Đa dạng tảo Silíc phù du ở hạ lưu sông Tiền và sông Hậu

33(4): 35-41 T¹p chÝ Sinh häc 12-2011<br /> <br /> <br /> <br /> §A D¹NG T¶O SILÝC PHï DU<br /> ë H¹ L¦U S¤NG TIÒN Vµ S¤NG HËU<br /> <br /> Vâ HµNH, L£ KINH KHA<br /> <br /> Tr−êng §¹i häc Vinh<br /> <br /> S«ng TiÒn vµ s«ng HËu lµ 2 nh¸nh cña s«ng thuËt thÝ nghiÖm vµ øng dông khoa häc c«ng<br /> Mª K«ng ch¶y vµo l(nh thæ ViÖt Nam, ®æ ra nghÖ cña tØnh §ång Th¸p.<br /> biÓn §«ng qua 9 cöa, trong ®ã 6 cöa thuéc s«ng Xö lý mÉu t¶o silÝc b»ng c¸ch pha lo(ng víi<br /> TiÒn: cöa TiÓu, cöa §¹i, cöa Ba Lai, cöa Hµm n−íc cÊt ®Ó gi¶m ®é muèi, ®èt trªn bÕp ®iÖn 5-6<br /> Lu«ng, cöa Cæ Chiªn, cöa Cung HÇu, cßn 3 cöa giê, sau ®ã cè ®Þnh b»ng Baumse Canada.<br /> kh¸c lµ cöa s«ng HËu: cöa §Þnh An, cöa B¸t<br /> X¾c vµ cöa TrÇn §Ò [3]. HiÖn nay, chØ cßn l¹i 7 §Þnh danh c¸c loµi t¶o silic dùa theo c¸c tµi<br /> cöa v× cöa B¸t X¾c ®( bÞ bÞt kÝn do sù båi l¾ng tù liÖu ®( cã [1, 4, 7 ]. Xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a<br /> nhiªn cña phï sa, cöa Ba Lai còng gÇn nh− sù ph©n bè cña t¶o silÝc víi mét sè yÕu tè m«i<br /> kh«ng ho¹t ®éng do tØnh BÕn Tre ®( x©y ®Ëp tr−êng b»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a biÕn sè<br /> ch¾n ®Ó ng¨n n−íc mÆn, gi÷ n−íc ngät. (CCA - canonical correspondence analisis) [5].<br /> XÐt vÒ ®Æc ®iÓm tù nhiªn, h¹ l−u cña s«ng II. KÕT QU¶ NGHI£N CøU<br /> TiÒn vµ s«ng HËu thuéc 1 trong 9 vïng cã tÇm<br /> quan träng ®èi víi ®a d¹ng sinh häc ven biÓn 1. Thµnh phÇn loµi<br /> ViÖt Nam [2]. Cho ®Õn nay, viÖc nghiªn cøu t¶o<br /> nãi chung vµ t¶o silÝc nãi riªng ë ®©y cßn rÊt Ýt. KÕt qu¶ ph©n tÝch 54 mÉu ®Þnh tÝnh thu ®−îc<br /> Bµi b¸o nµy giíi thiÖu kÕt qu¶ ®iÒu tra vÒ t¶o trong 2 ®ît thu mÉu (thu n¨m 2009 vµ 2010) ë<br /> silÝc phï du trong 2 ®ît thu mÉu t¹i vïng h¹ l−u h¹ l−u s«ng TiÒn vµ s«ng HËu, ®( thèng kª ®−îc<br /> ë s«ng TiÒn vµ s«ng HËu trong n¨m 2009 vµ 119 loµi vµ d−íi loµi t¶o silÝc, chóng thuéc 44<br /> 2010. chi, 20 hä vµ 2 bé (b¶ng 1), trong ®ã bé<br /> Centrales chiÕm −u thÕ - víi 62 loµi vµ d−íi loµi<br /> I. PH¦¥NG PH¸P NGHI£N CøU (chiÕm 52,54%), bé Pennales gÆp 57 loµi (chiÕm<br /> 47,46%). Cã 2 hä gÆp nhiÒu loµi nhÊt -<br /> MÉu t¶o phï du ®−îc thu b»ng l−íi sè 75 Coscinodiscaceae vµ Naviculaceae (mçi hä<br /> vµo 2 ®ît: ®ît 1 tõ 19 - 23/10/2009 (mïa m−a), gÆp 22 loµi/d−íi