Chuyên đề 7b: NGHIÊN CỨU SÓNG TRÊN CÁC CỬA SÔNG ĐỒNG NAI – SÀI GÒN NHẰM ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐỂ ỔN ĐỊNH LÒNG DẪN

Chia sẻ: Nguyen Bao Tran | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:158

Thêm vào BST

Báo xấu

113
lượt xem 28
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Các cửa sông Đồng Nai-Sài Gòn (bao gồm: cửa Soài Rạp, cửa Đông Hòa, cửa Ngã Bảy và cửa Cái Mép) không chỉ là các đối t-ợng địa lý kiểm soát quá trình t-ơng tác tự nhiên giữa hạ l-u sông Đồng Nai-Sài Gòn và biển Đông, mà còn là các đối t-ợng rất quan trọng liên quan đến hoạt động của con ng-ời trong giao thông đ-ờng thủy, quốc phòng, thủy lợi, thủy sản, thoát n-ớc, nông nghiệp, lâm nghiệp và bảo vệ môi tr-ờng. Sóng tại các cửa sông Đồng Nai-Sài Gòn (CSĐNSG) là một trong các quá trình thủy lực chủ yếu xác...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Chuyên đề 7b: NGHIÊN CỨU SÓNG TRÊN CÁC CỬA SÔNG ĐỒNG NAI – SÀI GÒN NHẰM ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP KHOA HỌC CÔNG NGHỆ ĐỂ ỔN ĐỊNH LÒNG DẪN

BOÄ KHOA HOÏC VAØ COÂNG NGHEÄ BOÄ NOÂNG NGHIEÄP & PTNT VIEÄN KHOA HOÏC THUÛY LÔÏI MIEÀN NAM Chöông trình baûo veä moâi tröôøng vaø phoøng traùnh thieân tai ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU CAÁP NHAØ NÖÔÙC – MAÕ SOÁ KC-08.29 NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ XUAÁT CAÙC GIAÛI PHAÙP KHCN ÑEÅ OÅN ÑÒNH LOØNG DAÃN HAÏ DU HEÄ THOÁNG SOÂNG ÑOÀNG NAI - SAØI GOØN PHUÏC VUÏ PHAÙT TRIEÅN KINH TEÁ - XAÕ HOÄI VUØNG ÑOÂNG NAM BOÄ Chuyeân ñeà 7b: NGHIEÂN CÖÙU SOÙNG TREÂN CAÙC CÖÛA SOÂNG ÑOÀNG NAI – SAØI GOØN NHAÈM ÑEÀ XUAÁT GIAÛI PHAÙP KHOA HOÏC COÂNG NGHEÄ ÑEÅ OÅN ÑÒNH LOØNG DAÃN Chuû nhieäm ñeà taøi: PGS.TS. Hoaøng Vaên Huaân Chuû nhieäm chuyeân ñeà: TS. Nguyeãn Höõu Nhaân Thöïc hieän: ThS. Traàn Thaønh Coâng NCS. Leâ Thò Vieät Hoa KS. Löông Xuaân Ñaøi 5982-9 21/8/2006
MôC LôC Më §ÇU 3 1 y£U CÇU Kü THUËT 3 2 môC TI£U 3 3 ®èI T¦îNG Vµ PH¹M VI NGHIªN CøU 3 4 pH¦¥NG PH¸P TIÕP CËN 4 4.1 §Æt vÊn ®Ò 5 4.2 Ph©n tÝch c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh sãng trªn vïng nghiªn cøu 6 4.3 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 5 7 T×NH H×NH NGHI£N CøU SãNG THEO TµI LIÖU THùC §O c¸C C¥ Së D÷ LIÖU §ÇU VµO §Ó TÝNH SãNG T¹I C¸C 12 6 CöA S¤NG §åNG NAI – SµI GßN 12 6.1 Sãng biÓn xa bê(BiÓn s©u). 13 6.2 Sãng tíi trªn biªn më miÒn tÝnh 16 6.3 Mùc n−íc tÝnh sãng 17 6.4 C¬ së d÷ liÖu DEM 17 6.5 M¹ng l−íi tÝnh 18 7 TÝNH SãNG TRªN C¸C CöA S¤NG §åNG NAI – SµI GßN 18 7.1 TÝnh sãng tõ biÓn xa bê truyÒn vµo cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn 22 7.2 TÝnh sãng do giã t¹i chç 26 7.3 KÕt luËn 27 8 TH¶O LUËN 27 8.1 §é tin cËy c¸c sè liÖu ®Çu vµo 30 8.2 TÝnh chÊt sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn 33 8.3 §Þa h×nh BTCG vµ cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn 34 9 KÕT LUËN TµI LIÖU THAM KH¶O
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. Më ®Çu C¸c cöa s«ng §ång Nai-Sµi Gßn (bao gåm: cöa Soµi R¹p, cöa §«ng Hßa, cöa Ng· B¶y vµ cöa C¸i MÐp) kh«ng chØ lµ c¸c ®èi t−îng ®Þa lý kiÓm so¸t qu¸ tr×nh t−¬ng t¸c tù nhiªn gi÷a h¹ l−u s«ng §ång Nai-Sµi Gßn vµ biÓn §«ng, mµ cßn lµ c¸c ®èi t−îng rÊt quan träng liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña con ng−êi trong giao th«ng ®−êng thñy, quèc phßng, thñy lîi, thñy s¶n, tho¸t n−íc, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ b¶o vÖ m«i tr−êng. Sãng t¹i c¸c cöa s«ng §ång Nai-Sµi Gßn (CS§NSG) lµ mét trong c¸c qu¸ tr×nh thñy lùc chñ yÕu x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i cña chóng, còng nh− c−êng ®é, ph¹m vi vµ hÖ qu¶ sù t−¬ng t¸c gi÷a hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn víi biÓn §«ng. Nã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn cuéc sèng vµ ho¹t ®éng cña hµng triÖu ng−êi trªn vïng h¹ l−u. Do ho¹t ®éng trªn vïng n−íc n«ng, ®Þa h×nh chia c¾t, biªn ®é dao ®éng cña thñy triÒu rÊt lín, nªn sãng t¹i c¸c CS§NSG lµ c¸c qu¸ tr×nh thñy ®éng lùc häc phøc t¹p, biÕn ®éng m¹nh. Ngay nay, nghiªn cøu kÕt hîp øng dông c¸c m« h×nh thñy lùc sè hiÖn ®¹i víi c¸c c¬ së d÷ liÖu (CSDL) ph©n gi¶i cao vµ c«ng cô GIS lµ gi¶i ph¸p tèi −u vµ kh¶ thi ®Ó phñ kÝn c¸c d÷ liÖu vÒ sãng t¹i ®©y. B¸o c¸o nµy m« t¶ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu sãng t¹i c¸c CS§NSG víi tinh thÇn ®ã. D−íi ®©y lµ b¸o c¸o kÕt qu¶ nghiªn cøu sãng t¹i c¸c cöa s«ng §«ng Nai vµ Sµi Gßn (miÒn §«ng Nam Bé) trong ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh hiÖn tr¹ng. Toµn bé c¸c d÷ liÖu sè vÒ sãng trªn m¹ng l−íi tÝnh ®−îc tr×nh bµy c« ®äng d−íi d¹ng c¸c b¶n ®å ®−êng ®ång møc, tr−êng vector vµ c¸c b¶ng sè liÖu rót gän ®Ó ®èi chiÕu, tra cøu vµ sö dông mét c¸ch nhanh chãng, hiÖu qu¶ vµ chÝnh x¸c. Nhãm nghiªn cøu ®· ®Æc biÖt quan t©m ®Õn ®é tin cËy vµ ®é chi tiÕt cña c¸c ®¸nh gi¸ ®Þnh l−îng ®èi víi c¸c th«ng sè sãng. §iÒu ®ã cßn ®−îc thÓ hiÖn b»ng c¸c gi¶i ph¸p. KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy, nh×n chung, c¸c cöa s«ng §ång Nai-Sµi Gßn lµ kh¸ æn ®Þnh vÒ lßng dÉn chÝnh, trong ®ã c¸c cöa s«ng Ng· B¶y, C¸i MÐp æn ®Þnh h¬n c¸c cöa s«ng Soµi R¹p vµ §«ng Hßa. C¸c cè g¾ng cña chóng t«i t¹o ra bé d÷ liÖu t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ c¸c t×nh huèng sãng th−êng gÆp trong khu vùc nghiªn cøu phôc vô nhu cÇu cña c¸c c¸n bé thiÕt kÕ trong viÖc ph¸t triÓn ý t−ëng vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt hîp lý ®Ó khai th¸c vµ b¶o vÖ chóng. Nãi chung, c¸c ph−¬ng ¸n tÝnh to¸n sÏ bæ sung sè liÖu cho nhau. Tuy nhiªn, khoa häc nghiªn cøu sãng biÓn lµ gÇn ®óng. Sai sè cã ba nguån gèc chÝnh lµ: (1) M« h×nh to¸n xuÊt ph¸t xÊp xØ gÇn ®óng thùc tÕ; (2) C¸c phÐp to¸n trªn m¸y tÝnh xÊp xØ gÇn ®óng m« h×nh to¸n xuÊt ph¸t; (3) Sè liÖu nhËp ®−îc ®o bëi c¸c m¸y mãc víi sai sè nhÊt ®Þnh vµ ch−a ®Çy ®ñ vµ toµn vÑn so víi thùc tÕ . Do ®ã, c¸c kÕt qu¶ tÝnh to¸n cã chøa sai sè (kh«ng thÓ tr¸ch khái) lµ 10-15%. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 1 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. B¸o c¸o ®ãng gãi trªn 150 trang A4. C¸n bé chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ TS NguyÔn H÷u Nh©n, NCVC, C«ng t¸c t¹i §µi KTTV Khu vùc Nam Bé, §Þa chØ: 8 M¹c §Ønh ChØ, Q.1, Tp. Hå ChÝ Minh, §T: (08)8237809. Chóng t«i xin l¾ng nghe ý kiÕn ®ãng gãp ®Ó kÞp thêi hiÖu chØnh c¸c sai sãt. Tp Hå ChÝ Minh ngµy 22 th¸ng 2 n¨m 2006 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 2 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. 1. Y£U CÇU Kü THUËT X©y dùng c¬ së d÷ liÖu (CSDL) sãng hiÖn tr¹ng trªn c¸c cöa s«ng §«ng Nai-Sµi Gßn (CS§NSG): Soµi R¹p (SR), §«ng Hßa (§H), Ng· B¶y (NG), C¸i MÐp (CM) vµ b·i triÒu CÇn Giê (BTCG); 2. MôC TI£U Cung cÊp CSDL vÒ sãng biÓn phôc vô c«ng t¸c nghiªn cøu gi¶i ph¸p khai th¸c vµ b¶o vÖ c¸c cöa s«ng nªu trªn; 3. §èI T¦îNG Vµ PH¹M VI NGHI£N CøU §èi t−îng nghiªn cøu lµ c¸c yÕu tè sãng trong ph¹m vi ®Þa lý lµ vïng cöa s«ng §ång Nai-Sµi Gßn (CS§NSG) nh− trªn b¶n ®å 1, 2 víi 4 cöa s«ng lín lµ: Soµi R¹p (SR), §«ng Hßa (§H), Ng· B¶y (NB) vµ C¸i MÐp (CM), trong ®ã cöa SR vµ NB lµ c¸c cöa s«ng chÝnh. C¸c CS§NSG ®Òu lµ c¸c cöa s«ng rÊt lín, n»m lïi s©u vµo ®Êt liÒn (18-23km) so víi ®−êng bê biÓn Nam Bé nãi chung. Vïng ®Öm gi÷a biÓn §«ng vµ c¸c CS§NSG lµ vÞnh §ång Tranh (bªn ngoµi cöa SR vµ §H) vµ vÞnh Gµnh R¸i (bªn ngoµi cöa NB vµ CM). VÞnh Gµnh R¸i kh¸ kÝn, trong khi §«ng Tranh l¹i hë. B·i triÒu CÇn Giê lµ vïng biªn tù nhiªn ng¨n chóng thµnh hai hÖ thèng t−¬ng ®èi ®éc lËp víi nhau. Do cã sù ng¨n c¸ch nµy, ¶nh h−ëng cña s«ng Mekong lªn vÞnh Gµnh R¸i lµ bÐ, trong khi ¶nh h−ëng cña s«ng Mekong lªn vÞnh §ång Tranh vµ cöa SR lµ kh¸ lín. §Æc biÖt, sau Vùng nghiên cứu nằm lùi sâu vào đất liền (18-23km) so với đường bờ biển Nam Bộ nói chung và khi cã sù ®iÒu tiÕt dßng ch¶y cña hå TrÞ An, ¶nh nằm trên vùng giáp ranh giữa vùng ĐBSCL và vùng duyên hải h−ëng cña s«ng Mekong lªn vÞnh §ång Tranh vµ Đông Nam Bộ cöa SR t¨ng trong mïa lò vµ gi¶m trong mïa kiÖt so víi tr−íc ®©y. C¸c cöa s«ng NB vµ CM chÞu ¶nh h−ëng cña biÓn lín h¬n nguån s«ng. Nh×n chung, ¶nh h−ëng cña biÓn §«ng lªn c¸c c¸c cöa s«ng SR, §H, NB, CM vµ BTCG lín h¬n ¶nh h−ëng cña nguån th−îng du. §Æc biÖt, chóng ®−îc b¸n ®¶o Vòng Tµu che ch¾n ë phÝa §«ng vµ ®−îc §BSCL b¶o vÖ ë phÝa T©y (xem b¶n ®å 1 vµ 2). C¸c CS§NSG n»m trªn vïng gi¸p ranh gi÷a vïng §BSCL (®Þa h×nh b»ng ph¼ng, dåi dµo n−íc vµ phï sa tõ s«ng Mekong) vµ vïng duyªn h¶i §«ng Nam Bé (®Þa h×nh dèc, kh« h¹n vµ s«ng suèi ng¾n vµ nhá). C¸c cöa s«ng nµy b¶o ®¶m nhiÒu chøc n¨ng quan träng lµ: Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 3 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. - B¶o ®¶m sù trao ®æi n−íc vµ vËt chÊt gi÷a hÖ thèng s«ng §ång Nai-Sµi Gßn víi biÓn §«ng, duy tr× sù c©n b»ng cña hÖ thèng nµy ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn vòng; - CÊp n−íc vµ vËt chÊt s¹ch, tiªu tho¸t n−íc th¶i vµ chÊt th¶i cña c¸c hÖ sinh th¸i trªn vïng h¹ du (do ho¹t ®éng vµ sinh ho¹t cña gÇn 10 triÖu d©n, cña rõng ngËp mÆn CÇn Giê, c©y trång vËt nu«i, ho¹t ®éng c«ng nghiÖp, giao th«ng, nu«i tr«ng thñy s¶n…) b¶o ®¶m chÊt l−îng cña m«i tr−êng. - C¸c CS§NSG vµ BTCG ®ang lµ m«i tr−êng c¸c ho¹t ®éng ngµnh giao th«ng ®−êng thñy, quèc phßng, thñy lîi, thñy s¶n, tho¸t n−íc, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp vµ b¶o vÖ m«i tr−êng ®ang t¨ng nhanh tèc ®é vµ quy m«. Chóng cßn c¸c ®èi t−îng ®Æc biÖt quan träng trong quy ho¹ch ph¸t triÓn cña tp HCM vµ khu vùc kinh tÕ trong ®iÓm phÝa Nam. HiÖn nay, c¸c cöa NB vµ CM ®ang lµ c¸c luång giao th«ng thñy lín vµ nhén nhÞp nhÊt cña tp HCM vµ cña VN nãi chung v× ®é s©u t¹i ®©y lín, ®Þa h×nh ®¸y vµ bê æn ®Þnh. Tuy ®é s©u trªn cöa SR nhá vµ kÐm æn ®Þnh h¬n, nh−ng gÇn ®©y ®ang cã dù ¸n nghiªn cøu më réng luång tµu qua cöa SR ®Ó ®¸p øng nhu cÇu giao th«ng thñy gi÷a khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph−íc vµ biÓn §«ng, kh«ng ph¶i vßng qua luång s«ng Lßng Tµu. BTCG còng ®−îc quy ho¹ch ph¸t triÓn du lÞch biÓn (dù ¸n lÊn BiÓn CÇn Giß) nh»m khai th¸c tèi ®a lîi thÕ cña hÖ thèng rõng ngËp mÆn CÇn Giê. 4. PH¦¥NG PH¸P TIÕP CËN 4.1. §Æt vÊn ®Ò Sãng lµ mét trong sè c¸c yÕu tè thñy v¨n chÝnh (c¸c yÕu tè kia lµ thñy triÒu + n−íc d©ng, x©m nhËp mÆn, vËn chuyÓn bïn c¸t) x¸c ®Þnh chÕ ®é thñy v¨n vµ ®Þa h×nh cña c¸c cöa s«ng nãi trªn. Nã gãp phÇn chÝnh x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i cña chóng, ¶nh h−ëng m¹nh ®Õn c−êng ®é, ph¹m vi vµ hÖ qu¶ sù t−¬ng t¸c hÖ thèng s«ng §ång Nai- Sµi Gßn víi biÓn §«ng. Do ®ã, nhu cÇu vÒ CSDL vÒ sãng t¹i c¸c CS§NSG cã c¸c c¨n cø khoa häc x¸c ®¸ng nh»m x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ , sö dông hîp lý chóng ngµy cµng cÊp b¸ch. Sãng biÓn §«ng t¸c ®éng ®Õn c¸c CS§NSG xuÊt ph¸t tõ c¸c h−íng n»m trong cung ESES (b¶n ®å 2). Sãng trªn c¸c söa s«ng SR, §H, NB vµ CM lµ qu¸ tr×nh thñy ®éng lùc häc phøc t¹p v× chóng xÈy ra trªn vïng n−íc n«ng, ®Þa h×nh chia c¾t, cã biªn ®é dao ®éng ®é s©u rÊt lín (2-:-4m) do t¸c ®éng thñy triÒu chÕ ®é b¸n nhËt triÒu kh«ng ®Òu. Sè liÖu ®o ®¹c vµ kh¶o cøu vÒ sãng vµ dßng ch¶y ë ®©y kh¸ dåi dµo, tuy nhiªn, gi¸ trÞ sö dông thùc tiÔn (®Ó tÝch hîp gi¶i ph¸p tèi −u trong khai th¸c vµ b¶o vÖ c¸c cöa s«ng) vÉn ch−a cao v× tÝnh manh món, côc bé vµ khã chång xÕp víi c¸c líp d÷ liÖu th«ng tin ®Þa lý, kinh tÕ, m«i tr−êng... Do ®ã, ®Ó phñ kÝn c¸c d÷ liÖu vµ th«ng tin vÒ sãng t¹i ®©y, cÇn kÕt hîp øng dông c¸c m« h×nh thñy lùc sè hiÖn ®¹i víi c¸c c¬ së d÷ Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 4 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. liÖu cã ®é ph©n gi¶i kh«ng gian cao vµ c«ng cô GIS. D−íi ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu víi tinh thÇn ®ã. 4.2. Ph©n tÝch c¸c yÕu tè x¸c ®Þnh sãng trªn vïng nghiªn cøu Sãng c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG do giã t¹i chç sinh ra vµ do sãng biÓn tõ biÓn §«ng truyÒn ®Õn. §èi víi c¸c CS§NSG, giã t¹i chç th−êng sinh ra sãng giã ®¬n thuÇn ®ang ph¸t triÓn, ®é cao nhá vµ chu kú ng¾n, cã h−íng trïng víi h−íng giã. Ng−îc l¹i, c¸c sãng tõ biÓn §«ng truyÒn vµo th−êng lµ sãng lõng, chu kú dµi vµ ®é cao lín, ®Æc biÖt lµ trong c¸c ®ît giã mïa §«ng B¾c ®· chuyÓn sang h−íng §«ng hay §«ng Nam hoÆc trong c¸c c¬n b·o hay ¸p thÊp nhiÖt ®íi di chuyÓn chËm trªn thÒm lôc ®Þa Nam Bé. Do t¸c ®éng ng¨n sãng cña mòi Nghinh Phong, b¸n ®¶o Vòng Tµu vµ t¸c ®éng ph¸ sãng cña vïng biÓn n«ng n»m lÊn ra biÓn cña ch©u thæ s«ng Mekong (BÕn Tre, TiÒn Giang) vµ vÞ trÝ lïi s©u vµo ®Êt liÒn cña c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG, nªn sãng biÓn t¹i c¸c cña s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG lµ t−¬ng ®èi yÕu. Sãng tíi c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG chÞu ¶nh h−ëng m¹nh cña ®Þa h×nh ®¸y vµ bê biÓn thÒm lôc ®Þa Nam Bé. §iÒu nµy thÓ hiÖn cô thÓ ë 4 ®iÓm: (i) MÆc dï trªn biÓn xa bê §«ng Nam Bé, h−íng thÞnh hµnh cña sãng biÓn lµ §«ng-B¾c trong mïa kh« vµ T©y-Nam trong mïa m−a (xem h×nh 2), nh−ng do t¸c dông ch¾n sãng cña mòi Nghinh Phong vµ b¶n ®¶o Vòng Tµu, còng nh− sù khóc x¹ vµ ph¸ sãng trªn d¶i n−íc n«ng ven bê Nam bé, nªn c¸c h−íng sãng tíi trªn vïng nghiªn cøu chØ n»m trong cung §«ng§«ng-NamNam ; (ii) Sãng trong b·o vµ ¸p thÊp nhiÖt ®íi còng lan truyÒn theo c¸c h−íng nµy sau ®ã x©m nhËp tiÕp vµo c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG; (iii) Cµng vµo s¸t bê, ¶nh h−ëng cña ®Þa h×nh ®¸y lªn c¸c yÕu sãng cµng t¨ng, do ®ã sù ph©n bè ®é cao sãng vµ h−íng sãng theo kh«ng gian t¹i ®©y kh¸c h¼n biÓn kh¬i; (iv) Khi tiÕn ®Õn s¸t bê, sù t¸c ®éng cña ®¸y m¹nh ®Õn møc lµm cho sãng trë nªn mÊt æn ®Þnh vµ cuèi cïng ph¶i vì hoµn toµn trªn b·i n−íc n«ng, b¾t ®Çu tõ ®é s©u D~0,78H (hay trªn bê), trong ®ã lµ H lµ ®é cao sãng. Nãi chung, qu¸ tr×nh h×nh thµnh, lan truyÒn vµ biÕn d¹ng sãng trªn c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG rÊt phøc t¹p, nh−ng hoµn toµn s¸ng tá vÒ c¬ chÕ vËt lý. Khoa häc biÓn (ph¸t triÓn trong hµng tr¨m n¨m nay) ®· cã c«ng cô tin cËy ®Ó x¸c ®Þnh bøc tranh nãi trªn. C¸c c«ng cô nµy ®· ®−îc tÝch luü d−íi d¹ng c¸c cÈm nang ®èi víi c¸c vÊn ®Ò ®¬n gi¶n vµ c¸c phÇn mÒm thuû lùc ®èi víi c¸c qu¸ tr×nh phøc t¹p. Chóng Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 5 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. t«i sÏ sö dông c¸c céng cô nµy ®Ó x¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sãng trªn b·i c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG. MÆt kh¸c, viÖc sö dông c¸c c«ng cô lý thuyÕt ®Ó nghiªn cøu sãng trªn c¸c CS§NSG lµ nhu cÇu kh¸ch quan chÝ Ýt còng v× 3 lý do: (i) C¸c ®o ®¹c kh«ng thÓ tiÕn hµnh trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt xÊu, do ®ã ®Ó cã sè liÖu sãng cùc trÞ kh«ng cã con ®−êng nµo kh¸c ngoµi viÖc sö dông ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n gi¸n tiÕp trªn c¸c m« h×nh to¸n; (ii) §Ó dù b¸o c¸c biÕn ®æi ch−a xÈy ra do còng ph¶i dïng ®Õn m« h×nh thñy lùc; (iii) Sè liÖu ®o ®¹c dï rÊt nhiÒu còng kh«ng bao giê ®ñ ®Ó x©y dùng bé d÷ liÖu hoµn chØnh (dï chi phÝ bá ra lµ rÊt lín) khi thiÕt kÕ c¸c ph−¬ng ¸n vµ b¶o vÖ vïng . 4.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu C¸c ph©n tÝch trªn cho thÊy, cÇn thùc hiÖn 3 b−íc c«ng t¸c liªn tiÕp sau: 1. Thu thËp vµ ph©n tÝch c¸c sè thiÖu thùc ®o vÒ sãng t¹i vïng nghiªn cøu vµ l©n cËn; 2. X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sãng trªn biÓn xa bê (biÓn s©u) theo giã hay theo sè liÖu thèng kª nhiÒu n¨m t¹ tr¹m KT-HV “B¹ch Hæ”; 3. X¸c ®Þnh c¸c yÕu tè sãng trªn b·i biÓn n«ng, c¸c cöa s«ng CS§NSG do sãng tõ biÓn xa bê truyÒn ®Õn vµ do giã t¹i chç sinh ra. Ph−¬ng ph¸p ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng t¸c trªn bao gåm: 1. Ph−¬ng ph¸p thèng kª ®−îc ¸p dông ®Ó thùc hiÖn b−íc 1 [12,13,14]; 2. Ph−¬ng ph¸p thèng kª kÕt hîp víi ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch phæ sãng ®−îc (CÈm nang sè No 702 do Tæ chøc KhÝ t−¬ng thÕ giíi Ên hµnh, 1998 , [13,14]) ®−îc dïng ®Ó thùc hiÖn b−íc 2; 3. B−íc 3 lµ b−íc c«ng t¸c phøc t¹p nhÊt. §Ó x¸c ®Þnh c¸c yÕu sãng trªn b·i biÓn n«ng ven bê CS§NSG do sãng tõ biÓn xa bê truyÒn ®Õn, chóng t«i dïng m« h×nh thuû lùc sãng ®¬n s¾c “Mild-slope −ave Model” elipptic (Bekhoff) do Trung t©m nghiªn cøu c«ng tr×nh ven bê biÓn (CERC) thuéc qu©n ®éi Hoa kú c«ng tè n¨m 1986 ®· ®−îc chóng t«i c¶i tiÕn thªm (1998-2004) [6- :-11]. 