Trong nền kinh tế thị truờng sức lao động là hàng hoá, do vậy tiền lương là giá cả sức lao động. Tiền luơng thực hiện vai trò đúp: Một mặt, đó là tiền công từ kết quả lao động, còn mặt khác đó là sự kích thích lao động.
AMBIENT/
Chủ đề:
Nội dung Text: Chương 7: Tiền luơng và tiền công
- Ch¬ng vIi
1
- Néi dung
7.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng
7.2. C¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña tiÒn l¬ng
7.3. Nh÷ng nguyªn t¾c cña tiÒn l¬ng
7.4. TiÒn l¬ng danh nghÜa, tiÒn l¬ng thùc tÕ
7.5. TiÒn l¬ng tèi thiÓu
7.6. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng
7.7. Thµnh phÇn cña tiÒn l¬ng
7.8. Trî cÊp vµ phô cÊp l¬ng
7.9. TiÒn thëng
7.10. Chi phÝ cho tiÒn l¬ng
2
- 7.1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt cña tiÒn l¬ng
l Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng søc lao ®éng lµ hµng
ho¸, do vËy tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng.
l TiÒn l¬ng thùc hiÖn vai trß ®óp: mét mÆt, ®ã lµ tiÒn
c«ng tõ kÕt qu¶ lao ®éng, cßn mÆt kh¸c - ®ã lµ sù
kÝch thÝch lao ®éng.
l §èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ doanh
nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, tiÒn l¬ng lµ
mét phÇn cÊu thµnh chi phÝ c¶ ®Çu vµo vµ c¶ ®Çu ra
cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, v× vËy tiÒn l¬ng lu«n ®îc
tÝnh to¸n vµ qu¶n lý chÆt chÏ.
3
- l §èi víi ngêi lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ thu
nhËp tõ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng lao ®éng cña
hä, phÇn thu nhËp cña ®¹i bé phËn ngêi
lao ®éng trong x· héi cã ¶nh hëng trùc
tiÕp ®Õn møc sèng cña hä.
l PhÊn ®Êu n©ng cao tiÒn c«ng lao ®éng lµ
môc ®Ých c¬ b¶n cña hÕt th¶y mäi ngêi
lao ®éng. Môc ®Ých nµy t¹o ®éng lùc ®Ó
ngêi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é vµ kh¶
n¨ng lao ®éng cña m×nh.
4
- l TiÒn l¬ng ®îc ngêi lao ®éng sö dông ®Ó phôc
håi nh÷ng chi phÝ n¨ng lîng cña c¬ thÓ vµ t¨ng
thªm kh¶ n¨ng lao ®éng.
l C¬ së tiÒn l¬ng cña bÊt kú ngêi lao ®éng nµo lµ
gi¸ trÞ hµng ho¸ tiªu dïng cÇn thiÕt ®Ó t¸i s¶n xuÊt
kh¶ n¨ng lao ®éng cña con ngêi, tæng sè nµy
kh«ng ®îc phÐp thÊp h¬n møc tiÒn c«ng lao ®éng
tèi thiÓu, ®îc xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi víi nghÒ ®ã
(hoÆc chøc vô ®ã). Cßn møc l¬ng ®ã, dÜ nhiªn,
kh«ng thÓ thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu, ®îc Nhµ
níc qui ®Þnh bëi møc sèng tèi thiÓu.
5
- l Trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc vµ khu vùc hµnh
chÝnh sù nghiÖp (khu vùc ®îc Nhµ níc tr¶ l¬ng),
tiÒn l¬ng lµ sè tiÒn mµ c¸c doanh nghiÖp quèc
doanh, c¸c c¬ quan, tæ chøc cña Nhµ níc tr¶ cho
ngêi lao ®éng theo c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ
níc, ®îc thÓ hiÖn trong hÖ thèng thang, b¶ng
l¬ng do Nhµ níc qui ®Þnh.
l Trong khu vùc kinh tÕ ngoµi Nhµ níc, tiÒn l¬ng
chÞu sù t¸c ®éng, chi phèi rÊt lín cña thÞ trêng lao
®éng. TiÒn l¬ng nµy, mÆc dï cã chÞu sù ®iÒu tiÕt
cña Nhµ níc, nhng lµ sù giao dÞch trùc tiÕp gi÷a
ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng. Nh÷ng
hîp ®ång lao ®éng nµy cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn 6
ph¬ng thøc tr¶ c«ng lao ®éng.
- Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt
Chøc n¨ng kÝch thÝch
7.2.Chøc n¨ng
cña tiÒn l¬ng Chøc n¨ng thíc ®o ph©n
phèi.
