Đặc điểm lỗ rách động mạch cảnh xoang hang sau chấn thương trên chụp mạch máu xóa nền và phương pháp chọn lựa vật liệu gây tắc

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> ĐẶC ĐIỂM LỖ RÁCH ĐỘNG MẠCH CẢNH XOANG HANG<br /> SAU CHẤN THƯƠNG TRÊN CHỤP MẠCH MÁU XÓA NỀN<br /> VÀ PHƯƠNG PHÁP CHỌN LỰA VẬT LIỆU GÂY TẮC<br /> Trần Chí Cường*, Trần Triệu Quốc Cường*, Trần Quốc Tuấn**, Võ Tấn Sơn**<br /> <br /> TÓM TẮT<br /> Mục tiêu: Phân tích đặc điểm lỗ rách động mạch cảnh xoang hang sau chấn thương trên hình chụp mạch<br /> máu xóa nền DSA, dựa trên đặc điểm từng loại để lựa chọn vật liệu gây tắc phù hợp là bóng hoặc Coils.<br /> Đối tượng phương pháp nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu là những bệnh nhân được chẩn đoán rò động<br /> mạch cảnh xoang hang type A sau chấn thương tại Bệnh viện Đại Học Y Dược TP.HCM trong thời gian từ<br /> 2005 đến tháng 04-2011. Đây là nghiên cứu tiền cứu loạt ca, lấy mẫu liên tiếp trong thời gian nghiên cứu. Số<br /> liệu được xử lý bằng phần mềm Stata 10.0.<br /> Kết quả nghiên cứu: Có 172 bệnh nhân rò động mạch cảnh xoang hang sau chấn thương được đưa vào<br /> nghiên cứu. Lỗ rách động mạch cảnh sau chấn thương được phân thành 3 nhóm dựa vào hình ảnh DSA: nhóm<br /> lỗ rách nhỏ, nhóm lỗ rách trung bình và nhóm lỗ rách lớn tùy theo ảnh hưởng lên huyết động của lỗ rò. Với tiêu<br /> chuẩn phân loại này trong mẫu nghiên cứu có 52% lỗ rách lớn, 35% lỗ rách trung bình, 13% lỗ rách nhỏ.Can<br /> thiệp nội mạch được thực hiện sau khi lỗ rách được phân loại. Với lỗ rách lớn và trung bình vật liệu gây tắc được<br /> chọn là bóng. Với lỗ rách nhỏ nếu chọn bóng thường thất bại do bóng không qua được lỗ rách và trong trường<br /> hợp này coils được chọn ưa tiên. Tỉ lệ đặt bóng trong nghiên cứu này là 80%, đặt coils 12%, phối hợp vừa bóng<br /> vừa coils là 8%. Với cách chọn lựa như trên kết quả điều trị bít được lỗ rách là 98%, chưa bít được lỗ rách do<br /> không đưa được ống thông đến lỗ rách là 2%. Tỉ lệ tử vong liên quan thủ thuật trong nghiên cứu này là 0,6%.<br /> Kết luận: Rò động mạch cảnh xoang hang sau chấn thương trong nghiên cứu này đa số có lỗ rách lớn và<br /> trung bình, lỗ rách nhỏ chiếm khoảng 13%. Với lỗ rách lớn và trung bình bóng là vật liệu gây tắc thường được<br /> lựa sử dụng, với lỗ rách nhỏ coils là chọn lựa hàng đầu. Với cách chọn này khả năng kiểm soát được lỗ rách là khá<br /> cao và tỉ lệ tai biến thấp.<br /> Từ khóa: Rò động mạch cảnh xoang hang, rò động tĩnh mạch màng cúng, chụp mạch máu xóa nền.<br /> <br /> ABSTRACT<br /> CHARACTERISTICS OF THE FISTULA AND EMBOLIC MATERIAL SELECTION FOR TREATMENT<br /> OF TRAUMATIC CAROTID CAVERNOUS FISTULA<br /> Tran Chi Cuong, Tran Trieu Quoc Cuong, Tran Quoc Tuan, Vo Tan Son<br /> * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 1 - 2012: 266 - 270<br /> Objectives: To analyze characteristics of the carotid orifice on cerebral DSA and embolic material selection<br /> between detachable balloon and detachable coil for treatment of traumatic carotid cavernous fistula.