế ậ ố ớ ề khác. N n kinh t ề ươ ấ ậ ạ ố ượ ỹ th t nghi p còn cao... V y đi u gì s ả ử ụ ng xu t nh p kh u còn nh l ẩ ộ ị ấ ế ề ậ ố i s c ép và đi u ki n c a các đ i ệ ủ ở ử ế ề ự ắ ủ i ích c a ở ế ổ ơ ở ợ ệ ể i trong lĩnh v c kinh t c thành viên WTO liên quan ngay t c trình bày trong B vong l c v Chính sách Ngo i th ng nói đ n các v n đ đ ạ ươ ế i đa nh ng trên, tránh tr l ữ i m c t ứ ố ả ờ c đang phát tri n khi tham đi u kho n u đãi và mi n tr t m th i dành cho các n ể ả ư gia đàm phán v i các đ i tác buôn bán ch y u, b i chính h s đ a ra nh ng đi u ề ọ ẽ ư ủ ế ki n h t s c kh t khe cho chúng ta nh đ i v i m t n ệ t ư ố ớ Nam ch a là thành viên chính th c. H n n a, WTO là m t h th ng các qui đ nh v m c a th tr ị ườ ơ ữ c nh tranh lành m nh gi a các n ả ướ ạ do theo quan ni m c a m t s chuyên gia và h c gi bán hoàn toàn t ệ ự ph ng Tây, vì b n thân WTO cho phép các n chuyên gia và h c gi ả ươ ọ đ c b o h n n kinh t ượ ả ả ế ủ ộ ề ệ t đ i x trong v , c m phân bi Các đi u kho n c m bán phá giá, quy n đ c t ệ ố ử ề ượ ự ệ ấ ề ệ ể t đ th ầ ắ ệ ằ ộ ị ng n i đ a khai thác khía c nh này trong đàm phán. Vì l ấ ị ườ ạ ề ở ử c v a thúc đ y các c a ta đ n m c đ nào, đ v a b o v n n kinh t trong n ể ừ ả ệ ề ẩ ế ứ ộ ủ nhân phát tri n và đ ng v ng c cũng nh doanh nghi p t doanh nghi p Nhà n ữ ư ứ ể ệ ư ệ ạ là trách nhi m c a các nhà ho ch ng qu c t ng tr trong s c nh tranh trên th ủ ườ ự ạ đ nh chính sách, các cán b tr c ti p tham gia vào quá trình đàm phán. Rõ ràng, c n ầ ị xác đ nh u tiên cho nh ng ngành quan tr ng đ i v i n n kinh t ư ậ , nh ng nh v y, ọ ữ ế ơ ấ c a chúng ta có c c u không có nghĩa là th n i các ngành kinh t ế ủ ế ả ổ ngành r t đa d ng, ti m năng kinh t ị ng đ i phong phú, v i th ớ ố ế ấ ớ ề ng g n 80 tri u dân, tuy v y, s c m nh kinh t còn r t khiêm t n n u so sánh tr ầ ứ ệ ườ c láng gi ng xung quanh, kh i l ỏ ạ ậ i t p v i các n ề ấ ướ ớ trung vào m t s m t hàng ch l c, s c c nh tranh c a hàng n i đ a r t y u, tích lu ủ ự ủ ộ ố ặ ứ ạ l n i b và hi u qu s d ng v n th p, t ẽ ố ấ ệ ỷ ệ ấ ệ ộ ộ ng n i đ a d x y ra, n u chúng ta m c a th tr ộ ị ướ ứ ị ườ ả tác buôn bán ch y u, mà không có s cân nh c tính toán d a trên c s l ự ủ ế ? Nh v y, n u thi u cách nhìn sâu xa, t ng th trong vi c m toàn b n n kinh t ế ộ ề . c a th tr ế ỉ ừ ậ ị ườ ử ế ng thì h u qu tiêu c c s không ch d ng l ự ẽ ư ậ ả ự ạ
ẫ Tài li u trích d n: ệ
1. Submision by the EU and Nordic Countries. -MIN.GNG/NG. 12/W/6. 2. Notification by Brasil to the WTO Secretariat, 1995. 3. Third World Economics, 16-30 June 1997.
ả Tài li u tham kh o: ệ
ng m i, 1997. c ngoài 1996./. n 1. Agreement on Trade-Related Investment Measures (TRIMs). 2. GATT 94. 3. Reports of the Working Group on TRIMs, 6/1997. 4. Lu t Th ươ ạ ậ 5. Lu t Đ u t ầ ư ướ ậ
