1.Hình h c to đọ ạ ộ (th k XVII )ế ỷ
Vi c s d ng các s đ xác đ nh m t cách đ n tính v trí c a m t đi mệ ử ụ ố ể ị ộ ơ ị ủ ộ ể
trên m t b m t đã đ c bi t đ n t th i Archimede (th k III tr cộ ề ặ ượ ế ế ừ ờ ế ỷ ướ
CN). Nh ng mãi t i th k XVII thì t a đ m i đ c s d ng m t cách cóư ớ ế ỷ ọ ộ ớ ượ ử ụ ộ
h th ng đ i v i các bài toán hình h c. Có truy n thuy t r ng nhà tri tệ ố ố ớ ọ ề ế ằ ế
h c và toán h c ng i Pháp R. Descartes (1596-1650) đã n y ra ý t ng vọ ọ ườ ả ưở ề
t a đ khi ông nhìn th y m t con côn trùng bay tr c nh ng ô kính c a sọ ộ ấ ộ ướ ữ ử ổ
c a mình. Khám phá đó đã cho phép kh o sát các bài toán hình h c theoủ ả ọ
ph ng pháp đ i sươ ạ ố.Gi đây, hình h c t a đ là môn h c không th thi uờ ọ ọ ộ ọ ể ế
trong ch ng trình gi ng d y c a h u h t các qu c gia trên th gi i và làươ ả ạ ủ ầ ế ố ế ớ
n n t ng cho nhi u ki n th c khoa h c khác.ề ả ề ế ứ ọ
2. Kính hi n vi quang h cể ọ
S đ kính hi n vi quang h cơ ồ ể ọ
1
Năm 1668, Anton van Leeuwenhoek đã phát minh ra kính hi n vi quang h c,ể ọ
v i đ phóng đ i g p 200 l n. Nh sáng ch này mà ng i ta có th nghiênớ ộ ạ ấ ầ ờ ế ườ ể
c u th gi i t nhiên không th th y đ c b ng m t th ng.ứ ế ớ ự ể ấ ượ ằ ắ ườ
3.T l nhủ ạ
T l nh hi n là m t trong nh ng đ gia d ng ph thông nh t.ủ ạ ệ ộ ữ ồ ụ ổ ấ
Nó n m l ng l , khiêm t n trong b p và th ng ch khoác l p v màuằ ặ ẽ ố ế ườ ỉ ớ ỏ
tr ng, đôi khi là b c ho c đen. Nh ng nó l i là thi t b không th thi uắ ạ ặ ư ạ ế ị ể ế
trong h u h t các gia đình hi n đ i. Nhà v t lý ng i M John Corrie nămầ ế ệ ạ ậ ườ ỹ
1844 đã v ch ra nh ng thi t k đ u tiên v h th ng làm đá ch m choạ ữ ế ế ầ ề ệ ố ườ
b nh nhân b s t vàng da. V sau, t l nh tr thành đ dùng ph thông,ệ ị ố ề ủ ạ ở ồ ổ
giúp gi th c ăn t i lâu h n, đ u ng mát h n và h tr các b nh vi nữ ứ ươ ơ ồ ố ơ ỗ ợ ệ ệ
duy trì thu c men nhi t đ th p n đ nh.ố ở ệ ộ ấ ổ ị
4.Phát minh đi n tho iệ ạ
2
Alexander Graham Bell (3/3/1847) Scotland.Vào ngày 2/6/1875 ôngở
Alexandro Bell đã làm m t thí nghi m Boston. Ông mu n cùng m t lúcộ ệ ở ố ộ
g i đi vào b c đi n tín qua cùng m t đ ng dây, ông đã s d ng m t bử ứ ệ ộ ườ ử ụ ộ ộ
thanh thép??? Ông đã làm m t thi t b nh n m t phòng còn ng i tr lýộ ế ị ậ ở ộ ườ ợ
c a ông là Tomát Uytson thì truy n đi phòng bên c nh, ng i tr lý đãủ ề ở ạ ườ ợ
gi t thanh thép đ cho nó rung lên và t o ra nh ng âm thanh leng keng,ậ ể ạ ữ
b ng d ng ông Bell ch y sang phòng c a ng i tr lý và hét toáng lên hãyỗ ư ạ ủ ườ ợ
cho tôi xem anh đang làm gì đ y. Ông đã nh n th y r ng các thanh thép nhấ ậ ấ ằ ỏ
khi rung phía trên nam châm thì s t o ra các dòng đi n bi n thiên ch yở ẽ ạ ệ ế ạ
qua dây d n. Chính đi u đó đã t o ra nh ng rung đ ng c a các thanh kimẫ ề ạ ữ ộ ủ