loµi). C¸c chi ®ãng vai trß chñ<br /> ®ît 2 tõ 30/3 ®Õn 3/4/2010 (mïa kh«) t¹i h¹ l−u ®¹o gåm: Coscinodiscus (14 loµi vµ d−íi loµi),<br /> s«ng TiÒn (nh¸nh s«ng Hµm Lu«ng: x( An Chaetoceros (8), Rhizosolenia (6), Synedra (6),<br /> HiÖp, x( An Hßa T©y vµ cöa Hµm Lu«ng; nh¸nh Pleurosigma (6), Biddulphia(5), Gyrosigma (5)<br /> s«ng Mü Tho: x( B×nh Thíi, x( B×nh Th¾ng vµ vµ Navicula (5). Trong ®ît 1 (10/2009) do lóc<br /> cöa §¹i) vµ s«ng HËu (t¹i x( §¹i Ng(i, x( T©n nµy ®ang lµ mïa m−a nªn h¹ l−u c¸c s«ng bÞ<br /> H−ng vµ cöa TrÇn §Ò). ngät hãa (®é muèi trung b×nh 1,3-2,3‰) c¸c<br /> ë h¹ l−u mçi s«ng, mÉu thu trªn 3 mÆt c¾t, loµi gÆp thuéc c¸c chi Synedra, Navicula,<br /> mçi mÆt c¾t thu 3 ®iÓm: ven 2 bê vµ gi÷a dßng, Cymbella, Fragilaria, Melosira, Achnanthes vµ<br /> cè ®Þnh mÉu b»ng formol 4%. Kho¶ng c¸ch tõ Surirella chñ yÕu lµ nh÷ng loµi n−íc ngät ë<br /> mÆt c¾t I ®Õn mÆt c¾t III (gi¸p biÓn) cña mçi vïng trung, th−îng l−u dån vÒ. ë ®ît thu mÉu<br /> s«ng dµi kho¶ng 40 km. Cïng thêi ®iÓm, thu lÇn 2 (cuèi th¸ng 3, ®Çu th¸ng 4/2010 - mïa<br /> lu«n mÉu n−íc ®Ó ph©n tÝch mét sè chØ tiªu thñy kh«) do thñy triÒu lÊn s©u vµo ®Êt liÒn, ®é muèi<br /> lý, thñy hãa. C¸c yÕu tè nhiÖt ®é, pH, ®é mÆn, vïng h¹ l−u kh¸ cao (trung b×nh tõ 10-14,3‰)<br /> ®é trong ®o trùc tiÕp t¹i chç. C¸c chØ tiªu DO, (b¶ng 2), sè loµi gÆp Ýt h¬n so víi mïa m−a<br /> NH4+, PO43- ®−îc ph©n tÝch t¹i Trung t©m Kü vµ chñ yÕu lµ nh÷ng loµi cã nguån gèc tõ biÓn.<br /> <br /> 35<br />  Trong c¸c vïng h¹ l−u s«ng ®−îc nghiªn HËu kh¸c nhau kh«ng nhiÒu.<br /> cøu th× h¹ l−u s«ng TiÒn (s«ng Hµm Lu«ng) gÆp<br /> So s¸nh vïng h¹ l−u s«ng s«ng TiÒn vµ<br /> nhiÒu loµi nhÊt, thø ®Õn s«ng Mü Tho (cã Cöa<br /> s«ng HËu víi h¹ l−u s«ng C¶ (NghÖ An) [6],<br /> §¹i) vµ Ýt nhÊt lµ ë h¹ l−u s«ng HËu (cã cöa<br /> chóng t«i nhËn thÊy, tuy tæng sè loµi t¶o silÝc<br /> TrÇn §Ò). Gi÷a h¹ l−u s«ng HËu vµ h¹ l−u s«ng<br /> gi÷a chóng chªnh lÖch nhau kh«ng nhiÒu (t−¬ng<br /> TiÒn (s«ng Mü Tho) cã 54 loµi gÆp chung nªn<br /> øng 119/105) nh−ng cã sù kh¸c nhau ®¸ng kÓ<br /> hÖ sè th©n thuéc (K = 2c/a+b) cña chóng b»ng<br /> 0,63; cßn gi÷a s«ng Hµm Lu«ng vµ s«ng Mü trong cÊu tróc thµnh phÇn loµi. ë h¹ l−u s«ng<br /> Tho (®Òu thuéc h¹ l−u s«ng TiÒn) K = 0,76 (cã C¶, c¸c chi chñ ®¹o gåm Coscinodiscus,<br /> 70 loµi gÆp chung), ®iÒu nµy chøng tá cÊu tróc Melosia, Navicula, Cymbella, Surirella,<br /> thµnh phÇn loµi ë h¹ l−u cña s«ng TiÒn vµ s«ng Chaetoceros vµ Gyrosigma.