Công nghệ sữa chữa vỏ tàu thủy

Chia sẻ: 3 3 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:78

Thêm vào BST

Báo xấu

34
lượt xem 10
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo sách 'công nghệ sữa chữa vỏ tàu thủy', kỹ thuật - công nghệ, cơ khí - chế tạo máy phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Công nghệ sữa chữa vỏ tàu thủy

Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy PhÇn II: C«ng nghÖ söa ch÷a tμu thuû Ch−¬ng 1: Nh÷ng nguyªn nh©n g©y h− háng cña c¸c c¬ cÊu th©n tμu TÊt c¶ c¸c c¬ cÊu th©n tμu, c¸c thiÕt bÞ ®· ®−îc l¾p ®Æt trªn tμu sau mét thêi gian khai th¸c sÏ bÞ h− háng ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn sù h− háng ®ã. Nh−ng chóng ta cã thÓ nªu ra 3 nguyªn nh©n sau ®©y: ¤1. Do sù mμi mßn Sù mμi mßn lμ kÕt qu¶ cña mét qu¸ tr×nh cä s¸t gi÷a c¸c vËt thÓ víi nhau( mμi mßn c¬ häc) hoÆc do t¸c dông ho¸ häc cña vËt liÖu hoÆc do hiÖn t−îng ®iÖn ph©n. Thùc tÕ cho thÊy sù mμi mßn cña c¸c c¬ cÊu th©n tμu do cä s¸t lμ kh«ng ®¸ng kÓ, vμ sù mμi mßn do ho¸ häc, ®iÖn ph©n lμ c¬ b¶n. HiÖn t−îng mμi mßn ho¸ häc lμ do t¸c dông cña kim lo¹i víi dung m«i m¹nh nh− n−íc, khÝ, x¨ng dÇu v.v...T«n bao tμu thuû lu«n lu«n tiÕp xóc víi m«i tr−êng n−íc biÓn nªn sù mμi mßn cμng t¨ng nhanh. C¸c c¬ cÊu vá tμu lu«n lu«n tiÕp xóc víi dÇu hoÆc khÝ dÇu nªn bÞ mμi mßn rÊt nhanh. ë mét sè m¸y mãc cã hiÖn t−îng trao ®æi nhiÖt nh− nåi h¬i, m¸y ®iªzel v.v... còng bÞ mμi mßn nhanh do t¸c dông cña m«i tr−êng khÝ. C¸c chÊt khÝ ë ®ã cã nhiÖt ®é cao, nhiÖt ®é cμng cao th× sù mμi mßn cμng t¨ng. HiÖn t−îng mμi mßn do ®iÖn ph©n lμ hiÖn t−îng nguy hiÓm nhÊt ®èi víi tμu vá thÐp. B¶n chÊt hiÖn t−îng nμy gièng nh− hiÖn t−îng m¹ ®iÖn. TÊm kim lo¹i ®−îc nhóng vμo n−íc - mét m«i tr−êng ®iÖn ph©n, dÇn dÇn bÞ ph¸ huû. Trong tr−êng hîp nμy tÊm kim lo¹i ®−îc coi nh− cùc d−¬ng vμ c¸c phÇn tö nhá cña c¸c kim lo¹i khai th¸c trªn bÒ mÆt tÊm t«n ®−îc coi nh− cùc ©m vμ do ®ã sinh ra dßng ®iÖn, tøc lμ sinh ra hiÖn t−îng ph©n ly cu¶ cùc d−¬ng. §iÒu kiÖn ®Ó sinh ra hiÖn t−îng nμy lμ do kim lo¹i kh«ng ®ång chÊt. HËu qu¶ cña sù mμi mßn ho¸ häc vμ ®iÖn ph©n cã thÓ g©y ra nh÷ng d¹ng gØ vμ mßn nh− trªn h×nh 1 a b c ® d e C¸c tinh thÓ kim H×nh 1 Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 1
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy a - HiÖn t−îng gØ ®Òu trªn bÒ mÆt c¬ cÊu. b - HiÖn t−îng gØ côc bé trªn bÒ mÆt c¬ cÊu. c - HiÖn t−îng gØ bªn trong c¬ cÊu. d - HiÖn t−îng gØ côc bé nh−ng ®i s©u vμo bªn trong c¬ cÊu. ®- HiÖn t−îng gØ côc bé tõng ®iÓm trªn bÒ mÆt nh−ng lan réng bªn trong c¬ cÊu. e - HiÖn t−îng gØ xung quanh c¸c tinh thÓ kim lo¹i. Trong c¸c hiÖn t−îng trªn th× hiÖn t−îng d, ® vμ e lμ nguy hiÓm v× chóng ta khã ph¸t hiÖn b»ng c¸c ph−¬ng ph¸p th«ng th−êng. T¹i c¸c mèi hμn vμ c¸c mèi nèi t¸n ®inh còng th−êng cã hiÖn t−îng mμi mßn ho¸ häc vÒ ®iÖn ph©n. ë c¸c mèi hμn ®iÖn, sù mμi mßn do sù kh«ng ®ång chÊt cña kim lo¹i(vïng1) hoÆc do sù gia nhiÖt cña c¬ cÊu(vïng 2). Cßn ë mèi nèi t¸n ®inh th× hiÖn t−îng gØ th−êng sÈy ra ë ®Çu mòi ®inh t¸n, ë ®Çu c¸c tÊm t«n gèi lªn nhau, ë bÒ mÆt tiÕp xóc gi÷a 2 tÊm t«n(h×nh 2). 1 2 2 Mèi nèi hμn ®iÖn Mèi nèi ®inh t¸n H×nh 2 Ngoμi ra, víi c¸c c¬ cÊu lμm viÖc trong m«i tr−êng n−íc ®éng th× hiÖn t−îng sãi mßn(hiÖn t−îng x©m thùc) lμ hiÖn t−îng mμi mßn ®¸ng quan t©m. HiÖn t−îng x©m thùc nμy th−êng s¶y ra ®èi víi b¸nh l¸i, ch©n vÞt, phÇn t«n bao phÝa mòi tμu. NÕu h−íng mét tia n−íc víi tèc ®é b×nh th−êng lªn bÒ mÆt cña tÊm t«n th× sù mμi mßn cña tÊm t«n ®ã lμ kh«ng ®¸ng kÓ. Nh−ng nÕu tia n−íc ®ã cã tèc ®é lín vμ cã lÉn c¸c bät khÝ th× sù mμi mßn cña bÒ mÆt tÊm t«n sÏ t¨ng lªn gÊp béi. Sè lÇn va ®Ëp cña c¸c h¹t n−íc nhá lªn bÒ mÆt c¬ cÊu phô thuéc vμo tèc ®é cña tia n−íc. Víi tèc ®é 50m/ h th× sè lÇn va ®Ëp lμ 2,1 triÖu lÇn. Víi tèc ®é 60 m/h th× sè lÇn va ®Ëp lμ 3,8 triÖu lÇn Víi tèc ®é 77 m/h th× sè lÇn va ®Ëp lμ 3,9 triÖu lÇn Víi tèc ®é 100 m/h th× sè lÇn va ®Ëp lμ 5,1 triÖu lÇn Tèc ®é mμi mßn do x©m thùc tû lÖ nghÞch víi ®é bÒn giíi h¹n cña kim lo¹i trong cïng mét ®iÒu kiÖn x©m thùc( h×nh 3) Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 2