lo i trong phòng c a ông Bell và các âm thanh leng keng. Ngày hôm sauạ ủ
chi c đi n tho i đ u tiên đã ra đ i và nh ng âm thanh đã đ c truy n quaế ệ ạ ầ ờ ữ ượ ề
dây đi n tho i th nh t t t ng trên xu ng hai t ng d i. Vào ngày 10/8ệ ạ ứ ấ ừ ầ ố ầ ướ
năm sau ông Bell đã có th nói chuy n v i ng i c ng s c a mình quaể ệ ớ ườ ộ ự ủ
đi n tho i: “Ông Willson ông có th lên phòng tôi đ c không, tôi mu nệ ạ ể ượ ố
nói chuy n v i ông”.ệ ớ
5.Edison đã phát minh ra bóng đèn s i đ t.ợ ố
Tháng 3 năm 1878 là đ u th i kỳ Edison b t tay vào vi c nghiên c uầ ờ ắ ệ ứ
đèn đi n. Vào th i b y gi ng i ta ch bi t t i nguyên t c c a đèn hệ ờ ấ ờ ườ ỉ ế ớ ắ ủ ồ
quang là lo i đèn đ c phát minh vào kho ng năm 1809. Khi đ t đèn hạ ượ ả ố ồ
3
quang, ng i ta ph i luôn luôn thay th i than, ngoài ra đèn còn phát ra ti ngườ ả ỏ ế
cháy sè sè và cho m t s c nóng quá cao, kèm theo m t mùi khó ch u, khôngộ ứ ộ ị
thích h p v i vi c s d ng trong nhà.ợ ớ ệ ử ụ
Vào năm 1831, Michael Faraday tìm ra nguyên t c c a máy ma-nhê-tôắ ủ
là b máy sinh ra các tia l a đ t lo i khí bên trong đ ng c d u l a. T iộ ử ố ạ ộ ơ ầ ử ớ
năm 1860, m t lo i đèn đi n s sài ra đ i tuy ch a th c d ng nh ng đãộ ạ ệ ơ ờ ư ự ụ ư
khi n cho ng i ta nghĩ t i kh năng c a đi n l c trong vi c làm phát sáng.ế ườ ớ ả ủ ệ ự ệ
Thomas Edison cũng cho r ng đi n l c có th cung c p m t th ánh sángằ ệ ự ể ấ ộ ứ
d u h n, r ti n h n và an toàn h n ánh sáng c a đèn h quang c a Williamị ơ ẻ ề ơ ơ ủ ồ ủ
Wallace. Edison đã tìm đ c t t c các sách báo liên quan t i đi n h c. Ôngọ ấ ả ớ ệ ọ
mu n th u tri t sâu r ng lý thuy t v đi n l c đ có th mang ki n th cố ấ ệ ộ ế ề ệ ự ể ể ế ứ
c a mình vào các áp d ng th c t .Trong phòng thí nghi m t i Menlo Parkủ ụ ự ế ệ ạ
có vào kho ng 50 ng i làm vi c không ng ng. Bình đi n, d ng c , hóaả ườ ệ ừ ệ ụ ụ
ch t và máy móc ch t cao trong các phòng nghiên c u. Đ ng th i v i vi cấ ấ ứ ồ ờ ớ ệ
nghiên c u đèn đi n, Edison còn ph i c i ti n r t nhi u máy móc khácứ ệ ả ả ế ấ ề
cũng nh tìm ra các k thu t c n thi t vì vào th i b y gi , k ngh đi nư ỹ ậ ầ ế ờ ấ ờ ỹ ệ ệ
l c còn trong giai đo n phôi thai. Cũng nh nghiên c u đèn đi n, Edison đãự ạ ờ ứ ệ
sáng ch ra c u chì, cái ng t đi n, đynamô, các l i m c dây.ế ầ ắ ệ ố ắ
Căn c t đèn h quang c a Wallace, Edison th y r ng có th có ánhứ ừ ồ ủ ấ ằ ể
sáng t m t v t cháy sáng b ng cách đ t nóng. Edison đã dùng nhi u vòngừ ộ ậ ằ ố ề
dây kim lo i r t m nh r i cho dòng đi n có c ng đ l n đi qua đ nh ngạ ấ ả ồ ệ ườ ộ ớ ể ữ
vòng dây đó nóng đ lên, nh ng ch sau ch c lát, các vòng đó đ u cháyỏ ư ỉ ố ề
thành than. Vào tháng 4 năm 1879, Edison n y ra m t sáng ki n. Ông t h iẩ ộ ế ự ỏ