<br /> <br /> B¶ng 1<br /> Danh s¸ch c¸c loµi/d−íi loµi t¶o silÝc ë h¹ l−u s«ng TiÒn vµ s«ng HËu<br /> H¹ l−u s«ng TiÒn<br /> H¹ l−u<br /> S S«ng S«ng<br /> Tªn khoa häc s«ng HËu<br /> TT Hµm Lu«ng Mü Tho<br /> §1 §2 §1 §2 §1 §2<br /> Bé CENTRALES<br /> Hä Melosiraceae<br /> Melosira italica (Ehr.) Kuetz. subsp.<br /> 1 + + + + ++ +<br /> subaretica O. Mull<br /> 2 Melosira granulata (Ehr.) Ralfs + + +<br /> Melosira granulata (Ehr.) Kuetz.<br /> 3 ++ + +++ ++ + ++<br /> var.angustissima (O. Mull.) Hust.<br /> 4 Melosira ambigua (Grun.) O. Mull. + + + +<br /> Hä Coscinodiscaceae<br /> 5 Cyclotella baicalensis forma ornata Skv. + + + + ++ ++<br /> 6 Cyclotella striata (Kuetz.) Grun. + + + +<br /> 7 Cyclotella comta (Ehr.) Kuetzing + + + + ++<br /> Cyclotella kuetzingiana Thw. var.<br /> 8 + + ++ ++ +<br /> schumannii Grun.<br /> 9 Stephanodiscus hantzschii Grun. + +<br /> 10 Coscinodiscus curvatulus Grun. + ++ ++ + +<br /> 11 Coscinodiscus oculus - iridis Ehrenberg ++ + ++ ++<br /> Coscinodiscus jonesiannus var. commutata<br /> 12 + + +<br /> (Grun.) Hustedt<br /> 13 Coscinodiscus lineatus Ehrenberg + +<br /> Coscinodiscus gigas var. praetexta<br /> 14 + ++ + ++<br /> (Janisch) Hust.<br /> 15 Coscinodiscus gigas Ehrenberg + + ++<br /> 16 Coscinodiscus excentricus Ehrenberg + + +<br /> 17 Coscinodiscus rothii (Ehrenberg) Grun. ++ +<br /> 18 Coscinodiscus nodulifer A. Schmidt +<br /> 19 Coscinodiscus marginatus Ehrenberg + +<br /> 20 Coscinodiscus radiatus Ehrenberg + + +<br /> 21 Coscinodiscus subtilis Ehrenberg +<br /> 22 Coscinodiscus bipartitus Rattray + ++ ++ + +<br /> <br /> <br /> 36<br /> 23 Coscinodiscus centralis Ehrenberg + + +<br /> 24 Asterolampra grevillei Wallich + + + +<br /> 25 Asterolampra vanheurckii J. Brun. ++ ++ ++<br /> 26 Gossleriella tropica Schutt + + + + ++<br /> Hä Thalassiosiraceae<br /> 27 Thalassiosira allenii Takano + + + + ++<br /> Hä Skeletonemaceae<br /> 28 Skeletonema costatum (Grev.) Cleve + ++ ++ + +<br /> Hä Leptocylindraceae<br /> 29 Guinardia flaccida (Castracane) Peragallo + + + ++ +<br /> Hä Corethronaceae<br /> 30 Corethron hystrix Hensen ++ + ++ +<br /> 31 Corethron pelagicum Grun. ++ + ++ + +<br /> Hä Bacteriastraceae<br /> 32 Bacteriastrum hyalinum