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy 3 1 2 4 5 6 7 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 H×nh 3 1 - Hîp kim ®ång cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 30 kg/mm2 2 - ThÐp ®óc cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 40 kg/mm2 3 - ThÐp M¸c tanh cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 61,5 kg/mm2 4 - ThÐp kh«ng gØ cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 70,2 kg/mm2 5 - ThÐp kh«ng gØ cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 81,0 kg/mm2 6 - Hîp kim Cr«m cã ®é bÒn giíi h¹n σ b = 97,5 kg/mm2 Ngoμi sù mμi mßn do ho¸ häc vμ ®iÖn ph©n c¸c c¬ cÊu vá tμu thuû cßn chÞu sù mμi mßn do cä s¸t( mμi mßn c¬ häc). Trong qu¸ tr×nh bèc xÕp hμng ho¸ th−êng s¶y ra hiÖn t−îng cä s¸t cña hμng vμo c¸c c¬ cÊu nh− s−ên, t«n ®¸y hÇm hμng, t«n boong, t«n mÐp qu©y hμng v.v... C¸c tÊm t«n bao phÇn ng©m n−íc trong qu¸ tr×nh vËn hμnh th−êng bÞ va ®Ëp vμo c¸c vËt næi vμ bÞ cä s¸t víi luång n−íc bªn ngoμi, mét sè c¸c c¬ cÊu nh− b¸nh l¸i, trôc b¸nh l¸i, trôc ch©n vÞt trong qu¸ tr×nh khai th¸c th−êng bÞ mßn do hiÖn t−îng cä s¸t, c¸c tÊm t«n boong khu vùc lèi ®i nÕu kh«ng cã l¸t gç th× còng bÞ nhanh chãng mμi mßn do con ng−êi th−êng xuyªn ®i l¹i. Chóng ta còng cÇn ph©n biÖt hai d¹ng mμi mßn : mμi mßn v« h×nh vμ mμi mßn h÷u h×nh. Mμi mßn h÷u h×nh lμ sù mμi mßn thùc tÕ do qu¸ tr×nh khai th¸c sö dông. §ã chÝnh lμ sù mμi mßn do cä s¸t, do ho¸ häc vμ do ®iÖn ph©n. Cßn mμi mßn v« h×nh lμ sù mÊt gi¸, do sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt vμ c«ng nghÖ. Cã nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ míi, ch−a hÒ sö dông nh−ng sau mét thêi gian ng−êi ta ®· chÕ t¹o ®−îc m¸y mãc thiÕt bÞ lo¹i ®ã nh−ng hoμn thiÖn h¬n, hiÖn ®¹i h¬n vμ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. Do ®ã mÆc dï tÝnh n¨ng cña thiÕt bÞ ®ã bÞ gi¶m ®i( mèt ®· lçi thêi). §Êy chÝnh lμ sù mμi mßn v« h×nh. ¤ 2. Nh÷ng nguyªn nh©n h− háng do kÕt cÊu vμ c«ng nghÖ. Trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vμ thi c«ng chóng ta cã thÓ m¾c ph¶i nh÷ng thiÕu sãt vÒ ph−¬ng diÖn kü thuËt. ViÖc chän vËt liÖu, chän kÝch th−íc hay chän h×nh thøc kÕt Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 3
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy cÊu ch−a hîp lý, ch−a ®¶m b¶o yªu cÇu vμ kh¶ n¨ng lμm viÖc cña chi tiÕt sÏ lμ nguyªn nh©n h− háng cña c¬ cÊu chi tiÕt ®ã. ThÝ dô: khi chóng ta thiÕt kÕ trôc ®ì c¸p kÐo lμ trôc cè ®Þnh th× c¸p dÔ bÞ ®øt, trôc bÞ mßn nhanh. Nh−ng nÕu chóng ta thiÕt kÕ trôc ®ì c¸p lμ trôc l¨n th× c¸p l©u bÞ ®øt, trôc l©u bÞ mßn. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®ãng míi vá tμu cã thÓ do tr×nh ®é tay nghÒ cña ng−êi thî ch−a ®¸p øng yªu cÇu, viÖc chän chÕ ®é hμn vμ tr×nh tù l¾p r¸p ch−a hîp lý sÏ lμm cho c¬ cÊu bÞ biÕn d¹ng vμ dÔ bÞ háng. ThÝ dô: §Ó hμn c¸c nèi hμn t«n bao vá tμu, thî hμn ph¶i cã tr×nh ®é tõ bËc 4 trë lªn, nÕu ®Ó thî bËc thÊp h¬n thùc hiÖn th× mèi hμn kh«ng ngÊu bÞ rç khÝ vμ mèi liªn kÕt ®ã dÔ bÞ h− háng. ¤3. Nh÷ng nguyªn nh©n h− háng do khai th¸c Trong qu¸ tr×nh khai th¸c sö dông c¸c thiÕt bÞ nãi riªng vμ con tμu nãi chung. ViÖc ®¶m b¶o tÝnh n¨ng kü thuËt cña c¸c thiÕt bÞ lμ rÊt cÇn thiÕt. Mçi con tμu hay mçi thiÕt bÞ ®Òu ®· ®−îc thiÕt kÕ ®Ó ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vμ theo mét quy tr×nh nhÊt ®Þnh. NÕu c¸c sü quan thuyÒn viªn trªn tμu tæ chøc khai th¸c sö dông chóng theo ®óng quy tr×nh kü thuËt th× tuæi thä cña chóng sÏ ®−îc kÐo dμi.NÕu khai th¸c c¸c thiÕt bÞ ®ã kh«ng ®óng quy tr×nh quy ph¹m th× c¸c thiÕt bÞ ®ã nhanh chãng bÞ h− háng. ThÝ dô, nÕu tμu ®−îc thiÕt kÕ ®Ó chë hμng rêi mμ ta ®em dïng ®Ó chë ho¸ chÊt th× c¸c c¬ cÊu trong khoang hμng nhanh chãng bÞ h− háng. NÕu tμu ®−îc thiÕt kÕ ho¹t ®éng ë vïng kh«ng cã b¨ng mμ ta cho tμu ch¹y vμo c¸c vïng cã b¨ng th× vá tμu nhanh chãng bÞ h− háng. NÕu ta cho ch©n vÞt quay víi tèc ®é lín h¬n tèc ®é thiÕt kÕ trong mét thêi gian dμi th× ch©n vÞt sÏ bÞ x©m thùc lín. TÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n ®ã ®Òu lμ nh÷ng nguyªn nh©n do khai th¸c sö dông. Møc ®é h− háng do c¸c nguyªn nh©n nμy phô thuéc vμo tr×nh ®é tay nghÒ cña c¸c sü quan thuû thñ trªn tμu. ¤4. Nh÷ng nguyªn nh©n h− háng do ®ét biÕn Chóng ta khã cã thÓ ®o¸n tr−íc ®−îc sù h− háng cña c¸c chi tiÕt, c¬ cÊu do nguyªn nh©n nμy. Trong qu¸ tr×nh khai th¸c do mét s¬ xuÊt nμo ®ã con tμu cã thÓ bÞ va vμo ®¸ ngÇm hoÆc mét ch−íng ng¹i vËt nμo ®ã lμm cho tμu bÞ h− háng, thËm chÝ ch×m ®¾m. HiÖn t−îng ch©n vÞt bÞ gÉy hoÆc cong c¸nh th−êng x¶y ra khi tμu ®i vμo vïng n−íc c¹n. Còng ®· cã nhiÒu tr−êng hîp 2 tμu ®©m vμo nhau lμm cho tμu bÞ thñng hoÆc nÆng h¬n lμ ch×m ®¾m( xem b¶ng 1) Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 4