4. Sãng do giã t¹i chç sinh ra trªn b·i c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG ®−îc tÝnh theo phÇn mÒm CRESS, 1989. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 6 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. 5. T×NH H×NH NGHI£N CøU SãNG THEO TµI LIÖU THùC §O Ngay t¹i c¸c CS§NSG, sãng ®−îc ®o ®¹c kh¶o s¸t ch−a nhiÒu, nhÊt lµ khi thêi tiÕt xÊu. ChØ cã c¸c ®o ®¹c sãng t¹i c¸c khu cËn c¸c cöa s«ng theo chuyªn ®Ò phôc vô ngµnh giao th«ng, phÇn lín ®o trong kho¶ng thêi gian ng¾n vµ khi thêi tiÕt tèt [1, 2, 3]. §¸ng kÓ nhÊt lµ chuçi sè liÖu quan tr¾c sãng b»ng m¸y ®o sãng phèi c¶nh IVANOV trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng 9 n¨m 1986 ®Õn th¸ng 4 n¨m 1987 (8 th¸ng) t¹i mòi Nghinh Phong vµ khu c¶ng Sao Mai, BÕn §×nh [3]. ChÕ ®é quan tr¾c lµ 5 lÇn mçi ngµy vµo c¸c giê 7, 10, 13, 16 vµ 18. C¸c yÕu tè ®−îc quan tr¾c lµ: ®é cao sãng (H), b−íc sãng (l), chu kú (T) vµ tèc ®é truyÒn sãng (c). KÕ tiÕp, ®Ó nghiªn cøu kh¶ n¨ng c¶i t¹o luång Soµi R¹p, C«ng ty t− vÊn GTVT phÝa Nam còng ®· lËp tr¹m quan tr¾c sãng b»ng m¾t vµo mïa m−a (th¸ng X n¨m 1996) vµ mïa kh« (th¸ng IV n¨m 1997) t¹i ®iÓm Vµm L¸ng (cöa SR) hµng giê tõ 7 giê s¸ng ®Õn 5 giê chiÒu mçi ngµy. Ngoµi ra còng cã c¸c quan tr¾c sãng b»ng m¸y tù ghi hiÖn ®¹i trong kho¶ng thêi gian ng¾n (1-2 giê) t¹i khu vùc luång tµu ®i vµo cöa NB vµ cöa SR khi thêi tiÕt tèt. C¸c kÕt luËn chÝnh cña ViÖn thiÕt kÕ GTVT sau khi ph©n tÝch sè liÖu kh¶o s¸t sãng mïa kh« n¨m 1986-1987 t¹i c¶ng Sao Mai (BÕn §×nh) vµ mòi Nghinh Phong nh− sau: - §é cao sãng cùc ®¹i trong thêi kú quan tr¾c ë Sao Mai lµ 1,2 m khi tèc ®é giã 8m/s h−íng T©y. Cßn ë mòi Nghinh Phong, ®é cao sãng cùc ®¹i lµ 1,9 m khi tèc ®é giã 14 m/s, h−íng §«ng -§«ng-B¾c. - §é cao sãng vµ c¸c th«ng sè sãng cùc ®¹i ë Nghinh Phong cao h¬n ë Sao Mai 50-150%. - Sãng quan tr¾c ®−îc trong thêi kú nµy phÇn lín lµ sãng hæn hîp giã lõng cã d¹ng kh«ng ®Òu. - T¹i Nghinh Phong h−íng sãng chñ ®¹o vµo mïa kh« (XI-IV) lµ h−íng §«ng - Nam víi (tÇn suÊt cùc ®¹i 92,6% vµo th¸ng I /1987). T¹i Sao Mai h−íng sãng chñ ®¹o vµo mïa kh« lµ h−íng Nam (tÇn suÊt cùc ®¹i 93,94%) vµo th¸ng II/1987. - C¸c th«ng sè thèng kª theo sè liÖu thùc ®o khi sãng cã ®é cao cùc ®¹i t¹i tr¹m Sao Mai vµ mòi Nghinh Phong trong c¸c th¸ng kh¶o s¸t nh− sau: Sao Mai, BÕn §×nh Mòi Nghinh Phong Th¸ng §é cao (cm)Chu kú (gi©y)§é cao (cm)Chu kú (gi©y) 12 120 3,8 150 6,2 X 75 4,6 169 3,2 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 7 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. XI 70 3,6 192 6,2 XII 70 2,5 197 8,0 I-87 60 5,4 171 4,2 II 75 4,7 158 5,3 III 75 3,2 189 5,1 IV 88 2,6 157 5,3 Nh− vËy, trong mïa kh« t¹i khu vùc cöa vÞnh §ång Tranh sãng kh¸ m¹nh. §Æc biÖt, trong khi t¹i Nghinh phong sãng trong c¸c th¸ng XI vµ XII cã ®é cao lín (gÇn 2 m) chu kú dµi (6,2µ8 gi©y), th× tr¸i l¹i, t¹i Sao Mai, bÕn §×nh, còng vµo thêi kú nµy ®é cao sãng l¹i nhá (0,7m) vµ chu kú ng¾n (2,5µ3,6 gi©y). §iÒu ngµy cã nghi· lµ, hai hÖ thèng sãng nµy ®éc lËp víi nhau: - Sãng t¹i Nghinh Phong vµ l©n cËn lµ sãng tõ biÓn §«ng truyÒn tíi (®ãï lµ sãng ®é cao vµ chu lú lín vµ dµi cã n¨ng l−îng lín); - Sãng t¹i Sao Mai vµ l©n cËn lµ sãng do giã côc bé g©y ra (®ã lµ sãng cã n¨ng l−îng nhá, søc tµn ph¸ c«ng tr×nh kh«ng ®¸ng kÓ). Nh− sau nµy chóng ta sÏ thÊy, c¸c ®¸nh gi¸ trªn m« h×nh to¸n trong phÇn nghiªn cøu tiÕp theo còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù trong ®iÒu kiÖn thêi tiÕt b×nh th−êng vµ thêi tiÕt xÊu t¹i khu vùc mòi Nghinh Phong vµ Sao mai (kÓ c¶ h−íng vµ trÞ sè ®é cao sãng). Trong b·o vµ giã lín, kh«ng cã sè liÖu kh¶o s¸t ®Ó so s¸nh víi sè liÖu tÝnh to¸n. KÕt qu¶ quan tr¾c sãng t¹i Vµm L¸ng (®Æt bªn bê h÷u s«ng Soµi R¹p) cho thÊy: 1. Trong mïa m−a, t¹i ®©y ®©y hÇu nh− lÆng sãng. Nh−ng còng ®· quan tr¾c ®−îc sãng ®é cao 1,25m khi tèc ®é giã T©y-Nam lµ 9 m/s. §©y lµ sãng chu kú ng¾n (kh«ng qu¸ 4,5 s) vµ h−íng n»m trong cung T©yãT©y-Nam. Nh− v©y, sãng nµy thuÇn tóy lµ sãng giã do giã côc bé g©y ra. 2. Trong mïa kh«, sãng t¹i ®©y th−êng cã h−íng tõ §«ng ®Õn §«ng-Nam (chiÕm ®Õn 98%) tr−êng hîp. §é cao cùc ®¹i trong thêi ®o (th¸ng 4 n¨m 1997) ®¹t 1,25m chu kú 5 gi©y. §a sè tr−êng hîp, ®é cao sãng ®¹t 0,5 ®Õn 0,7 m. Th«ng th−êng ®©y lµ sãng hæn hîp giã lõng. RÊt phï hîp víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n. C¸c ph©n tÝch sè liÖu kh¶o nªu trªn dÉn ®Õn 3 kÕt luËn sau: 1. Sãng m¹nh t¹i khu vùc c¸c CS§NSG lµ sãng truyÒn tõ biÓn §«ng tíi, chñ yÕu xÈy ra trong mïa giã mïa §«ng B¾c (mïa giã ch−íng) vµ do ho¹t ®éng cña c¸c c¬n b·o hay ¸p thÊp nhiÖt ®íi th−êng xuÊt hiÖn trªn biÓn Nam Bé vµ Nam Trung bé trong kho¶ng thêi gian tõ th¸ng X ®Õn th¸ng XII d−¬ng lÞch. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 8 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. 2. Vµo mïa giã T©y Nam, sãng ë ®©y th−êng do giã t¹i chç sinh ra víi ®µ tÝch lòy n¨ng l−îng sãng bÐ, Ýt nguy hiÓm ®èi víi c¸c c«ng tr×nh ven c¸c cöa s«ng SR, NB, CM, §H vµ BTCG nh− sãng mïa giã ch−íng. 3. B¸n ®¶o Vòng Tµu cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi sù ng¨n c¶n sãng tõ biÓn §«ng lªn c¸c CS§NSG, nhÊt lµ trong c¸c ®ît giã mïa §«ng B¾c m¹nh. Sè liÖu ®o ®¹c sãng trªn biÓn §«ng cã gi¸ trÞ sö dông cao nhÊt lµ c¸c d÷ liÖu quan tr¾c sãng theo 4 op/ ngµy (®óng chuÈn quèc gia) t¹i tr¹m KhÝ t−îng-H¶i v¨n (KT-HV) ®Æt trªn dµn khoan dÇu má “B¹ch Hæ” b¾t ®Çu tõ n¨m 1986 liªn tôc cho ®Õn nay. VÞ trÝ tr¹m “B¹ch Hæ ” nh− trªn h×nh 1. Tr¹m nµy n»m c¸ch miÖng vÞnh §ång Tranh n¬i xa nhÊt lµ 100km (mòi Nghinh Phong, Vòng Tµu) vµ n¬i gÇn nhÊt lµ 85km (Cöa §¹i, BÕn Tre). §©y lµ tr¹m KT-HV ®Æc biÖt phôc vô cho c«ng t¸c dù b¸o sãng, giã, ¸p thÊp nhiÖt ®íi vµ b·o phôc vô ngµnh khai th¸c dÇu khÝ trªn vïng biÓn Nam Bé (®−îc trang bÞ hiÖn ®¹i). ChÊt l−îng sè liÖu quan tr¾c sãng vµ giã ë ®©y ®−îc kiÓm so¸t chÆt chÏ (v× chóng cã vai trß quan träng ®èi víi viÖc ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp Liªn doanh dÇu khÝ “VIETSOVPETRO”, vÞ dô: ®iÒu ®éng tµu ra/vµo, m¸y bay lªn/xuèng trªn dµn khoan). Do ®ã, sö dông c¸c d÷ liÖu sãng thùc ®o t¹i ®©y ®Ó x¸c ®Þnh sãng biÓn s©u lµm ®Çu vµo cho viÖc tÝnh gi¸ trÞ biªn cña sãng tíi t¹i më miÒn tÝnh ®Ó tõ ®ã tÝnh sãng trªn c¸c CS§NSG lµ ph−¬ng thøc lËp c¬ së d÷ liÖu nhËp hîp lý nhÊt. 104 105 106 107 108 109 110 13 khaùnh hoaø 12 12 Ninh thuaân Campuchia 11 11 Bình Thuaân PHUÙ QUYÙ Ñoâng baèng soâng Cöûu long Phuù Quoác 10 10 BAÏCH HOÅ TRÖÔØNG SA 9 9 Muûi Caø Maâu Coân Ñaûo 8 8 7 7 Hình 1. Vị trí trạm “Bạch Hổ” và hoa gió tại trạm “Bạch 6 6 105.0 106.0 107.0 108.0 109.0 110.0 111.0 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 9 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. Víi môc ®Ých nªu trªn, chóng t«i ®· c¸c d÷ liÖu th«ng kÕ sè liÖu sãng thùc ®o t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” ë d−íi ®©y. KÕt qu¶ xö lý thèng kª chuçi sè liÖu quan tr¾c sãng t¹ tr¹m “B¹ch Hæ” ®−îc tr×nh bµy trong b¶ng 1µ 3. C¸c kÕt luËn sau ®©y sÏ ®−îc dïng ®Ó lËp d÷ liÖu nhËp vÒ sãng trªn biªn hë cña vÞnh §ång Tranh khi tÝnh to¸n sù lan truyÒn sãng tõ biÓn §«ng vµo c¸c CS§NSG: 1. ChÕ ®é sãng trªn biÓn ngoµi kh¬i vÞnh §ång Tranh (t¹i tr¹m “B¹ch Hæ”) t−¬ng øng víi chÕ ®é giã t¹i ®©y: sãng h−íng T©y-Nam thÞnh hµnh trong mµu giã T©y-Nam vµ sãng h−íng §«ng-B¾c thÞnh hµnh trong mµu giã §«ng-B¾c. Nh− vËy, t¹i B¹ch Hæ, ¶nh h−ëng cña ®¸y vµ bê biÓn Nam Bé lµ bÐ, ch−a cã hiÖn t−¬ng kh¸c x¹ sãng (®é s©u biÓn t¹i ®©y lµ 50m). 2. Sãng ngoµi kh¬i thÒm lôc ®Þa Nam Bé th−êng lµ sãng hæn hîp giã lõng. §é cao trung b×nh 1,6m, chu kú 5 gi©y. §· quan tr¾c thÊy sãng ®é cao 10,5 m vµ kú 11,5 gi©y trong mïa giã §«ng-B¾c. Sãng lín th−êng xuÊt hiÖn trong mïa giã §«ng-B¾c. Sãng cã ®é cao trªn 4m cã x¸c suÊt xuÊt hiÖn cao nhÊt trong mïa giã §«ng B¾c. Trong mïa giã T©y-Nam, ®é cao sãng Ýt khi v−ît 3m. Chu kú sãng n»m trong kho¶ng 5,0 ®Õn 12,0 gi©y. §é cao sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 100 n¨m lµ 12,7 m. 3. Sãng ven bê phÝa §«ng Nam Bé (c¸ch bê 12 h¶i lý) lµ sãng t¹o thµnh tõ sãng biÓn s©u cã h−íng n»m trong cung tõ B¾c ®Õn Nam truyÒn ®Õn. Do hiÖu øng khóc x¹ sãng khi tiÕn vµo vïng n−íc n«ng, h−íng sãng lu«n cã khuynh h−íng trùc giao víi ®−êng ®¼ng s©u, do ®ã sãng ven bê Nam Bé th−êng cã h−íng n»m trong cung tõ §«ng-§«ng-B¾c ®Õn Nam, trong ®ã sãng h−íng n»m trong cung tõ §«ng ®Õn §«ng Nam cã tÇn suÊt xuÊt hiÖn cao nhÊt. 4. Trong mïa giã T©y Nam, sãng ven bê phÝa §«ng Nam Bé th−êng yÕu, trõ nh÷ng ngµy cã ¸p thÊp nhiÖt ®íi, b·o hay d«ng nhiÒu. B¶ng 1. C¸c ®¸nh gi¸ thèng kª vÒ ®é cao H vµ chu lú sãng T t¹i tr¹m "B¹ch Hæ" Th¸ng I II III 1V 5 VI VII VIII 1X X XI XII §é cao trung b×nh (H, m) 2,6 1,9 1,5 1,0 0,9 1,4 1,2 1,5 1,8 1,5 2,3 3,0 Chu kú trung b×nh (T, s) 6,1 5,7 5,5 5,1 4,5 5,1 5,1 5,0 4,8 5,9 6,0 6,4 §é cao cùc ®¹i (Hmax, m) 7,0 6,3 6,9 4,5 5,0 4,7 4,0 5,0 5,0 5,0 7,0 10,5 Chu kú cùc ®¹i(Tmax, s) 8,7 8,2 8,0 10,0 6,8 7,1 7,7 7,0 7,3 8,4 8,4 11,5 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 10 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. B¶ng 2. TÇn suÊt (%) h−íng sãng theo 8 h−íng vµ th¸ng t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” H−íng N NE E SE S SW W NW Th¸ng I - 100,0 - - - - - - II - 79,0 19,7 0,3 00,1 0,3 0,6 - III 0,14 63,6 27,2 4,19 3,39 1,49 - - IV - 50,0 17,09 5,88 10,64 15,97 0,42 - V 0,13 15,88 18,18 5,92 8,48 38,76 11,79 0,67 VI 0,28 0,42 2,92 0,14 1,96 63,53 29,59 1,12 VII 0,34 0,51 3,54 0,17 2,05 58,68 33,22 1,34 VIII 0,55 0,41 1,37 2,05 2,05 48,89 43,85 0,83 IX 1,70 10,47 8,50 3,69 3,96 36,41 31,30 3,97 X 3,25 43,35 11,28 0,82 1,90 14,23 21,81 3,39 XI 1,12 73,99 14,04 1,12 1,39 3,90 3,32 1,12 XII - 96,52 3,09 0,13 - - 0,26 - B¶ng 3 TÇn suÊt (%) ®é cao sãng theo 12 kho¶ng vµ 12 th¸ng t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” Kho¶ng I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII ®é cao sãng, m 0-0,5 0,12 7,14 28,68 37,40 38,22 9,68 11,64 9,29 40,45 17,61 2,92 - 0,6-1,0 2,56 13,62 18,67 24,93 30,69 22,30 23,78 16,53 29,89 30,62 8,62 1,34 1,1-1,5 9,56 21,03 11,37 18,35 21,27 30,75 33,05 37,57 15,72 25,34 19,89 10,90 1,6-2,0 20,19 18,49 12,45 9,38 5,56 18,23 15,68 24,18 16,01 15,04 20,71 16,42 2,1-2,5 24,90 14,22 9,34 5,18 2,01 9,37 9,11 7,92 5,10 5,83 18,72 17,36 2,6-3,0 16,96 14,67 7,35 