Lauder + + +<br /> 33 Bacteriastrum delicatulum Cleve +<br /> Hä Rhizosoleniaceae<br /> 34 Rhizosolenia calcaravis M. Schultze + + + + ++ ++<br /> 35 Rhizosolenia stolterfothii Peragallo +<br /> 36 Rhizosolenia cylindrus Cleve + + ++<br /> 37 Rhizosolenia setigera Brightwell + +<br /> 38 Rhizosolenia imbricata Brightwell ++ + ++ + +<br /> Rhizosolenia imbricata var. shrubsolei<br /> 39 ++ + + + +<br /> (Cleve) Schroder<br /> Hä Chaetoceraceae<br /> 40 Chaetoceros curvisetus Cleve + +<br /> 41 Chaetoceros abnormis Pr. Laur. + ++<br /> 42 Chaetoceros decipiens Cleve + + +<br /> 43 Chaetoceros laciniosus Schutt +<br /> 44 Chaetoceros compressus Lauder + + + +<br /> 45 Chaetoceros lorenzianus Grun. + + +<br /> 46 Chaetoceros affinis Lauder ++ + + +<br /> 47 Chaetoceros muelleri Lemm. + + + +<br /> Hä Biddulphiaceae<br /> 48 Biddulphia alternans (Bailey) Van Henrek + +<br /> 49 Biddulphia regia (Schultze) Ostenfeld + +<br /> 50 Biddulphia reticulum Ehrenberg +<br /> 51 Biddulphia dubia (Brightwell) Cleve +<br /> 52 Biddulphia mobiliensis Bailey + +<br /> 53 Attheya zachariassi Brun. + +<br /> 54 Triceratium favus Ehrenberg + +<br /> 55 Bellerochea malleus (Brightwell) Van Heurck + +<br /> 56 Hemiaulus hauckii Grun. + +<br /> 57 Hemiaulus membranaceus Cleve +<br /> 58 Hemiaulus sinensis Greville + ++<br /> 59 Ditylum sol Grun. ++ + + +<br /> 60 Ditylum brightwellii (Nest) Grun. + + + +<br /> <br /> <br /> 37<br />  Hä Eucampiaceae<br /> 61 Eucampia zoodiacus Ehrenberg + +<br /> Hä Hemidiscaeae<br /> 62 Hemidiscus hardmanianus (Grev.) Mann ++ +<br /> Bé PENNALES<br /> Hä Fragilariaceae<br /> 63 Fragilaria striatula Lyngbye + +<br /> 64 Fragilaria crotonensis Kitt. ++ ++<br /> 65 Fragilaria bicapitata A. Mayer + +<br /> 66 Fragilaria capucina Desm. + + +<br /> 67 Asterionella japonica Cleve + + + + +<br /> 68 Synedra ulna var. aequalis (Kuetz.) Hust. + + +<br /> Synedra tabulata var. fasciculata (Kuetz.)<br /> 69 + +<br /> Grun.<br /> 70 Synedra tabulata (Ag.) Kuetz. + ++<br /> 71 Synedra unla var. amphirhynchus (Ehr.) Grun. ++ +<br /> 72 Synedra amphicahala var. austrica Grun. + +<br /> 73 Synedra gaillonii (Bory) Ehrenberg + +<br /> 74 Thalassionema nitzschioides Grun. + +<br /> Thalassiothrix frauenfeldii (Grun.) Cleve et<br /> 75 + + + +<br /> Grun.<br /> 76 Raphoneis surirella (Ehr.) Grun. + ++<br /> Hä Tabellariaceae<br /> 77 Grammatophora marina (Lyngbrye) Kuetz. ++ + + +<br /> Hä Achnanthaceae<br /> 78 Achnanthes lanceolata (Breb.) Grun. ++ +<br /> 79 Achnanthes koshovii Jasnitsky + +<br /> 80 Achnanthes triodis (W. Sm.) Grun. + + + ++<br /> 81 Achnanthes microcephala (Kuetz.) Grun. + +<br /> 82 Cocconeis scutellum Ehr. ++ +++ + + +<br /> 83 Cocconeis disculus (Schum.) Cl. + +<br /> Hä Cymbellaceae<br /> 84 Cymbella tumida (Berb.) V. H. + +<br /> 85 Cymbella skvortzowii Skabitsch. + +<br /> 86 Cymbella stuxbergii Cl. + ++<br /> Hä Eunotiaceae<br /> 87 Eunotia praerupta var. inflata Grun. + + + +<br /> Hä Naviculaceae<br /> 88 Navicula scutel - loides W. Sm. + +<br /> 89 Navicula viridula Kuetz. +<br /> 90 Navicula inflata Donk. + + +<br /> 91 Navicula gastrum var. limnetica Skv. +<br /> 92 Navicula gastrum Ehr. ++ + +<br /> 93 Diploneis smithii(Breb.) Cleve +<br /> 94 Pinnularia gibba forma subundulata A. Mayer + ++ +<br /> 95 Caloneis formosa (Greg.) Cl. + +<br /> 96 Gyrosigma distortum var. parkeri Harr. + +<br /> <br /> <br /> 38<br />  97 Gyrosigma macrum(W. Sm.) Cl. + +<br /> 98 Gyrosigma spenceri (W.Quekett) Cleve + +++ ++ +<br /> 99 Gyrosigma strigile W. Smith + + +<br /> 100 Gyrosigma balticum(Ehrenberg) Cleve ++ ++<br /> 101 Pleurosigma pelagicum Perag. + ++ +<br /> 102 Pleurosigma naviculaceum Breb. + +<br /> 103 Pleurosigma fasciola Ehrenberg + ++ + ++<br /> 104 Pleurosigma angulatum W. Smith + +<br /> 105 Pleurosigma elongatum W. Sm. + + + +<br /> 106 Pleurosigma delicatulum W. Sm. ++ + + +<br /> 107 Amphiprora paludosa W. Sm. + ++ +<br /> 108 Amphiprora alata Kuetzing + + ++ +<br /> 109 Amphora proteus Greg. + ++ ++ + +<br /> Hä Nitzschiaceae<br /> 110 Nitzschia lorenziana var. subtilis Grun. + ++ ++ +<br /> 111 Nitzschia sigma (Kuetzing) W. Smith + ++<br /> 112 Nitzschia commutata Grun. ++ + + +<br /> 113 Nitzschia hungarica Grun. +<br /> Hä Surirellaceae<br /> 114 Surirella ovata var. salina (W. Sm.) Hust. + + +<br /> 115 Surirella robusta var. splendida Ehr. ++ ++ ++ +<br /> 116 Surirella ovalis Brebisson + + ++<br /> 117 Surirella capronii Breb. + +<br /> 118 Campylodiscus aralensis I. Kiss. ++ + + ++<br /> 119 Cymatopleura solea var. vulgaris Meist. + ++ ++ ++ ++<br /> Sè loµi gÆp mçi ®ît/h¹ l−u s«ng: 68 41 78 53 66 50<br /> Sè loµi gÆp trong c¶ 2 ®ît (M.k, M.m): 82 95 87<br /> Ghi chó: (+). sù cã mÆt cña loµi; (§1). ®ît 1 - øng víi mïa m−a; (§2). ®ît 2 - øng víi mïa kh«.