L I M ĐUỜ Ở Ầ
1. Tính c p thi t c a đ tàiấ ế ủ ề
Lu n án nghiên c u v chính sách h c phí giáo d c điậ ứ ề ọ ụ ạ
h c t i Vi t Nam có tính c p thi t c v m t lý lu n và th c ti n. ọ ạ ệ ấ ế ả ề ặ ậ ự ễ
- V m t lý lu n, h c phí giáo d c đi h c có ề ặ ậ ọ ụ ạ ọ tác đngộ
đn ếl i ích c a ợ ủ các ch th trong xã h i nh Nhà n c, nhà tr ngủ ể ộ ư ướ ườ
và ng i h c. Các công trình nghiên c u v h c phí giáo d c điườ ọ ứ ề ọ ụ ạ
h c nọhư Jongbloed (2004), Marcucci và Johnstone (2007) và
Maruyama (2012) phân tích chính sách h c phí trong m i quan họ ố ệ
v i l i ích c a Nhà n c và nhà tr ng.ớ ợ ủ ướ ườ Nghiên c u c a ứ ủ Leslie và
Brinkman (1987) cho r ng giáo d c đi h c đc coi nh m t thằ ụ ạ ọ ượ ư ộ ị
tr ng hàng hóa, d ch v đc bi t và h c phí là “giá c ” có tácườ ị ụ ặ ệ ọ ả
đng đn l i ích c a nhà tr ng. M t s nghiên c u khác đ c pộ ế ợ ủ ườ ộ ố ứ ề ậ
t i tác đng c a thay đi h c phí t i l i ích ng i h c.ớ ộ ủ ổ ọ ớ ợ ườ ọ
Vi t Nam, các nghiên c u tiỞ ệ ứ êu bi u nhể ư c a ủNguy nễ
Tr ng Giang (2012), Nguy n Ng c Vũ (2012) và Phùng Xuânườ ễ ọ
Nh và các c ng s (2012) đu đa ra nh ng b t c p t n t i trongạ ộ ự ề ư ữ ấ ậ ồ ạ
chính sách h c phí giáo d c đi h c công l p trong b i c nh điọ ụ ạ ọ ậ ố ả ổ
m i c ch t ch tài chính c a các tr ng đi h c t i Vi t Nam.ớ ơ ế ự ủ ủ ườ ạ ọ ạ ệ
- V m t th c ti n, ề ặ ự ễ t năm 1998 ừđn 201ế5 m c ứh c phíọ
trong các c s giáo d c công l p đc th c hi n trên c s khungơ ở ụ ậ ượ ự ệ ơ ở
h c phí quy đnh t i Quy t đnh s 70/1998/QĐ-TTg ngàyọ ị ạ ế ị ố
31/3/1998, Quy t đnh 1310/TTgế ị ngày 21/8/2009, Ngh đnh sị ị ố
49/2010/NĐ-CP ngày 14/05/2010 và Ngh đnh s 86/2015/NĐ-CPị ị ố
ngày 02/10/2015.
1
T nh ng phân tích v m t lý lu n và th c ti n ừ ữ ề ặ ậ ự ễ trên, có
th th y r ng cể ấ ằ n thi t ph iầ ế ả xây d ng m t khung h c phí cho giáoự ộ ọ
d c đi h c có tính kh thi và thi t th c d a trên các lu n c khoaụ ạ ọ ả ế ự ự ậ ứ
h c g n v i l i ích c a ng i h c. ọ ắ ớ ợ ủ ườ ọ Lu n án “Chính sách h c phíậ ọ
đi h c c a Vi t Nam” t p trung vào vi c nghiên c u chính sáchạ ọ ủ ệ ậ ệ ứ
h c phí giáo d c đi h c công l p d a trên quan đi m c a ng iọ ụ ạ ọ ậ ự ể ủ ườ
h c.ọ
2. M c đích, nhi m v nghiên c uụ ệ ụ ứ
2.1 M c đíchụ
Lu n án có m c đích:ậ ụ
- Góp ph n phát tri n lý lu n khoa h c đ gi i quy t v nầ ể ậ ọ ể ả ế ấ
đ th c ti n c p bách đòi h i c a chính sách h c phí giáo d c điề ự ễ ấ ỏ ủ ọ ụ ạ
h c công l p Vi t Nam.ọ ậ ở ệ
- Đ xu t các quan đi m và gi i pháp v hoàn thi n chínhề ấ ể ả ề ệ
sách h c phí giáo d c đi h c Vi t Nam.ọ ụ ạ ọ ở ệ
2.2 Câu h i nghiên c u c a lu n ánỏ ứ ủ ậ
Câu h i nghiên c u c a lu n án này là Nhà n c c n ph iỏ ứ ủ ậ ướ ầ ả