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Møc ®é h− háng vμ d¹ng h− háng do nguyªn nh©n nμy rÊt kh¸c nhau. Thêi gian vμ khèi l−îng c«ng viÖc söa ch÷a c¸c d¹ng h− háng nμy ta kh«ng thÓ tÝnh to¸n tr−íc mμ chØ x¸c ®Þnh ®−îc sau khi ®· kh¶o s¸t thùc tÕ. Ch−¬ng II: Ph−¬ng ph¸p tæ chøc söa ch÷a tμu ¤1. D¹ng söa ch÷a vμ thêi h¹n söa ch÷a Chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng: bÊt cø lo¹i tμu nμo ho¹t ®éng ë vïng nμo, dïng vμo viÖc g× vμ tuæi cña tμu lμ bao nhiªu v.v...còng ph¶i duy tr× t×nh tr¹ng kü thuËt b×nh th−êng, ®¶m b¶o cho vËn hμnh tèt, ®¶m b¶o an toμn tuyÖt ®èi cho con ng−êi trªn tμu, cho c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc trªn tμu. §Ó cã thÓ khai th¸c ®−îc con tμu sau mét thêi gian sö dông, chóng ta ph¶i tiÕn hμnh söa ch÷a. C¨n cø vμo møc ®é h− háng vμ thêi gian khai th¸c, ta cã thÓ ph©n lμm bèn lo¹i söa ch÷a sau: 1. Söa ch÷a ®Þnh kú 2. Söa ch÷a th−êng xuyªn 3. Söa ch÷a ®ét xuÊt 4. Söa ch÷a phôc håi - ho¸n c¶i * HÖ thèng söa ch÷a ®Þnh kú theo kÕ ho¹ch lμ toμn bé c¸c biÖn ph¸p vÒ tæ chøc vμ kü thuËt liªn quan ®Õn viÖc phôc vô vμ söa ch÷a tμu. Nh÷ng biÖn ph¸p nμy mang tÝnh chÊt phßng ngõa vμ ®−îc tiÕn hμnh theo mét kÕ ho¹ch ®Þnh tr−íc. Thùc chÊt cña hÖ thèng söa ch÷a ®Þnh kú theo kÕ ho¹ch lμ sau mét thêi gian khai th¸c nhÊt ®Þnh cÇn tiÕn hμnh kh¶o s¸t t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc, c¸c c¬ cÊu th©n tμu, sau ®ã tiÕn hμnh söa ch÷a c¸c h− háng ®ã, ®−a t×nh tr¹ng kü thuËt cña chóng trë l¹i b×nh th−êng ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ con tμu trong thêi gian tíi. HÖ thèng söa ch÷a ®Þnh kú theo kÕ ho¹ch cho phÐp ta cã thêi gian chuÈn bÞ vÒ nguyªn vËt liÖu, phô tïng thay thÕ, chuÈn bÞ vÒ nh©n lùc vμ nguån vèn söa ch÷a. Môc ®Ých cña söa ch÷a th−êng xuyªn( hμng n¨m) lμ söa ch÷a nh÷ng h− háng nhá sau mét n¨m khai th¸c ®Ó ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng b×nh th−êng cña c¸c thiÕt bÞ nãi riªng cña con tμu nãi chung cho n¨m kÕ ho¹ch kÕ tiÕp. * Môc ®Ých cña söa ch÷a lín( söa ch÷a ®Þnh kú) lμ sau mét sè n¨m khai th¸c nhÊt ®Þnh cÇn ph¶i phôc håi vμ n©ng cao t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc vμ cña c¸c c¬ cÊu th©n tμu. ViÖc söa ch÷a ®Þnh kú lμ ®iÒu kiÖn b¾t buéc vμ ph¶i chÞu sù gi¸m s¸t, kiÓm tra cña c¬ quan ®¨ng kiÓm. Thêi gian gi÷a hai lÇn söa ch÷a ®Þnh kú phô thuéc vμo tõng lo¹i tμu,vμo vïng ho¹t ®éng cña tμu Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 5
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy B¶ng 1: Chu kú söa ch÷a cña c¸c lo¹i tμu Chu kú söa ch÷a lín Thêi gian gi÷a TT Lo¹i tμu Tõ khi ®ãng míi Gi÷a 2 lÇn 2 lÇn s/c nhá ®Õn lÊn s/c ®Çu söa ch÷a 1 Tμu kh¸ch, tμu hμng kh¸ch Hμng n¨m 6 n¨m 4 n¨m 2 Tμu chë gç, chë hμng rêi Hμng n¨m 6 n¨m 5 n¨m 3 Tμu chë quÆng, tμu ®«ng l¹nh Hμng n¨m 4 n¨m 4 n¨m 4 Tμu dÇu Hμng n¨m 6 n¨m 4 n¨m 5 Tμu hμng kh« kh«ng tù hμnh Hμng n¨m 6 n¨m 4 n¨m 6 Tμu hμng kh« kh«ng tù hμnh ch¹y s«ng Hμng n¨m 3 n¨m 3 n¨m 7 Tμu chë chÊt láng ch¹y s«ng Hμng n¨m 3 n¨m 2 n¨m 8 Tμu kÐo biÓn Hμng n¨m 5 n¨m 4 n¨m 9 Tμu kÐo s«ng Hμng n¨m 4 n¨m 3 n¨m 10 Tμu hót biÓn vμ ven biÓn Hμng n¨m 5 n¨m 4 n¨m 11 Tμu hót s«ng Hμng n¨m 4 n¨m 3 n¨m 12 Sμ lan chë ®Êt tù hμnh vμ kh«ng tù hμnh Hμng n¨m 4 n¨m 4 n¨m 13 C¸c tμu c«ng tr×nh ch¹y biÓn kh¸c Hμng n¨m 6 n¨m 5 n¨m §èi víi nh÷ng tμu bÞ h− háng nÆng, bÞ ®¾m l©u n¨m míi trôc vít,víi nh÷ng tμu ®· qu¸ cò hoÆc nh÷ng tμu kh«ng phï hîp víi yªu cÇu khai th¸c hiÖn t¹i mμ cÇn ph¶i kh«i phôc ho¸n c¶i ®Ó ®−a vμo sö dông th× d¹ng söa ch÷a nμy gäi lμ söa ch÷a phôc håi ho¸n c¶i. C¬ quan qu¶n lý tμu lËp luËn chøng kh¶ thi ®Ó tr×nh duyÖt vμ ph¶i ®−îc c¬ quan §¨ng kiÓm chÊp nhËn. §2. Ph−¬ng ph¸p vμ h×nh thøc söa ch÷a . Cã thÓ nªu c¸c h×nh thøc söa ch÷a nh− sau: 1. Tù söa: H×nh thøc nμy chØ ¸p dông khi tiÕn hμnh söa ch÷a nhá. Trong tr−êng hîp nμy mäi c«ng viÖc ®Òu do sü quan thuyÒn viªn trªn tμu ®¶m nhiÖm vμ ®−îc tiÕn hμnh khi tμu neo ®Ëu, khi ®ç bÕn hoÆc khi tμu ®ang trªn ®−êng hμnh h¶i. 2. Söa ch÷a nhê c¸c ®éi söa ch÷a: NÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tù söa ch÷a th× c¬ quan qu¶n lý tμu cã thÓ cö mét ®éi hoÆc thuª mét ®éi ®Õn tμu ®Ó tiÕn hμnh c«ng viÖc söa ch÷a. C«ng viÖc söa ch÷a cã thÓ ®−îc tiÕn hμnh khi tμu ®ang neo ®Ëu, ®ang bèc hμng hoÆc thËm chÝ khi tμu ®ang hμnh tr×nh trªn biÓn. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 6