Chøc n¨ng ph©n bæ nguån lùc
Chøc n¨ng h×nh thµnh tËp
hîp cÇu cã kh¶ n¨ng thanh
to¸n cña d©n c 7
- T¨ng l¬ng thùc tÕ trong møc ®é t¨ng
hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ lao ®éng
T¨ng n¨ng suÊt lao ®éng nhanh h¬n t¨ng
tiÒn l¬ng trung b×nh
Ph©n ho¸ tiÒn l¬ng phô thuéc vµo ®ãng
7.3.Ngu gãp cña ngêi l/® vµo k/qu¶ h/®éng DN.
yªn t¾c
cña tiÒn Tr¶ l¬ng ngang nhau cho nh÷ng l/®
l¬ng nh nhau
Tu©n theo ®iÒu tiÕt cña NN vÒ tiÒn l¬ng.
TÝnh to¸n ®Õn t¸c ®éng cña TT lao ®éng.
§¶m b¶o tÝnh ®¬n gi¶n, hîp lý, dÔ hiÓu
cña c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng 8
- 7.4.TiÒn l¬ng danh nghÜa vµ tiÒn
l¬ng thùc tÕ:
l TiÒn l¬ng danh nghÜa: ®ã lµ tæng sè
tiÒn c«ng lao ®éng mµ ngêi sö dông
lao ®éng tr¶ cho ngêi lao ®éng. Sè
tiÒn nµy nhiÒu hay Ýt trùc tiÕp phô
thuéc vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh
doanh cña doanh nghiÖp vµ hiÖu suÊt
c«ng viÖc cña ngêi lao ®éng.
9
- l TiÒnl¬ng thùc tÕ: ®ã lµ søc mua cña
l¬ng danh nghÜa, cã nghÜa lµ sè lîng
hµng ho¸ vµ dÞch vô thùc tÕ mµ ngêi
lao ®éng cã thÓ mua ®îc tõ l¬ng
danh nghÜa.
Ildn
Iltt = --------
Ig
Iltt : ChØ sè l¬ng thùc tÕ;
Ildn : ChØ sè l¬ng danh nghÜa;
Ig : ChØ sè gi¸ c¶.
10
- VÝ dô X¸c ®Þnh l¬ng thùc tÕ cña ®Êt níc trong
thêi ®iÓm hiÖn t¹i. BiÕt r»ng, l¬ng cïng kú n¨m
tríc cña ngêi lao ®éng lµ 2.400 ngµn ®ång,
l¬ng hiÖn t¹i lµ 2.900 ngµn ®ång. ChØ sè t¨ng gi¸
tiªu dïng so víi cïng kú n¨m tríc lµ 1,2.
l Gi¶i
l Møc ®é t¨ng l¬ng danh nghÜa lµ: 2900 : 2400 = 1,208
l ChØ sè l¬ng thùc tÕ t¨ng lµ: 1,208 : 1,20 = 1,007 hay 0,7%
l L¬ng thùc tÕ sÏ lµ: 2400 x 1,007 = 2416,7 ngµn ®ång.
l Kªt luËn L¬ng danh nghÜa t¨ng tõ 2400 ngµn ®ång lªn
2900 ngµn ®ång, nhng chØ sè gi¸ c¶ t¨ng lªn 1,2, v× vËy
l¬ng thùc tÕ chØ t¨ng thªm ®îc 16,7 ngµn ®ång.
11
- 7.5. TiÒn l¬ng tèi thiÓu
7.5.1.C¸c kh¸i niÖm
l Møc sèng tèi thiÓu lµ chØ sè khèi lîng vµ cÊu
tróc tiªu dïng nh÷ng hµng ho¸ vËt chÊt quan träng
nhÊt vµ dÞch vô cho møc sèng thÊp nhÊt cã thÓ
chÊp nhËn ®îc, ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn ®Ó duy tr× t×nh
tr¹ng thÓ lùc b×nh thêng cña con ngêi.
l CÊu tróc cña møc sèng tèi thiÓu ®îc thÓ hiÖn:
1. Chi phÝ cho ¨n uèng;
2. Chi phÝ cho nh÷ng hµng ho¸ tiªu dïng thiÕt yÕu;
3. Chi phÝ cho c¸c dÞch vô v¨n ho¸ vµ x· héi;
4. Chi cho thuÕ;
5. C¸c kho¶n thanh to¸n b¾t buéc kh¸c.
12
- l L¬ng tèi thiÓu
l §ã lµ sè lîng tiÒn dïng ®Ó tr¶ cho ngêi lao
®éng lµm nh÷ng c«ng viÖc gi¶n ®¬n nhÊt, cha
qua ®µo t¹o nghÒ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ m«i
trêng lµm viÖc b×nh thêng cña x· héi.
l §ã lµ møc tiÒn l¬ng thÊp nhÊt ®îc Nhµ níc
qui ®Þnh chÝnh thøc vµ phô thuéc vµo møc chi
phÝ tèi thiÓu.