<br /> Methods: This is a prospective case series analysis study. Traumatic carotid cavernous fistula patients<br /> admitted to University Medical Center of HCM city from 2005 to April 2011 have enrolled consecutively. Data<br /> base was analyzed using Stata 10.0 software.<br /> Results: There are 172 cases traumatic carotid cavernous fistula had enrolled during study period time. The<br /> *Khoa Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM.<br /> **Bộ môn Ngoại Thần Kinh Đại học Y Dược TPHCM.<br /> Tác giả liên lạc: BS CKI Trần Chí Cường. ĐT: 0918408436.<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Email: drcuongdhyd@yahoo.com.<br /> <br /> 267<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> carotid fistula is classified to three types by cerebral digital subtraction angiogram: small size fistula, medium size<br /> fistula and large size fistula depending on how does the hemodynamic change. By this classification there is 52%<br /> large size fistula, 35% medium size fistula, 13% small size fistula. Endovascular procedure was performed after<br /> the fistula had classified. With the medium and large size fistula detachable balloon was indicated while the small<br /> fistula detachable coil was chose. In this study detachable balloon was used in 80%, detachable coil in 12%,<br /> combine detachable balloon and detachable coils in 8%. By this classification and embolic material selection, the<br /> fistula was occluded in 98% and super selective the fistula was failure in 2%. The procedure related mortality rate<br /> is 0.6%.<br /> Conclusions: Direct traumatic carotid cavernous fistula in this study is mainly medium and large size<br /> fistula, small size fistula is 13%. With the medium and large size fistula detachable balloon should be chose while<br /> small fistula detachable coil is the first choice because of its safety and efficacy.<br /> Keywords: Carotid-cavernous fistula, dural fistula, digital subtraction angiography.<br /> *Khoa Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM. **Bộ môn Ngoại Thần Kinh Đại học Y Dược<br /> TPHCM. Liên hệ: BS CKI Trần Chí Cường. ĐT: 0918408436. Email: drcuongdhyd@yahoo.com.<br /> chấn thương và đánh giá kết quả điều trị từ việc<br /> ĐẶT VẤN ĐỀ<br /> chọn lựa bóng hoặc coil dựa vào đặc điểm lỗ<br /> Rò động mạch cảnh xoang hang sau chấn<br /> rách.<br /> thương ở nước ta là khá thường gặp. Ngày nay<br /> Mục tiêu nghiên cứu<br /> các phương pháp điều trị rò động mạch cảnh<br /> Phân tích đặc điểm lỗ rách động mạch cảnh<br /> xoang hang sau chấn thương đều được thực<br /> sau chấn thương trên hình chụp mạch máu xóa<br /> hiện bằng đường can thiệp nội mạch vì có hiệu<br /> nền DSA.