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy 3. Söa ch÷a nhê c¸c tr¹m næi söa ch÷a l−u ®éng: HiÖn nay mét sè nhμ m¸y, xÝ nghiÖp cã tr¹m næi, trªn ®ã cã trang bÞ c¸c thiÕt bÞ, m¸y c«ng cô cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc söa ch÷a. Khi tμu ®ang neo ®Ëu chê bèc xÕp hμng, ng−êi ta kÐo tr¹m söa ch÷a nμy ®Õn cÆp m¹n tμu vμ tiÕn hμnh c¸c c«ng viÖc söa ch÷a. 4. Söa ch÷a t¹i nhμ m¸y - xÝ nghiÖp: §©y lμ ph−¬ng ph¸p ®−îc ¸p dông cho bÊt cø d¹ng söa ch÷a nμo vμ th−êng ®−îc ¸p dông nhiÒu nhÊt. ChØ cã ë nhμ m¸y míi cã ®ñ ®iÒu kiÖn vμ ph−¬ng tiÖn phôc vô cho c«ng t¸c söa ch÷a. Ch−¬ng 3: C¸c ph−¬ng ph¸p ®−a tμu lªn ®Ó söa ch÷a phÇn ng©m n−íc. §Ó tiÕn hμnh söa ch÷a phÇn ng©m n−íc cña tμu cÇn ph¶i cã c¸c ph−¬ng tiÖn n©ng tμu lªn kh«. TÊt c¶ c¸c c«ng tr×nh n©ng tμu lªn söa ch÷a cã thÓ lμ ô kh«, ô næi, triÒn ®μ, cÇn cÈu v.v... 1. §−a tμu lªn söa ch÷a nhê ô n«Ø. ô næi lμ mét ph−¬ng tiÖn næi dïng ®Ó ®−a tμu lªn kh« vμ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc söa ch÷a trªn ô. ô næi cã thÓ lμ ô cã kÕt cÊu thÐp hoÆc bªt«mg. Tuú theo søc n©ng cña ô vμ kÝch th−íc ô, kÝch th−íc tμu mμ ta cã thÓ ®−a mét hoÆc mét sè tμu lªn ô cïng mét thêi ®iÓm ®Ó tiÕn hμnh söa ch÷a. ô næi lμ mét c«ng tr×nh næi trèng hai ®Çu gåm cã p«ngt«ng vμ hai th¸p däc (hoÆc mét th¸p däc) H×nh 4 Th¸p ô P«ng t«ng ô ch÷ U Th¸p ô P«ng t«ng ô ch÷ L H×nh 4: ô næi NÕu ô cã hai th¸p däc th× ta gäi lμ ô ch÷ U, nÕu ô cã mét th¸p däc th× ta gäi lμ ô ch÷ L. Trªn ô næi ng−êi ta trang bÞ c¸c thiÕt bÞ vμ m¸y c«ng cô cÇn thiÕt nh− : c¸c tæ b¬m, cÇn cÈu, c¸c thiÕt bÞ hμn c¾t, c¸c m¸y phun c¸t, phun n−íc, m¸y ph¸t ®iÖn v.v... Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 7
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Tr−íc khi ®−a tμu lªn ô, thuyÒn tr−ëng ph¶i th«ng b¸o cho nhμ m¸y c¸c th«ng sè chñ yÕu cña tμu nh− chiÒu ch×m mòi, chiÒu ch×m ®u«i, chiÒu dμi, chiÒu réng, chiÒu cao m¹n, l−îng chøa n−íc cña tμu khi kh«ng t¶i vμ nh÷ng ®iÒu ®Æc biÖt vÒ tuyÕn h×nh vá bao, phÇn ng©m n−íc, sù bè trÝ c¸c phÇn nh« ra khái t«n bao cña tμu. Trªn c¬ së c¸c th«ng b¸o cña chñ tμu, nhμ m¸y tiÕn hμnh thiÕt kÕ bè trÝ c¸c ®Õ kª trªn sμn ô, chuÈn bÞ vμ kiÓm tra kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c¸c thiÕt bÞ trªn ô. ChiÒu s©u dÇm ô ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: T d = T t + h ®k + h ph + Δ T (m) Trong ®ã: T t lμ chiÒu dÇm lín nhÊt cña tμu khi vμo ô h ®k lμ chiÒu cao ®Õ kª t¹i mÆt ph¼ng däc th©n tμu( h ®k = 0,8 ÷ 1,0m) h ph lμ chiÒu cao p«ng t«ng cña ô. ΔT lμ ®é dù tr÷, tøc lμ kho¶ng c¸ch gi÷a ®¸y tμu( hoÆc ky tμu) vμ mÐp trªn cña ®Õ kª, th−êng ΔT ≥ 200 ÷ 300 mm. ChiÒu ch×m vμ l−îng chiÕm n−íc cña tμu tr−íc khi ®−a vμo ô ph¶i ®¹t ®Õn møc tèi thiÓu. §é chói cña tμu cho phÐp 0,8 ÷1,0 m, ®é nghiªng ngang cña tμu cho phÐp 0,50. Toμn bé nhiªn liÖu trªn tμu ph¶i ®−îc b¬m sang ph−¬ng tiÖn kh¸c. §èi víi tμu dÇu ph¶i ®−îc röa c¸c khoang chøa hμng, c¸c van cña ®−êng èng vÖ sinh ph¶i ®−îc kho¸ l¹i. §Ó ®−a tμu vμo ô ng−êi ta dïng mét hoÆc hai tμu lai ®Ó kÐo( ®Èy) tμu vμo gÇn cöa ô, ®−a mòi tμu vμo ô tr−íc. dïng 2 d©y c¨ng kÐo hai bªn m¹n tμu ®Õn c¸c têi ®Æt trªn boong cña thμnh ô vμ hai bªn d©y chØnh ®u«i tμu khi kÐo tμu vμo lßng ô. ë phÝa ®Çu ô ng−êi ta c¨ng mét d©y ngang qua 2 thμnh ô vμ th¶ däi t¹i vÞ trÝ t©m tμu ®óng theo yªu cÇu( theo chiÒu réng vμ chiÒu däc). Trong qu¸ tr×nh b¬m n−íc ®Ó lμm næi ô ta lu«n lu«n ®iÒu chØnh 4 d©y c¨ng ®Ó tμu kh«ng bÞ lÖch khái vÞ trÝ cÇn thiÕt. Khi ®é hë gi÷a ky tμu vμ ®Õ kª ΔT = 150 - 200 mm th× dïng b¬m n−íc ra ®Ó tiÕn hμnh kiÓm tra vÞ trÝ cña tμu vμ ô. §é xª dÞch cña tμu so víi yªu cÇu kh«ng ®−îc v−ît qu¸ 30 - 50 mm theo chiÒu ngang vμ 100 - 150 mm theo chiÒu däc. Khi ®· ®¹t ®−îc yªu cÇu trªn ta lËp tøc cho ch¹y b¬m n−íc víi c«ng suÊt tèi ®a ®Ó nhanh chãng lμm næi ô vμ tμu. Sau khi ô vμ tμu ®· næi hoμn toμn ta ph¶i kiÓm tra sù tiÕp xóc gi÷a c¸c ®Õ kª vμ t«n bao cña tμu. NÕu ®Õ kª nμo ch−a tiÕp xóc víi t«n bao cña tμu th× ta dïng nªm gç ®Ó ®iÒu chØnh chiÒu cao nªm. C«ng viÖc cuèi cïng lμ tiÕn hμnh l¾p ®Æt c¸c cÇu thang lªn ô, c¸c cÇu thang tõ thμnh ô sang boong tμu, l¾p ®Æt c¸c hμng rμo ng¨n c¸ch, chuÈn bÞ c¸c dμn gi¸o phôc vô cho kh¶o s¸t vμ söa ch÷a tμu. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 8
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy 3 1- Têi 2- D©y c¸p ®Ó ®iÒu chØnh tμu Tμu 3- D©y c¨ng ®Ó lÊy t©m tμu 2 1 H×nh 5 : §−a tμu vμo ô næi §2. §−a tμu lªn ô kh« ®Ó söa ch÷a( ©u tμu) Kh«ng ph¶i nhμ m¸y nμo còng cã ô næi ®Ó ®−a tμu lªn söa ch÷a. ë ViÖt Nam hiÖn nay chØ cã mét sè nhμ m¸y cã ô næi nh− nhμ m¸y B¹ch §»ng, nhμ m¸y Ba Son, nhμ m¸y Huyn§ai, x−ëng 50 H¶i qu©n v.v... PhÇn lín c¸c nhμ m¸y ®Òu cã triÒn vμ ©u tμu. ¢u tμu( hay cßn gäi lμ ô kh«) lμ mét c«ng tr×nh ®−îc x©y dùng trªn bê thuéc ph¹m vi cña nhμ m¸y. Nhμ m¸y B¹ch §»ng, Phμ Rõng, BÕn KiÒn, Ba Son, H¹ Long ®Òu cã ©u tμu. Cã 2 lo¹i ©u tμu( h×nh 6) a Mùc n−íc bªn ngoμi b NÒn ©u Mùc n−íc trong ©u Mùc n−íc bªn ngoμi H×nh 6 H×nh 6a biÓu thÞ lo¹i ©u tμu cã nÒn ©u lu«n lu«n thÊp h¬n mùc n−íc bªn ngoμi. §é cao cña nÒn ©u kh«ng thay ®æi. §Ó ®−a tμu vμo ©u, ta chØ cÇn më cöa ©u ®Ó n−íc tù trμn ®Çy ©u cho tíi khi mùc n−íc trong ©u b»ng mùc n−íc bªn ngoμi. Sau ®ã dïng tμu lai ®−a tμu vμo trong lßng ©u. Dïng c¸c d©y c¨ng ®Ó ®iÒu chØnh vÞ trÝ cña tμu theo thiÕt kÕ. Sau ®ã ®ãng cöa ©u l¹i vμ b¬m n−íc tõ trong ©u ra ngoμi. Trong qu¸ tr×nh b¬m n−íc ra ta th−êng xuyªn ®iÒu chØnh ®Ó tμu n»m ®óng vÞ trÝ trªn c¨n. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 9