cái gì s x y ra n u s i dây kim lo i đ c đ t trong m t bóng th y tinhẽ ẩ ế ợ ạ ượ ặ ộ ủ
không ch a không khí? Edison li n cho g i Ludwig Boehm, m t ng i thứ ề ọ ộ ườ ợ
th i th y tinh t i Philadelphia t i Menlo Park và ph trách vi c th i bóngổ ủ ạ ớ ụ ệ ổ
đèn. Vi c rút không khí trong bóng đèn cũng đòi h i m t máy b m m nhệ ỏ ộ ơ ạ
mà vào th i đó ch có t i tr ng đ i h c Princeton. Cu i cùng Edison cũngờ ỉ ạ ườ ạ ọ ố
mang đ c chi c máy b m đó v Menlo Park.ượ ế ơ ề
4
Edison th cho m t s i kim lo i r t m nh vào trong bóng th y tinhử ộ ợ ạ ấ ả ủ
r i rút không khí ra h t, khi n i dòng đi n, ông có đ c th ánh sáng tr ngồ ế ố ệ ượ ứ ắ
h n, th i gian cháy cũng lâu h n nh ng ch a đ . Ngày 12/ 04/1879, đ b oơ ờ ơ ư ư ủ ể ả
v phát minh c a mình, Edison xin b ng sáng ch v bóng đèn cháy trongệ ủ ằ ế ề
chân không m c dù ông bi t r ng lo i đèn này ch a hoàn h o vì ông ch aặ ế ằ ạ ư ả ư
tìm ra đ c m t th gì dùng làm tóc trong bóng đèn. Edison đã dùng s iượ ộ ứ ợ
Platine nh ng th này quá đ t ti n l i làm t n nhi u đi n l c h n là choư ứ ắ ề ạ ố ề ệ ự ơ
ánh sáng h u ích. Edison đã th v i nhi u th kim lo i hi m, ch ng h nữ ử ớ ề ứ ạ ế ẳ ạ
nh Rhodium, Ruthenium, Titane, Zirconium và Baryum nh ng t t cư ư ấ ả
nh ng ch t đó ch a cho k t qu kh quan.ữ ấ ư ế ả ả
Vào 3 gi sáng ngày Ch Nh t, 19/ 10/ 1879, trong khi Edison và Batchelor,ờ ủ ậ
ng i c ng s , đang c m c i thí nghi m thì nhà phát minh ch t nghĩ t i saoườ ộ ự ặ ụ ệ ợ ạ
không dùng m t s i than r t m nh. Edison nghĩ ngay t i th th ng dùngộ ợ ấ ả ớ ứ ườ
nh t trong nhà là s i ch may. Ông li n b o Batchelor đ t cháy s i ch đấ ợ ỉ ề ả ố ợ ỉ ể
l y các s i than r i cho vào bóng đèn. Khi n i dòng đi n, đèn cháy sáng,ấ ợ ồ ố ệ
phát ra m t th ánh sáng không đ i và chói chan. Edison và các c ng sộ ứ ổ ộ ự
viên th ra nh nhõm. Nh ng m i ng i đ u không rõ đèn cháy sáng nhở ẹ ư ọ ườ ề ư
v y đ c bao lâu? 2 gi trôi qua, r i 3, 4. . . r i 12 gi . . . đèn v n sáng.ậ ượ ờ ồ ồ ờ ẫ
Edison đành nh các c ng s viên thay th đ đi ng . Chi c đèn đi n đ uờ ộ ự ế ể ủ ế ệ ầ
tiên c a Thomas Edison đã cháy li n trong h n 40 gi đ ng h khi n choủ ề ơ ờ ồ ồ ế
m i ng i hân hoan, tin t ng vào k t qu . Lúc đó, Edison m i tăng đi nọ ườ ưở ế ả ớ ệ
th lên khi n cho s i dây cháy sáng g p b i r i đ t h n.ế ế ợ ấ ộ ồ ứ ẳ
6.Chuy n v tia X- tia sáng di u kỳ trong y h cệ ề ệ ọ
Khám phá ra tia X (tia R n-ghen) là m t trong nh ng phát hi n vĩ đ i c aơ ộ ữ ệ ạ ủ
nhân lo i. Khám phá này không nh ng m ra m t k nguyên m i choạ ữ ở ộ ỷ ớ
ngành v t lý mà còn là m t m c l ch s quan tr ng đánh d u th i đ i m iậ ộ ố ị ử ọ ấ ờ ạ ớ
trong l ch s y khoa.ị ử
5