3,92 0,81 7,43 5,40 3,69 2,26 3,79 12,10 14,00 3,1-3,5 11,84 5,60 4,46 0,84 0,81 1,40 0,67 0,68 0,57 1,22 5,56 11,31 3,6-4,0 6,33 3,78 4,06 0 0,54 0,84 0,67 0,14 0 0,41 7,65 16,73 4,1-5,0 6,19 1,21 2,44 0 0 0 0 0 0 0,14 4,75 11,71 5,1-6,0 1,350 0 0,54 0 0 0 0 0 0 0 1,60 1,48 6,1-7,0 0 0 0,13 0 0 0 0 0 0 0 0,42 1,35 >7,0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,40 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 11 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. Nãi chung, ®é cao sãng ven bê biÓn §«ng Nam Bé (d·i biÓn c¸ch bê 12 h¶i lý, më miÒn tÝnh lµ mét vÝ dô) gi¶m so víi sãng ngoµi biÓn xa bê do hiÖu øng t¸n x¹ vµ nhiÔu x¹ sãng, trong khi ®ã chu kú sãng vÉn nh− ngoµi biÓn kh¬i. Sù suy gi¶m nµy cã thÓ tÝnh ra tõ m« h×nh vÒ khóc x¹ tia sãng vµ t¸n x¹ sãng [12,13,14]. Tïy vµo ®Þa h×nh ®¸y, tÝnh chÊt sãng biÓn s©u (nhÊt lµ h−íng sãng ngoµi biÓn kh¬i), ®« cao sãng cã thÓ gi¶m 30% ®Õn 80% so víi ®é cao sãng trªn biÓn s©u. Tuy nhiªn, cã mét sè khu vùc côc bé, ®é cao sãng t¨ng lªn so víi sãng trªn biÓn s©u do sù héi tu n¨ng l−îng sãng ph¸t sinh bëi c¬ chÕ khóc x¹. C¸c sãng lín th−êng vì ë kho¶ng c¸ch xa bê 3-10km. 6. C¸C C¥ Së D÷ LIÖU §ÇU VµO §Ó TÝNH SãNG T¹I C¸C CS§NSG 6.1. Sãng biÓn xa bê (biÓn s©u) Nh− trªn ®©y ®· nªu, chÕ ®é sãng ngoµi biÓn xa bê liªn hÖ chÆt chÎ víi chÕ ®é giã. Sè liÖu sãng giã t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” lµ ®iÓn h×nh nhÊt. So s¸nh Hoa giã t¹i ®©y nh− trªn h×nh 1 vµ sè liÖu sãng thèng kª trªn b¶ng 1µ3 kh¼ng ®Þnh ®iÒu ®ã. Trªn c¬ së ®ã, chóng t«i ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò x¸c ®Þnh sãng biÓn xa bê nh− sau: 1. C¸c yÕu tè sãng trung b×nh vµ sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 1 n¨m cã thÓ lÊy trùc tiÕp tõ sè liÖu quan tr¾c sãng t¹i “B¹ch Hæ”. 2. Riªng sãng cùc trÞ víi cã chu kú hoµn kú 10, 25, 50, 100, chóng ta cã thÓ sö dông c¶ hai ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sãng t¹i biÓn xa bê: (i) tÝnh sãng theo sè liÖu quan tr¾c sãng t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” b»ng c¸c kÐo dµi ®−êng cong b¶o ®¶m vµ (ii) tÝnh sãng theo cÈm nang ph¹m No 702 ®èi víi sãng ®· ph¸t triÓn theo sè liÖu giã víi ®µ sãng tíi h¹n lµ 120km cã cïng chu kú hoµn kú trong tr−êng hîp nÕu viÖc x¸c ®Þnh sãng tÇn suÊt hiÕm theo sè liÖu quan tr¾c sãng gÆp khã kh¨n. Theo viÖn thiÕt kÕ DÇu KhÝ, Liªn doanh Vietsovpetro, sè liÖu ®¸nh gi¸ sãng xa bê theo 8 h−íng cã chu kú hoµn kú 1, 10, 25, 50 vµ 100 n¨m xuÊt hiÖn 1 lÇn b¶ng 4 B¶ng 4. §é cao (H,m) vµ chu kú sãng (T, gi©y) cña sãng cã nghÜa cùc ®¹i thÓ xuÊt hiÖn 1 lÇn trong 1, 10, 25, 50 vµ 100 n¨m t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” cho c¸c h−íng nguy hiÓm H−íng 100 n¨m 50 n¨m 25 n¨m 10 n¨m 1 N¨m §«ng B¾c 7,2m 6,4m 5,5m 4,5m 3,5m 9,7gi©y 9,5 gi©y 9,2 gi©y 8,7 gi©y 8,1 gi©y §«ng 6,2m 5,4m 5,0m 3,8m 3,0m 9,4 gi©y 9,1 gi©y 8,9 gi©y 8,5 gi©y 7,9 gi©y §«ng-Nam 5,2m 4,1m 3,3m 2,8m 2,3m 7,8 gi©y 7,5 gi©y 7,2 gi©y 6,9 gi©y 6,2 gi©y Nam 3,3m 3,1m 2,9m 2,5m 1,8m 7,3 gi©y 7,1 gi©y 7,0 gi©y 6,7 gi©y 5,6 gi©y T©y-Nam 5,5m 4,8m 4,4m 4,1m 3,0m 8,7 gi©y 8,6 gi©y 8,5 gi©y 8,1 gi©y 7,9 gi©y Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 12 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. Tµi liÖu quan tr¾c vÒ b·o trong 70 n¨m qua cho thÊy, ®· cã 9 c¬n b·o víi giã æn ®Þnh trªn cÊp 10 ®i vµo thÒm lôc ®Þa Nam Bé, trong ®ã cã 6 c¬n trong th¸ng XI, 2 c¬n trong th¸ng XII vµ 1 c¬n trong th¸ng I. Sè ¸p thÊp nhiÖt ®íi nhiÒu h¬n. Nãi chung, b·o trong khu vùc kh¶o s¸t th−êng nhá hoÆc võa. Giã cùc ®¹i trong b·o t¹i Vòng tµu ®o ë ®é cao tr¹m (18m) tr−íc n¨m 1975 kh«ng v−ît qu¸ 30m/s. ChØ cã mét lÇn ghi nhËn ®−îc tèc ®é giã nh− vËy trong vßng 70 n¨m qua, cßn tèc ®é giã lín h¬n 20m/s ghi nhËn ®−îc 4 lÇn. Tuy nhiªn, vËn tèc giã lín nh− vËy chØ tån t¹i Ýt phót, do ®ã kh¶ n¨ng tÝch lòy n¨ng l−îng ®Ó sinh ra sãng nhá. ChØ cã vËn tèc giã trong b·o cã thêi gian ho¹t ®éng ®ñ dµi míi cã thÓ sinh ra sãng nguy hiÓm vµ søc tµn ph¸ lín (®©y lµ vËn tèc giã tÝnh theo cÊp b·o theo chuÈn cña WMO). VÒ kh¶ n¨ng t¹o sãng, ®èi víi b·o cÊp 10, vËn tèc giã kho¶ng 23m/s thæi æn ®Þnh trong vßng 5 giê hay vËn tèc giã kho¶ng 25m/s thæi æn ®Þnh trong vßng 4 giê còng t−¬ng ®−¬ng víi giã trong b·o cÊp 11, vËn tèc giã 28m/s thæi æn ®Þnh vµ liªn tôc trong 3 giê liÒn [14]. §èi víi sãng trong b·o, chóng ta xem sãng thuéc lo¹i ®ang ph¸t triÓn, chØ phô thuéc vµo h−íng giã, tèc ®é giã vµ thêi gian giã thæi (kh«ng cÇn ®µ sãng). Ph−¬ng ph¸p tÝnh sãng theo sè liÖu giã nh− trong tµi liÖu [12,13,14]. Sãng trong b·o ®−îc tÝnh ngay trªn biªn hë 6.2. Sãng tíi trªn biªn më miÒn tÝnh §Ó gi¶i bµi to¸n khóc x¹, nhiÔu x¹ vµ t¸n x¹ sãng trªn c¸c CS§NSG, cÇn cho gi¸ trÞ c¸c th«ng sè sãng (§é cao, chu kú vµ h−íng sãng) trªn biªn më. Sãng t¹i biªn më (trªn c¸c c¹nh phÝa §«ng vµ Nam miÒn tÝnh sãng trªn c¸c CS§NSG nh− trªn b¶n ®å 2) cßn gäi lµ sãng tíi. Biªn më vïng tÝnh sãng cã ®é s©u n»m trong kho¶ng 15mµ33m, nªn sãng t¹i ®©y kh¸c víi sãng xa bê (tr¹m “B¹ch Hæ”). §Ó x¸c ®Þnh ®é cao vµ h−íng song tíi trªn biªn më, ta ph¶i dÉn chóng tõ biÓn s©u (®é s©u >50) tíi ®©y. Cã hai ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh: (1) Sö dông ®Þnh luËt Snell; (2) Sö dông m« h×nh sè thñy lùc sè vÒ c©n b»ng n¨ng l−íng sãng (M« h×nh SWAN, MIKE 21, STWAVE, SEDAS) ®Ó truyÒn d÷ liÖu sãng trªn biÓn xa bê vµo c¸c ®iÓm biÓn më miÒn tÝnh sãng ven bê nh− trªn b¶ng ®å 2vµ 3. §èi víi ph−¬ng ph¸p tia (sö dông ®Þnh luËt Snell), thø tù c¸c b−íc nh− sau: 1. X©y dùng b¶n ®å ®Þa h×nh ®¸y biÓn cho miÒn kh«ng gian ®ñ réng, b¾t ®Çu tõ biÓn xa bê (®é s©u >50m) ®Õn s¸t lµ biªn më lµ (xem b¶n ®å 2). Quan träng nhÊt lµ thÓ hiÖn c¸c ®¼ng s©u mét c¸ch hîp lý ®Ó sö dùng trong c¸c b−íc tÝnh khóc x¹ sãng theo ®Þnh luËt Snell. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 13 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. 2. Sö dông ®Þnh luËt Snell (d¹ng to¸n ®å t¸c nghiÖp) ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè khóc x¹ (cã thÓ thay ®æi trong kho¶ng 0,5-:-1,0). §é cao sãng ®−îc hiÖu chØnh liªn tôc däc theo tia sãng theo c«ng thøc: Hi+1=Hiki, i=1,2,..,N. Trong ®ã: i lµ thø tù c¸c ®iÓm ®Én tia sãng tõ biÓn xa bê (khi I=1) tiÕn ®Õn ®Õn biªn më miÒn tÝnh sãng (khi i=N- 1); Hi lµ ®é cao sãng t¹i b−íc i vµ ki lµ hÖ sè khó x¹ t¹i b−íc i. Nãi chung cã bao nhiªu ®−êng ®¼ng ®é s©u tõ biÓn xa bê ®Õn biªn më miÒn thÝnh th× cã bÊy nhiªu b−íc dÉn (muèn chÝnh x¸c, cÇn nhiÒu ®−êng ®¼ng ®é s©u). 3. Sù suy gi¶m ®é cao sãng do gi¶m ®é s©u cho ®Õn biªn më miÒn tÝnh cßn phô thuéc vµo ®é dèc ®¸y vµ th«ng sè sãng biÓn kh¬i. §é dèc ®¸y ë ®©y vµo kho¶ng 0,0005-0,001, tïy vµo h−íng sãng tíi, do vËy hÖ sè suy gi¶m ®é cao sãng Kd=H/Ho vµo kho¶ng 0,90-0,97 (kh«ng ®¸ng kÓ). 4. §Ó tÝnh ®Õn ¶nh h−ëng cña sù héi tô/ph©n kú tia sãng lªn ®é cao sãng trªn biªn më, chóng ta sö dông thªm gi¶ thiÕt: dßng n¨ng l−îng sãng b¶o toµn trong qu¸ tr×nh truyÒn tõ biÓn xa bê ®Õn ®iÓm biªn më, do ®ã ®¹i l−îng (H2L)o t¹i biÓn xa bê vµ (H2L)p t¹i ®iÓm biªn më lµ nh− nhau (H lµ ®é cao sãng vµ L lµ kho¶ng c¸c gi÷a hai tia sãng gÇn nhau nhÊt). Ph−¬ng ph¸p tia sãng nªu trªn chØ cã thÓ dïng khi cÊu t¹o cña ®¸y lµ ®¬n gi¶n (c¸c ®−êng ®¼ng s©u cã d¹ng d−êng th¼ng song song hay Ýt nhÊt lµ gÇn th¼ng vµ gÇn song song víi nhau, sãng ch−a biÕn d¹ng m¹nh vµ ch−a bÞ vì). Trong tr−êng hîp cô thÓ ®ang xÐt, ph−¬ng ph¸p dïng ®Þnh luËt Snell cßn hîp lý cho ®Õn c¸c ®iÓm biªn më cã ®é s©u >15m, tïy vµo tÝnh chÊt sãng trªn biÓn xa bê. . §èi víi ph−¬ng ph¸p sö dông m« h×nh thùc sè, thø tù c¸c b−íc nh− sau: 1. LËp m« h×nh DEM ®é ph©n gi¶i th«, 100x100 nh− trªn b¶n ®å 2; 2. Dïng sè liÖu t¹i tr¹m “B¹ch Hæ” ®iÒu kiªn biªn sãng tíi trªn biªn më (b¶n ®å sè 2); 3. Ch¹y m« h×nh sãng ®· chän vµ trÝch sè liÖu sãng cã nghÜa trªn biªn (b¶n ®å 3). Trong c«ng tr×nh nµy, m« h×nh SWAN (Simulating Wave Nearchore) ®· ®−îc chän sö dông. TiÕp theo, sãng trong b·o ®−îc tÝnh th¼ng trªn biªn më (xem b¶n ®å 3) tõ sè liÖu nhËp lµ vËn tèc giã, thêi gian giã thæi vµ ®é s©u trung b×nh theo c¸c h−íng kh¸c nhau theo cÈm nang WMO sè No 702 [14] (cã tham chiÕu víi cÈm nang qu©n ®éi Mü [12]). §é s©u trung b×nh ®Ó tÝnh sãng ®ang ph¸t triÓn trong b·o ®èi víi giã cã h−íng n»m trong cung tõ NNE ®Õn vµ SE lµ ®−îc ®¸nh gi¸ xÊp xØ 35m, theo h−íng ESE lµ 30 m, theo h−íng S lµ 25 m vµ theo h−íng SSW lµ 20 m. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 14 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. KÕt qu¶ tÝnh to¸n sãng trªn biªn më miÒn tÝnh trong giã mïa vµ trong b·o nh− trªn b¶ng 5. Sãng ngoµi kh¬i ®−îc x¸c ®Þnh theo 8 h−íng chÝnh, tuy nhiªn chóng t«i chØ tÝnh sãng trªn biªn më miÒn tÝnh cho 6 h−íng cã n»m trong cung ESSW (bao gåm c¶ c¸c h−íng phô, nh−ng nguy hiÓm). C¸c ®¸nh gi¸ th−êng ®−îc lµm trßn theo ®é chÝnh trong cÈm nang quan tr¾c sãng hiÖn nay. Cã tÊt c¶ 36 gi¸ trÞ sãng trªn biªn më miÒn tÝnh ®−îc lËp ra. C¸c h−íng sãng chÝnh, cã t¸c ®«ng m¹nh ®Õn c¸c CS§NSG lµ SE vµ SSE. C¸c h−íng nµy rÊt th−êng gÆp trong mïa kh«, khi sãng trªn biÓn kh¬i cã h−íng n»m trong cung NEãSE. B¶ng 5. H−íng, ®é cao vµ chu kú sãng cã nghÜa trªn biªn më miền tính. Stt H−íng §é cao Chu kú sãng (m) (gi©y) Lo¹i sãng vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt h×nh thµnh 1 E 2,3 6,3 2 ESE 2,3 6,3 Sãng trung b×nh trong mïa kh« 3 SE 2,3 6,3 4 SSE 2,2 6,1 5 S 2,0 6,0 6 SSW 1,5 5,5 Sãng trung b×nh trong mïa m−a 7 E 3,5 8,7 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 1 n¨m trong mïa 8 ESE 3,5 8,7 kh« 9 SE 3,5 8,7 10 SSE 3,3 8,4 11 S 2,7 7,9 12 SSW 2,5 7,5 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 1 n¨m trong mïa kh« 13 E 4,2 9,2 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 10 n¨m trong 14 ESE 4,2 9,2 mïa kh« 15 SE 4,2 9,2 16 SSE 3,9 8,7 17 S 3,5 8,5 18 SSW 3,1 8,3 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 10 n¨m trong mïa m−a 19 E 5,2 9,9 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 25 n¨m trong 20 ESE 5,2 9,9 mïa kh« 21 SE 5,2 9,9 22 SSE 4,8 9,6 Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 15 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. Stt H−íng §é cao Chu kú sãng (m) (gi©y) Lo¹i sãng vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt h×nh thµnh 23 S 4,0 8,9 24 SSW 3,6 8,4 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 25 n¨m trong mïa m−a 25 E 5,5 9.9 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 50 n¨m trong mïa kh« 26 ESE 5,3 9,7 27 SE 5,5 9.9 28 SSE 5,3 9,7 29 S 4,5 9,2 30 SSW 4,0 8,8 Sãng cùc ®¹i cã chu kú hoµn kú 50 n¨m trong mïa m−a 31 E 5,0 6,5 Sãng trong b·o cÊp 10 (tèc ®é giã 23m/s), thæi æn 32 ESE 5,0 6,5 ®Þnh trong 5 giê hay