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Khi b¬m hÕt n−íc trong ©u ra th× toμn bé tμu ®· n»m trªn hÖ thèng ®Õ kª, toμn bé mÆt nÒn ©u lμ kh«. C«ng viÖc söa ch÷a tμu hoμn toμn thùc hiÖn trong ©u. H×nh 6b biÓu thÞ lo¹i ©u tμu cã hai bËc nÒn ©u. §é cao cña nÒn ©u thÊp, lu«n lu«n thÊp h¬n mùc n−íc bªn ngoμi. Trong qu¸ tr×nh söa ch÷a tμu, cöa ©u lu«n lu«n më vμ mùc n−íc trong ©u lu«n lu«n b»ng mùc n−íc bªn ngoμi. §Ó ®−a tμu vμo söa ch÷a ta kÐo tμu vμo trong ©u. Sau ®ã ®ãng cöa ©u l¹i. Dïng têi ®Ó ®−a tμu vμo vÞ trÝ trªn nÒn ©u thÊp. Sau ®ã dïng b¬m ®Ó b¬m n−íc tõ ngoμi ©u vμo trong ©u ®Õn khi nμo ®¹t ®é s©u cña nÒn ©u cao: T a =T t + h ®k + Δ T Trong ®ã : T a lμ ®é s©u cña nÒn ©u cao. T t lμ chiÒu ch×m cña tμu khi vμo ©u. h ®k lμ chiÒu cao cña ®Õ kª. ΔT lμ ®é dù tr÷- kho¶ng c¸ch tèi thiÓu tõ ®¸y tμu ®Õn mÆt trªn cña ®Õ kª, ΔT ≈ 200 ÷ 300 mm. Sau khi ®· ®¹t ®−îc møc n−íc trªn ta dõng b¬m. Dïng têi ®Ó kÐo tμu vμo khu vùc nÒn ©u cao. §iÒu chØnh ®Ó vÞ trÝ cña tμu n»m ®óng vÞ trÝ theo chiÒu däc vμ chiÒu ngang( c¸ch thùc hiÖn ®iÒu chØnh vÞ trÝ cña tμu nh− ®· nªu ë ph−¬ng ph¸p tr−íc). Sau khi ®· ch¾c ch¾n tμu ®ang ë vÞ trÝ yªu cÇu ta b¾t ®Çu më cöa ®Ó n−íc trong ©u tù ch¶y ra bªn ngoμi. Nªn nhí lμ ph¶i cho n−íc tù ch¶y ra tõ tõ. Khi mùc n−íc trong ©u b»ng mùc n−íc bªn ngoμi còng lμ lóc tμu ®· n»m trªn c¸c ®Õ kª, nÒn ©u cao ®· hoμn toμn kh« r¸o vμ c«ng viÖc kh¶o s¸t, söa ch÷a cã thÓ tiÕn hμnh ®−îc. §3. §−a tμu lªn triÒn ®Ó söa ch÷a. §©y lμ ph−¬ng ph¸p ®−îc ¸p dông nhiÒu trong c¸c nhμ m¸y ®ãng vμ söa ch÷a tμu , ®Æc biÖt lμ ë c¸c nhμ m¸y ®ãng vμ söa ch÷a c¸c lo¹i tμu s«ng. TriÒn tμu gåm cã 2 phÇn: phÇn ng©m d−íi n−íc vμ phÇn trªn kh«. PhÇn trªn kh« cã thÓ cã mét phÇn n»m ngang. Ngoμi ®−êng triÒn cßn cã têi ®Ó n©ng h¹, c¸c tæ xe goßng däc hoÆc ngang. Ta ph©n biÖt hai lo¹i ®−êng triÒn: ®−êng triÒn däc vμ ®−êng triÒn ngang. §−êng triÒn däc dïng ®Ó ®−a tμu lªn theo chiÒu däc tμu, cßn ®−êng triÒn ngang dïng ®Ó ®−a tμu lªn theo chiÒu ngang. §é dèc cña ®−êng triÒn däc n»m trong kho¶ng 1/24-1/12 cßn ®é dèc cña ®−êng triÒn ngang lμ 1/12-1/4. Khi h¹ thuû hoÆc ®−a tμu lªn theo chiÒu däc th× trªn mÆt triÒn ph¶i cã tõ 1 ®Õn 2 tæ ®−êng ray, vμ khi h¹ thuû n©ng tμu lªn theo chiÒu ngang Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 10
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy th× trªn mÆt triÒn nghiªng Ýt nhÊt ph¶i cã tõ 2 tæ ®−êng ray trë lªn tuú thuéc vμo chiÒu dμi cña tμu. T¹i vïng triÒn nghiªng cã thÓ cã mét hÖ ®−êng ray víi chiÒu cao nh− nhau trong cïng mét mÆt c¾t vμ cã thÓ cã 2 hÖ ®−êng ray víi chiÒu cao kh¸c nhau trong cïng mét mÆt c¾t (h×nh 7). Tr−êng hîp nμy chØ ¸p dông khi ®−a tμu lªn theo chiÒu ngang. Trong tr−êng hîp ®Çu th× khi kÐo tμu lªn, tμu lu«n lu«n bÞ nghiªng mét gãc b»ng gãc nghiªng cña triÒn. Trong tr−êng hîp nμy th× kÕt cÊu cña triÒn lμ ®¬n gi¶n nh−ng kh«ng an toμn cho tμu khi kÐo lªn hoÆc khi h¹ thuû. ë tr−êng hîp triÒn nghiªng cã hai hÖ ®−êng ray th× kÕt cÊu cña triÒn lμ phøc t¹p nh−ng rÊt an toμn cho tμu khi kÐo lªn hoÆc khi h¹ thñy. Bëi v× tμu lu«n lu«n ë t− thÕ c©n b»ng vμ dÔ dμng v−ît qua ®o¹n cong n¬i giao nhau gi÷a triÒn nghiªng vμ triÒn b»ng. §é chªnh theo chiÒu cao gi÷a 2 tæ ray t¹i mét tiÕt diÖn sÏ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: h = b x .tgα. Trong ®ã: b x lμ kho¶ng c¸ch gi÷a b¸nh xe tr−íc vμ b¸nh xe sau trªn mét xe goßng. α lμ gãc nghiªng cña triÒn. Mùc n−íc TriÒn däc R TriÒn ngang mét hÖ ®−êng ray a a -a a h TriÒn ngang hai hÖ ®−êng ray H×nh 7 Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 11