có chính sách h c phí đi h c công l p nh th nào đ đm b oọ ạ ọ ậ ư ế ể ả ả
l i ích c a ng i h c?ợ ủ ườ ọ
Đ tr l i câu h i này, nghiên c u s đánh giá th c tr ngể ả ờ ỏ ứ ẽ ự ạ
c a chính sách h c phí hi n t i b ng ph ng pháp đnh l ngủ ọ ệ ạ ằ ươ ị ượ
thông qua kh o sát ng i h c và ph ng pháp đnh tính thông quaả ườ ọ ươ ị
ph ng v n cán b qu n lý c a tr ng đ là căn c phân tích và đỏ ấ ộ ả ủ ườ ể ứ ề
xu t chính sách h c phí.ấ ọ
2.3 Nhi m v nghiên c uệ ụ ứ
Lu n án có nhi m v nghiên c u sau:ậ ệ ụ ứ
2
- T ng quan các công trình nghiên c u v chính sách h cổ ứ ề ọ
phí giáo d c đi h c.ụ ạ ọ
- Khái quát các v n đ lý lu n liên quan đn chính sáchấ ề ậ ế
h c phí giáo d c đi h c công l p theo quan đi m ng i h c. ọ ụ ạ ọ ậ ể ườ ọ
- Phân tích th c tr ng chính sách h c phí giáo d c đi h cự ạ ọ ụ ạ ọ
công l p Vi t Nam và phân tích h c phí đi h c theo quan đi mậ ở ệ ọ ạ ọ ể
c a ng i h c.ủ ườ ọ
- Đ xu t quan đi m, khuy n ngh v hoàn thi n chínhề ấ ể ế ị ề ệ
sách h c phí giáo d c đi h c công l p Vi t Nam.ọ ụ ạ ọ ậ ở ệ
3. Đi t ng và ph m vi nghiên c uố ượ ạ ứ
3.1 Đi t ng nghiên c uố ượ ứ
Đi t ng nghiên c u là cố ượ ứ hính sách h c phíọ giáo d c điụ ạ
h c công l pọ ậ , trong đó t p trung vào khía c nh quan đi m c aậ ạ ể ủ
ng i h c.ườ ọ
3.2 Ph m vi nghiên c uạ ứ
V không gian: Do th i gian, ngu n l c có h n, đ tài chề ờ ồ ự ạ ề ỉ
nghiên c u h c phí đi h c công l p Vi t Nam. Trong đó, tr ngứ ọ ạ ọ ậ ở ệ ọ
tâm nghiên c u là chính sách h c phí c a ch ng trình đi h cứ ọ ủ ươ ạ ọ
chính quy 3 tr ng thành viên thu c Đi h c Qu c gia Hà N i làở ườ ộ ạ ọ ố ộ
tr ng Đi h c Ngo i ng , tr ng Đi h c Công ngh và tr ngườ ạ ọ ạ ữ ườ ạ ọ ệ ườ
Đi h c Kinh t . ạ ọ ế Lý do là nghiên c u này là ngu n l c có h n nênứ ồ ự ạ
không th th c hi n đi u tra ch n m u trên di n r ng. V i vi cể ự ệ ề ọ ẫ ệ ộ ớ ệ
ch n 3 tr ng, nghiên c u mong mu n có đc m u nghiên c u ọ ườ ứ ố ượ ẫ ứ ở
3 nhóm ngành đào t o ph bi n Vi t Nam. ạ ổ ế ở ệ
V th i gian: Lu n án xem xét chính sách h c phí đi h cề ờ ậ ọ ạ ọ
t năm 1998 đn 2015, t p trung phân tích nghiên c u chính sáchừ ế ậ ứ
h c phí trong 3 năm g n đây.ọ ầ
3
4. Ph ng pháp nghiên c uươ ứ
Lu n án tri n khai th c hi n nghiên c u này theo s đậ ể ự ệ ứ ơ ồ
nghiên c u nh sau:ứ ư
Lu n án s d ng Pậ ử ụ h ng pháp nghiên c u đnh tínhươ ứ ị và
đnh l ngị ượ .
4.1. Ph ng pháp nghiên c u đnh tínhươ ứ ị
Nghiên c u th c hi n ph ng ứ ự ệ ỏ v nấ chuyên gia. T đó th cừ ự
hi n phân tích, t ng h p đ th c hi n lu n gi i v m t lý lu n,ệ ổ ợ ể ự ệ ậ ả ề ặ ậ
th c ti n c a chính sách h c phí giáo d c đi h c công l p Vi tự ễ ủ ọ ụ ạ ọ ậ ở ệ
Nam.