<br /> quả và độ an toàn cao. Có 2 loại vật liệu gây tắc<br /> chính dùng để điều trị bít lỗ rách là bóng và<br /> coils. Việc lựa chọn vật liệu gây tắc là rất quan<br /> trọng vì không chỉ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến<br /> kết quả điều trị là có bít được lỗ rách hay không<br /> mà còn liên quan đến nguy cơ tai biến biến<br /> chứng sau thủ thuật. Một kết quả điều trị tối ưu<br /> cho bệnh nhân khi chúng ta bít được hoàn toàn<br /> lỗ rò của động mạch cảnh, phục hồi được tuần<br /> hoàn động mạch cảnh cấp máu cho não và đồng<br /> thời với một lượng vật liệu tiêu hao ít nhất. Có<br /> nhiều trường hợp lỗ rách phức tạp để đạt được<br /> kết quả khỏi bệnh chúng ta buộc phải tắc động<br /> mạch cảnh đoạn bị rò trong xoang hang khi điều<br /> kiện là tuần hoàn bàng hệ của bệnh nhân cho<br /> phép. Cũng có những trường hợp lỗ rách động<br /> mạch cảnh quá nhỏ việc sử dụng bóng lại không<br /> thành công vì bóng không chui qua được lỗ rách<br /> việc cố gắng kéo bóng lên xuống nhiều lần<br /> trong đoạn mạch máu bị rách có thể gây biến<br /> chứng trôi bóng. Với nghiên cứu này chúng tôi<br /> sẽ phân tích đặc điểm của lỗ rách động mạch<br /> cảnh trong rò động mạch cảnh xoang hang sau<br /> <br /> 268<br /> <br /> Đánh giá kết quả điều trị can thiệp nội<br /> mạch rò động mạch cảnh xoang hang sau<br /> chấn thương.<br /> <br /> ĐỐI TƯỢNG - PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU<br /> Đối tượng nghiên cứu<br /> Những bệnh nhân được chẩn đoán rò động<br /> mạch cảnh xoang hang type A sau chấn thương<br /> tại Bệnh viện Đại Học Y Dược TP.HCM trong<br /> thời gian từ 2005 đến tháng 04-2011.<br /> <br /> Phương pháp nghiên cứu<br /> Đây là nghiên cứu tiền cứu loạt ca, lấy mẫu<br /> liên tiếp trong thời gian nghiên cứu. Số liệu<br /> được xử lý bằng phần mềm Stata 10.0.<br /> Các bệnh nhân được chẩn đoán rò động<br /> mạch cảnh xoang hang sau chấn thương sẽ được<br /> chụp mạch máu não xóa nền DSA và lỗ rách<br /> được phân loại dựa vào tình trạng huyết động<br /> trên chụp DSA, bởi vì chúng ta thường không<br /> thể đo đạc được chính xác kích thước lỗ rách vì<br /> tốc độ dòng chảy trực tiếp từ động mạch cảnh<br /> qua xoang hang trong trường hợp rò động mạch<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> cảnh xoang hang là rất cao và gần như là một<br /> dòng chảy liên tục. Chúng ta chỉ thấy rõ và đo<br /> được kích thước lỗ rách trong trường hợp lỗ<br /> rách rất nhỏ. Sau đây là các tiêu chí phân loại lỗ<br /> rách để chọn vật liệu gây tắc là bóng hoặc Coil<br /> trên hình DSA, tốc độ ghi hình của máy DSA<br /> phải từ 7.5 frame trên giây (tốc độ chụp chậm<br /> hơn sẽ không thấy được thì sớm, tốc độ chụp<br /> nhanh hơn bệnh nhân sẽ chịu tia nhiều):<br /> <br /> Lỗ rách nhỏ<br /> Về mặt huyết động, lỗ rách nhỏ không gây<br /> rối loạn huyết động. Trên hình DSA chúng ta<br /> vẫn thấy được động mạch não trước não giữa<br /> được đổ đầy như bình thường. Vì lỗ rách nhỏ<br /> nên lưu lượng dòng chảy vào xoang hang<br /> không nhiều nên động mạch cảnh vẫn còn chức<br /> năng cấp máu cho não.