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy §Ó ®−a tμu lªn triÒn ta ph¶i thùc hiÖn c¸c b−íc sau: - ChuÈn bÞ ®Õ kª: Sè l−îng vμ chiÒu cao ®Õ kª ®−îc chän phô thuéc vμo lo¹i tμu, sè l−îng xe goßng, vμo mùc n−íc t¹i mót triÒn. G¾n chÆt c¸c ®Õ kª vμo xe triÒn. - §−a xe triÒn xuèng mót triÒn. Trªn xe triÒn cÇn cã cét mèc ®Ó x¸c ®Þnh chiÒu ch×m cña ®Õ kª vμ ®Ó x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña tμu trªn xe triÒn. - §−a tμu vμo vÞ trÝ trªn xe triÒn. §iÒu chØnh ®Ó tμu n»m ®óng vÞ trÝ (dùa vμo cét mèc). - KÐo xe triÒn vμ tμu lªn theo ®−êng triÒn . CÇn kiÓm tra ®é b¸m cña tμu víi xe triÒn ®Çu tiªn (trong tr−êng hîp cã mét hÖ ®−êng ray). NÕu cã 2 hÖ ®−êng ray th× nªn chê n−íc thuû triÒu xuèng, tμu ®· n»m h¼n trªn xe triÒn th× míi b¾t ®Çu kÐo xe vμ tμu lªn. - NÕu cã hÖ thèng ®−êng ray ngang th× khi tμu ®· ®−îc kÐo lªn triÒn b»ng, ta cho xe ngang vμo ®Ó kÐo tμu vμo vÞ trÝ söa ch÷a. §4. §−a tμu lªn nhê cÇn cÈu. §èi víi mét sè can«, tμu nhá, ®Ó ®−a tμu lªn söa ch÷a ta cã thÓ dïng cÇn cÈu næi hoÆc cÇn cÈu trªn bê ®Ó cÈu tμu tõ mÆt n−íc lªn bê. Khi dïng cÇn cÈu ®Ó cÈu tμu lªn bê ta cÇn ph¶i tÝnh to¸n søc n©ng cÇn thiÕt, ph¶i chän vÞ trÝ ®Æt d©y c¸p cÈu, ph¶i chän c¸p cÈu ®Ó kh«ng lμm biÕn d¹ng tμu, kh«ng bÞ ®øt c¸p khi cÈu vμ kh«ng bÞ qu¸ t¶i cho cÇn cÈu. §Ó tr¸nh biÕn d¹ng cho vá tμu ta cã thÓ dïng gç ®Ó lãt gi÷a d©y c¸p cÈu vμ t«n bao cña tμu. §5. Ph−¬ng ph¸p lμm nghiªng tμu hoÆc chói tμu ®Ó söa ch÷a. Trong mét sè tr−êng hîp do bÞ va ®Ëp, t«n bao phÇn ng©m n−íc cña tμu bÞ thñng, hoÆc b¸nh l¸i, ch©n vÞt bÞ háng. Ta cã thÓ kh«ng cÇn ph¶i ®−a c¶ tμu lªn ®Ó söa ch÷a mμ chØ t×m c¸ch ®Ó khu vùc bÞ háng ®ã næi lªn trªn mÆt n−íc ®Ó tiÕn hμnh söa ch÷a. Ta cã thÓ b»ng ph−¬ng ph¸p d»n( d»n b»ng n−íc hoÆc b»ng vËt r¾n) ®Ó cho tμu nghiªng hoÆc chói, phÇn bÞ h− háng sÏ nh« lªn mÆt n−íc vμ ng−êi thî cã thÓ tiÕn hμnh söa ch÷a ®−îc. Ph−¬ng ph¸p nμy chØ ¸p dông cho söa ch÷a sù cè vμ khèi l−îng söa ch÷a nhá. (H×nh8) l d d a. Lμm nghiªng b. Lμm chói tμu H×nh 8 Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 12
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy C¶ hai tr−êng hîp nμy chØ cã thÓ ¸p dông ®Ó söa ch÷a t¹m thêi ë vÞ trÝ gÇn mÆt n−íc. B Theo h×nh 8a th×: d= tgα 2 Trong ®ã: d lμ ®é n©ng bªn m¹n. B lμ chiÒu réng tμu. α lμ gãc nghiªng cÇn thiÕt. Träng l−îng vËt d»n sÏ ®−îc tÝnh theo c«ng thøc: P.l = D.h 0 .tgα. Trong ®ã: P lμ träng l−îng vËt d»n (ta cÇn chän) (TÊn) D lμ l−îng chiÕm n−íc cña tμu (TÊn) h 0 lμ chiÒu cao t©m nghiªng (m) lÊy trong hå s¬ tμu. α gãc nghiªng cÇn thiÕt. l kho¶ng c¸ch tõ vËt d»n ®Õn mÆt ph¼ng to¹ ®é t©m tμu (m). §Ó lμm chói tμu ta cã thÓ dïng vËt d»n hoÆc n−íc d»n ®Æt phÝa mòi hoÆc ®u«i tμu. GÝa trÞ ®é chói ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: P.l d= M0 Trong ®ã: d lμ ®é chói (cm) P lμ träng l−îng vËt d»n( TÊn) l lμ c¸nh tay ®ßn dÞch chuyÓn cña vËt (cm) M 0 M«men chói tμu trªn 1 cm (lÊy theo hå s¬ tμu) hoÆc theo c«ng thøc(nÕu ®Ó vËt d»n trªn boong mòi): P l d= (1 ± ) γs nL LÊy + khi ®−a vËt d»n vÒ mòi. LÊy - khi ®−a vËt d»n vÒ ®u«i. γ: träng l−îng riªng cña n−íc. S: diÖn tÝch mÆt ®−êng n−íc cña vËt d»n ®Õn mÆt ®−êng n−íc cña tμu. L: chiÒu dμi tμu tÝnh theo ®−êng n−íc. n: HÖ sè phô thuéc vμo hÖ sè bÐo ®−êng n−íc α. Khi α = 0,7 th× n = 0,100 . α = 0,8 th× n = 0,116 α = 0,9 th× n = 0,138 Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 13
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Tr−íc khi lμm nghiªng hoÆc chói tμu ta ph¶i kiÓm tra kh¶ n¨ng æn ®Þnh cña tμu, ®Æc biÖt lμ khi dïng chÊt láng ®Ó lμm nghiªng hoÆc chói tμu, ph¶i kiÓm tra ®é bÒn däc cña th©n tμu v× khi ®ã cã thÓ m«men uèn chung th©n tμu khi lμm nghiªng cã thÓ lín h¬n uèn chung khi khai th¸c tμu. Lóc ®ã tμu sÏ bÞ háng. §6. Ph−¬ng ph¸p dïng hép ch¾n kÝn n−íc. §Ó söa ch÷a mét lç thñng vμo trªn t«n m¹n ta cã thÓ dïng hép ch¾n kÝn n−íc ¸p s¸t vμo khu vùc bÞ thñng sau ®ã b¬m n−íc trong hép ra. Do ¸p suÊt cña n−íc ë bªn ngoμi hép lín h¬n bªn trong hép nªn hép ®−îc ¸p s¸t t«n bao vá tμu. Sau ®ã ta cã thÓ tiÕn hμnh söa ch÷a khu vùc bªn trong hép mét c¸ch dÔ dμng. Hép ch¾n kÝn n−íc cã h×nh d¸ng kÝch th−íc rÊt kh¸c nhau, phô thuéc vμo vïng bÞ h− háng cña tμu, vμo tuyÕn h×nh cña tμu. C¸c hép ch¾n ®Òu ®Ó hë phÝa trªn, c¸c ®−êng viÒn kh¸c ®Òu cã gio¨ng kÝn n−íc vμ cã h×nh d¸ng phï hîp víi tuyÕn h×nh cña tμu t¹i khu vùc ®ã (h×nh 9) Gio¨ng kÝn n−íc H×nh 9 C¹nh trªn cña hép ph¶i c¸ch mÆt n−íc tõ 0.5 ®Õn 1.0m. NÕu hép ch¾n kÝn n−íc cã kÝch th−íc lín ta ph¶i bè trÝ kÐt d»n trong hép. VËt liÖu lμm hép cã thÓ lμ gç, t«n hoÆc chÊt dÎo. §7.ThiÕt bÞ ®Ó kÐo tμu lªn triÒn. §Ó cã thÓ ®−a tμu lªn triÒn ng−êi ta dïng c¸c thiÕt bÞ sau ®©y: 1. Têi kÐo HiÖn nay phÇn lín c¸c nhμ m¸y cã triÒn ®Òu dïng têi ®iÖn ®Ó kÐo tμu tõ d−íi n−íc lªn triÒn vμ sang ngang. C«ng suÊt cña ®éng c¬ têi, s¬ ®å ®i d©y c¸p kÐo, ®−êng kÝnh d©y c¸p ®Òu phô thuéc träng l−îng cña tμu lín nhÊt sÏ ®−îc kÐo lªn, dùa vμo ®é nghiªng cña triÒn, dùa vμo sè ®−êng ray trªn triÒn ®Ó x¸c ®Þnh søc kÐo cña têi ®iÖn. Ng−êi ta cã thÓ dïng mét hoÆc mét sè têi ®Ó cïng kÐo tμu lªn. T¹i vÞ trÝ ®Æt têi ng−êi ta ph¶i ®μo hè thÕ, ®æ bªt«ng vμ cè ®Þnh thËt ch¾c bÖ têi víi hè mãng. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 14