<br /> <br /> 2. Mèi quan hÖ gi÷a mét sè yÕu tè m«i tr−êng víi sù ph©n bè cña t¶o silÝc<br /> KÕt qu¶ ph©n tÝch mét sè chØ tiªu thñy lý, thñy hãa t¹i ®Þa bµn nghiªn cøu ®−îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.<br /> <br /> B¶ng 2<br /> Mét sè chØ tiªu thñy lý, thñy ho¸ ë h¹ l−u s«ng TiÒn vµ s«ng HËu (gi¸ trÞ trung b×nh)<br /> H¹ l−u s«ng TiÒn<br /> H¹ l−u s«ng HËu<br /> ChØ tiªu S«ng Hµm Lu«ng Sèng Mü Tho<br /> (cöa TrÇn §Ò)<br /> (cöa Hµm Lu«ng) (cöa §¹i)<br /> §ît 1 §ît 2 §ît 1 §ît 2 §ît 1 §ît 2<br /> o<br /> t kh«ng khÝ 29,7 31,2 27,8 31,7 28,5 31,8<br /> to n−íc 28,3 29,7 27,2 30,5 27,7 31,2<br /> §é trong (cm) 11,7 37,8 21,0 52,6 19,7 55,4<br /> pH 7,5 7,6 8,1 8,1 8,1 8,1<br /> §é muèi (‰) 1,3 14,3 1,3 12,0 2,3 10,0<br /> DO (mg/l) 3,50 6,90 3,01 6,59 2,70 6,78<br /> NH4+ (mg/l) 0,15 0,00 0,15 0,01 0,41 0,01<br /> PO43- (mg/l) 0,17 0,20 0,15 0,12 0,25 0,06<br /> <br /> <br /> 39<br />  B»ng ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch ®a biÕn sè ph©n bè cña c¸c loµi t¶o silÝc, nh−ng vµo mïa<br /> (CCA), chóng t«i ®( x¸c lËp ®−îc biÓu ®å ®Þnh vÞ kh« (Hµm Lu«ng 2) th× yÕu tè pH l¹i cã tÇm quan<br /> trùc tiÕp c¸c yÕu tè m«i tr−êng biÓu thÞ mèi quan träng h¬n c¶. Trong c¶ 2 mïa, c¸c yÕu tè PO43- vµ<br /> hÖ gi÷a sù ph©n bè thµnh phÇn loµi t¶o silÝc víi NH4+ cã quan hÖ d−¬ng tÝnh, nh−ng mèi quan hÖ<br /> c¸c chØ tiªu thñy lý, thñy hãa ë ®Þa bµn nghiªn víi t¶o silÝc kh«ng chÆt chÏ. Còng t−¬ng tù, ë h¹<br /> cøu (h×nh 1). H×nh 1 cho thÊy, trong mïa m−a l−u s«ng HËu, c¸c vÐc t¬ yÕu tè m«i tr−êng trªn<br /> (®ît 1) ë h¹ l−u s«ng TiÒn (Hµm Lu«ng 1), ®é dµi mÆt ph¼ng ®Þnh vÞ c¶ vÒ mïa m−a lÉn mïa kh«<br /> vµ sù bè trÝ cña c¸c vÐct¬ biÓu thÞ ®é trong, nhiÖt ®Òu n»m c¸ch xa ®iÓm kh¶o s¸t (biÓu thÞ qua cöa<br /> ®é n−íc, ®é mÆn (S‰) vµ DO gia t¨ng cïng TrÇn §Ò 1, TrÇn §Ò 2), ®iÒu nµy chøng tá mèi<br /> chiÒu vµ xÕp gÇn nhau, chøng tá c¸c yÕu tè nµy quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè m«i tr−êng t¹i ®©y víi sù<br /> quan träng vµ cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi sù ph©n bè cña t¶o silÝc láng lÎo.