<br /> <br /> Hình 1: Hình chụp DSA rò động mạch cảnh xoang<br /> hang lỗ rách nhỏ Huyết động hầu như không thay<br /> đổi,vẫn thấy các động mạch não trước não giữa như<br /> bình thường<br /> <br /> Lỗ rách vừa<br /> Về mặt huyết động, lỗ rách vừa gây rối loạn<br /> huyết động mức độ vừa phải. Trên hình DSA<br /> chúng ta thấy giảm đổ đầy động mạch não<br /> trước não giữa, hay chỉ còn thấy một trong 2<br /> động mạch não trước hoặc não giữa.<br /> Lỗ rách lớn<br /> Về mặt huyết động, lỗ rách lớn gây rối loạn<br /> huyết động mức độ nặng. Trên hình DSA chúng<br /> ta thấy không còn đổ đầy động mạch não trước<br /> não giữa. Hình động mạch cảnh trong bị cắt cụt<br /> hoàn toàn trong đoạn xoang hang, tất cả dòng<br /> máu thoát qua lỗ rách vào xoang hang, động<br /> mạch cảnh trong lúc này không còn cấp máu<br /> cho não. Trong trường hợp này vai trò tuần<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> hoàn bàng hệ thông trước thông sau qua đa giác<br /> Willis là vô cùng quan trọng.<br /> <br /> Hình 2: Hình chụp DSA rò động mạch cảnh xoang<br /> hang lỗ rách vừa. Hình chụp DSA động mạch cảnh<br /> trong (T) bệnh nhân rò động mạch cảnh xoang hang<br /> (T) cho thấy giảm đổ đầy động mạch não, chỉ còn thấy<br /> động mạch não giữa (T).<br /> <br /> Hình 3: Hình chụp DSA rò động mạch cảnh xoang<br /> hang lỗ rách lớn. Hình chụp DSA động mạch cảnh<br /> trong (P) bệnh nhân rò động mạch cảnh xoang hang<br /> (P) cho thấy động mạch cảnh không còn cấp máu cho<br /> não, lưu lượng máu từ động mạch cảnh đổ hết về<br /> xoang hang.<br /> <br /> Cách chọn lựa vật liệu gây tắc<br /> Về phương pháp can thiệp nội mạch, có hai<br /> vật liệu gây tắc là bóng và Coil (những vòng<br /> xoắn nhỏ bằng Platinum). Bóng gây tắc được<br /> làm bằng latex kích thước khi chưa bơm căng<br /> khoảng 1-2mm, khi bơm căng có kích thước từ<br /> 0,5cm đến 1,5cm tùy theo thể tích cản quang<br /> bơm vào. Coil gây tắc là một sợi kim loại có thể<br /> cuộn lại như hình lò xo đường kính của sợi từ<br /> 0,01-0,018 inch và có chiều dài từ 2cm đến<br /> 30cm.Như vậy so về kích thước thì sợi coil nhỏ<br /> hơn bóng rất nhiều. Với lỗ rách lớn và trung<br /> bình bóng được chọn ưu tiên vì khả năng kiểm<br /> soát lỗ rách tốt hơn, đồng thời tiết kiệm chi phí.<br /> Trong trường hợp lỗ rách nhỏ việc sử dụng<br /> <br /> 269<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> <br /> bóng sẽ rất nguy hiểm vì bóng thường không<br /> chui qua được lỗ rách việc cố gắng kéo bóng lên<br /> xuống nhiều lần trong đoạn mạch máu bị rách<br /> có thể gây biến chứng trôi bóng. Trong trường<br /> hợp này, việc lựa chọn đúng vật liệu gây tắc là<br /> Coils ngay từ đầu sẽ dễ dàng hơn.<br /> <br /> Kết quả sau điều trị trên chụp DSA<br /> Kết quả trên DSA sau điều trị<br /> Kết quả<br /> Số ca<br /> Bít được lỗ rách hoàn toàn<br /> 161<br /> Bít được lỗ rách không hoàn toàn<br /> 8<br /> Chưa bít được lỗ rách<br /> 3<br /> Tổng số<br /> 172<br /> <br /> Tỉ lệ<br /> 93,6<br /> 4,7<br /> 1,7<br /> 100<br /> <br /> Tình trạng động mạch cảnh sau can thiệp<br /> Trong số 172 bệnh nhân có 11 trường hợp đã<br /> được điều trị trước đây bằng phẫu thuật cột<br /> động mạch cảnh<br /> <br /> Hình 4: Các vật liệu chủ yếu sử dụng trong điều trị<br /> rò động mạch cảnh xoang hang.<br /> <br /> KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU<br /> Trong thời gian từ tháng 01-2005 đến tháng<br /> 04-2011 có 172 bệnh nhân rò động mạch cảnh<br /> xoang hang sau chấn thương được đưa vào<br /> nghiên cứu. Tuổi nhỏ nhất là 14 tuổi, tuổi lớn<br /> nhất là 73 tuổi, tuổi trung bình 33 tuổi. Nam giới<br /> chiếm 85,5%. Nguyên nhân do TNGT chiếm<br /> 92% các trường hợp. Thời gian từ lúc chấn<br /> thương đến lúc nhập viện điều trị rò động mạch<br /> cảnh xoang hang trung bình là 12 tuần.<br /> <br /> Phân loại lỗ rách<br /> Lỗ rách động mạch cảnh được xếp thành 3<br /> nhóm theo bảng như sau:<br /> Phân loại lỗ rách<br /> Lỗ rách<br /> Số ca<br /> Rách lớn<br /> 89<br /> Rách trung bình<br /> 61<br /> Rách nhỏ<br /> 22<br /> Tổng số<br /> 172<br /> <br /> 270<br /> <br /> Tai biến biến chứng sau thủ thuật<br /> Đa số các tai biến biến chứng sau thủ thuật<br /> là nhẹ và tự khỏi hoặc có thể điều trị được. Tỉ lệ<br /> tai biến nặng liên quan đến thủ thuật tương đối<br /> thấp.<br /> Tai biến sau thủ thuật<br /> Loại tai biến<br /> Số ca<br /> Tụ máu dưới da nơi chọc kim<br /> 3<br /> Dị ứng thuốc cản quang nhẹ<br /> 3<br /> Liệt dây III thoáng qua sau đặt bóng<br /> 4<br /> Yếu liệt nửa người thoáng qua<br /> 1<br /> Choáng vagal nặng – tử vong<br /> 1<br /> Huyết khối động mạch sau đặt bóng<br /> 1<br /> Trôi bóng<br /> 1<br /> Tổng số<br /> 14<br /> <br /> Tỉ lệ%<br /> 1,7<br /> 1,7<br /> 2,3<br /> 0,6<br /> 0,6<br /> 0,6<br /> 0,6<br /> 8,1<br /> <br /> BÀN LUẬN<br /> Tỉ lệ%<br /> 51,7<br /> 35,5<br /> 12,8<br /> 100.0<br /> <br /> Phương pháp điều trị nội mạch<br /> Phương pháp điều trị<br /> Phương pháp<br /> Số ca<br /> Đặt bóng<br /> 138<br /> Đặt coils<br /> 19<br /> Vừa bóng vừa Coils<br /> 13<br /> Không chọn lọc được<br /> 2<br /> Tổng số<br /> 172<br /> <br /> Tình trạng động mạch cảnh sau điều trị<br /> Tình trạng<br /> Số ca<br /> Tỉ lệ%<br /> Bảo tồn được động mạch cảnh<br /> 112<br /> 69,6<br /> Phải tắc động mạch cảnh đoạn rò<br /> 49<br /> 30,4<br /> Tổng số<br /> 161<br /> 100<br /> <br /> Tỉ lệ%<br /> 80,2<br /> 11,0<br /> 7,6<br /> 1,2<br /> 100<br /> <br /> Năm 1931 Brook điều trị bệnh rò động mạch<br /> cảnh xoang hang bằng cách thả một miếng cơ<br /> qua một lỗ mở động mạch cảnh ở cổ để miếng<br /> cơ trôi theo dòng máu bít lỗ rách. Năm 1964<br /> Hamby trình bày phương pháp điều trị kết hợp<br /> giữa cột động mạch cản ở cổ và thả cơ bít lỗ<br /> rách. Nói chung hai phương pháp này có rất<br /> nhiều biến chứng vì không thể kiểm soát được<br /> chính xác vị trí lỗ rò và thường là động mạch<br /> cảnh chung bị tắc, do đó rất nguy hiểm và<br /> phương pháp này không còn thực hiện nữa.<br /> Đến năm 1974, Serbinenko – một phẫu thuật<br /> viên thần kinh người Nga, là người đầu tiên mô<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 1 * 2012<br /> tả và sử dụng một catheter gắn một quả bóng có<br /> thể tách rời (detachable balloon) để bít lỗ rách. Ở<br /> nước ta các tác giả Lê Xuân Trung, Tôn Thất<br /> Tùng (3) đã mô tả bệnh rò động mạch cảnh xoang<br /> hang từ 1966. Năm 1999, Trương Văn Việt,<br /> Nguyễn Đình Tùng (7,8) đã tổng kết điều trị cho<br /> 176 bệnh nhân với tử vong 2, liệt nửa người 4,<br /> tái phát 20.<br /> Về can thiệp nội mạch, năm 1991, Halbach(1)<br /> báo cáo can thiệp nội mạch 227 bệnh nhân rò<br /> động mạch cảnh xoang hang trực tiếp, có 5<br /> trường hợp đặt bóng thất bại chiếm 2,2%. Năm<br /> 1995, Lewis(4) báo cáo 98 trường hợp rò động<br /> mạch cảnh xoang hang trực tiếp được điều trị<br /> nội tỉ lệ bít được lỗ rách bằng bóng là 86% bảo<br /> tồn được động mạch cảnh trong 66 trường hợp,<br /> có 4 trường hợp đặt bóng không qua được lỗ<br /> rách. Tỉ lệ biến chứng là 4% bao gồm: nhồi máu<br /> não, liệt nửa người, chảy máu não có 1 ca tử<br /> vong liên quan đến thủ thuật đặt bóng. Năm<br /> 2003 Kobayashi N (2), báo cáo 6 trường hợp điều<br /> trị rò động mạch cảnh xoang hang trực tiếp do<br /> vỡ túi phình trong xoang hang trong đó 5<br /> trường hợp được điều trị bằng bóng, 1 trường<br /> hợp được điều trị bằng coil. Năm 2007 Trần Chí<br /> Cường (6) báo cáo can thiệp nội mạch 62 trường<br /> hợp dò mạch cảnh xoang hang, bít được hoàn<br /> toàn các lỗ rò mạch máu trong 96,7%, có 1<br /> trường hợp bị yếu nửa người thoáng qua. Nói<br /> chung, có rất nhiều nghiên cứu nghiên cứu điều<br /> trị rò động mạch cảnh xoang hang bằng can<br /> thiệp nội mạch với tỉ lệ thành công cao. Tỉ lệ<br /> điều trị lỗ rách thành công trong nghiên cứu này<br /> là 94%. Đa số các tác giả đều có tỉ lệ thất bại do<br /> đặt bóng không thành công do bóng không đi<br /> qua được lỗ rách có thể do lỗ rách nhỏ. Trong<br /> nghiên cứu này cũng có 4 trường hợp đặt bóng<br /> thất bại chúng tôi phân tích hình ảnh những<br /> trường hợp này trên DSA đều là những trường<br /> hợp có lỗ rách nhỏ. Từ đó chúng tôi đã đưa ra<br /> phân loại lỗ rách và dựa vào phân loại này để<br /> xác