l Nã cÇn ph¶i ®îc xem xÐt thêng kú, vµ møc
l¬ng tèi thiÓu kh«ng ®îc thÊp h¬n møc sèng
tèi thiÓu. 13
- 7.5.2.Ph©n lo¹i tiÒn l¬ng tèi thiÓu
Theo ph¹m vi ¸p dông:
+TiÒn l¬ng tèi thiÓu chung
+TiÒn l¬ng tèi thiÓu ngµnh
+TiÒn l¬ng tèi thiÓu vïng
14
- 7.5.3.§Æc trng cña tiÒn l¬ng tèi thiÓu
-T¬ng øng víi tr×nh ®é lao ®éng gi¶n ®¬n
nhÊt
-T¬ng øng víi cêng ®é lao ®éng nhÑ nhÊt
-T¬ng øng víi m«i trêng vµ ®iÒu kiÖn
lµm viÖc b×nh thêng
-Nhu cÇu tiªu dïng ë møc tèi thiÓu
-Phï hîp víi lîng hµng ho¸ tiªu dïng chñ
yÕu ë vïng cã møc gi¸ trung b×nh cña ®Êt
níc. 15
- 7.5.4.ý nghÜa cña tiÒn l¬ng tèi thiÓu
l Lµ nÒn t¶ng cña chÝnh s¸ch tiÒn l¬ng, lµ c«ng cô æn
®Þnh x· héi trªn c¬ së ®¶m b¶o æn ®Þnh ®êi sèng
ngêi lao ®éng.
l Lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n
c, nhÊt lµ gi÷a ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông lao
®éng.
l Lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc l¬ng bËc trªn vµ c¸c lo¹i
møc l¬ng kh¸c.
l §¶m b¶o cho ngêi lao ®éng lµm nh÷ng c«ng viÖc
gi¶n ®¬n nhÊt còng cã thÓ bï ®¾p ®îc søc lao ®éng
vµ dµnh mét phÇn ®Ó nu«i con vµ b¶o hiÓm tuæi giµ.
l Lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ®¶m b¶o ®êi sèng ngêi lao
®éng.
16
- 7.5.5. Mèi quan hÖ gia tiÒn l¬ng tèi thiªu vµ cung
cÇu lao ®éng
W (TiÒn l¬ng)
Lao ®éng d thõa (thÊt nghiÖp)
T×nh thÕ thø nhÊt: møc
Cung lao ®éng
l¬ng tèi thiÓu qui ®Þnh
W1 Møc l¬ng tèi thiÓu
thÊp h¬n møc c©n b»ng
Wo ®îc qui ®Þnh
Wo, ®iÒu ®ã kh«ng x¶y ra
trong thùc tÕ.
CÇu lao ®éng
L2 Lo L1 L (Lao ®éng)
T×nh thÕ thø hai: Møc l¬ng tèi thiÓu cao h¬n møc c©n b»ng Wo.
Khi ®ã t¹i møc l¬ng míi lµ W1, sÏ cã cung lao ®éng míi lµ L1, cÇu
lµ L2, trªn thÞ trêng sÏ d mét lîng lao ®éng lµ L1-L2 17
- Quan ®iÓm cña c¸c nhµ khoa häc ph¬ng T©y
l Theo R.Erenberg vµ R.Smith th×, “HËu qu¶ trùc tiÕp
cña gi¶i quyÕt l¬ng tèi thiÓu lµ gi¶m sè lîng ngêi
®îc nhËn vµo lµm viÖc..”, nhng l¹i “ thêng xuyªn
®i ®Õn kÕt luËn r»ng, viÖc lµm t¨ng lªn sau khi t¨ng
møc l¬ng tèi thiÓu”.
l Theo J.Cakc th×, x¸c lËp l¬ng tèi thiÓu sÏ c¶n trë
më réng tËp hîp cÇu søc lao ®éng.
l L¬ng tèi thiÓu ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
b»ng kho¶ng tõ 30-40% l¬ng trung b×nh.
18
- l Quan ®iÓm cña J.Keynes
l J.Keynes trong bót chiÕn víi J.B.Say vµ
Marshall, Pigou vµ nhiÒu nhµ kinh tÕ tiÒn
bèi cña trêng ph¸i kinh tÕ cæ ®iÓn ®· ®i
®Õn kÕt luËn r»ng, thÞ trêng lao ®éng
kh¸c víi nh÷ng thÞ trêng hµng ho¸ kh¸c
ë chç, nã lµ mét thÞ trêng rÊt ®Æc biÖt,
n¬i mµ cung vµ cÇu hµng ho¸ søc lao
®éng Ýt phô vµo møc gi¸ cña nã, cã
nghÜa lµ Ýt phô thuéc vµo møc l¬ng.
19
- Gi¶m Gi¶m Gi¶m
l¬ng thu søc
nhËp mua
Thu hÑp Gi¶m Gi¶m
thÞ s¶n viÖc
trêng xuÊt lµm
20
Thêm vào BST
Báo xấu
Download
Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ