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Têi kÐo Trô Puly Côm Puly 4 tÇng C¸p kÐo Tμu Xe triÒn H×nh 10 - KÐo tμu lªn triÒn Ch−¬ng 4: X¸c ®Þnh tr¹ng th¸i kü thuËt cña c¸c c¬ cÊu th©n tμu. §1. ChuÈn bÞ ®−a tμu vμo söa ch÷a. ViÖc ®−a tμu vμo söa ch÷a ph¶i ®−îc sù tháa thuËn gi÷a chñ tμu vμ nhμ m¸y söa ch÷a tμu. Chñ tμu vμ nhμ m¸y söa ch÷a tμu cÇn tæ chøc kh¶o s¸t tr−íc khi ®−a tμu ®Õn nhμ m¸y. C¬ së ®Ó tiÕn hμnh kh¶o s¸t c¸c h− háng vμ møc ®é h− háng lμ dùa vμo b¸o c¸o cña ban chØ huy tμu, dùa vμo quy ®Þnh vÒ giíi h¹n cho phÐp cña c¸c ®é mμi mßn cong vªnh v.v... Cã mét sè tr−êng hîp v× tμu ë xa nhμ m¸y nªn c¸c h¹ng môc söa ch÷a ®ã míi chØ do bªn chñ tμu lËp. Sau khi tμu lªn ®μ míi tiÕn hμnh kh¶o s¸t chÝnh thøc. Trong lÇn kh¶o s¸t nμy ph¶i cã sù tham gia cña c¸c c¸n bé thanh tra ®¨ng kiÓm. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 15
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Tr−íc khi ®−a tμu vμo nhμ m¸y, c¸n bé sü quan trªn tμu ph¶i thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc sau ®©y: - Lμm s¹ch c¸c hÇm hμng, c¸c khoang kÐt ®Æc biÖt lμ c¸c kÐt nhiªn liÖu, lμm s¹ch c¸c khoang d»n v.v... - Th¸o bá c¸c thiÕt bÞ, c¬ cÊu lμm c¶n trë c«ng viÖc kh¶o s¸t, th¸o bá c¸c vËt liÖu dÔ ch¸y t¹i mét sè vïng mμ chñ tμu cã thÓ lμm ®−îc. - Th¸o bá c¸c v¸n sμn s¹p la canh trong c¸c hÇm hμng. - B¬m toμn bé nhiªn liÖu sang ph−¬ng tiÖn kh¸c (chØ ®Ó mét phÇn ®ñ ®Ó tμu ch¹y vÒ tíi nhμ m¸y söa ch÷a tμu) §2. C¸c ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh khuyÕt tËt( sù h− háng) Sau khi tμu ®· ®−îc ®−a lªn ®μ hoÆc ô, héi ®ång kh¶o s¸t lËp tøc tiÕn hμnh kh¶o s¸t chi tiÕt cô thÓ c¸c d¹ng h− háng vμ møc ®é h− háng cña c¸c thiÕt bÞ, c¬ cÊu. Héi ®ång kiÓm tra kh¶o s¸t gåm chñ tμu, nhμ m¸y söa ch÷a vμ c¸n bé thanh tra cña §¨ng kiÓm. Môc ®Ých cña ®ît kh¶o s¸t nμy lμ ®Ó x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c, cô thÓ møc ®é h− háng cña tõng thiÕt bÞ, tõng c¬ cÊu, ®Ó trªn c¬ së ®ã lËp yªu cÇu söa ch÷a vμ ®Ò ra ph−¬ng ¸n söa ch÷a theo tõng h¹ng môc. VÒ phÇn vá tμu ta cã thÓ nªu c¸c h¹ng môc h− háng sau: 1. T«n hoÆc c¬ cÊu bÞ thñng, bÞ ®øt gÉy. 2. T«n bao bÞ lâm, c¬ cÊu bÞ cong. 3. T«n bao bÞ uèn theo h×nh sãng. 4. T«n boong hoÆc t«n bao bÞ mÊt æn ®Þnh( lóc låi ra, lóc lâm vμo khi ta t¸c dông vμo ®ã mét lùc nhá) 5. BÞ rß dØ do t«n bÞ mßn, bÞ nøt. 6. C¸c mèi hμn bÞ thñng mÊt kh¶ n¨ng kÝn n−íc. Trªn h×nh 11 ta sÏ thÊy nh÷ng khu vùc t«n bÞ mßn dØ nhanh vμ nhiÒu nhÊt. §ã lμ c¸c vïng: - Vïng t«n bao phÝa mòi tμu. - Vïng ®−êng n−íc thay ®æi. - Vïng t«n h«ng. - Vïng lç khoÐt tho¸t n−íc tõ boong. - Vïng häat ®éng cña ch©n vÞt . - Vïng hÇm hμng, kÐt dÇu. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 16
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy H×nh 11 - C¸c vïng bÞ mμi mßn nhanh 1. §o ®é mμi mßn b»ng ph−¬ng ph¸p thùc nghiÖm. Ph−¬ng ph¸p nμy ®−îc sö dông trong c¸c tr−êng hîp cÇn cã biÓu ®å vÒ tèc ®é mμi mßn trªn kh¾p bÒ mÆt cña chi tiÕt. NÕu trªn bÒ mÆt cña chi tiÕt ta t¹o ra mét lç cã chiÒu s©u vμ kÝch th−íc nhÊt ®Þnh, sau mét thêi gian lμm viÖc chiÒu s©u vμ kÝch th−íc cña lç sÏ thay ®æi (sÏ gi¶m ®i). Theo sù thay ®æi ®ã ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc tèc ®é mμi mßn cña bÒ mÆt chi tiÕt. TÊt nhiªn kÝch th−íc cña lç ph¶i ®ñ nhá ®Ó kh«ng lμm thay ®æi ®é bÒn cña chi tiÕt. §Ó t¹o lç trªn bÒ mÆt chi tiÕt ng−êi ta th−êng dïng mét mòi ®ét b»ng kim c−¬ng víi gãc ë ®Ønh lμ 1360 (h×nh 12) hoÆc dÊu trªn bÒ mÆt chi tiÕt cã thÓ lμ h×nh b¸n nguyÖt (h×nh 12). d1 d1 d2 b) a) h Δh R l1 1360 l2 H×nh 12 biÓu thÞ h×nh d¸ng vμ kÝch th−íc cña lç dÊu trªn bÒ mÆt chi tiÕt. Sù mμi mßn mÆt bÒ chi tiÕt ®−îc x¸c ®Þnh nhê møc ®é gi¶m kÝch th−íc Δ h cña kho¶ng c¸ch tõ ®Ønh dÊu ®Õn bÒ mÆt chi tiÕt (h). Theo h×nh 12b th× d1 − d 2 Δh = 2 2 .tgα / 2 Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 17