định những trường hợp không nên sử dụng<br /> bóng trong lỗ rách nhỏ vì nguy cơ trôi bóng do<br /> <br /> Chuyên Đề Ngoại Khoa<br /> <br /> Nghiên cứu Y học<br /> <br /> phải kéo bóng lên xuống nhiều lần trong động<br /> mạch cảnh qua đoạn bị rò. Nói chung, đa số các<br /> trường hợp lỗ rách trung bình và lớn khả năng<br /> dùng bóng là rất an toàn và khả năng thành<br /> công cao. Về tai biến biến chứng nặng nói chung<br /> ít gặp, trong nghiên cứu này có 1 trường hợp tử<br /> vong liên quan thủ thuật đặt bóng do bệnh nhân<br /> bị choáng vagal nặng sau khi bơm bóng vùng<br /> xoang hang. Các tai biến khác thường nhẹ và<br /> thoáng qua như tụ máu dưới da vùng bẹn, liệt<br /> vận nhãn thoáng qua sau đặt bóng.<br /> <br /> KẾT LUẬN<br /> Rò động mạch cảnh xoang hang sau chấn<br /> thương trong nghiên cứu này đa số có lỗ rách<br /> lớn và trung bình, lỗ rách nhỏ ít gặp hơn. Can<br /> thiệp nội mạch điều trị rò động mạch cảnh<br /> xoang hang sau chấn thương với khả năng chữa<br /> khỏi bệnh cao, ít biến chứng. Với lỗ rách lớn và<br /> trung bình bóng là vật liệu gây tắc phù hợp, với<br /> lỗ rách nhỏ bóng thường không qua được lỗ<br /> rách do đó coil nên là chọn lựa đầu tiên. Với<br /> cách chọn này khả năng kiểm soát được lỗ rách<br /> là khá cao và tỉ lệ tai biến thấp.<br /> <br /> TÀI LIỆU THAM KHẢO<br /> 1.<br /> <br /> 2.<br /> <br /> 3.<br /> 4.<br /> <br /> 5.<br /> 6.<br /> <br /> 7.<br /> <br /> 8.<br /> <br /> Halbach VV, Higashida RT, Barnwell SL, Dowd CF, Hieshima<br /> GB: Transarterial platinum coil embolization of carotidcavernous fistulas. AJNR Am J Neuroradiol 12:429–433, 1991<br /> Kobayashi N, Miyachi S, Negoro M, et al. Endovascular<br /> treatment strategy for direct carotid-cavernous fistulas resulting<br /> from rupture of intracavernous carotid aneurysms. AJNR Am J<br /> Neuroradiol 2003;24:1789-96.<br /> Lê Xuân Trung (1966), Lỗ thông động mạch cảnh với xoang<br /> hang. Tạp chí Y học Việt Nam, 2, 101-107.<br /> Lewis AI, Tomsick TA, et al (1995), Management of 100<br /> consecutive direct carotid-cavernous fistulas: results of treatment<br /> with detachable balloons. Neurosurgey; 37(2): 357.<br /> Serbinenko FA (1974), Balloon catheterization and occlusion of<br /> major cerebral vessels. J Neurosurg; 41: 1974.<br /> Trần Chí Cường (2007), Can thiệp nội mạch điều trị rò động<br /> mạch cảnh xoang hang. Tổng kết 62 trường hợp tại Bệnh viện<br /> ĐHYD TP.HCM, Tạp chí Y học TP.HCM, tập 11, phụ bản số 1,<br /> Nhà xuất bản Y học, 29-35.<br /> Trương Văn Việt, Nguyễn Đình Tùng (1999), Rò động mạch<br /> cảnh xoang hang, Hội nghị Việt – Úc về Ngoại thần kinh, Bệnh<br /> viện Chợ Rẫy, 24 – 25.<br /> Trương Văn Việt, Nguyễn Đình Tùng (2002), Rò động mạch<br /> cảnh xoang hang, Chuyên đề Ngoại thần kinh, Nhà xuất bản Y<br /> học, 403-41.<br /> <br /> 271<br /> <br />