<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> H×nh 1. BiÓu ®å thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè m«i tr−êng vµ sù ph©n bè cña t¶o silic<br /> ë h¹ l−u s«ng TiÒn vµ s«ng HËu trong mïa m−a vµ mïa kh« (theo ph−¬ng ph¸p CCA)<br /> Ghi chó: ■. vÞ trÝ thu mÉu; •. cã mÆt cña loµi; 1. mïa m−a; 2. mïa kh«; HL1. Hµm Lu«ng 1; HL2.<br /> Hµm Lu«ng 2; C§1. cöa §¹i 1; C§2. cöa §¹i 2; T§1. TrÇn §Ò 1; T§2. TrÇn §Ò 2; §T. ®é trong;<br /> DO. «xy hoµ tan; toKK. nhiÖt ®é kh«ng khÝ).<br /> <br /> III. KÕT LUËN loµi h¬n so víi mïa kh«. HÖ sè t−¬ng ®ång (hÖ<br /> sè Sorensen) gi÷a h¹ l−u cña s«ng HËu vµ s«ng<br /> §( thèng kª ®−îc 119 loµi vµ d−íi loµi t¶o TiÒn kh¸ cao (0,63), gi÷a 2 nh¸nh cña s«ng TiÒn<br /> silÝc phï du ë h¹ l−u s«ng TiÒn vµ s«ng HËu, b»ng 0,76, chøng tá cÊu tróc thµnh phÇn loµi ë<br /> chóng thuéc 44 chi, 20 hä vµ 2 bé, trong ®ã bé ®Þa bµn nghiªn cøu kh¸c nhau kh«ng nhiÒu.<br /> t¶o silic trung t©m (Centrales) chiÕm −u thÕ (62 Mèi quan hÖ gi÷a c¸c yÕu tè m«i tr−êng víi<br /> loµi/d−íi loµi). sù ph©n bè cña t¶o silic cã sù biÓu hiÖn kh¸c<br /> Hai hä gÆp nhiÒu loµi nhÊt lµ nhau: vµo mïa m−a, ë h¹ l−u s«ng TiÒn (Hµm<br /> Coscinodiscaceae vµ Naviculaceae. C¸c chi Lu«ng 1) c¸c yÕu tè nh− ®é trong, nhiÖt ®é<br /> ®ãng vai trß chñ ®¹o gåm: Coscinodiscus (14 n−íc, ®é mÆn (S‰) vµ DO cã tÇm quan träng<br /> loµi vµ d−íi loµi), Chaetoceros (8), Rhizosolenia nhÊt, trong khi ®ã còng t¹i ®©y, vµo mïa kh« ®é<br /> (6), Synedra (6), Pleurosigma (6), Biddulphia pH l¹i cã ý nghÜa h¬n c¶ (Hµm Lu«ng 2). Trong<br /> (5), Gyrosigma (5) vµ Navicula (5). c¶ mïa kh« vµ mïa m−a, gi¸ trÞ PO43- vµ NH4+<br /> cã quan hÖ d−¬ng tÝnh víi t¶o silÝc, nh−ng biÓu<br /> Trong 2 mïa th× trong mïa m−a gÆp nhiÒu hiÖn kh«ng chÆt chÏ.<br /> <br /> <br /> 40<br />  TµI LIÖU THAM KH¶O 5. Cajo J. F. ter Break and Petr Smilauer,<br /> 1998: Canoco Reference Manual and User#s<br /> 1. Tr−¬ng Ngäc An, 1993: Ph©n lo¹i t¶o silic Guide to Canoco for Windows. Centre for<br /> phï du biÓn ViÖt Nam. Nxb. Khoa häc vµ Biometry Wageningen, 351p.<br /> Kü thuËt, Hµ Néi.<br /> 2. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i tr−êng, 6. Vo Hanh, Le Thi Thuy Ha, Duong Duc<br /> 2001: ChiÕn l−îc n©ng cao nhËn thøc ®a Tien, 2002: Results of survey on Diatoms in<br /> d¹ng sinh häc cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2001- Ca River system (Nghe An - Ha Tinh<br /> 2010, Hµ Néi. provinces): 162-170. Proceedings of the<br /> Symposium on Environmental Protection<br /> 3. TrÇn TuÊt, TrÇn Thanh Xu©n, NguyÔn and Sustainable Exploitation of Natural<br /> §øc NhËt, 1987: §Þa lý thñy v¨n s«ng ngßi Resources. The Publish House of<br /> ViÖt Nam. Nxb. Khoa häc vµ Kü thuËt, Hµ Agriculture, Hanoi.