sãng trong b·o cÊp 10 (tèc 33 SE 5,0 6,5 ®é giã 25m/s), thæi æn ®Þnh trong 4 giê hay b·o cÊp 11 (tèc ®é giã b»ng 28 m/s) thæi æn ®Þnh 34 SSE 5,0 6,5 trong 3 giê hay b·o cÊp 12 (tèc ®é giã b»ng 32 35 S 5,0 6,5 m/s) thæi æn ®Þnh 2 giê liªn tôc. 36 SSW 5,0 6,5 Tãm l¹i, chóng ta quan t©m ®Æc biÖt ®Õn c¸c tr−êng hîp sãng m¹nh vµ nguy hiÓm ®èi víi c¸c CS§NSG. Trªn c¬ së ph©n tÝch ®iÒu kiÖn khÝ t−îng vµ ®Þa h×nh biÓn khu vùc nghiªn cøu vµ l©n cËn, chóng ta dÔ dµng thÊy r»ng: sãng thùc tÕ nguy hiÓm ®èi víi c¸c CS§NSG chØ cã thÓ xÈy ra trong tr−êng hîp b·o/¸p thÊp nhiÖt ®íi ho¹t ®éng trªn vïng biÓn ven bê Nam Bé hay cã giã mïa §«ng-B¾c ho¹t ®éng m¹nh vµ æn ®Þnh, trong ®ã cÇn nhÊn m¹nh r»ng: (1) sãng do b·o g©y ra cã h−íng n»m trong cung NEE SSW thùc sù ¶nh h−ëng ®Õn ®©y (®©y th−êng lµ c¸c sãng ®ang ph¸t triÓn, c¸c yÕu tè sãng trªn biªn biÓn s©u cña miÒn kh¶o s¸t cã thÓ x¸c ®Þnh theo h−íng, vËn tèc vµ thêi gian giã thæi); (2) sãng do giã mïa æn ®Þnh g©y ra cã h−íng n»m trong cung ESE SSW (cung ng¾n) lµ sãng trùc tiÕp ¶nh h−ëng ®Õn c¸c CS§NSG (®ã th−êng lµ c¸c sãng ®· ph¸t triÓn, do ®ã c¸c yÕu tè sãng trªn biªn biÓn s©u cña miÒn kh¶o s¸t cã thÓ x¸c ®Þnh theo sè liÖu quan tr¾c sãng t¹i tr¹m “B¹ch Hæ”). 6.3. Mùc n−íc tÝnh sãng §èi víi c¸c CS§NSG, t¸c ®éng cña sãng khi n−íc lín vµ n−íc kiÖt lµ rÊt kh¸c nhau. §Ó ®èi chøng vµ chän sè liÖu tÝnh to¸n, chóng t«i tÝnh sãng trong ba tr−êng hîp: 1. Mùc n−íc trung b×nh, tøc cao tr×nh mùc n−íc t¹i cöa s«ng §N-SG lµ 0m; Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 16 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. 2. Mùc n−íc ®¹t gi¸ trÞ cao nhÊt víi chu kú hoµn kú lµ 50 n¨m víi cao tr×nh mùc n−íc lµ 170cm. 3. Mùc n−íc thÊp nhÊt lµ -289cm. 6.4 CSDL DEM Sè liÖu ®Þa h×nh ®¸y, bê biÓn ®−îc sè hãa d−íi d¹ng DEM (Digital Elevation Model) xÊp xØ cÊu tróc ®¸y vµ ®−êng bê biÓn vµ c¸c cöa s«ng. KÕt qu¶ sè hãa ®−îc tr×nh bµy trªn c¸c b¶n ®å 2- :-4. Nguån gèc d÷ liÖu ®Ó lËp DEM bao gåm: B×nh ®å ®o n¨m 2005 vµ 2001 (tû lÖ 1 :20.000), B×nh ®å tû lÖ: 1:1000 (§o n¨m 2000 trªn b·i triÒu CÇn Giê); B×nh ®å tû lÖ 1 :20000 (§o n¨m1996, 1994) ; H¶i ®å (1986) tû lÖ: 1 :75.000 vµ 1:100.000. 6.5. M¹ng l−íi tÝnh MiÒn kh¶o s¸t hiÖn t−îng khóc x¹, nhiÔu x¹ vµ t¸n x¹ sãng tõ biÓn xa bê khi ®Õn CS§NSG nh− b¶n ®å 3. Chóng ta sö dông thuËt to¸n RCPWAVE (CERC, USA) ®Ó tÝnh sãng trªn CS§NSG. Khi lËp m¹ng l−íi tÝnh, thuËt to¸n nµy ®ßi hái: (1) b−íc tÝnh däc theo tia sãng kh«ng v−ît qu¸ 1/8 b−íc sãng; (2) gãc sãng tíi trªn biªn më kh«ng v−ît qu¸ 57 ®é; (3) ®é s©u trªn biªn më ph¶i ®ñ lín (lín gÊp 5 lÇn ®é cao sãng t¹i ®ã). MiÒn tÝnh sãng lµ mét h×nh ch÷ nhËt c¹ch dµi h−íng lªn h−íng B¾c dµi 37km, c¹nh ng¾n h−íng sang h−íng §«ng dµi 35km. §é s©u t¹i c¸c h−íng sãng tíi chÝnh 20-:- 25m. §Ó ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt khi sö dông m« h×nh thñy lùc ®Ó tÝnh c¸c th«ng sè sãng trªn CS§NSG, chóng t«i ®· x©y dùng hai m¹ng l−íi nh− sau: M¹ng l−íi tÝnh 1 dïng ®Ó tÝnh to¸n sù lan táa sãng tõ c¸c h−íng n»m trong cung E«ESE ®Õn c¸c CS§NSG cã c¸c thuéc tÝnh nh− sau: • Trôc Ox dµi 41.7km h−íng vÒ phÝa §«ng. Trôc OY dµi 41km h−íng lªn phÝa B¾c. • §é ph©n gi¶i theo OX (chiÒu truyÒn sãng chÝnh): Dx=6m. Cã tÊt c¶ lµ 6836 b−íc l−íi däc trôc OX. §é ph©n gi¶i theo OY (chiÒu song song víi bê biÓn) lµ Dy=30m. Cã tÊt c¶ lµ 1367 b−íc l−íi däc theo trôc OY. • KÝch th−íc m¶ng tÝnh lµ 6951x 1367nót. M¹ng l−íi tÝnh 2 dïng ®Ó tÝnh to¸n sù lan táa sãng tõ c¸c h−íng n»m trong cung SE«SSW ®Õn c¸c CS§NSG cã c¸c thuéc tÝnh nh− sau: • Trôc Ox dµi 41km h−íng xuèng Nam. Trôc OY dµi 41.7km h−íng sang phÝa §«ng. • §é ph©n gi¶i theo OX lµ Dx=6m. Cã tÊt c¶ lµ 6836 b−íc l−íi däc trôc OX. é ph©n gi¶i theo Oy lµ =30 m. Cã tÊt c¶ lµ 1391 b−íc l−íi däc theo trôc OY. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 17 lßng dÉn.
§Ò tµi KC.08-29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam bé. • KÝch th−íc m¶ng tÝnh lµ 6836x1391 nót. Hai m¹ng tÝnh cã ®é ph©n gi¶i cao nªu trªn tháa m·n c¸c ®ßi hái kü thuËt cña thuËt to¸n tÝnh sãng trªn vïng ®Þa h×nh phøc t¹p lÊy hÖ ph−¬ng tr×nh Berkhoff lµm nÒn t¶ng. 7. TÝNH SãNG TR£N C¸C CS§NSG 7.1. TÝnh sãng tõ biÓn xa bê truyÒn vµo c¸c CS§NSG Thùc hiÖn xong c¸c b−íc nªu trªn, chóng ta sö dông phÇn mÒm RCPWAVE ®· ®−îc chóng t«i c¶i tiÕn thªm ®Ó tÝnh sãng trªn c¸c CS§NSG sinh ra do sãng tõ biÓn §«ng truyÒn tíi. Sau khi ch¹y thö nghiÖm vµ hiÖu chØnh l¹i c¸c th«ng sè sãng, chóng ta ch¹y tæng céng 108 thùc nghiÖm sè trÞ (bao gåm: 36 thùc nghiÖm sè trÞ øng víi 36 sè liÖu sãng trªn biªn më (b¶ng 5) víi ®Þa h×nh hiÖn tr¹ng (xem b¶n ®å 3) øng víi 3 mùc n−íc tÝnh sãng : mùc n−íc cao nhÊt, trung b×nh vµ thÊp nhÊt). TiÕp theo lµ sö dông c¸c c«ng cô trî gióp kh¸c ®Ó lËp b¶n ®å sãng vµ c¸c b¶ng sè liÖu cÇn thiÕt lam ®Çu vµo cho bµi to¸n quy ho¹ch khai th¸c hîp lý va b¶o vÖ sù æn ®Þnh c¸c cöa s«ng SR, §H, NB, CM vµ BTCG. Toµn bé c¸c kÕt qu¶ chi tiÕt ®−îc thÓ hiÖn trªn 219 b¶n ®å vµ b¶ng sè liÖu trÝch tõ c¸c b¶n ®å nµy t¹i 79 vÞ trÝ chän läc trªn c¸c CS§NSG vµ b·i triÒu CÇn Giê nh− trªn c¸ch h×nh 1, 2 vµ 3. Trong ®ã cã mét sè ®iÓm cËn bê vµ mét sè ®iÓm xa bê. §©y lµ c¸c s¶n phÈm chÝnh cña nghiªn cøu nµy. Chuyªn ®Ò 7b: Nghiªn cøu sãng trªn c¸c cöa s«ng §ång Nai – Sµi Gßn nh»m ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó æn ®Þnh 18 lßng dÉn.