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy NÕu dÊu vÕt trªn bÒ mÆt chi tiÕt lμ h×nh b¸n nguyÖt (12c) th× ®é mμi mßn ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc : 1 1 Δh = 0.125 (l2 1 - l2 2 ) ( + ) ( Cho bÒ mÆt låi) r R 1 1 Δh = 0.125 (l2 1 - l2 2 ) ( − ) ( cho bÒ mÆt lâm) r R Trong ®ã : d 1 vμ d 2 lμ ®é dμi cña ®−êng chÐo vÕt dÊu tr−íc vμ sau thÝ nghiÖm. l 1 vμ l 2 lμ chiÒu dμi vÕt lâm b¸n nguyÖt tr−íc vμ sau thÝ nghiÖm. r - b¸n kÝnh cña vÕt dÊu trªn bÒ mÆt chi tiÕt. R- b¸n kÝnh bÒ mÆt trô cña chi tiÕt. Ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm nμy ®Ó ®o ®é mμi mßn cña bÒ mÆt trôc, bÒ mÆt cña Xylanh, Piston cña m¸y v.v... 2. §o ®é mμi mßn nhê c¸c chÊt ®ång vÞ phãng x¹. Nhê c¸c chÊt ®ång vÞ phãng x¹ ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc tèc ®é mμi mßn mμ kh«ng cÇn ph¶i dõng ho¹t ®éng cña thiÕt bÞ vμ kh«ng lμm cho bÒ mÆt chi tiÕt bÞ thay ®æi. B¶n chÊt cña ph−¬ng ph¸p nμy lμ : Ta ®−a vμo bÒ mÆt cña chi tiÕt mét l−îng phãng x¹ mμ ta gäi lμ “ vËt x¸c nhËn” (h×nh 13) 3 2 2 1 2 1 a) b) c) H×nh 13 1 - Chi tiÕt. 2 - ChÊt phãng x¹ . 3 - VËt liÖu kh«ng ho¹t tÝnh. Tr−êng hîp c lμ tr−êng hîp ®Ó x¸c ®Þnh giíi h¹n mμi mßn cho phÐp. Sau khi ®· g¾n chÊt phãng x¹ vμo bÒ mÆt chi tiÕt ta cho chi tiÕt lμm viÖc. Trong qu¸ tr×nh lμm viÖc hai bÒ mÆt cña hai chi tiÕt cä s¸t vμo nhau vμ bÞ mμi mßn. C¸c h¹t kim lo¹i bÞ mμi mßn sÏ lÉn vμo dÇu b«i tr¬n. Ta cho dÇu b«i tr¬n ®ã ®i qua mét thiÕt bÞ cã thÓ ph¸t hiÖn c¸c tia phãng x¹. ChiÒu dÇy cña chÊt phãng x¹ ta ®· biÕt. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 18
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Khi thiÕt bÞ ph¸t hiÖn tia phãng x¹ kh«ng cßn thÊy tia phãng x¹ n÷a th× chÝnh vμo thêi ®iÓm ®ã bÒ mÆt chi tiÕt ®· bÞ mßn víi gi¸ trÞ mμi mßn b»ng chiÒu dÇy chÊt phãng x¹ ®· ®−îc g¾n vμo. TÊt nhiªn khi ¸p dông ph−¬ng ph¸p nμy cÇn cã trang thiÕt bÞ ®Ó chèng nhiÔu x¹ cho ng−êi c«ng nh©n vμ b»ng mäi c¸ch ®Ó tia phãng x¹ kh«ng lät ra ngoμi èng thuû tinh. §3.X¸c ®Þnh møc ®é h− háng b»ng ph−¬ng ph¸p ®o trùc tiÕp. Th«ng th−êng vμ øng dông nhiÒu nhÊt vÉn lμ ph−¬ng ph¸p ®o trùc tiÕp. Sau ®©y chóng ta sÏ nghiªn cøu mét sè ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sù sai lÖch vÒ kÝch th−íc vμ h×nh d¹ng cña chi tiÕt so víi kÝch th−íc h×nh d¸ng ban ®Çu. 1. KiÓm tra mÆt ph¼ng. BÒ mÆt cña mét chi tiÕt ®−îc ®Æc tr−ng bëi gi¸ trÞ sai lÖch so víi bÒ mÆt lýt−ëng. Sù ®¸nh gi¸ chÊt l−îng bÒ mÆt ®−îc tiÕn hμnh trªn bÒ mÆt kiÓm tra theo ph−¬ng ph¸p vÕt thuèc mμu. Ta b«i lªn bÒ mÆt cña bÖ kiÓm tra mét líp thuèc mμu, sau ®ã ta ®Æt bÒ mÆt cña chi tiÕt lªn bÒ mÆt kiÓm tra (bμn rμ), di chuyÓn bÒ mÆt chi tiÕt qua l¹i mét sè lÇn theo c¸c chiÒu kh¸c nhau. Sè l−îng c¸c vÕt mμu trªn bÒ mÆt chi tiÕt sÏ ®¸nh gi¸ ®−îc chÊt l−îng bÒ mÆt chi tiÕt ®ã. Sè l−îng c¸c vÕt thuèc mμu cμng nhiÒu th× chÊt l−îng bÒ mÆt chi tiÕt cμng cao. B»ng ph−¬ng ph¸p nμy ng−êi ta tiÕn hμnh rμ c«n ch©n vÞt, kiÓm tra ®é b¸m gi÷a b¹c vμ trôc v.v... Ta cã thÓ kiÓm tra ®é gå ghÒ cña bÒ mÆt b»ng ph−¬ng ph¸p dïng th−íc th¼ng nh− h×nh 14 h Th−íc Chi tiÕt H×nh 14 Dïng mét th−íc th¼ng ®Æt trùc tiÕp lªn bÒ mÆt kiÓm tra. §o kho¶ng c¸ch gi÷a th−íc vμ bÒ mÆt chi tiÕt nhê bé th−íc l¸ ta sÏ cã gi¸ trÞ gå ghÒ cña mÆt ph¼ng chi tiÕt. Víi mét bÒ mÆt cã diÖn tÝch lín ta dïng èng thuû b×nh ®Ó kiÓm tra. 2. KiÓm tra bÒ mÆt h×nh trô vμ h×nh nãn §Ó kiÓm tra bÒ mÆt h×nh trô phÝa ngoμi (cæ trôc) ta dïng panme vμ th−íc cÆp, cßn ®Ó kiÓm tra bÒ mÆt h×nh trô phÝa trong( bäc, èng bao trôc) ta dïng compa ®o trong. Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 19
Gi¸o tr×nh: C«ng nghÖ söa ch÷a vá tμu thñy Ta ph¶i thùc hiÖn ®o t¹i 3 tiÕt diÖn vμ trong mçi tiÕt diÖn ®−îc ®o theo hai h−íng vu«ng gãc víi nhau( h×nh 15) I II III d11 d21 d31 d12 d22 d32 H×nh 15 Theo c¸c sè liÖu ®−êng kÝnh d ®· ®o ®−îc ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc ®é c«n, ®é «van, ®é tang trèng, ®é bãp cña ®o¹n trôc nãi trªn. §é c«n K theo chiÒu th¼ng ®øng ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc d 11 − d 31 K® = L L : lμ chiÒu dμi tõ tiÕt diÖn I ®Õn III vμ theo chiÒu ngang d12 − d 32 Kn= L §é tang trèng (ph×nh gi÷a) ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc B ® = d 21 - min (d 11 ; d 31 ) B ng = d 22 – min (d 12 ; d 31 ) §é bãp gi÷a ®−îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: C ® = max (d 11 ; d 31 ) - d 21 C ng = max (d 22 ; d 32 ) - d 22 §é «van t¹i mét tiÕt diÖn chÝnh lμ hiÖu gi÷a 2 ®−êng kÝnh cña mét tiÕt diÖn ®ã ®o theo 2 chiÒu vu«ng gãc . 3. §o ®é hë (khe hë) gi÷a hai mÆt tiÕp xóc. §Ó ®o khe hë gi÷a trôc vμ b¹c trôc ta dïng ph−¬ng ph¸p kÐp ch×.§Çu tiªn ta th¸o n¾p gèi ®ì trªn, ®Æt lªn bÒ mÆt theo chiÒu ®−êng kÝnh mét sîi d©y ch×, sau ®ã ®Æt b¹c vμo vμ l¾p n¾p gèi ®ì, xiÕt bu l«ng ®Ó ®¹t ®é g¨ng theo thiÕt kÕ. Sau ®ã th¸o n¾p gèi ®ì, th¸o b¹c vμ lÊy sîi d©y ch× ra ®Ó ®o chiÒu dÇy cña sîi d©y ch× (b»ng panme). ChiÒu dμy cña sîi d©y ch× chÝnh lμ ®é hë gi÷a b¹c vμ trôc cÇn kiÓm tra. 4. KiÓm tra ®é cong cña trôc. §é cong cña trôc ®−îc kiÓm tra nhê ®ång hå so trªn m¸y tiÖn dμi. Ta ®−a ®o¹n trôc cÇn kiÓm tra lªn m¸y tiÖn dμi vμ ®Æt ®ång hå so trªn bμn dao, ®¸nh dÊu mét sè Biªn so¹n: NguyÔn Mai L©m 20