<br /> Néi.<br /> 7. Zabelina M. M. vµ nnk., 1951: T¶o silic.<br /> 4. Allen W. E., Cupp E. E., 1933: Plankton Ph©n lo¹i t¶o n−íc ngät USSR. Nxb. Khoa<br /> Diatoms of the Java sea. Ann. Jard. Bot. häc Matsc¬va (tiÕng Nga).<br /> Buitenz., XLIV:101-238.<br /> <br /> <br /> DIVERSITY OF DIATOMS IN THE LOWER TIEN AND HAU RIVERS<br /> <br /> <br /> VO HANH, LE KINH KHA<br /> <br /> <br /> <br /> SUMMARY<br /> <br /> <br /> Analyzing of 54 samples collected in October 2009 and March - April 2010, we found 119 taxa plankton<br /> diatoms, belonging to 44 genera, 20 families, 2 orders of Bacillariophyta, of those centrales diatoms are<br /> dominant. There are two more diverse families Coscinodiscaceae and Naviculaceae. In the lower Tien and<br /> Hau rivers the numerous genera (with more species/subspecies) are: Coscinodiscus (14 species), Chaetoceros<br /> (8), Rhizosolenia (6), Synedra (6), Pleurosigma (6), Biddulphia (5), Gyrosigma (5) and Navicula (5).<br /> Sorensen index is rather high (0.63 - 0.76), that indicated there is no significant difference in structure of<br /> plancton diatoms observed within the lower Tien and Hau rivers.<br /> Comparing the diversity of diatoms recorded within lower Tien and Hau rivers and the lower Ca river<br /> (Nghe An province) show that their total species has no so big difference, i.e. 119 vs 105, but there is a<br /> difference in the structure of species. In the lower Ca river the genera Coscinodiscus, Melosia, Navicula,<br /> Cymbella, Surirella, Chaetoceros and Gyrosigma are dominant.<br /> Using the method of canonical correspondence analysis (CCA) for considering the role of ecological<br /> factors on diatoms distribution shows that: in rainy season, the more important factors are transparence, water<br /> temperature, salinity (S‰) and DO (Ham Luong 1), while in dry season (at the same station) pH is more<br /> important (Ham Luong 2). In both seasons, the value of PO43-and NH4+ are important but not clearly<br /> demonstrated.<br /> Ngµy nhËn bµi: 12-10-2010<br /> <br /> <br /> <br /> <br /> 41<br />