4.2. Ph ng pháp phân tích đnh l ngươ ị ượ
Nghiên c u th c hi n kh o sát 502 sinh viên các tr ngứ ự ệ ả ở ườ
đi h c tr c thu c tr ng Đi h c Qu c gia Hà N i đ đánh giáạ ọ ự ộ ườ ạ ọ ố ộ ể
các n i dung liên quan đn chính sách h c phí giáo d c đi h cộ ế ọ ụ ạ ọ
công l p chính quy theo quan đi m ng i h c. Sau khi có k t quậ ể ườ ọ ế ả
kh o sát, tác gi s d ng mô hình phân tích nhân t (Factorả ả ử ụ ố
analysis) thông qua ph n m m SPSS đ đánh giá chính sách h cầ ề ể ọ
phí giáo d c đi h c công l p theo quan đi m ng i h c. ụ ạ ọ ậ ể ườ ọ
5. Nh ng đóng góp m i và ý nghĩa c a lu n ánữ ớ ủ ậ
V m t lý lu n, h c thu t: ề ặ ậ ọ ậ
Lu n án có nh ng đóng góp m i v m t lý lu n v chínhậ ữ ớ ề ặ ậ ề
sách h c phí giáo d c đi h c công l p t i Vi t Nam nh sau: (i)ọ ụ ạ ọ ậ ạ ệ ư
Hoàn thi n các khái ni m liên quan đn chính sách h c phí giáoệ ệ ế ọ
d c đi h c, (ii) Xây d ng bài h c kinh nghi m v chính sách h cụ ạ ọ ự ọ ệ ề ọ
phí đi h c t các qu c gia trên th gi i, (iii) Phân tích th c tr ngạ ọ ừ ố ế ớ ự ạ
4
chính sách h c phí đi h c công l p Vi t Nam và đánh giá h cọ ạ ọ ậ ở ệ ọ
phí đi h c theo quan đi m ng i h c, (iv) Đ xu t các khuy nạ ọ ể ườ ọ ề ấ ế
ngh v hoàn thi n chính sách h c phí đi h c Vi t Nam.ị ề ệ ọ ạ ọ ở ệ
V đ xu t rút ra t k t qu nghiên c uề ề ấ ừ ế ả ứ
- Tăng c ng chia s trách nhi m gi a kinh phí đu tườ ẻ ệ ữ ầ ư
Nhà n c và h c phí mà sinh viên ph i đóng góp đ tham gia quáướ ọ ả ể
trình giáo d c đi h c là phù h p.ụ ạ ọ ợ
- Khi th c hi n chia s chi phí gi a Nhà n c và ng iự ệ ẻ ữ ướ ườ
h c c n song song phát tri n các gi i pháp tín d ng và h c b ngọ ầ ể ả ụ ọ ổ
h tr sinh viên, đc bi t sinh viên gia đình có thu nh p th p. ỗ ợ ặ ệ ở ậ ấ
6. K t c u c a lu n ánế ấ ủ ậ
Ngoài ph n l i m đu, k t lu n, tài li u tham kh o vàầ ờ ở ầ ế ậ ệ ả
ph l c, ụ ụ công trình nghiên c uứ đc k t c u g m ượ ế ấ ồ 3 ch ng:ươ
Ch ng 1. ươ H th ng c s lý lu n v chính sách h c phíệ ố ơ ở ậ ề ọ
giáo d c đi h c công l p.ụ ạ ọ ậ
Ch ng 2. Th c tr ng chính sách h c phíươ ự ạ ọ giáo d cụ điạ
h cọ công l pậ Vi t Namở ệ .
Ch ng ươ 3. Khuy n ngh vế ị ề hoàn thi nệ chính sách h c phíọ
giáo d cụ đi h cạ ọ công l p ậ Vi t Namở ệ .
CH NG I: H TH NG C S LÝ LU N CHÍNH SÁCHƯƠ Ệ Ố Ơ Ở Ậ
H C PHÍ GIÁO D C ĐI H C CÔNG L PỌ Ụ Ạ Ọ Ậ
1.1. Các v n đ c b n v h c phí giáo d c đi h cấ ề ơ ả ề ọ ụ ạ ọ
- Khái ni m v h c phí đi h c: ệ ề ọ ạ ọ H c phí đi h c là kho nọ ạ ọ ả
chi tr c a gia đình/sinh viên đ nh n đc nh ng l i ích c a giáoả ủ ể ậ ượ ữ ợ ủ
d c đi h c nh c h i vi c làm t t h n trong t ng lai và m cụ ạ ọ ư ơ ộ ệ ố ơ ươ ứ
thu nh p su t đi cao h n (Đi h c Kobe và UNESCO Bangkok,ậ ố ờ ơ ạ ọ
2014); H c phí đi h c là giá mà sinh viên và ph huynh tr choọ ạ ọ ụ ả
5